İşgal Yıllarında Anadolu

1.

İşgal Yıllarında Anadolu
Kazanım
İTA.8.2.3. Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalanması ve uygulanması
karşısında Osmanlı yönetiminin, Mustafa Kemal’in ve halkın tutumunu analiz
eder.

2.

Osmanlı Devleti’nin Ateşkes Yapmasının Sebepleri
Savaşan iki kuvvetin karşılıklı
olarak savaşı durdurmasına
‘‘Ateşkes’’ denilmektedir.
Bulgaristan’ın
savaştan çekilmesi
ile Almanya
ile bağlantımızın
kesilmesi
Ülkeyi savaşa sokan
İttihat ve Terakki
yöneticilerinin
yönetimden
çekilmesi
Osmanlı’nın
savaştığı
cephelerde
yenik
durumda olması
Bunlar neyin sebebidir?
Amerika’nın
yayınladığı Wilson
İlkelerine
güvenilmesi

3.

Osmanlı
adına
Bahriye
Nazırı Rauf
Bey
İtilaf Devletleri
adına İngiliz
Amiral
Calthorpe
LİMNİ
ADASI
Mondros Ateşkes Antlaşması Limni Adası’nda
Mondros Limanı’nda Agememnon adlı bir
İngiliz gemisinde imzalanmıştır.

4.

Çanakkale ve İstanbul boğazları İtilaf Devletlerine açılacak, Karadeniz’e geçiş
serbest olacak, istihkâmlar (kaleler) İtilaf Devletleri tarafından işgal edilecektir.
İstanbul ile Anadolu arasındaki bağlantı
kesilmiştir.
İstanbul işgal edilmeye açık hale gelmiştir.
Bu madde için neler söylenebilir?

5.

Sınırların korunması ve iç güvenliğin sağlanması dışında, Osmanlı ordusu
terhis edilecektir.
Terhis: Askerlik görevinin bitmesi
ve askerlerin normal sivil hayata
dönmesidir.
Osmanlı savunmasız bırakılmıştır.
Bu durum yapacak oldukları işgalleri
kolaylaştırmak içindir.
Bu madde için neler söylenebilir?

6.

İtilaf Devletleri, güvenliklerini tehdit edecek bir durumun doğması halinde,
herhangi bir stratejik noktayı işgal edebilecek.
Ateşkesin 7. maddesidir ve en önemli madde budur. Bu madde ile Anadolu’da
istediği herhangi bir yeri işgal edebilirlerdi.
Yapacak oldukları işgallere hukuki bir zemin
hazırlamışlardır.
Anadolu işgallere açık hale gelmiştir.
Bu madde için neler söylenebilir?

7.

İtilaf Devletleri, Osmanlı demir yollarından yararlanacak ve Osmanlı ticaret
gemileri İtilaf Devletlerinin hizmetinde olacaktır.
Osmanlı Devleti’nin ulaşım imkanlarından
yararlanacaklardır.
Sömürgecilik yapacaklarını gösterir.
Bu madde için neler söylenebilir?

8.

Toros tünelleri, İtilaf Devletleri tarafından işgal edilecektir.
Sömürgecilik yaparken üretilen ürünleri
limanlara taşımada kolaylık sağlayacaklardır.
Osmanlı ulaşımını ele geçirerek örgütlenmemizi
engellemiş olacaklardır.
Bu madde için neler söylenebilir?

9.

Hükûmet haberleşmesi dışında telsiz, telgraf ve kabloların denetimi, İtilaf
Devletlerine bırakılacaktır.
Yapacakları işgalleri tüm halkın duymasını
engellemek istemişlerdir.
Ayrıca halkın haberleşerek örgütlenmesini
engellemeyi amaçlamışlardır.
Bu madde için neler söylenebilir?

10.

Doğudaki altı vilayette (Van, Erzurum, Diyarbakır, Bitlis, Elazığ, Sivas) karışıklık
çıkması halinde İtilaf Devletleri bu şehirleri işgal edebilecektir.
Doğu Anadolu’da bir Ermeni devleti kurmayı
hedeflemektedirler.
Bu madde için neler söylenebilir?

11.

Mondros Ateşkes Anlaşması’ndan sonra İtilaf Devletleri gizli
anlaşmalardaki paylaşımlarına göre işgale başlamıştır.
İlk işgal edilen yer İngilizler tarafından Musul olmuştur.
Mondros Ateşkes Anlaşması’nı imzalayan ve işgallere ses çıkaramayan Osmanlı
Hangi ülke
nereyi
işgalişgal
etmişetmiş
inceleyiniz.
İngiltere
Musul’u
neden
Devleti için ne söylenebilir?olabilir?

