Hafta Sunum

1.

HAZIRLAYANLAR
TUANA SÜLEK
SEVDE NUR YILMAZ
TUBA MUHAMMEDİ
ZEHRA KIZILKAYA
UTKU ŞEREF
MUHAMMED CAN SALMIŞ
SERKAN ER

2.

TÜRK DÜNYASI COĞRAFYASI
TÜRK DÜNYASI’NIN DOĞAL ÖZELLİKLERİ
TÜRK DÜNYASI’NIN BEŞERİ COĞRAFYA ÖZELLİKLERİ
TÜRK DÜNYASI’NIN EKONOMİK COĞRAFYA ÖZELLİKLERİ
TÜRK DÜNYASI’NIN SİYASİ GELİŞİMİ
TÜRK DÜNYASI COĞRAFYASININ MEDENİYETLERİNE
YANSIMASI
TÜRK DÜNYASI’NIN JEOPOLİTİK ÖNEMİ

3.

TÜRK DÜNYASI’NIN DOĞAL ÖZELLİKLERİ
Bildiğimiz üzere Türk topraklarının büyük bir kısmı Alp ve Himalaya kıvrım kuşağı
üzerinde yer almaktadır.
Paralel olarak uzanan sıradağların başlıcaları Tanrı, Altay ve Karanlık Dağlar olarak
ele alınabilir.
Aynı zamanda Türk Dünyası önemli çölleri de içermektedir. Bu çöllere örnek olarak
ise Taklamakan, Karakum ve Kızılkum çölleri verilebilir.
Türk Dünyası dört tane önemli iklim içermektedir.

4.

KKTC ve Türkiye’nin güney ve batısında Akdeniz iklimi görülürken Doğu
Karadeniz kıyılarında ılıman okyanusal iklim görülür.
Aynı zamanda çöl olan yerlerde çöl iklimi hakimken kalan yerlerde step
iklimi hakimiyetini sürdürmektedir.
Toprak ve bitki örtüsünde iklim önemli bir rol oynar.
Örneğin Akdeniz ikliminde Maki formasyonu gerçekleşir fakat çöl toprakları
bitki yönünden oldukça fakirdir.

5.

Akarsu ve göller kısmına gelecek olursak Türkiye ve Kafkaslar’ın bu bakımdan
oldukça zengin olduğunu görürüz.
Başlıca önemli akarsulara örnek olarak Fırat, Dicle, Kızılırmak, Yeşilırmak, Büyük
Menderes, Küçük Menderes, Gediz ve Sakarya gibi birçok akarsuyu örnek
verebiliriz.
Anadolu, üç tarafı denizlerle kaplı bir yarımadadır. Bu yarımada da Eğirdir gölü,
Van gölü, Tuz gölü ve Beyşehir gölü de yer almaktadır.

6.

Türk Dünyası’nın Doğu ve orta kesimlerinde Hazar, Aral, Balkaş ve Issık gibi
önemli göller de bulunmaktadır.
Bu göller sulama ve taşımacılıkta önemli ölçüde rol oynadıkları gibi
ekonomiye de katkıda bulunmuş olurlar.
Türk Dünyası için akarsuları birleştirerek taşımacılık için kanal yapma fikri
çok eskilere dayanmaktadır.
Örneğin 16. Yüzyılda Kanuni Sultan Süleyman Don ve Volga nehirleri
arasında kanal inşa ettirip Karadeniz ve Hazar’ı birleştirmeyi hedeflemiştir.
Kanuni’nin ölümünden sonra 2.Selim bu fikri benimsemiş fakat donanma
başarı elde edemeyince proje bitirilememiştir.
Bu proje Sovyet idaresinde 1952 yılında gerçekleştirilmiştir. Bugün de kanal
ve akarsular ile Hazar, Karadeniz ve Kuzey Denizi arasında nehir yolu
taşımacılığı yapılır.

7.

TÜRK DÜNYASI’NIN BEŞERİ COĞRAFYA
ÖZELLİKLERİ
Ünlü İslam seyyahı İbn Fazlan seyahatnamesinde, Türk ülkelerini gezerken
bozkırlarda şiddetli fırtınalar olduğundan ve devamlı kar yağdığından bahsetmektedir.
Ayrıca bu seyahatnamesinde Oğuzların kıl çadırlarda oturan ve konar göçer Yörükler
olduğunu, sık sık yer değiştirdikleri için yer yer onlara ait çadırlar görüldüğünü
vurgulamıştır.

