Болашақ психологтардың өзін-өзі бағалау ерекшеліктері студент

1.

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Болашақ психологтардың өзін-өзі бағалау
ерекшеліктері
студент:

2.

ТАҚЫРЫПТЫҢ ӨЗЕКТІЛІГІ
• Дипломдық жұмыстың өзектілігі ықтимал
проблемаларды анықтау және оларды түзету
бойынша ұсыныстар әзірлеу үшін психолог
студенттердің өзін-өзі бағалау ерекшеліктерін
зерттеу қажеттілігімен байланысты. Бұл білім
беру процесінің тиімділігін қамтамасыз ету және
психология саласында сапалы мамандар
даярлау үшін маңызды.

3.

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ
МАҚСАТЫ
• Диплом жұмысының мақсаты-болашақ
психологтардың өзін-өзі бағалау ерекшеліктерін
зерттеу және оның кәсіби дамуына әсерін
анықтау.

4.

ОСЫ МАҚСАТҚА ЖЕТУ ҮШІН КЕЛЕСІ
МІНДЕТТЕР ҚОЙЫЛАДЫ:
• Мақсатқа жету үшін келесі міндеттер тұжырымдалды:
• 1.
Өзін-өзі бағалау тұжырымдамасының теориялық негіздерін,
оның функциялары мен құрылымын қарастырыңыз.
• 2.
Оқу және кәсіби қызмет процесінде Өзін-өзі бағалауды
қалыптастыруға әсер ететін факторларды зерттеу.
• 3.
Психологтардың кәсіби қызметіндегі өзін-өзі бағалаудың
рөлін бағалау.
• 4.
Өзін-өзі бағалауды зерттеу және түзету әдістерін таңдаңыз.
• 5.
Психология студенттері арасында өзін-өзі бағалауға
эмпирикалық зерттеу жүргізу.
• 6.
Алынған нәтижелерді талдаңыз және болашақ
психологтардың өзін-өзі бағалауын жақсарту үшін ұсыныстар
жасаңыз.

5.

ЗЕРТТЕУДІҢ НЕГІЗГІ ӘДІСТЕРІ
• Зерттеу әдістері. Болашақ психологтардың өзін өзі бағалау
ерекшеліктерін зерттеу және оның кәсіби дамуына әсерін анықтау
үшін келесі әдістерді қолдануға болады:
• Әдебиеттің теориялық талдауы: зерттеудің теориялық негізін
қалыптастыру үшін өзін-өзі бағалауға, кәсіби дамуға және кәсіби
қызметке психологиялық дайындыққа байланысты ғылыми
еңбектер мен зерттеулерді зерттеу.
• Сауалнама: психология студенттерінің өзін-өзі бағалауы және
онымен байланысты аспектілер туралы ақпарат алу үшін
құрылымдық немесе жартылай құрылымдалған сауалнамаларды
қолдану.
• Жұмыстың құрылымы келесі бөлімдерді қамтиды: психологтардың
өзін-өзі бағалауы мен кәсіби дамуына байланысты негізгі ұғымдар
мен мәселелерді қарастыратын теориялық бөлім; зерттеу жүргізуді,
алынған нәтижелерді талдауды және түсіндіруді сипаттайтын
эмпирикалық БӨЛІМ; Зерттеу нәтижелерін жалпылауды,
қорытындылар мен практикалық ұсыныстарды қамтитын
қорытынды.

6.

ЖҰМЫС ЖАЗУ БАРЫСЫНДА КЕЛЕСІ
ӘДЕБИЕТТЕР ҚОЛДАНЫЛДЫ
• Ананьев Б.Г. «Избранные психологические
труды» В.2т-Н.,1980ж
• Айзенк Г.Ю. «Проверьте свои способности»М.,1972ж
• Аракелов Г.Г. «О психологии подростка»
М.,1991-365б
• Ананьев Б.Г. «Человек как предмет познания»
СПБ.,2001-338б
• Асмолов А.Г. «Психология личности» -М., 1990336б

7.

