Бір ел - екі жүйе

1.

«Бір ел-екі жүйе»

2.

1949 жылы
Коммунистік
партияның
жеңісімен Қытай
қалай өзгерді?
https://www.youtube.com/w
atch?v=gYTSekc39Is

3.

Оқу мақсаттары:
• 9.4.1.4-себеп-салдарлық байланыстарды
талдай отырып, социалистік шаруашылық
жүйесінің дамуындағы қайшылықтарды
анықтау;
• 9.3.1.3 – мемлекеттердің тарихи даму
заңдылықтарын анықтау;
• 9.3.1.4 – тұлғаның тарихтағы рөлін бағалау;

4.

Қытай Халық Республикасының құрылуы
1945 жылы тамызда Қытай Жапон оккупациясынан
босатылды. Гоминдаң (Ұлттық партия) мен Қытай
Коммунистік партиясы (ҚКП) маңызды рөл атқарды.

5.

Қытай Халық Республикасының құрылуы
Гоминдаң басшысы Чан Кайши Қытай Республикасының
үкіметін басқарды. Ол нарықтық қатынастарға негізделген
экономиканы дамытуды және Батыс елдерімен байланысты
нығайтуды жақтады.

6.

Қытай Халық Республикасының құрылуы
Мао Цзэдун бастаған ҚКП КСРО -ның қолдауына
ие болған үлкен күшке айналды
Мао Цзэдун қарулы күрестің, террордың
және зорлықтың көмегімен социализм
мен коммунизмді тез құруға тырысты. Ол
социализм құрылысы барысында таптық
қарама -қайшылықтар үнемі шиеленісіп
отырады деп сенді, сондықтан ол үнемі
қарсыластарымен
күресті.
Қытай
ұлтшылдығының жақтаушысы

7.

Қытай Халық Республикасының құрылуы
25.12.1946 ж. Ұлттық жиналыс
Қытай Республикасының
Конституциясын қабылдады,
ол 1947 ж. күшіне енді.
Ел президенті лауазымы
енгізілді, ол Чан Кайши болды.
Сол жылы жаңа билікке сайлау
өтті. Алайда, бір жарым
жылдан кейін Гоминьдан
режимі құлап, Конституция тек
Тайвань провинциясында ғана
күшіне енді.

8.

Азаматтық соғыс 1946-1949 жж.
Азаматтық соғыс нәтижесінде
ҚКП жеңді. 1948-1949 жж.
елдің
орталықтарында
Қытайдың
Халықтық
Азаттық Армиясына сүйене
отырып,
революциялық
үкімет құрылды. Чан Кайши
әскердің
қалдықтарымен
бірге
көшті.
Тайвань
капиталистік
жолмен
дамыған
Қытай
Республикасын жариялады

9.

Қытай Халық Республикасының құрылуы
– 1қазан 1949 ж.
Қытай Халық Республикасы (ҚХР) Қытай коммунистік
партиясының ықпалымен құрылды. 2 қазанда ҚХР КСРО
-ны мойындады. Елді Мао Цзэдун басқарды. Елде
социализм құрыла бастады.

10.

Қалпына келтіру кезеңі
ҚХР экономикасы күйреген күйде болды. Шаруалар
халықтың шамамен 90% -ын құрады. Артта
қалушылықты жоюға көп уақыт қажет болды. 1950 жылы
КСРО мен ҚХР достық, одақ және өзара көмек туралы
шартқа қол қойды

11.

Қалпына келтіру кезеңі
Аграрлық реформаны жүргізу: жер иелерінің көп бөлігі
ұлттандырылды, қалғаны шаруаларға берілді.
Экономиканың мемлекеттік секторы ірі буржуазияның
меншігі мен шетелдік капиталды тәркілеу арқылы
құрылды

12.

Радикалды қайта құрулардың басталуы
Алғашқы реформалар мен іс-шаралар:
-мәжбүрлі -әдістермен экономиканың мемлекеттік секторы
құрылды;
-1952 жылға қарай соғысқа дейінгі деңгейді қалпына
келтіру;бірінші бесжылдық (1953-1957 жж.) жылдары
КСРО көмегімен Өнеркәсіп өндірісі қарқынының жылдам
өсуі;
Ауыл шаруашылығын кооперациялау;репрессия және
террор (әсіресе ғылым мен мәдениет саласында)

13.