12.

İşgallere karşı koymak imkansızdır.
İtilaf Devletlerinin güvenliğini tehdit edecek
davranışta bulunmamalıyız.
İstanbul Hükümeti
Başkanı
Damat Ferit
İşgaller geçicidir. Tamamen yok olmaktansa küçük
bir toprak bize yeter.

13.

Mustafa Kemal, Suriye Cephesi’nden İstanbul’a geldiği gün 13
Kasım 1918’de İtilaf donanmaları da boğaza girmişti. Yaverine
söylediği söz onun işgallere karşı tepkisini göstermektedir.
Kararlılık
Vatanseverlik
İleri görüşlülük
Mücadelecilik
Bu söz Mustafa Kemal’in hangi kişilik özelliklerini göstermektedir?

14.

İtilaf Devletlerinin yaptıkları işgaller karşısında İstanbul Hükûmeti’nin tepkisiz
kalması üzerine Türk halkı
İşgalleri protesto eden
mitingler düzenlemiş ve
bölgesel kurtuluş için müdafa-i
hukuk cemiyetleri kurmuştur.
İşgallere karşı kendi bölgesini
korumak amacı ile silahlı
direniş gösteren Kuva-yı Milliye
birliklerini kurmuştur.

15.

Azınlıklar fırsattan yararlanarak toprak almak ve bağımsızlık kazanmak amacı ile
İtilaf Devletleri ile iş birliği içinde hareket etmişlerdir.
İzmir’in Yunan işgaline sevinçle
karşılayan İzmir’deki Rumlar

16.

Yenen devletler yenilen devletlerle yapılacak olan barış antlaşmalarının
maddelerini görüşmek amacı ile toplanmıştır.
Ancak asıl amaç
Rusya’nın savaştan çekilmesinden sonra gizli antlaşmalarda Rusya’ya
verilen yerleri görüşmek ve Osmanlı Devleti’ni paylaşmaktır.

17.

Kavram Bilgisi
Manda ve himaye: Orta Doğu’da
kendini yönetemeyecek olan
devletleri belirli bir seviyeye
gelene kadar kendilerinin
yönetmesi anlayışıdır.
Yenen devletler yenilen
devletlerden toprak ve savaş
tazminatı almayacaktı.
Bu madde İngiltere ve Fransa’nın
işine gelmemiştir. Bunun üzerine
sömürgecilik yerine manda ve
himaye yönetimini ortaya
çıkarmışlardır.
Bu durum sömürgeciliğin isim değiştirdiği ve Wilson İlkelerine uyulmadığını
Wilson İlkelerine göre İtilaf Devletleri
gösterir.sömürgecilik yapabilecek midir?

18.

I. Dünya Savaşı’nda yapılan gizli antlaşmalara göre Osmanlı
Devleti’nin Akdeniz ve Ege kıyıları İtalyanlara bırakılmıştı.
Bu gecikme Kurtuluş Savaşı için
İngiltere sömürgelerinehalkın
giden örgütlenmesini sağlamıştır.
yol olan Doğu Akdeniz’de güçlü
Haksızlığa uğrayan İtalya bu durumu
bir devlet istemediği için İzmir
beğenmemiş ve İtilaf Devletleri
çevresini Yunanlara vermek
arasında görüş ayrılığı çıkmıştır.
Ayrıca İzmir’in Yunanlara verilmesi
istedi.
Türk halkında büyük bir infiale neden
olmuş ve mücadele ruhunu artırmıştır.
İtilaf Devletleri arasındaki bu görüş ayrılığı Milli Mücadele’mizi nasıl etkilemiştir?

19.

Yunanlar Paris Barış Konferansı’na dayanarak İngilizlerin desteği
ile 15 Mayıs 1919’da İzmir’e asker çıkardılar.
Yunanların yaptığı katliamlara karşı ilk kurşunu gazeteci
Hasan Tahsin sıkmıştır.

20.

İzmir’in Yunanlar tarafından işgali ve yaptıkları sadece İzmir’de
değil tüm yurtta büyük bir tepkiye neden olmuştur.
İngiliz, Fransız ve İtalyanların işgali sömürge amacındaydı, Ancak Yunanların
işgali kalıcı olacağı için halk büyük tepki göstermiştir.
İzmir’in Yunanlar tarafından işgaline halkın tepkisi neden büyük olmuştur?