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ
ҚҰРЫЛЫМЫ КЕЛЕСІДЕЙ
1
1.1
1.2
1.3
2
2.1
2.2
2.3
КІРІСПЕ
ӨЗІН-ӨЗІ БАҒАЛАУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ ЖӘНЕ ОНЫҢ ПСИХОЛОГТАРДЫҢ КӘСІБИ
ҚЫЗМЕТІНДЕГІ РӨЛІ
Өзін-өзі бағалау ұғымы: анықтамасы, функциялары, құрылымы
Өзін-өзі бағалауды қалыптастыруға әсер ететін факторлар
Психологтың кәсіби қызметіндегі өзін-өзі бағалау
БОЛАШАҚ ПСИХОЛОГТАРДЫҢ ӨЗІН-ӨЗІ БАҒАЛАУЫН ЭКСПЕРИМЕНТ ЖҮЗІНДЕ ЗЕРТТЕУ
Өзін-өзі бағалауды зерттеу және түзету әдістері
Зерттеудің әдістемесі және үлгісі
Алынған нәтижелерді талдау және түсіндіру
ҚОРЫТЫНДЫ
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
7
9
9
14
26
44
44
44
46
57
59

8.

Өзін-өзі бағалау ұғымы: анықтамасы,
функциялары, құрылымы
• 1.1-ТАРМАҒЫНДА
• Н.В.Кузьмина педагогикалық іс-әрекеттің бес компоненттен тұратын
функционалдық моделін ұсынды: [31].
• 1) гностикалық, педагогикалыќ жүйені қолдаудың заңдары мен
механизмдері туралы жаңа білім алу мен білімдік қор жинау
міндетін шешеді;
• 2) жобалаушылық, бұл – оқытылып отырған курс мақсаты мен ол
мақсатқа жету жолдарын жобалаумен байланысты;
• 3) конструктивтік (сындарлы) компонент, бұған курс мазмұны,
сабақты өткізу түрі мен әдістерінің композициясын түзу мен таңдау
жөніндегі іс-әрекеттер енеді;
• 4) ұйымдастырушылық бойынша жоспарланғанды жүзеге асыру
міндеттері шешеді;
• 5) коммуникативтік компонент, бұған педагогикалық процесс
субъектілерінің арасында педагогикалық мақсатқа сай өзара
қатынас орнатумен байланысты іс-әрекеттер енеді.

9.

Өзін-өзі бағалауды қалыптастыруға әсер
ететін факторлар
• Өзін-өзі бағалауды қалыптастыру-бұл көптеген факторлар әсер ететін күрделі процесс.
Төменде өзін-өзі бағалаудың қалыптасуына әсер етуі мүмкін негізгі факторлар келтірілген:
• Отбасы: отбасылық атмосфера, ата-ана стилі, отбасы мүшелері арасындағы қарымқатынас, ата-ананың қолдауы мен түсінігі баланың өзін-өзі бағалауын қалыптастыруда
маңызды рөл атқарады. Балаларына сүйіспеншілік, қамқорлық және қолдау көрсететін
ата-аналар салауатты өзін-өзі бағалауды дамытады.
• Білім: оқу ортасы, мұғалімдер мен сыныптастардың кері байланысы, оқудағы жетістіктер
мен сәтсіздіктер де өзін-өзі бағалауға әсер етеді. Жетістіктері үшін жақсы баға мен
көтермелеу алған студенттердің өзін-өзі бағалауды дамыту мүмкіндігі жоғары.
• Әлеуметтік орта: достармен, әріптестермен, көршілермен және басқалармен қарымқатынас өзін-өзі бағалауды қалыптастыруға да әсер етеді. Басқалардың мойындауы мен
құрметтеуі өзін-өзі бағалауды арттыруы мүмкін, ал теріс қарым-қатынас пен бас тарту оны
төмендетуі мүмкін.
• Мәдениет және қоғам: қоғамның мәдени нормалары, құндылықтары мен үміттері де өзінөзі бағалауға әсер етеді. Әлеуметтік стандарттарға сәйкес келетін және мәдени
құндылықтарды қабылдайтын адамның өзін-өзі бағалауды дамыту мүмкіндігі жоғары.
• Жеке ерекшеліктер: өзіндік тиімділік деңгейі, өзін-өзі бақылау, мазасыздық деңгейі,
өршілдік және өзін-өзі реттеу сияқты жеке сипаттамалар да өзін-өзі бағалаудың
қалыптасуына әсер етеді.
• +

10.

