Отбасындағы қарым – қатынастың бала дамуына әсері

1.

«Отбасындағы қарым – қатынастың бала
дамуына әсері»

2.

Жоспары
1.Тренинг: «Жүректен жүрекке»
2.Баяндама: «Отбасындағы қарым – қатынастың бала дауына әсері».
3.«Менің балам және оның ерекшелігі» атты сауалнаманың қорытындысы.
4.Жанұя туралы түсінік.
5.Отбасылық жағдаяттарды шешу.
6.«Жанұя бала көзімен» атты суретті тестінің қорытындысы.
7.Үй тапсырмасы: «Менің жанұям » атты тақырыпта ата-анамен баланың
бірлескен жұмысы.
Алдын ала жүргізілген жұмыстар: «Менің балам және оның ерекшелігі»
атты ата-аналарға арналған сауалнама, «Жанұя, бала көзімен» атты суретті
тест, «Менің жанұям» атты тақырыпта ата-анамен баланың бірлескен
жұмысы.
8. Релаксация
9. “Тілек шамы” ата – аналар тілегі.

3.

Тренинг: “Жүректен жүрекке”

4.

5.

«Отбасындағы қарым – қатынастың бала дамуына
әсері»
Баласы
Әжесі
Отбасы
Атасы
Әкесі
Анасы
Қызы

6.

Отбасы
Бала

7.

Ата-ана
Бала
«Бала жаны нәзік, тәрбие одан да нәзік болуы тиіс».
Халық даналығы

8.

Бала жаны тез жараланғыш және тез еліктегіш
Отбасындағы қарым-қатынас баланың белгілі бір дәрежеде дамуына ерекше әсер
етеді. Жанұядағы кейбір келеңсіз жағдайларға байланысты балалардың мінезқұлқында өзгерістер және ауытқушылықтар пайда болады.
Отбасындағы
келеңсіз
жағдайлар
Осы жағдайларға байланысты отбасылық тәрбиенің 4 түрі бар:
1.Отбасындағы беделді қарым-қатынас ұстану
2. Отбасындағы үстемшіл, өктемшіл қарым-қатынасты ұстану
3. Отбасындағы ымырашыл, көнгіш қарым-қатынасты ұстану
4. Отбасындағы бейтарап , немқұрайдылық қарым-қатынасты ұстану.

9.

1.Отбасындағы беделді қарым-қатынасты ұстану
Ата-аналар өсіп келе жатқан баланың өзін-өзі билеуін
мойындайды және мадақтайды. Жылы қарым-қатынаста
болады. Баламен бекітілген тәртіп ережелері талқыланады,
ашық әңгімелеседі. Өзінің талаптарын сыйымды шектеумен
ғана өзгертуге мүмкіндік беру. Ата-анамен баланың әлемі
бір-бірімен тоғысады, бір-бірін жақсы түсінеді. Бала мен
ересек қызығушылығы бірдей мақсатта, бірақ жеке өзінің
талаптарымен олар тең бір-бірін сыйлайды.
Ата-ана
Бала

10.

2. Отбасындағы үстемшіл. өктемшіл қарым-қатынас
Қарым-қатынастары суық, балаға бұйрық береді және оның
нық орындалуын күтеді. Үнемі баламен қарым-қатынаста
болмайды, қатаң тәртіп және ережені орындатады, бірақ
оны талқылауды қаламайды. Балаға өзінен аз ғана уақытқа
тәуелсіз болуға рұқсат береді. Баланың бүкіл өмірін
қадағалайды және жеке тұлға болуын басып тастайды.
Ата-ана
Бала

11.

3. Отбасындағы көнгіш, ымырашыл қарым-қатынасты ұстану
Баланың тәртібін жәй немесе мүлдем бақыламайды. Ата-ана
балаға үнемі мейірімі шексіз, жылы қарым-қатынасты
ұстанады. Баламен ашық әңгімеге дайын, бірақ балаға
шектен тыс еркіндік береді, еркелетеді. Ата-ана баланың
талабына қандай да бір шектеу қоймайды. Ата-ананың
барлық өмірі баланың қажетіне және қалауына арналады.
Балаға белгілі бір дәрежеде шектеу қойылмайды, баланың
дегенін жасайды.
Бала
Атаана

12.

