Абай - ұлы ақын (6 класс)

1.

Сөзжұмбақ шешіңдер
А
1.Дедушка
2.Благословение
3.Город яблок
4.Месяц
5.Самолет
6.Ребенок
7.Желтый
Б
А
Й
Ұ
Л
Ы

2.

Сәуірдің алтысы
Абай - ұлы ақын
1.Абай туралы не білеміз?
2.Қандай өлеңдерімен
таныстыңдар?

3.

4.

Жаңа сөздер
Ойшыл
- мыслитель
Сазгер
- композитор
Аудармашы - переводчик
Ғалым
- ученый
Дана
- мудрец
Жыр
- стих

5.

Абай өмірбаяны
1.Абай Құнанбаев 1845 жылы Семей облысы Абай
ауданы Шыңғыстау етегінде дүниеге келді.
2.Анасы Ұлжан мен әжесі Зеренің әңгіме,
жырларын тыңдап өсті.
3.Ауылда молдадан білім алады.
4.10 жасында Семейде медреседе оқиды.
5.Сонымен қатар, орыс мектебі Приходская
школада оқиды.
6.Абай оқу-білім,табиғат, өмір туралы өлең
жазған.
7.Абай орыс және шетел ақындарының өлеңдерін
қазақ тіліне аударған.
8.1904 жылы қайтыс болады.

6.

Өздік жұмыс
Диологті толықтырыңдар
-Абай Құнанбаев кім?
- .... ..... ..., ..., ..., ..., ... .
-Абай қашан,қайда дүниеге келді?
-... ... ... .... ... .
-Кім тәрбиеледі?
-... ... .
-Қайда оқыды?
-... , ... .
-Қандай тақырыптарда өлең жазды?
-..., ... , ..., ... .
-Абай кімдердің өлеңдерің айдары?
-... , ... .
- Абай қашан қайтыс болды?

7.

Хронологиялық
жатжазу
1. 1845 жылы
2. 10 жас
3. 3 ай
4. 1904

8.

9.

Сәуірдің үші
Абай және табиғат
1.Еліміздің табиғаты қандай?
2.Табиғатқа не жатады?

10.

Жаңа сөздер
Бұрқ-сарқ - сильный ветер
Жайдары жаз – солнечное лето
Тұманды күз – туманный осень
Сақылдаған аяз – сильный мороз
Қарлы боран - снежная буря
Желсіз түн - тихая ночь
Масатыдай құлпырар - расцветёть
Тасыған өзен - наводнение
Жасыл жержүзі - зелёная земля

11.

Мәтінмен жұмыс
Абай өлеңдерінің бір тақырыбы - табиғат
бейнесі.Табиғат адамдардың еңбек етіп,өмір
сүретін ортасы . Абай жылдың төрт мезгіліне
арнап өлең жазды. Олар “Қыс,“Күз”,“Жазғытұры”
“Жаз”. Бұл өлеңдерде табиғаттың тылсым
құбылыстарын шынайы өмірмен байланыстыра
суреттейді. Әр өлеңнен жайдары жазды, суық
тұманды, сақылдаған аязды,қарлы боранды
көріп тұрамыз.

12.

“Жазғытұры” мегілін суреттеу
(кластер жасаймыз)
Қар ериді
көктем

13.

Жазғытұры
(үзінді)
Жазғытұры қалмайды қыстың сызы,
Масатыдай құлпырар жердің жүзі.
Жан – жануар,адамзат анталаса,
Ата- анадай елжірер жердің жүзі.
Түйе боздап,қой қоздап қора да шу,
Көбелекпен,құспенен сайда ду-ду.
Гүл мен ағаш майысып қарағанда,
Сыбдыр қағап,бұраңдап ағады су.

14.

Өздік жұмыс
1.Абай өлеңінен көктем бейнесін
ашатын сөздерді табыңдар.
2.Өздерің жазған
кластермен салыстырыңдар.

15.

Сәуірдің он тоғызы
Қазақ халқының ұлттық қолөнері

16.

Жаңа сөздер
Қолөнер
- рукоделие
Ою – өрнек
– орнамент
Ер-тұрман
- седло
Құрал – сайман
- инструменты
Әшекейлеген
- украшен
Кесте
– вышивка
Жиhаз
- мебель
Сырмақ
-- сырмак
Бұйымдар
- изделия
Әшекей бұйымдар – ювилерные украшение

17.

