Һүҙъяһалыш һәм орфография. Телмәр мәҙәниәте

1.

Һүҙъяһалыш һәм орфография.
Телмәр мәҙәниәте.

2.

Башҡорт телендә һүҙ ҡалыбы.
• тамыр
• юл
яһаусы ялғау
- сы
үҙгәртеүсе ялғау
- ға

3.

Яһалма һүҙ
• Яһаусы ялғау ҡушылып
яһалған һүҙҙәр
• Күҙ-лек,күҙ-әнәк,ел-әҫ,елкән,ел-пеүес

4.

Тамырҙаш һүҙҙәр
• Бер үк тамырҙан яһалған һүҙҙәр
• Тел –
телсе,телләшеү,телһеҙ,телсән,телсәр

5.

Ҡушма һүҙҙәр
•Аҡҡош,ҡат-ҡат,арлыбирле,БДУ,тимер юл

6.

Морфология.Орфография.
Телмәр мәҙәниәте.
• Морфология грек телендәге
морфе «форма» һәм логос
«тәғлимәт,фән,ғилем»
һүҙҙәренән ҡушылып яһалған.Улһүҙҙе,уның
төҙөлөшөн,үҙгәреүен,шулай уҡ
һүҙ төркөмдәрен,уларҙың
мәғәнәләрен өйрәнә торған фән.

7.

Дәрестең темаһы
•Һүҙ төркөмдәре.

8.

Лексик тема
• Башҡорт халҡының
күренекле шәхестәре

9.

Арыҫлан Мөбәрәков
• - Ниндәй һөнәр эйәһе
булған?
• - Сәхнәлә нисә образды
(геройҙы) уйнаған?

10.

Баш
ватайыҡ
• Ниндәй һүҙҙәр « үҙ
аллы»була һәм
ҡайһылары
• «ярҙамсы һүҙҙәр» тип
атала икән?

11.

Текстағы һүҙҙәр
• Арыҫлан
Мөбәрәков,эскерһеҙ,кәңәш
се,йәшәне,көрәште,ике
йөҙҙән,күңелгә,оҫталыҡта,с
әхнәһендә,иҫкермәҫ,ул,үҙе
нә.

12.

Текстағы һүҙҙәр
• Арыҫлан
Мөбәрәков(исем),эскерһеҙ(сифат),кә
ңәшсе(исем),йәшәне(ҡылым),көрәште
(ҡылым),ике
йөҙҙән(һан),күңелгә(исем),оҫталыҡта(
исем),сәхнәһендә(исем),иҫкермәҫ(ҡыл
ым),ул(алмаш),үҙенә(алмаш).

13.

Үҙ аллы һүҙ төркөмдәре
• Предметтарҙы,уларҙың
билдәләрен,эш-хәрәкәтте,һанды
атап киләләр.
• Һөйләмдә һөйләм киҫәктәре
булалар.
• Ул һүҙ төркөмдәренә
исем,сифат,һан,алмаш,ҡылым,
рәүеш инә.

14.

Физминут
• Һау кешегә таң да атты,
• Йылмайып ҡояш ҡалҡты.
• Ер-әсәбеҙҙе сәләмләп
• Көләс нурҙарын һипте.

15.

Һүҙҙәр
• Менән,тураһында,шик
елле,өсөн,һәм,ә,ләкин,
шуға күрә,ғына,генә,мы,-ме,-уҡ,-үк

16.

Ярҙамсы һүҙ төркөмдәре
• Үҙ аллы һүҙҙәр менән бергә
ҡулланылалар һәм һөйләм
киҫәктәре була алмайҙар.
• Ул һүҙ төркөмдәренә
бәйләүес,теркәүес,киҫәксәләр
инә.

17.

Һәҙиә Дәүләтшина
• - Бала сағында ул ниндәй булған?
- Һәҙиәнең хыялын нимәләр үҫтерә?
- «Уҫал дала еле», «халыҡ
тарихының бер күҙәнәге» тигән
һүҙҙәр тураһында нимә әйтә

18.

Һүҙбәйләнештәр
• Бәләкәй саҡта(ҡасан?)
тыңлаған,тыңлаған
(ниндәй?)әкиәттәр,Һәҙиәнең
(кемдең?)
хыялын,хыялын(нимәһен?)
үҫтереп ебәрә,бәләкәй саҡта
тыңлаған(ниндәй?) әкиәттәр.

19.

Тикшерегеҙ
• Артисы,сәхнәлә,үҙенсә,көрәште,кү
ңелгә,оҡшаш,шәхес.
• Һәҙиә
Дәүләтшинаның,туған,батырлығы,
оялсан,
еләк,йыя,олоуы,өләсәһенең,тубы ғын,әкиәттәрен,хыялын.

20.

Өйгә эш
• «Туған әҙәбиәт»
дәреслегенән үҙ аллы һүҙ
төркөмдәре лә,ярҙамсы һүҙ
төркөмдәре лә булған 3
һөйләм яҙып килтерергә.