4. Отбасындағы бейтарап қарым-қатынасты ұстану
Балаға ата-ана тарапынан ешқандай шектеу қойылмайды.
Өзінің баласына немқұрайлы қарайды. Баламен
әңгімелесуге, қарым-қатынасқа түсуге мүлдем жоқ. Өзінің
жеке мәселесіне байланысты, баланы тәрбиелеуге күш
қалмайды, яғни үнемі өзінің күнделікті жұмысынан босай
алмайды. Олардың өзіндік дүниетанымдары бір-бірімен
тоғыспайды, әрқайсысының жеке өмірі мәселелері және
сәтсіздіктері бар.
Ата-ана
Бала

13.

Отбасылық қарым – қатынастың түрлері
1. Белделді қарым – қатынасты ұстану
Ата - ана
Бала
2. Үстемшіл, өктемшіл қарым - қатынас
Ата - ана
Бала
3. Көнгіш, ымырашыл қарым - қатынас
Бала
Ата ана
4. Бейтарап қарым - қатынас
Ата - ана
Бала

14.

Жанұядағы бағыт
түрі
Ата – ананың балаға
көзқарасы
Баламен қарым –
қатынас
Бала дамуындағы
қорытынды
Игі ниеттілік,
мейрімдлік пен
махаббат.
«Бала» – менің
басты қызығым.
Балаға жылы көз
Қауіпсіздікті сезіну,
қарас, баламен еркін баланың қалыпты
қарым-қатынаста
дамуы.
болу.
Анық
жатсынушылық.
«Балаларды жек
көрем, олар үшін
көңіл күйімді
түсірмеймін»
Баламен қарымқатынастан
қашқақтау,
мейрімсіз іс-әрекет.
Агрессивті
(қызуқандылық),
тұйық,
эмоционалдық
дамуы жай.
Шектен тыс талап
ету.
«Мұндай баланы
қаламаймын, бұдан
жақсы баланы
қалар едім»
Баланы ешқашан
мадақтамайды,
ынталандыру
бағыты мүлдем
жоқ, жиі ұрсады.
Өзіне – өзі сенімсіз,
қорқақ.
Шектен тыс
қамқорлау.
«Барлығын балам
үшін істеймін,
барлығы балама
арнаймын, тек
балам, балам»
Асығыстық, шектен
тыс баланың көңіл –
күйіне ыңғайлану,
баланың өз- өзіне
қызмет етуін
шектеу.
Әлеуметтік дамуы
баяу, өз – өзіне
қызмет ету қабілетін
көрсете алмау,
бейқам.

15.

Ата-аналарға арналған сауалнама
“Менің балам және оның ерекшелігі”

16.

Мақсаты:
Ата-ана өз баласын қаншалықты білетіндігін және ата-ана мен бала
арасындағы қарым-қатынасты білу. Сауалнамаға қорытынды жасайтын
болсақ, ата-ананың балаға деген көзқарасы жақсы, балаға белгілі бір дәрежеде
көңіл бөлінеді. Жанұядағы баламен қарым-қатынас бірқалыпты. Баланың
жанұяда дұрыс тәлім-тәрбие алатындай жағдайлары бар. Балалардың жақсы
қасиеттерін алып көрсете алуы кейбір жанұяларда ата-ананың баламен
байланысы өте жақсы деген сөз. Кейбір жанұяларда келіспеушіліктің болып
тұратыны сауалнама барысында байқалды. Себебі балалардың қырсық,
қымыр, ашуланшақ, ерке, қызғаншақ, тіл алмайтын сияқты қылықтарын атап
көрсетуден аңғардық. Бірақ ата-ана бала тәрбиесінде ешқандай қиындықтар
мен кемшіліктер жібермеу туралы ашып айтпаған немесе бұл жағдайға
немқұрайдылықпен қарайды. Себебі бұл сұрақтарға, яғни бала тәрбиесінде
ешқандай қиындықтар туындамайтыны және ата-ана тарапынан ешқандай
кемшілік жібермегені көрсетілген. Баласының ерекшелігі кейбір ата-аналар
кіші сәбилер тобынан бастап ажыратып жазған. Бұл отбасындағы баланың
қалыптасуына, психологиялық дамуына мысалы есте сақтау, бір нәрсені
ұмытпау, тез қабылдау, шапшаң қимылдау, айтқанды тыңдау, ұяң, көпшіл
және тағы басқа жақсы қасиеттерге баулып жатқаны көрінеді. Жалпы қорыта
келе сауалнаманың пайыздық көрсеткішін белгіледік.