"Үш Қызыл Ту" саясаты.
1956 жылдан кейін КСРО-мен қарым-қатынастың
нашарлауы
Мао Цзэдун Сталиннің жеке
басына табынуды бұзу
коммунистік қозғалысқа
зиян тигізеді деп сенді және 3ші дүниежүзілік соғыста
империализм жойылып,
социализм күшейеді деп
сенді. ҚХР-да "өз күштеріне
сүйену" ұраны ұсынылды, ал
КСРО-мен ынтымақтастық
біртіндеп қысқарды

14.

"Үш Қызыл Ту" саясаты.
Мао Цзэдун елдегі өмірді
ырықтандыруға тырысып, "
«жүз гүл жайқалып, жүз
мектеп талассын»"деген
ұранды алға тартты.
Бұл партия ішіндегі күрестегі
пікірталас пен сынның
мүмкіндігін білдірді

15.

"Үш Қызыл Ту" саясаты.
Мао Цзэдун социализмді КСРОға қарағанда "үлкен, жылдам,
жақсы және үнемді" құруға
шешім қабылдады.
1958 жылы мамырда ҚКП елдің
экономикалық даму жоспарын
қабылдады - "үш Қызыл Ту".
Бұл Қытайда коммунизмді құру
стратегиясы болды (ҚКП-ның
социализмді тез құруға арналған
жаңа жалпы желісі," үлкен
секіріс", халықтық коммуна)

16.

"Экономиканы реттеу курсы"
Курс 1961 жылдың қаңтарында жарияланды. Еңбек
нәтижесіне материалдық қызығушылық принципі
енгізілді. 1965 жылға қарай ел қайта құрылып, аштық
жойылды. Партиядағы Мао Цзэдун билігіне наразылық
күшейді

17.

«Культурная революция» 1966-1976 гг.
ПЕРВЫЙ ЭТАП 1966-1969 гг. – разгул массового
насилия. Для нее характерны проработки в
страницах печати ряда литераторов и ученых. Затем
были подключены отряды молодежи: хунвейбины
("красногвардейцы" или "красные охранники") из
числа учащихся школ и вузов и цзаофани
("бунтари") из молодых рабочих и служащих
Возле города Пекина ходят-бродят хунвэйбины
И старинные картины ищут-рыщут хунвэйбины
И не то что хунвэйбины любят статуи-картины Вместо статуй будут урны революции культурной
В.Высоцкий

18.

«Мәдени революция» 1966-1976 жж.
•Қытайды әлемдік революциялық қозғалыстың орталығы деп
жариялау;
•ҚКП ішіндегі оппозицияны басу, партияны тазарту;
•партиялық ұйымдардың жеңілісі, билік революциялық комитеттерге
берілді;
•террор, интеллигенцияны мазақ ету, қарсыластар концлагерьлерге жер
аударылды;
•маоистік диктатураның орнатылуы;
•буржуазиялық өмір салтына қарсы күрес
•әлемдік атом соғысы идеясын насихаттау

19.

«Мәдени революция» 1966-1976 жж.
ВТОРОЙ ЭТАП 1969-1976 гг. – укрепление культа
личности Мао Цзэдуна, продолжение внутрипартийной
борьбы.
Результаты: установление военно-бюрократической
диктатуры, уничтожено около 10 млн. человек.
Закончилась со смертью Мао Цзэдуна 9 сентября 1976 г.
«Великий
кормчий»
«Красное солнце»

20.

Мао Цзэдунның билігінен кейін Қытай
•Мао Цзэдунның жақтастары мен реформаторлар
арасындағы күрес
•Нарықтық қатынастар негізінде қытай қоғамын
реформалаудың басталуы
•Ел қиын жағдайда болды. Аштық. Жұмыссыздық.
Карточкалық жүйе болды
•1977 ж. - "Мәдени революцияның"аяқталғаны ресми
түрде жарияланды
•Дэн Сяопин-Қытайдағы ең ықпалды адам

21.