8.

9.

Bugün dünyada yaklaşık olarak 300 milyon Türk nüfusu yaşamaktadır. Ülkelerin çoğunda aynı
anda nüfus sayımı yapılmadığı için bu değer tahminidir. Gerçek nüfusun daha fazla olduğu
öngörülmektedir. Söz konusu bu toplam nüfusun %25'i ülkemizde yaşamaktadır.
Türk dünyasının en büyük şehri, 1453 yılında Türk hakimiyetine giren, dünyanın da en büyük
şehirleri arasında yer alan, İstanbul'dur. Türk Dünyasının diğer önemli şehirleri ise Ankara, İzmir,
Bakü, Aşkabat, Buhara, Semerkand, Taşkent, Duşanbe, Almatı ve Urumçi'dir.
İSTANBUL
ANKARA
İZMİR

10.

BAKÜ
BUHARA
AŞKABAT
SEMERKAND

11.

TAŞKENT
ALMATI
DUŞANBE
URUMÇİ

12.

Sovyetler Birliğinde yer alan 6 Türk ülkesinin toplam nüfusları 1940 yılında 20 milyon 300
bin kadarken, 2006 yılına ait nüfus verilerinde bu sayı 68 milyona ulaşmıştır.

13.

14.

Sovyetler birliğinin dağılması sonucunda bağımsız olan Rusya federasyonu içinde de
çok sayıda özerk Türk cumhuriyetleri kalmıştır.
Bu cumhuriyetlerdeki nüfus içerisinde Türk nüfusu Rus nüfusundan daha fazla artış
göstermiştir. Çünkü Ruslar Türk bölgelerinden Rusların daha yoğun yaşadıkları
bölgelere göç etmiştir ve Türk nüfusunun doğal artış hızı Ruslarınkinden daha
fazladır.

15.

2017 yılı için, bağımsız olan Türk ülkelerinin toplam yüzölçümleri 4.427.213
kilometrekareyi bulmaktadır.
Bu ülkelerin toplam nüfusları ise 2017 yılı itibariyle 158 milyonu aşmıştır.

16.

17.

Öte yandan, 8 bağımsız Türk ülkesinin, 1998 yılı toplam nüfus miktarları 127
milyona ulaşmıştır.
Yapılan tahminlere göre ise bu ülkelerin toplam nüfusları 2025 yılında 170
milyona, 2050 yılı itibariyle de 196 milyona ulaşacaktır.

18.

Türk ülkeleri içinde nüfus artış oranları incelendiğinde Türkiye, Türkmenistan,
Tacikistan ve Özbekistan'da dünya ortalamalarının üzerinde seyretmektedir.
Kırgızistan Kıbrıs ve Azerbaycan'da dünya ortalamalarının altında seyrederken,
Kazakistan'da nüfus azalması söz konusudur. Tablodan da görüldüğü üzere Türk
ülkelerinin ham doğum oranlarında en yüksek değer %32 ile Tacikistan'da, en
düşük değer ise %17 ile Azerbaycan'da görülmektedir.

19.

1998 yılı verilerine bakıldığında nüfus yoğunluğu en fazla olan ülke km² başına
89 kişi ile Azerbaycan’dır.
En düşük olan ülke ise km² başına 6 kişiyle Kazakistan. Çocuk nüfusun en fazla
olduğu ülkeler Tacikistan , Türkmenistan ve Özbekistan iken 60 yaş üstü olan
yaşlı nüfus en fazla KKTC, Kazakistan ve Azerbaycan olduğunu görülür.

20.

Dünya'da bulunan bağımsız, bağımlı veya diğer ülkelerde yaşayan türklerin
toplam nüfusu 222.154.929 kişi olarak hesaplanmıştır.
Bu nüfusun %60,1'i bağımsız Türk ülkelerinde %22,3'ü bağımlı ülkelerde, %16'sı
başka ülkeler içinde yer alan Türk bölgelerinde ve %1,5'i diğer ülkelerde
yaşamaktadır.
Dünyada yaşayan Türk sayısı (2017 yılı itibariyle) yaklaşık 300 milyon
dolayındadır.

21.

Dünyada yaşayan Türkler sadece bu kadar değildir. Afrika ülkelerinde orta ve güney
Amerika ülkelerinde Kanada'da doğu ve güneydoğu Asya'da çok sayıda Türk nüfusu
yaşar.
Ancak bu saydığımız ülkelerin dışında yaşayan Türkler de vardır. Buradan hareketle
Türkler dünyanın her bir köşesine dağılmıştır diyebiliriz.

