Այրվածքներ. Այրվածքային հիվանդություն՝ այրվածքային շոկ, տոքսեմիա-ախտաբանություն, կլինիկա,բուժում

1. ԱՅՐՎԱԾՔՆԵՐ

Թեմա.Այրվածքային
հիվանդություն՝ այրվածքային շոկ,
տոքսեմիա-ախտաբանություն ,
կլինիկա,բուժում.

2. Այրվածքային հիվանդություն - այրվածքային վնասվածքից առաջացած սպեցիֆիկ սիմպտոմոկոմպլեքս է, որն ուղեկցվում է բոլոր

Այրվածքային հիվանդություն այրվածքային վնասվածքից
առաջացած սպեցիֆիկ
սիմպտոմոկոմպլեքս է, որն
ուղեկցվում է բոլոր
ինքնակարգավորվող համակարգերի
վնասումով: Այրվածքային
հիվանդությունը զարգանում է
10-12% մ.մ. և ավելի մեծ մակերեսով
մակերեսային և 5-6% մ.մ. խորը
այրվածքների դեպքում:

3. Այրվածքային հիվանդություն

Այրվածքային շոկ (մինչև 72ժ)
Այրվածքային տոքսեմիա(3-10օր)
Այրվածքային սեպտիկոտոքսեմիա
(10 օրից մինչև մաշկի
վերականգնումը)
Վերականգնում (մաշկածածկույթի
վերականգնումից հետո)

4. Այրվածքային շոկի դասակարգումը

Այրվածքային շոկ(ՖԻ մինչև 70) - 24-36ժ
Ծանր այրվածքային շոկ(ՖԻ 70-130) –
մինչը 64ժ
Ծարահեղ ծանր այրվածքային շոկ (ՖԻ
>130) – 72ժ

5. Այրվածքային շոկի առանձնահատկությունները

Երկարատև ընթացք
Օրգանիզմի հեղուկների մասսայական
տեղաշարժ
Արտահայտված ինտոքսիկացիա
Մազանոթային պատերի
թափանցելիության բարձրացում
Թթվա-հիմնային բալանսի
արտահայտված խանգարումներ

6. Այրվածքային շոկի ժամանակ կլինիկո-լաբորատոր փոփոխություններ

Կարճ Էրեկտիլ փուլ
Հիպերկալցեմիա
Հիպերկալիեմիա
Հեմոկոնցենտրացիա
Հիպոպրոտեինեմիա
Հեմատուրիա

7.

8. Հիպովոլեմիա

Անոթների բարձր թափանցելիություն
Սպիտակոցի քանակի ավելացման և
օնկոտիկ ճմշման բարձրացման
պատճառով արյան հունից հեղուկը
տեղափոխվում է ինտերստիցիալ
տարածություն,որն էլ առաջացնում է
ՇԱԾ-ի անկում
Այրվածքի շրջանում օնկոտրի ճմշման աճի
պատճառով մեծանում է հեղուկի
ներհոսքը՝ առաջացնելով այտուցներ
Բջջաթաղանթի ֆուկցիայի խախտումը
բերում է ինտերստիցիալ հեղուկի
կուտակմանը բջջում

9. Ծանր այրվածքներով հիվանդի առաջնային զննում և գործողություններ

Շնչուղիներ: Շնչառություն:
Արյունամատակարարում:
անհրաժեշտության դեպքում ինտուբացնել
Զուգակցող վնասվածքների հայտնաբերում
Բարձր խտության թթվածին
Արյան մեջ գազերի, կարբօքսիհեմոգլոբինի
քանակի հսկողություն
Ինֆուզիոն թերապիա

10. Անոթների կաթետրիզացիայի կանոները ըստ Delming-ի

Ծայրամասային երակային մուտք չվնասված
հատվածում → Ծայրամասային երակային
մուտք վնասված հատվածում →
Կենտրոնական երակային մուտք
չվնասված հատվածում → Կենտրոնական
երակային մուտք վնասված հատվածում
Ինֆեկցման ռիսկը 4 անգամ նվազում է

11.

12.