21.

Yunanlar İzmir’in işgalini haklı göstermek için İzmir çevresinde
Rumların çoğunlukta olduğunu ve Türklerin çeşitli katliamlar
yaptığını ileri sürmüşlerdir.
Amiral Bristol Raporu
1) Bölgede
Rumlar değil Türkler
ABD adına bölgeye
gelerek
çoğunluktadır.
araştırmalar yaptım
ve
Rumlaradı
bölgede katliamlar yapmaktadır.
Amiral Bristol2)Raporu
verilen bir rapor
3) hazırladım.
İzmir’in işgali haksızdır.
Türk milletinin haklı olduğunu gösteren uluslararası ilk belgedir.

22.

İşgaller karşısında İstanbul Hükûmeti çekimser davranmıştır.
MAALESEF
BİLEMEDİNİZ
TEBRİKLER
YENİ SORU

23.

İzmir’in işgaline İstanbul Hükûmeti büyük tepki göstermiştir.
MAALESEF
BİLEMEDİNİZ
TEBRİKLER
YENİ SORU

24.

Mondros Ateşkes Antlaşması’nın ‘‘Osmanlı Devleti orduları terhis
edilecek.’’ maddesi Osmanlı Devleti’nin iletişim imkanlarını
engellemek için koyulmuştur.
MAALESEF
BİLEMEDİNİZ
TEBRİKLER
YENİ SORU

25.

İşgallere karşı Türk halkı mücadele ettiği için vatansever hareket
etmiştir.
MAALESEF
BİLEMEDİNİZ
TEBRİKLER
YENİ SORU

26.

Amiral Bristol Raporu ile Ege Bölgesi Yunanlara verilmiştir.
MAALESEF
BİLEMEDİNİZ
TEBRİKLER
YENİ SORU

27.

İzmir’in işgali karşısında yurdun çeşitli yerlerinde protesto mitingleri
yapılmıştır.
MAALESEF
BİLEMEDİNİZ
TEBRİKLER
YENİ SORU

28.

LGS 2020
Mustafa Kemal, Mondros Ateşkes Antlaşması sonrasındaki süreci şu şekilde
değerlendirmiştir:
“Genel savaştan sonra imza edilen ateşkes sonucunda ülkemizin büyük bir kısmı
elden gittikten başka vatanımızın önemli parçaları da düşman orduları tarafından
işgal edilmişti. Ordumuzun silahları ve cephanesi yabancılar tarafından toplanarak
ülke dışına sevk ediliyor ve denize atılıyordu. Kökleri, insanlık tarihinin derinliklerinde
bulunan Türk milletinin son ve tek bağımsız devleti yıkılıyordu.”
Mustafa Kemal’in bu sözlerinden hareketle Mondros Ateşkes Antlaşması ile
ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
A) Türk bağımsızlığına ters düşmektedir.
B) Osmanlı Devleti’ni hukuken sona erdirmiştir.
C) Osmanlı topraklarının işgaline zemin hazırlamıştır.
D) Osmanlı Devleti’nin savunma gücü kırılmaya çalışılmıştır.

29.

LGS 2018
Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra Antep, Maraş ve Urfa’yı işgal eden ingilizler
bir süre sonra aralarında yaptıkları paylaşım antlaşması gereği bu şehirleri Fransızlara bıraktılar. Fransızlar bölgeye girdikleri andan itibaren Ermenilerle birlikte Türklere
karşı baskı ve şiddet uygulamaya başladılar. Türkler de onların bu saldırıları
karşısında Kuvâ-yı Milliye birlikleri kurarak savunmaya geçtiler.
Buna göre,
I. Osmanlı egemenliğinde bulunan Ermeniler işgalci düşmanla iş birliği yapmıştır.
II. Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra Anadolu’daki işgal bölgeleri İtilaf
Devletleri arasında el değiştirmiştir.
III. Düşmanın baskı ve şiddet politikalarına karşı Türk halkı direniş başlatmıştır.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) I ve II.
C) II ve III.
B) l ve III.
D) l ve II ve III.

30.

TEOG 1 - 2016
“... Yabancı bir milletin himaye ve efendiliğini kabul etmek, insanlık vasıflarından
yoksunluğu, acizlik ve miskinliği itiraftan başka bir şey değildir.”
ATATÜRK
Atatürk bu sözüyle aşağıdakilerin hangisinden ödün verilmesini eleştirmektedir?
A) Çağdaşlık
B) Bağımsızlık
C) Batıcılık
D) Laiklik

31.