22.

23.

Türk dünyasında kırsal ve şehirsel nüfuslar incelendiğinde, 2003 yılında nüfusun
%54,8'i şehirlerde yaşamaktadır.
Şehirsel nüfus oranı en yüksek ülke %66,3 ile Türkiye'dir. Şehirsel nüfus oranı en az
olan ülke ise %24,7 ile Tacikistan'dır. Tahminlere göre Türk Dünyasında 2030 yılında
şehirsel nüfus oranı toplamda %54,8'den %65'e yükselecektir.

24.

Diğer bir yandan Gagavuz Özerk Cumhuriyetinde yaşayan Türklerin miktarı
171 bin 500 kişidir. Oysa Moldova'da yaşayan Türklerle bu sayı 222 bini bulur.
Öte yandan Ukrayna'da da çok sayıda Gagavuz Türkü yaşamaktadır. Tüm bu
özellikler göz önünde tutulursa, dünyada yaşayan Türklerin toplam nüfusları
250 milyonu aşmaktadır.

25.

26.

TÜRK DÜNYASI’NIN EKONOMİK COĞRAFYA
ÖZELLİKLERİ
Eski Türklerde Ekonomik hayat ilk medeniyetlerin tarihi kadar
eskidir. Çünkü kurulmuş olan ilk medeniyetler arasında Orta
Asya Türk medeniyeti yer almaktadır . Eski Türkler göçebe
hayvancılık , tarım ve madencilikle meşgul olmuşlardır.
Türkler Orta Asya da ekonomik hayatın çağlarına göre çok
gelişmiştir . Mesela Uygurlar döneminde yerleşik hayata geçmiş
olmanın verdiği avantajlarla birlikte altın, gümüş, bakır işçiliği
fazla gelişmiş sulama sistemleri kurulmuş , dokumacılık ticari
sistem ve şehir hayatı bir hayli gelişmiştir.

27.

Eski Türklerde çiftçilik ise yerleşik hayata geçiş ile başlar . İlk tarımı yapılan
ürün darıdır. 7 Türk ülkeleri arasında en fazla ekilebilir arazi ve sürekli ekili arazi
Türkiye ve Kazakistan da otlak , çayır ve meralar ise en fazla Kazakistan’da yer
alır .

28.

Bölgede en fazla gübre kullanımı sayısı da Türkiye ye aittir .
7 Türk ülkeleri ve Ortadoğu’nun tarım bakımından en avantajlı ülkesi Türkiye'dir.
Burada başta Tahıl ve diğer bazı ürünler için Ekim yapmak mümkündür.
Yağışlara bağlı olarak verim yıllara göre farklılık gösterse de ülke tahıl tarımı için
elverişlidir.

29.

Diğer yandan Kuru fasulye, ayçiçeği ve şeker pancarı üretiminde başta yine
Türkiye gelmekteyken Pamuk üretiminde ise Özbekistan başı çekmektedir .

30.

Gelelim hayvancılık konusuna; Büyükbaş hayvancılık da Türkiye ve Özbekistan en çok
büyükbaş hayvan besleyicileridir. Küçükbaşta ise Türkiye, Türkmenistan ve Kazakistan üst
sıradadır. Bunun yanı sıra sığır , koyun ve tavuk üretiminde Türkiye başta gelmekte Domuz
üretiminde ise Kazakistan başı çekmektedir.

31.

Türk ülkelerinde bugünde en önemli uğraş Tarım ve hayvancılıktır.
Toprağın çeşitliliği arazi koşullarının el vermesi hayvancılık için
önemlidir. Balıkçılık faaliyetleri de Hayvancılığın önemli bir kolunu
temsil eder.

32.

Dünyada yıllık 76,4 milyon ton tatlı su ve akarsu balıkları daha
sayamadığımız bir çok deniz ürünleri avlanmıştır. Deniz ürünleri avcılığında
Türkiye önemli bir paya sahiptir.

33.

ORMANLAR
Dünya orman varlığı 4 milyar hektar
civarındadır. Bu da kara alanlarının
%30 una tekabül etmektedir.

34.

2004 yılı verileri itibariyle 7 Türk ülkesinde 11,3 milyon m³ endüstriyel kereste, 4,2
milyon m³ parçalanmış ve kıyılmış kağıt hamuru odunu, 16,8 milyon m³ kereste, 5,3
milyon m³ biçilmiş ve doğranmış kütük, 6,5 milyon m³ doğranmış kereste, 5,4 milyon m³
yakacak odun, 3,8 milyon m³ kaplama kereste elde edilmiştir.

