Антиденелердің құрылысы мен құрылымы. Антиденелердің арнайлылығы. Антиген мен антидененің әрекеттесуі

1.

Антиденелердің құрылысы мен құрылымы.
Антиденелердің арнайлылығы. Антиген мен
антидененің әрекеттесуі.
11.4.1.1 – антиген мен антидененің әрекеттесуін түсіндіру

2.

Еске түсірейік!
1. Антиген деген не?
2. Иммунитет терминін қалай түсінесіздер?
3. Иммунитеттің қандай түрлерін білесіздер?
4. Ағзаға түскен микроағзалармен қандай жасуша күреседі?
5. Бөгде денелерді жоятын ерекше нәруыздарды атаңыз?

3.

Сіздер суретте берілген қандай жұқпалы ауруларды білесіздер?
Бұл аурулардың
қоздырғыштарын
атаңыздар

4.

Антиденелер антигендерді жоятын қан
плазмасындағы ерекше нәруыздар. Олардың
басты қасиеті- арнайлылығы. Олар ағзаға
түскен бөгде денелерді тани алады,
бейтараптандырады, жояды. Сондықтан ол
ең бірінші бөгде денемен байланысқа түсуі
қажет.

5.

Ағзада антиденелер қай кезде түзіледі?
Ағзаға антигендер енген кезде
Жасанды вакцинация кезінде
Мүшелер трансплатациясында

6.

Антиденелер α-глобулиндерге жататын
нәруыз.
Ол
аминқышқылдарынан
тұратын 4 полипептидті тізбектерден
құралады. Екеуі ауыр тізбек, екеуі
жеңіл тізбек. Жеңіл және ауыр
тізбектер бір-бірімен дисульфидті
көпіршелер арқылы байланысады.
Антидене молекуласының
ұшында
антигенге арнайы әсер ететін белсенді
орталығы болады.

7.

Иммуноглобулиндердің 5 түрі бар

8.

G
A
M
E
D
Ең көп түрі. Қанда
болады. Плацента
арқылы өте алады.
Жоғары
температураға
төзімді.
Антигендерді
тұндыру,
агглютинация
арқылы
заласыздандырады
Екі түрлі болады.
Қан плазмасындағы
және секреттегі.
Термотөзімді,
токсиндерді
бейтараптауға
қатысады. Лимфа
түйіндерінде,
көкбауырда,
сілемейлі шырышты
қабаттарда түзіледі.
Плацента арқылы
өте алмайды.
Антиген кіргенде
немесе вакцинадан
соң ең бірінші
болып түзіледі.
Аллергиялық
реакцияларға
қатыспайды.
Фагоцитоз процесін
белсендіреді. Қан
топтарының
антиденелері
жатады.
Ұлпалық
базофилдермен
жақсы
байланысады,
аллергия кезінде
мөлшері артады.
Паразит құрттар мен
паразит
біржасушалы
қарапайымдылардан
туындайтын ауру
кезінде мөлшері
артады.
Толық жетілмеген
лимфоцит
жасушаларының
мембранасында
болады. Қан
плазмасында өте аз
мөлшерде болады.
В-лимфоциттерін
белсендіреді, М
түрінің қызметін
толықтырады.

9.

Барлық
антиденелерде
антигендермен
әрекетке түсетін белсенді орталығы болады.
Ол 10-20 аминқышқылдарынан тұрады.
Әсіресе құрамында тирозин, лизин, триптофан
аминқышқылдары
көбірек
болады.
Антиденелер антигендерді тани, ажырата
алады. Әр антидененің белгілі бір кеңістік
құрылымы бір антигенге сәйкес келеді. Бұл
қабілеті комплементарлығы деп аталады.
V- вариабельді бөлігі
C- константты бөлігі
L- жеңіл тізбек
H- ауыр тізбек

10.

Ағзаға енген
антиген
Антиденелер
Антидене-антиген кешені
1. Көзге көрінбейтін, антиген бетіндегі антидененің абсорбциясымен сипатталады.
37С температурада бірнеше минут жүреді.
2. Көзге көрінетін агглютинация, тұнбаға түсу, лизистеу құбылыстарымен аяқталады.

11.

12.

Антиген-антидене реакциясының адам үшін пайдасы
Бактерияларды бейтараптайды, фагоцитоз процесін жеңілдетеді,
трепонема қоздырғышын, лептоспира бактериясын, жануар
жасушаларын ерітеді.
Мерез(сифилис) ауруын
тудыратын ақшыл спирохета
(трепонема) бактериясы
Лептоспира оралма бактериясы
тудыратын ауру

13.

Антиген-антидене реакциясының адам үшін теріс әсері
Дене температурасының күрт жоғарлауы, анафилатикалық шок, есекжем, бронх
демікпесі, аутоиммундық бұзылулар, ота жасау кезінде трансплатант мүшені
қабылдамау, аллергиялық реакциялар туындау.
Аллергиялық реакция
Анафлитатикалық
шокта адам өліп кетуі
мүмкін
Қызыл жегі (Красная волчанка
аутоиммунды ауру)

14.

Антигеннің жекеленген эпитобының
белгілі бір белсенді орталықпенантидене молекуласының
комбинациялық аймағымен байланысу
күші антидененің аффинділігі деп
аталады.
Антидене молекуласының
комбинациялық аймағының күрделі
антигеннің детерминациясының
байланысуының кумуляциялық күші
антиденелердің авидттілігі деп
аталады.

15.

ТАПСЫРМА
Суретте берілген зат табиғаты жағынан
A. көмірсу
B. нәруыз
C. липид
D. нуклеин қышқылы

16.

ТАПСЫРМА
Берілген нәруыздың ағзадағы қызметі
A. химиялық реакцияларды катализдейді
B. тері, көзге, шашқа түс береді
C. ағзаға келген бөгде денелерді жояды
D. сүйекке иілгіштік қасиет береді

17.

ТАПСЫРМА
Суретте А әрпімен берілген бөлімі
A. дисульфидті байланыс
B. антиген
C. жеңіл тізбек
D. ауыр тізбек

18.

ТАПСЫРМА
Суретте берілген иммуноглобулиннің
құрылысындағы 5-санымен берілген
бөлімін атаңыз және оның қызметін
сипаттаңыз

19.

ТАПСЫРМА
Антиген мен антидененің
әрекеттесу механизмін талдаңыз