Психологтың кәсіби қызметіндегі өзін-өзі
бағалау
• Өзін-өзі бағалау психологтың кәсіби қызметінде маңызды рөл
атқарады, өйткені бұл оның жұмысының көптеген аспектілеріне
әсер етеді. Міне, олардың кейбіреулері:
• Құзыреттілік және сенімділік: тиісті өзін-өзі бағалау психологтарға
өздерінің білімдері мен дағдыларына сенімді болуға көмектеседі,
бұл оларға кәсіби тапсырмаларды жақсырақ орындауға және өз
клиенттеріне тиімді көмек көрсетуге мүмкіндік береді.
• Мотивация және өзін-өзі дамыту: өзін-өзі бағалауы бар психологтар
әдетте кәсіби дамуға, үздіксіз оқуға және біліктілігін арттыруға
ынталы болады, бұл оларды өз қызметінде сауатты және табысты
етеді.
• Эмоционалды тұрақтылық және стресске төзімділік: салауатты өзінөзі бағалау психологтарға кәсіби қызметке байланысты стресс пен
эмоционалды стрессті жақсы басқаруға және эмоционалды тепетеңдікті сақтауға көмектеседі.

11.

Өзін-өзі бағалауды зерттеу және түзету
әдістері
• Әдістемелер:
• Дембо-Рубинштейн
• Өзін-өзі бағалау тест әдістемесі
• Эксперттік баға беру әдістемесі
• Кеттел(Е,Н,О) шкалалар
• Шмишек- тест сұрақтамасы.

12.

Зерттеудің әдістемесі және үлгісі
өзін-өзі бағалау деңгейі
Адекват
Төмен
ты емес
Орташа
Орташа
төмен
Жоғары
ан
төмен
Ер
Орташад
Адекватсыз
жоғары
жоғары
0-10
11-34
35-45
46-54
55-63
64-66
67
0-15
16-37
38-46
47-56
57-65
66-68
69
адамд
ар
әйел
адамд
ар

13.

Алынған нәтижелерді талдау және түсіндіру
Ер балалар
Қыз
балалар
Денсаулық
8
7
Қабілет
8
8
Мінез
6
7
Авторитет
10
10
Бақыт
8
9
Сыртқы келбет
8
10
Өз-Өзіне сенімділік
10
7

14.

ҚОРЫТЫНДЫЛАЙ КЕЛЕ
• Бітіру жұмысын жазу барысында теориялық талдауға түскен
психологиялық әдебиеттерде жас өспірімдік кезең дәстүрлі
түрде «Қиын жас», «Дағдарысты», жәе «Ауыспалы» жас
сияқты терминдермен сипатталады. Сондай-ақ бұл
дағдарыстардың басты себебі, жас өспірім дамуындағы
физилогиялық өзгерістердің ықпалы деген пікір де мәнін
жоғалтқан жоқ. Жеткіншектердің кезеңдегі психологиялық
дамуда жыныстық кемелдену маңызды роль атқарады. Бұл
зерттеулерде ағзаның дамуымен байланысты басқа да
өзгерістер сияқты өзін-өзі бағалау және өз бетіншелікте
баланың психикалық дамуына өз әсерін тигізетіндігін
келтіреді. Дегенмен жас өспірімді қоршаған ортаға деген
қатынас өздерінің құрдастарымен, ересектермен салыстыруы
өсіп келе жатқан адамның дамуындағы биологиялық
ерекшеліктер емес, оның сапалы әлеуметтік позициясы өзіне
деген саналы қатынасындағы өзін қоғамның мүшесі ретінде
тануының дамуы жас өспірімді жеке тұлға ретінде
анықтайды.