17.

Тұтас алғандағы көрсеткіш 100 пайызды құрайды десек:
Сауалнамалық жақсы көрсеткіш: 70 пайыз құрайды
Сауалнамалық орташа көрсеткіш: 30 пайыз құрайды
100%
70%
30%
70 пайыздық жақсы көрсеткіш: отбасыларда балаға белгілі бір дәрежеде көңіл
бөлінеді және ата-ана мен бала арасындағы қарым-қатынас дұрыс жолға
қойылған.
30 пайыздық орташа көрсеткіш: отбасыларда ата-ана тарапынан әліде болса өз
баласының тәрбиесімен дұрыс айналыса алмайды, яғни отбасындағы қарымқатынасты реттеу керек.

18.

«Жанұя» дегенді қалай түсінесіз?

19.

20.

Бейне көрініс
«Отбасындағы кейбір жағдаяттарды шешу»

21.

Отбасылық қарым – қатынастардың
бала дамуына түрлі әсер ететіндігі
жөніндегі бейне көріністер.
Отбасылық жағдаяттарды шешу.
Осы бейне көріністерді ата- аналармен
бірлесе отырып талқылау.

22.

Суретті тест
“Жанұя” балалар көзімен

23.

Мақсаты:
Отбасындағы ішкі қарым-қатынастардың ерекшеліктерін анықтау. Баланың
отбасы мүшелеріне деген көзқарасын байқау. Бейнелерді салуда олардың
орналасу реті мен отбасы мүшелерінің отбасындағы алатын орнын
анықтау. Суретті тест арқылы балалардың сыртқы орта күштерінің әсерінен
болатын мінез-құлқындағы ауытқушылығын, түрлі көңіл күйге берілуін,
яғни ашу-ызалы, тұйық, ашылып сөйлемейтін, қорқыныш, қуаныш сезіміне
бөленуін немесе ұрысуға бейім тұру тағы басқа ерекшеліктерін білу. 4-6
жас аралығындағы балаларды суретті тест арқылы, баланы дұрыс түсініп,
кейбір ауытқушылықтарын түзету.

24.

25.

26.

Ата-аналарға арналған кеңестер:
Чаще целуйте и обнимайте ребенка.
Смотрите при разговоре в глаза нежно, ласково.
Встречайте и провожайте детей. Давайте наказы.
Искренне интересуйтесь делами ребенка.
Зайдите к ребенку перед сном и побеседуйте и т.д.
Егер баланы үнемі сынап тұрса, ол жек көруге үйренеді.
Егер баланы келекелесе, ол тұйық болып өседі.
Егер баланы жиі кінәласа, ол өмір бойы кінә сезімімен өмір сүреді.
Егер бала шыдамдылықта өссе, ол басқаларды түсінуге үйренеді.
Егер балаға дем берсе, ол өзіне сенуге үйренеді.
Егер баланы мақтаса, ол мейірбан болуға тырысады.
Егер бала адалдықта өссе, ол әрдайым әділ болуға тырысады.
Егер бала қауіпсіздікте өмір сүрсе, ол адамдарға сенуге үйренеді.
Егер де бала оны түсініп, оны құрметтейтін ортада өмір сүрсе, ол өмірді
жақсылықты көріп, таба біледі.

27.

Ата-анамен баланың бірлескен жұмысы:
“Менің жанұям”

28.

Мақсаты:
Өз жанұясындағы жақсы қарым-қатынасты әртүрлі сурет
бейнесінде көрсету. Ата-ана баласымен бірлесе отырып, осы
сурет арқылы өз жанұясындағы жақсы қарым-қатынасты,
ынтымақтастықты, бірлікті, бір-біріне деген жылы сезімді
көрсету. Эстетикалық талапқа сай, талғаммен жұмысты
орындау.

29.

Ата-аналар тілегі
Пожелания родителей

30.

“Балабақшамыз қанша керемет болсын, баланың
басты тәрбиешісі – ата-ана. Жанұя ұжымы – баланы
зеректікке, үлкеннің ақылдылығына тәрбиелейді.
Жанұя тәрбиесі баланың ойлау қабілетінің дамуына
үлкен әсер ететін негіз – бұл жаста ешкім жанұя
тәрбиесінің орнын толтыра алмайды”.
В.А. Сухомлинский