Дэн Сяопин –
маоист-реформатор, "Қытай қайта
құрудың" бастамашыларының
бірі. Ол "мәдени революцияны"
"феодалдық-фашистік" диктатура
деп сипаттады. Тайваньның
Қытаймен бейбіт бірігуін көздейтін
"бір ел – екі жүйе"
тұжырымдамасын алға тартты.
«Мысықтың түсі қандай екенінде тұрған
не бар, ол тышқан ұстаса болды»

22.

«Қайта құру кезені» 1978ж.:
•ауыл шаруашылығындағы өзгерістер: Жер 50 жылға дейін
жеке меншікке берілді, келісімшарт бойынша өнімнің бір бөлігі
мемлекетке берілді, қалғандары иелік ете алды, отбасылық
келісім-шарт енгізілді;
•өнеркәсіпте өзін-өзі қамтамасыз ету, өзін-өзі есептеу, өнімді
өз бетінше сату енгізілді;
•Шетел капиталын тарту
•шетелдік кәсіпкерлердің қызметі үшін арнайы экономикалық
аймақтар құру
•экономикалық өрлеу, азық-түлік мәселесін шешу
•Коммунистік партияның міндеті-Қытай ерекшелігімен
социализм құру
•Осы уақытта ҚКП жетекші рөлді сақтап қалды.
Нәтижесі: Қытайда "социалистік нарықтық
қатынастар" жүйесі құрылды

23.

1-тапсырма. Қытай экономикасындағы социалистік
жүйенің қарама-қайшылығын салытырыңыз ( 5 ұпай)
Мао Цзэдунның «зор секіріс»
жоспары
Дэн Сяопиннің экономикалық
реформасы
Сәтті тұстары
Сәтті тұстары
Сәтсіз тұстары
Сәтсіз тұстары
Дескриптор
Білім алушы
Мао Цзэдунның «зорсекіріс» жоспарының сәтті жағын анықтайды;
Мао Цзэдунның «зорсекіріс» жоспарының сәтсіз жағын анықтайды;
Дэн Сяопиннің экономикалық реформасының сәтті жағын анықтайды;
Дэн Сяопиннің экономикалық реформасының сәтсіз жағын анықтайды;

24.

2-тапсырма. Сұрақтарға жауап бере отырып, Қытайдың тарихи экономикалық
даму заңдылықтарын анықтай отырып, мемлекет тарихындағы тұлғаның рөлін
бағалау ( 5 ұпай)
А)Қытай елін басқарған Мао Цзедуннің «зор секірісінің» сәтсіз аяқталуының себебін түсіндіріңіз.
____________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
b) Дэн Сяопиннің модернизациясы бағытталған салаларды анықтаңыз.
____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________
c) Дэн Сяопин саясатынан кейінгі серпілістің болғандығына дәлелдер келтіріп,
түсіндіріңіз
____________________________________________________________________________________________________
d) Қытай экономикасындағы социолизмнің белгілерін көрсетіп,
түсіндіріңіз._________________________________________________________________________________________
e) Қытай экономикасындағы нарықтық экономикалық жүйенің ерекшелігін анықтаңыз.
____________________________________________________________________________________________________
_______________________________________
f) Қытайдағы Дэн Сяопин жоспарлы және нарықтық экономика моделіне баға беріңіз.
___________________________________________________________________________________________________
Дескриптор
Білім алушы
Қытайдағы «зор секірістің» сәтсіз аяқталуына әсер еткен факторды жазады;
Дэн Сяопиннің экономикалық саясатының бағытын жазады;
Қытай экономикасындағы серпілісті жазады;
Қытай экономикасындағы социолизм белгісін жазады;
Қытай экономикасындағы нарықтық экономика белгісін жазады;
Қытайдағы жоспарлы және нарықтық экономикалық моделдің ерекшелігіне баға береді;

25.

3 тапсырма. Берілген жылдар бойынша талдау
жасаңыз:
1. 1949 – 1952 жж. кезеңде 2. 1953 – 1957 жж. кезеңде 3. 1958 -1960 жж. кезеңде –
4. 1961 -1965 жж. кезеңде–
5. 1966 -1976 жж. кезеңде-

26.

POPS формуласының
құрылымын қолданып шағын
эссе жазыңыз:
• Қытайдың экономикалық моделінің
тиімділігі қандай?
https://share.nearpod.com/pOv0qP0K61

27.

Бағалау