13. Ցավային սինդրում

Մորֆին 0,1-0.2 մգ/կգ – մ/մ կամ ն/ե 34անգամ, 24-48 ժ-ի ընթացքում,
հետագայում անհրաժեշտության
դեպքում
Պրոմեդոլ 1-2% - մ/մ կամ ն/ե 3-10 մգ 3-4
անգամ 24-48 ժ-ի ընթացքում ,
հետագայում անհրաժեշտության
դեպքում
Դիազեպամ մգ/կգ – – մ/մ կամ ն/ե 34անգամ, 24-48 ժ-ի ընթացքում

14. ՈՀՄ կիռարում

Ketorolac trometadol (Toradol ® ROSHE )
Ketoprofen (Ketonal ® Lek)
100-200մգ/500մլ 0,9%NaCl 8 ժ-ի
ընթացքում
Diclofenak natrium

15. Անհանգստություն , լարվածություն

Բենզոդիազեպամ
Նեյրոլեպտալգիա
Դեղորայքային քուն
Նատրիումի օքսիբուտիրատ(50-100մգ/կգ)

16. Առաջին օրերի ինֆուզիոն թերապիայի հաշվարկը ըստ Կարվոյալի

ԸԻԾ= 5000մլ х ԱԸՄմ2+ 2000 х
ՄԸՄմ2/օրական,
Որտեղ ԱԸՄ = ՄԸՄ х % / 100
ՄԸՄ -հաշվարկը կատարում են ստանդարտ
նորմոգրամմայի կամ ըստ Lowe –ի
S = 0.01х (մարմնի մասսա)2 х 1/3 կամ
S = √ հասակ(սմ ) х քաշ() /3600

17.

18. Առաջին օրերի ինֆուզիոն թերապիայի հաշվարկը

ըստ Պարքլանդի, փոփոխված Բրուքսի
ԻԸԾ= 4ml х M (kg) x %
Կաթիլների արագությունը
1 ր-ում = V ինֆուզիա/3х ժամանակ (ժամով)
Երեխայի քաշը=2х տարիք+8(աղջիկներ)/ 9(տղաներ)
Երկրորդ օրը ներարակել առաջին օրվա
ԻԸԾ¾ քանակը

19. Միկրոէլեմենտների հաշվարկը

Մետաբոլիկ ացիդոզի ուղղում՝
Sodium Hydrogen Carbonate 5% - ն/ե.
М (կգ) х ВЕ (հիմնական դեֆիցիտ) /2
ВЕ տվյալների բացակայության դեպքում,
կատարել հաշվարկը 4 х М(կգ).
Հիպոկալիեմիայի ուղղում՝
К+(գ. չոր նյութ)= դեֆիցիտ К+ х М (կգ) /135
0,075g ( չոր նյութ) Cl = 1mEq KCl,
տվյալների բացակայության դեպքում К+
կատարել հաշվարկը

20. ՀԻՊՈՊՐՈՏԵԻՆԵՄԻԱՅԻ ԵՎ ԱՆԵՄԻԱՅԻ ՈՒՂՂՈՒՄ

Սպիտակուցի անհրաժեշտ քանակ - 3 գ/կգ
քաշ+ (1 գ 1% այրված մ/մ)
Նույն խմբի ԹՍՊ - ն/ե, 10-20 մլ/կգ 3 ժամ, եթե
արյան ընդհ. սպիտակուց< 50 g/l
Ալբումին - ն/ե կաթ., դանդաղ (3 ժ. ավելին)
1-2 գ/կգ օրը
Նույն խմբի Էրիթ. մասսա - ն/ե,10 մլ/կգ 3 ժ.
ավելին, եթե Hg< 80 g/l
Մինչև տրանսֆուզիան անհրաժեշտ է
որոշել համատեղելիությունը!