Мәтінмен жұмыс
1.Қазақ даласында қолөнер ерте дамыды.
2.Күнделікті тұрмысқа қажет бұйымдарды қолдан
жасады.
3.Бұйымдарды талғаммен әшекейлеген.
4.Халық өнерді ерекше құрметтеген.
5.Қазақ әйелдері киіз басқан,сырмақ жасаған,кесте тіккен.
6.Сақтар алтын – күміс,асыл тастардан әшекей бұйымдар жасаған.
7.Олар бағалы металдан құрал-сайман жасау технологиясын шебер меңгерген.
8.Түрлі материалдан жасалған үй жиhаздары киіз үй
кеңістігімен жараса үйлескен.

18.

Сөйлемдегі сөздердің орнын ауыстырып,
сөйлемді дұрыс құрыңдар.
1. Дамыды ерте қолөнер даласында қазақ.
2. Талғаммен әшекейлеген бұйымдарды.
3. Қазақ әйелдері тіккен кесте.
4. Меңгерген шебер олар құрал-сайман
технологиясын жасау.
5.Жиhаздар үй материалдан түрлі жасаған.

19.

Сөздер мен суреттерді сәйкестендір
2.
1.Үй жиhаздары
1.
2.Ер-тоқым
3.Сырмақ
4.Әшекей
бұйымдар
3.
4.

20.

21.

Сәуірдің жиырма жетісі
Қолөнер түрлері
Балалар,қандай бұйымдар?
-----------------------------------------Оларды кім жасайды?
--------------------------------------------

22.

Жаңа сөздер
Шебер - мастер
Зергер - ювилер
Ұста
- кузнец
Тігінші - швея
Бұйымдар - изделия

23.

Мәтінмен жұмыс
Зергер
Зергер - алтын мен күмістен әшекей бұйымдар
жасайтын адам.Олар:сырға
шашпау,алқа,білезік,жүзік жасайды.Дайын
бұйымдарды оюмен безендіреді
Шебер.
Шебер – ағаштан ойып әртүрлі бұйымдар
жасайтын адам. Ол
бұйымдар:сандық,астау,қобдиша,домбыра,ожау.
Дайын бұйымдарды оюмен безендіреді.

24.

Тігінші.
Тігінші– ұлттық киімдер мен бұйымдар
тігумен айналысатын адам.Тігінші маталардан
киімдер,көрпе мен жастық тігеді. Тігілген
киімдерге ою салады.
Ұста

25.

Кестені толтыр
Кім?
Не
істейді?
Қандай
бұйымдар?

26.

Кім тапқыр?
Шебер
Тігінші
Зергер
Ою,күміс,әсем,асыл тас,
сырға,ыдыс,қыш,көрпе,
мата,

27.

Өздік жұмыс
Атақты шеберден сұхбат аламыз.
Шеберге қоятын сұрақтарды дайындаймыз.
Үлгі:
- Сәлеметсіз бе!
- .............
- Сіз қашаннан бұл іспен айналысасыз?
- ...........

28.

Мамырдың он сегізі
Тоқсандық қайталау

29.

1-тапсырма.Берілген әріптерден сөз
құраңдар
1. Ш ы о й л
2. Н ө қ л о р е
3. З р е р г е
4. С з а р е г
5. А ш д а у ы р м а
6. К т к ө ем
7. М с ы р қ а
8. Һ ж а и з р д р

30.

2-тапсырма.Мына сурет бойынша екі
түрлі әңгіме құрастырыңдар

31.

3-тапсырма.Қате сөйлемді табыңдар
1.Абай - қазақ халқының ұлы күйшісі.
2.Абай – қазақ халқының ұлы ақыны.
3.Қолөнер – қазақ халқының ұлттық белгісі.
4.Қолөнер – электрондық өнер.
5.Зергер – ағаштан бұйым жасайтын шебер.
6.Зергер – алтын,күмістен,асыл тастан әшекей
бұйымдар жасайтын шебер.
7. “Жазғытұры” өлеңінің авторы –
Ы.Алтынсарин.
8. “Жазғытұры” өлеңінің авторы – А.Құнанбаев

32.

4-тапсырма.Сөздерді сәйкестендір
• жайдары
• суық
• сақылдаған
• қарлы
• Қолөнер
• Талғаммен
• Киіз үй
• Өнерді
аяз
боран
жаз
тұман
жиһаздары
құрметтеген
дамыды
әшекейлеген