35.

MADENLER
Türk Dünyası bir bütün olarak ele
alındığında
çok zengin madenlere
sahiptir. Örneğin; Petrol, doğal gaz,
kömür, bakır, boksit, krom, nikel ve
kurşun.

36.

Yeryüzünde kalan üretilebilir petrolün % 65’i Ortadoğu’da, % 9,1’i Avrupa’da, %
9’u Güney Amerika’da, % 7,3’ü Afrika’da, % 6,1’i Kuzey Amerika’da, % 6’sı
Orta Asya’da, % 5,4’ü Uzakdoğu’da ve %3’ü A. B. D’de bulunmaktadır.

37.

İTHALAT - İHRACAT
Dünya ithalatı, 1994 yılında 4,4 trilyon dolar iken, 2004 yılında 9,4 trilyon dolara
yükselmiştir.
Dünya ihracatı ise, 1994 yılında 4,3 trilyon dolar iken, 2004 yılında 9,1 trilyon
dolara yükselmiştir.

38.

TÜRK DÜNYASI’NIN SİYASİ GELİŞİMİ
Türk ülkelerinin bulunduğu geniş topraklara geçmişte ''Uluğ Türkistan'' denirdi.

39.

Türk topluluklarının yaşadığı küçük bölgelerde özerk
cumhuriyet veya otonom bölgeler oluşturuldu. Bazı
Türk bölgeleri doğrudan başka Cumhuriyete bağlandı.
Nahçıvan, Tataristan, Başkurdistan, Dağıstan

40.

Sinkiang Özerk Cumhuriyeti

41.

1923'te İstiklal harbinden sonra yeni Türkiye Cumhuriyeti kuruldu.
1974 Barış harekâtı ardından Kuzey Kıbrıs'ta ikinci Türkiye
Cumhuriyeti kuruldu.
Balkanlar, İran ve Kuzey Irak'taki Türkler azınlık durumunda.

42.

Bağımsız Devletler Topluluğu

43.

Tarih boyunca Türklerin, sahip olduğu
medeniyetlerin coğrafi özelliklerinden
etkilendiği görülür.
''Bozkır medeniyeti'' At medeniyeti''
Bozkırda yetişen bitkiler, otsu olan step
türleridir.
Genellikle koyun eti yenir.
Atlarla koşan göçebe bir medeniyet.
Türkler savaş düzenini bozkurtlardan
almışlardır.
Mekan değişikliği ile kaybedilen
özellikler ve kazanılan farklı özellikler
olabilir.

44.

Anadolu coğrafyası aynı zamanda Akdeniz dünyasıdır.
Bilimsel araştırmalar ile;
Daima et ile beslenen insanlar hırçın ve saldırgan olurken, daima ot ile beslenen
insanlar daha sakin olmakta
Koyun eti ve sütü ile beslenen insanlar uysal olurken keçi eti ve sütü ile
beslenenler inatçı olmaktadır.
İnsanı etkileyen bir başka özellik ise iklimdir.

45.

TÜRK DÜNYA COĞRAFYASI’NIN JEOPOLİTİK
ÖNEMİ
Yeryüzünün çok yönlü araştırılması demek olan jeopolitik aynı zamanda
siyasi coğrafya ile büyük ölçüde benzerlik gösterir.
Jeopolitiğin kurucusu siyasi coğrafya kuruculuğu yapmış bir bilim Alman
adamıdır. Ratzel devletin hücreden meydana gelen bir organizma olduğunu
gelişme ve yayılmayı arzu ettiğini savunur.
Ratzel bu teorisinde daha da ileriye giderek bu gezegen sadece büyük bir
devlet için yer mevcuttur der. Böylece yayılmacı sömürgecilik ruhunu
açıkça ifade etmiştir. Bu görüşü öncelikle Almanya benimsemiş daha sonra
ise bütün Avrupa ülkelerinde kabul görmüştür.

46.

