Дәнекер тін биохимиясы

1.

Қ.А.Ясауи атындағы Халықаралық Қазақ Түрік Университеті

2.

Жоспар:
1. Дәнекер тін
2. Дәнекер тін түрлері
3. Патологиялық дәнекер тін
4. Дәнекер тін құрамы
5. Физикалық қызметі
6. Пайдаланылған әдебиеттер

3.

Дәнекер тіні (textus соп- nectivus; лат.
textus — үлпа, connectivus — дәнекер)
— адам мен жануарлар организмдерінің
барлық мүшелері құрамына кіретін,
денедегі ең көп тараған ұлпа. Дәнекер
ұлпасы — мезенхимадан дамып,
организмнің ішкі ортасын құрайды

4.

5.

Құрылысы жағынан дәнекер ұлпасы жасушалардан
және жасушааралық заттан тұрады. Оның кейбір
түрлерінде жасушалар басым болады, ал басқа
өкілдерінде керісінше жасушааралық заттар көбірек
болады. Дәнекер ұлпасының атқаратын қызметі
жасушалар мен жасушааралық заттың арақатнасына
тікелей байланысты.

6.

Дәнекер тіннің атқаратын қызметі
мен құрылысына қарай әртүрлі
тіндер біріктіріледі,оларға;
• Борпылдақ талшықты д.т
• Тығыз талшықты д.т
• Арнайы

7.

8.

Патологиялық жағдайларда Дәнекер
тіннің келесі түрлері пайда болады;
• Туйіршік және тыртық
• Сүйек сүйелі
• Склероз және цирроз

9.

• Борпылдақ талшықты дәнекер ұлпасының
талшықтары бірімен-бірі өріліп, жасушалары
тығыз орналасқан,
мыс; паренхиматозды мушелер арасындағы
қабаттар, тері асты май қабаттары жатады
• Тығыз талшықты дәнекер ұлпасының жасушалары
бірімен-бірі тығыз тор тәрізді жанасқан. Жасушааралық
заттар аз, талшықтары көп болады.
мыс;Теріде, сіңірде, артериялық қантамырлардың
қабырғасында орналасқан.

10.

Борпылдақ және Тығыз т.д.т нен басқа
арнайы түрлерін ажыратамыз олар;
• ЦИНОВИАЛДЫ
• СЕРОЗДЫҚ
оларға Қуысты мушелердің қабырғасының
кілегей асты қабатын, тіс тіндері,көздің қасаң
қабығы, шіна тәрізді дене, ми нейроглия
тіндері жатады

11.

Дәнекер тін құрамы
Дәнекер ұлпасы жасушалардан және
жасушааралық заттан (матрикс) тұрады.
Матрикс саны жасушаларға қарағанда өте
көп болады. Оның қурамында
Фибрилярлы және Негізгі заттар бар.

12.

Дәнекер тін жасушалары 3 түрге бөлінеді;
• Фибробластар
• Макрофагтар
• Семіз жасушалар
Фибробластар арнай тіндегі аталуы
түрліше; остебластар, хондробластар.
Бұл жасушалар коллагенді,
гликопротеидтерді синтездейді.

13.

14.

Фибрилярлық құрылымға-коллагенді,
эластинды және ретикулярлы талшық жатады
Негізгі заты матрикстың аморфты компаненті.
Бұл кампонент арасында жасуша мен
талшықтары орналасқан

15.

Фибрилярлық құрылым
• Коллаген талшықтары-коллаген белогынан турады.
Ол жалпы белок мөлшерінің 30%,
Дене салмағының 6%, қурайды.
Коллаген 40% теріде, суйекте 50%, 10% ішкі мушелер
стромасында кездеседі.
• Эластинді талшықтары- эластин белогынан турады.
• Ретикулярлы талшықтарында оксипролин және
цистеин болады, көмірсу мөлшері коллаген
талшықтарына қарағанда 10 есе көп.

16.

Физикалық қызметі
Қанмен бірге дәнекер тіні ағзаның ішкі ортасын
қалыптастырады және мынадай физикалық қызмет атқарады:
• Тіректік- ол клетка мен ткандерді байланыстырып ағза
каркасын құрайда
• Трофикалық-ағза ішкі ортасын қалыптастра отырып дәнекер
тін трофикасын және метоболиттер элюминациясын
қамтамасыз етеді.
• Қорғаныс- токсиндер мен бактериялық ферменттерді
инактивтейді

17.

18.

• Қор жинақтаушы- минералды тұздарды, суды,
меланинды, биологиялық белсенді заттарды және т.б
жинақтайды
• Құрылым түзуші- бұл қызметі коллаген мен
глюкозамингликандар клеткада өсуі мен дамуына
реттеуші әсер етуі
• Репаративті- Бұл қызмет дәнекер тканінің жоғары
регенерациялық мүмкіндігі және ткань дефектісін
жоюға қатысуы

19.

20.

Қорытынды
Дәнекер ұлпалары түтікше және қабатты мүшелердің
қабықтары мен қабаттарын, қомақты
мүшелердің паренхима бөліктерін дәнекерлеп, біріктіріп
біртұтас етіп түратын олардың стромасын құрайды,
әртүрлі мүшелердегі перделіктерді, қапшықтарды, дене
шандырларын, қаңқа сүйектері байламдарын, бұлшық
еттер сіңірлерін, қаңқаны, организмнің сұйық ішкі
ортасын түзеді

21. Пайдаланылған әдебиеттер

Кузнецов С.Л., Мушкамбаров Н.Н.Биохимия, цитология и
эмбриология: Учеб. для мед. вузов / М.: Медицинское
информационное агентство, 2007. – 600 с.
Улумбеков Э.Г., Челышев Ю.А. Биохимия, эмбриология,
цитология: Учебник / М.: ГЭОТАР-Медиа, 2009. - 408 с.
Гарстукова Л.Г., Кузнецов С.Л., Деревянко В.Г. Наглядная
гистология (общая и частная): Учеб. пос. для студентов мед. вузов
/ М. : Мед. информ. агентство, 2008. - 200 с.
21