21. Հեպարինոթերապիա

Հեպարին - ներարկումը շիթով 5.000 միավ
հետագա ն/ե ներարկում շարունակաբար
30-50U/կգ/օր ոչ ավել,քան 10000-12000U/օր
Այն անցկացվում է կոագուլգրամմայի մշտական
հսկողության ներքո: Մակարդման ժամանակը
որոշվում է յուրաքանչյուր 4-6 ժամվա
ընթացքում:

22. Մոնիտորինգ

Անհրաժեշտ է մշտապես վերահսկել գիտակցությունը,
հիդրատացիան, մարմնի քաշը, շնչառությունը,
պուլսը, արյան ճնշումը, CVP- ի, մարմնի
ջերմաստիճանի, երիկամների ֆունկցիան,
միզարտադրությունը, պլազմայի սպիտակուցները,
էլեկտրոլիտները, հանքանյութերը, հեմատոկրիտը,
հեմոգլոբինը, կոագուլոգրամման և այլն:
Մեզի ծավալը պետք է լինի 1-2 մլ / կգ / ժամ:
Ընթացքում շրջանառվող հեղուկների
հարաբերակցությունը հաշվարկվում են կախված
ֆիզիոլոգիական կարիքներից, պաթոլոգիական
կորուստներից, դիուրեզի մակարդակից եւ
լաբորատոր ցուցանիշներից (Hg, Ht, ընդհանուր
սպիտակուցներ, էլեկտրոլիտներ):

23. ԱՇ-ի թերապիայի արդյունավետության չափանիշները (Sherwood, 2002)

Գիտակցության վերականգնում
ԶՃ վերականգնում
Դիուրեզի ադեկվատություն (1-2մլ/կգ ժամում)
Հիմնայնության դեֆեցիտ ВЕ < - 5
ԿԵՃ >40 մմ.սնդ.սյուն

24. Այրվածքային շոկի բուժման հիմնական սխալները

Ինֆուզիոն թերապիայի ուշացումը
Հիվանդի վիճակի ծանրության
թերագնահատումը ԱՇ-ի ժամանակ
ԻԹ-ի թերհաշվարկում
Կենտրոնական երակային
կաթետերիզացիայի ցուցումների
անհիմն ընդլայնում
Խորհրդատվության անտեսում

25. Տոքսեմիան արյան մեջ թունավոր նյութերի ներկայություրյունը և կուտակումն է, որն առաջացնում է չեզոքացման բնական համակարգերի

լարվածություն

26. Տոքսեմիայի զարգացման մեխանիզմները

Օրագանիզմում կենսվերափոխման
գործընթացների խախտում
միջբջջային հեմոսթազի խանգարման
հետևանքով , օրգանիզմաում երկրորդային
մետաբոլիտների կուտակում
հյաուվածքների քայքաման պրոդուկտների
կուտակում օրգամիզմում
վարակիչ բնույթի թունավոր նյութերի
գործողությունը

27.

ՎԱՐԱԿԱԶԵՐԾՄԱՆ ՄԵԹՈԴՆԵՐԸ
ԿՈՆՍԵՐՎԱՏԻՎ
1. Ջրային ներբեռնում(էնտերալ կամ
պարենտերալ) պարտադրվող
դիուրեզով
2. Սորբցիոն
վարակազերծում(ստամոքսաղիքային սորբցիա)
3. Թույն բալանսավորող թերապիա
(թույն վերացնող, չեզոքացնող
նյութեր, լուծույթներ, նատրիումի
հիպոքլորիդ, albumin-ի ներարկում).
4. Հատուկ թերապիա (տարբեր
խմբերի հակաբիոտիկների
օգտագործում)
ԱՐԴՅՈՒՆԱՎԵՏ/
ԷՖԵՐԵՆՏ
1. Սորբցիոն մեթոդներ
(hemosorption, plasmosorption,
lymphosorption,).
2. Դիալիզ(հեմոդիալիզ,
ուլտրիլֆիլտրացիա):
3. Տարբերակային թերապիայի
մեթոդներ (փոխանակման
պլազմաֆերեզ,)
4. Քվանտային հեմոթերապիա
(արյան ուլտրամանուշակագույն
/ լազերային ճառագայթում):