Ratzel’in fikirleri kendisinden sonra gelenleri de büyük ölçüde etkilemiştir. Bunların
başında Karl Haushofer yer alır. Haushofer devletin konum alanını en önemli güç unsuru
olarak görür. Görüşleri 2. Dünya savaşında hitler politikasında etkili olmuştur.
Haushofer’in çağdaşı Halford Mackinder dünya savaşlarının çıkışına yol açan kara
hakimiydi teorisini öne atmıştır bu görüşlerini demokratik idealler ve gerçek adlı eserinde
de belirtmiştir. Bu görüş şu şekilde özetlenir Doğu Avrupa ile Sibirya bölgesi dünyanın
Heartlandıdır. Heartland çevresindeki balkanlardan Çin’e kadar uzanan saha ise iç kenar
Hilal yada Rimlanda kuşağadır. Bunun dışında kalan Amerika Afrika Avusturalya Japonya
hattı ise dış veya Kenar Hilal olarak kabul edilir . Kara hakimiyeti teorisi olarak bilinen bu
görüşte Müslüman Türk dünyasının yeri iç veya kenar Hilal kuşağıdır

47.

Haushofer ve Mackinder in görüşleri
özellikle hitler tarafından kabul görmüş
ve 2. Dünya savaşında uygulama
aşamasına geçmiştir.
Mackinder’ın bu görüşüne karşıt
görüşler geliştirilmiş ve bu konuda
ABD Kenar kuşak teorisini deniz
hakimiyet teorisini ve hava hakimiyet
teorisini ortaya atmıştır.
Nicholas
Spkyman
Mackinder’ın
görüşlerine karşı başka bir görüş
belirtmiş ve kenar kuşak teorisini ileri
sürmüştür. Bu görüş sonucunda hakim
güç Heartland değil dış kenar hilal
üzerindeki ülkelerdir.
Ancak Heartland’a ulaşmak için iç
kenar hilalin yani Müslüman Türk
dünyasının ele geçirilmesi şarttır.

48.

ABD’li Alfref Mahan da deniz hakimiyet teorisini albay Hausy
Scitaklian ve birçok ABD’li havacı ise hava hakimiyet teorisini
geliştirmiştir.
Genelde Beşeri ve güç kaynağına dayanan deniz ve hava
hakimiyet teorileri ABD ve İngiltere tarafından benimsenmiş
uygulamaya konmuştur.
Günümüzde dünyaya hakim olabilmek için iç kenar hilali işgal
etmek gerekmektedir. Ortaya atılan bu teoriler doğrultusunda
dünyaya hükmetmeye ilk Almanya soyunmuştur ancak 2.
Dünya savaşında yenilmesi sonucunda bu isteğinde başarılı
olamamıştır.

49.

Daha sonra ise kara hakimiyetine Sovyet Rusya sahip çıkmıştır
diğer 3 teoriye ABD sahip çıkmaktadır.
Oysa bu görüşler temelde tutarsızdır. Çünkü Sibirya bölgesi
Heartland olacak coğrafi şartlara uygun değildir.
Bu durumda coğrafyanın jeopolitiğinin çizdiği kavram ve ölçü
çerçevesinde Anadolu yarımadası bu ölçülere uygun
düşmektedir.
Çünkü Anadolu Asya’ Avrupa ve Afrika eski kara kıtasının
birleşmesinde yer almaktadır.

50.

Anadolu tam bir kaleyi andırmaktadır kalenin Asya’ya açılan
Burcu Malazgirt Avrupa’ya açılan Burcu ise İstanbul’dur.
Merkezi Türk hakimiyet teorisini verdiğimiz bu görüşe göre
Anadolu yarımadası Balkan yarımadası ve Kafkaslar İran
Arabistan’ın kuzeyi ve kuzeydoğu Afrika dünya kalesini
çevreleyen iç çemberi meydana getirir.
Bunun dışındaki kara parçaları ise dış çemberi oluşturur kuşkusuz
bu teorinin doğruluğu ispatlanmasıyla doğrudur bu teori tarih
boyunca 3 kere ispatlanmıştır.

51.

Görülüyor ki dünyanın kalesini oluşturan bugün Türkler
yaşamaktadır. Dünya kalesinin çevresini oluşturan iç
çemberler de ise yine Türkler çoğunluktadır.
Konum olarak Müslüman Türk dünyası Avrupa ülkeleri ve
Rusya’ya karşı koca bir hilal şeklinde çepeçevre
çevirmektedir.
Bu hilal aynı zamanda batı Avrupa ve Rusyadan gelecek her
türlü tehlikeye karşı bir kalkan görevi görmektedir.
20. Yy da çok fazla sayıda bölgesel savaşların yaşanması
dünya kalesi ve iç çemberde birliğin sağlanamamasından
kaynaklanmaktadır.