Қазақстандағы ұжымдастыру

1.

ТАҚЫРЫПҚА ШЫҒУ

2.

Бүгінгі сабақтың тақырыбы:
§18-19. Қазақстандағы ұжымдастыру
Зерттеу сұрағы:
Неліктен ұжымдастыру саясаты
«ұлы нәубетке» әкеліп
соқтырды?
Сабақтың мақсаты:
8.4.1.2-күштеп ұжымдастыру саясатының ауыл
шаруашылығына тигізген зардап тарын талдау;
8.1.1.1-демографиялық өзгерістердің себептері
мен салдарын анықтау;
8.3.1.7-ХХ ғ. 20-30 ж. әміршіл-әкімшіл жүйе
саясатының зардаптарын талдау

3.

4.

Бейне сабаққа сілтеме:
https://www.youtube.com/watch?v=5XJhJF322mI

5.

ТЕРМИНОЛОГИЯҒА АНЫҚТАМА

6.

Қазақстан Компартиясының
Орталық Комитетінің
І-ші хатшысы
Қазақ өлкелік комитетінің
І-ші хатшысы
1925-1933 жж

7.

Жалау Мыңбаев

8.

Ф.И.Голощекиннің «Кіші қазан» идеясы
Ауылды кеңестендіру
1926 – 1927 жылдары
шабындық және егістік жерлерді
қайта бөлінді
1928 жылы 27 тамызда
Қазақ байларын тәркілеу және жер
аудару туралы декрет қабылданды
Ол жерлер
кедейлер мен орта шаруаларға берілді
Барлық малды ірі қараға шаққанда
көшпелі аудандарда 400, жартылай
көшпелі аудандарда 300, отырықшы мал
шаруашылығымен шұғылданған
аудандарда 150 ірі қара малы барлар
байлар деп тәркіленді
Бұл шара ойдағыдай нәтиже бермеді
Бірақ ірі бай қатарына 100 тұяғы барлар
да жатқызылып, тәркілеуге ұшырады
Декретке сай 700-дей шаруашылық
тәркілеуге ұшырап, олардың мал-мүлкі
тартып алынды
Қазақ халқынан 145 мыңдай мал басы
үкімет қарамағына алынып, бірқатары
ауыл кедейлеріне таратылды
Байларды Украина мен Ресей т.б.
жерлерге жер аударды

9.

КӨРНЕКТІ МЕМЛЕКЕТ ҚАЙРАТКЕРЛЕРІНЕ
«ҰЛТШЫЛ»
ДЕГЕН КІНӘ ТАҒЫЛДЫ

10.

КӨРНЕКТІ МЕМЛЕКЕТ ҚАЙРАТКЕРЛЕРІ ҚУҒЫНҒА ҰШЫРАДЫ
Сәкен
Сейфуллин
Мұхамед
Мырзағалиев
Нығмет
Нұрмақов
Сейітқали
Меңдешев

11.

1927 жылы желтоқсанда
Коммунистік партияның XV съезі ауыл
шаруашылығын ұжымдастыру бағытын жариялады
Мал мен құрал-сайман
ортақ деп жарияланды
Қазақтарды отырықшы
шаруашылыққа үйрету

12.

Астық, ет және жүн
дайындау қауқаны
1928 жылы
шаруалардың артық
астығын тартып
алудан басталды
Астық пен етті
жасырды деген
айыппен 33 мыңнан
астам адам қуғынға
ұшырады
Қазақстанда 1928
жылы 300 млн пұт
астық дайындалды

13.

Күшпен
отырықшыландыру
саясаты
1931 жылы
1932 жылы
77 508
77 674
отырықшыландырылды
отырықшыландырылды
1933 жылы
242 208
отырықшыландырылды

14.

Қазақстанда барлық
шаруашылықтың ұжымдастыру
саясаты
1934 жылы
1928 жылы
89, 9 %
2%
1931 жылы
1930 жылы
65 %
50, 5 %

15.

Ұжымдастыру қарсаңында Қазақстанда 40 млн-нан астам мал болса,
1933 жылы 4,5 млн ғана мал қалды

16.

1,5 млн
қазақтар басқа
елдерге қоныс
аударды. Мысалы,
Қытай, Монғолия,
Иран, Ауғанстан
Аштықтан
2 млн 100 мың
қазақ қырылды
Ауыл
шаруашылығы
құлдырады
Ауыл
шаруашылығын
күштеп
ұжымдастырудың зардаптары:

17.

1930 жылдардағы шаруалар көтерілістері
1929 жылы Сырдария, Қостанай округтерінде көтеріліс болды
1930 жылы Оңтүстік Қазақстанда Созақ ауданында
5000 адам қатысқа ірі көтеріліс болды
1930 жылы Жетісудағы Ақсу және Балқаш аудандарында көтеріліс болды
Ұжымдастыру кезінде республикада
80 мыңдай адам қатысқан шаруалардың
372 көтеріліс болды

18.

Қазақ
зиялылары
жаппай
ұжымдастыруға
қарсы шықты

19.

Республика Халық Комиссарлары Кеңесінің төрағасы
Ораз Исаев
Қазақ халқының мүшкіл жағдайы
жөніндегі Сталинге жазған хатында
хабарлады
Қазақ өлкелік партия комитетінің
І-ші хатшысы Ф.И.Голощекинді
орнынан босатуды ұсынды

20.

1932 жылы Голощекинге қазақтың көректі қайраткерлері хат жазды.
Бұл хат тарихта «Бесеудің хат» деп аталады
Ғабит Мүсірепов, Мансұр Ғатаулин, Емберген Алтынбеков,
Мұташ Дәулетқалиев, Қадыр Қуанышев

21.

1933 жылы Тұрар Рысқұлов
Сталинге ашық хат жазды

22.

Қазақстан Компартиясының
Орталық Комитетінің
І-ші хатшысы
Қазақ өлкелік комитетінің
І-ші хатшысы
1933-1938 жж

23.

Үйге тапсырма
§18-19 оқу, мазмұндау