28. ԱՅՐՎԱԾՔԱՅԻՆ ՏՈՔՍԵՄԻԱ

ԱՍՏ- ի կողմից խախտումներ
Սրտանոթային համակարգի
խանգարումներ
Շնչառական համակարգի խանգարումներ
Միզասեռական համակարգի
խանգարումներ
Այրվածքային էնցեֆալոպաթիա
Հեպատո-լիենալ սինդրոմ

29. ՍԱՀ կողմից խանգարումներ

Ստամոքսհյութի թթվային միջավայրի
փոփոխությւն
Կուրլինգի խոցեր
Անանցանելիություն կամ լուծ
Աղիների ատոնիա

30. ԲՈՒԺՈՒՄ

Թթվայնության իջեցում անտացիդների
միջոցով
Ստամոքսի դեկոմպրեսիա
Н2-բլոկատորներ
ԱՍՀ մոտորիկայի կարգավորում
Անցում էնտերալ սնուցման

31. ՍԱՀ խանգարումներ

Հիպովոլեմիա
ՍՐԾ (սրտի րոպ. ծավ.) իջեցում
ԿԵՃ-ի կարգավորում
Հյուսվածքային հիպօքսիա
Միոկարդի կծկողականության իջեցում
Սուր սիրտանոթային անբավարարություն

32. ԲՈՒԺՈՒՄ

Նյութափոխանակային խանգարումների
վերականգնում
Համակարգային անոթային դիմադրության
նվազեցում
Էլեկրոլիտների կորեկցիա
Ցավային սինդրոմի եւ հիպերթերմիայի
վերացում
Հակաօքսիդանտներ

33. Շնչառական համակարգի խանգարումներ

ՇԱ
Վերին շնչուղիների խցանում
Ածխածնի երկօքսիդով թունավորում
Կրծքավանդակի սեղմում
Պնևմոնիա
ՇԴՀ (շնչ. դիսթրես համախտանիշ )

34. ԲՈՒԺՈՒՄ

К О С կարգավորում
Օքսիգենոթերապիա
ԱՇԱ
Կորտիկոստերոիդներ
Օսմոտիկ դիուրետիկներ

35. Միզատար համակարգի խանգարումներ

Երիկամային հիպոպերֆուզիա (ոչ ադեկվատ
ինֆուզիա)
Սեպտիցեմիա
Հեմատուրիա, միոգլոբինուրիա
Պոլիուրիա

36. ԲՈՒժՈՒՄ

ՇԱԾ-ի կորեկցիա
Էլեկտրոլիտների կորեկցիա
Պարտադրված դիուրեզ
Օլիգո- կամ անուրիայի պայմաններում ,
բարձր միզաթթվի, К-ի դեպքում
առաջացած թոքերի այտուցի ժամանակ
ցուցված է ծրագրային հեմոդիալիզ:
Միզամուղներ, դիուրետիկներ

37. Հեպատո-լիենալ սինդրոմ

Պարենխիմայի խիստ փոփոխություն
Սպիտակուցային ֆրակցիաների
հարաբերակցությունը խախտում
Հիպոպրոտեինեմիա
Արյան մակարդման համակարգի
խախտում
Պորտալ երակի ճնշման բարձրացում
Սուր լյարդային անբավարարություն

38. Բուժում

Հեպատոպրոտեկտորներ
Վիտամինոթերապիա
Հակաօքսիդանտներ
Ալբումինի լ-թ
Հեմադսորբցիա, պլազմոֆիլտրացիա

39. Այրվածքային էնցեֆալոպաթիա

Հոգենևրոլոգիական ախտանիշներ
Ցնցումային համախտանիշ
Հիպերալգեզիա

40. Պատճառներ

Հիպօքսիա, հիպօքսեմիա (թունավորում СО)
Հիպոնատրեմիա և հիպերհիդրատացում
Հիպերգլիկեմիա
Հիպերտոնիա
Երկարատև հիպերթերմիա

41. Բուժում

Էլեկտրոլիտների կարգավորում
Պայքար հիպօքիայի դեմ
Ածխաջրային նյութափոխանակության
շտկում
Դեղորայքային սեդացիա
ԶՃ շտկում