TEOG 1 - 2016
İtilaf Devletleri ve Osmanlı Devleti arasında imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması
ile Osmanlı orduları terhis edilmişti. Ardından İngilizler, Fransızlar, İtalyanlar ve
Yunanlar Anadolu’nun farklı yerlerinde işgal hareketlerine girişmişlerdi. Osmanlı
yöneticileri işgallere karşı çaresizlik içinde bulunuyorlar, galip devletlerin insafına
sığınmaktan başka yapacak bir şey kalmadığına inanarak onlarla iyi geçinmek
gerektiğini düşünüyorlardı.
Bu metinde “Mondros Ateşkes Antlaşması” ile ilgili aşağıdakilerden hangisi ele
alınmıştır?
A) Ateşkesin getirdiği ekonomik sınırlamalar
B) Ateşkese göre İtilaf Devletlerinin işgal edecekleri topraklar
C) Ateşkesin uygulanışı ve Osmanlı yönetiminin tutumu
D) Osmanlı yönetiminin ateşkes sonrası İttifak Devletleri ile yapacakları iş birliğinin
şartları

32.

TEOG 1 - 2016
Bu dayanak ve gelişmeler ilişkilendirildiğinde İtilaf Devletleri ile ilgili aşağıdaki
yargılardan hangisine ulaşılamaz?
A) İşgal bölgelerinde asayişi sağlamışlardır.
B) Yapacakları işgallere zemin hazırlamışlardır.
C) Osmanlı topraklarını parçalamayı amaçlamışlardır.
D) Osmanlı Devleti’ne karşı ortak hareket etmişlerdir.

33.

TEOG 1 M - 2015
Mustafa Kemal, Mondros Ateşkes Antlaşması imzalandıktan sonra Türk milletinin
esareti kabul etmeyeceğine inanıyor, milletin kendi gücüyle düşmana karşı
çıkabileceğini düşünüyordu. İstanbul’a döndüğünde bu düşüncede olanlarla
derhâl çalışmalara başladı.
Bu bilgiye göre Mustafa Kemal’in Mondros Ateşkes Antlaşması karşısındaki
tutumu için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Kararlı olduğu
B) Milletine güvendiği
C) Bireysel davrandığı
D) İnançla hareket ettiği

34.

TEOG 1 - 2015
Mütarekeden sonra İstanbul’a gelen Mustafa Kemal, boğaza demirlenmiş düşman
gemilerini görünce “Geldikleri gibi giderler!” demiştir.
Buna göre Mustafa Kemal’in, Mondros Ateşkes Antlaşması’nın uygulanması
karşısındaki tutumu için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) İnançlı hareket etmiştir.
B) Kararlı duruş sergilemiştir.
C) Ümitsizliğe kapılmamıştır.
D) Uzlaşmacı politika izlemiştir.

35.

TEOG 1 - 2014
Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra İstanbul’a gelen Mustafa Kemal, yaptığı
görüşmeler sonucunda siyasi açıdan yapılacak bir şey olmadığını anladı. Vatanın
işgalden kurtulması için bir an önce çalışmalar yapılması gerektiğini düşündü. Bu
amaçla yakın arkadaşlarıyla Şişli’deki evinde toplantılar yaptı. Toplantılarda,
Anadolu’ya geçerek millî birliği sağlamak, halkı işgaller karşısında uyarmak gibi
kararlar alındı. Ayrıca ordunun terhisinin engellenmesi, silah ve cephanenin teslim
edilmemesi, komutanların kuvvetlerinin başında bulunması da alınan diğer kararlardı.
Verilen bilgiye göre Mustafa Kemal, kurtuluşun hangi yöntemle başarıya
ulaşacağını düşünmektedir?
A) Diplomatik yöntemle
B) Basın-yayın yoluyla
C) Silahlı mücadeleyle
D) Ekonomik faaliyetlerle

36.

TEOG 1
- 2014
(I) Osmanlı yönetimi, Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra işgallere karşı sessiz
kalıyordu. (II) Yönetime göre işgale direnmek imkânsızdı ve istekler yerine getirilerek
belki uygun şartlarda bir anlaşmaya varılabilirdi. (III) Ülkenin hemen her yerinde
kargaşa ve düzensizlik vardı, halk ne yapacağını bilemez hâldeydi. (IV) Ancak
işgallerin başlamasıyla birlikte Türk halkı kimseden emir ve talimat almadan vatanını,
toprağını savunmaya başladı.
Yukarıda numaralandırılmış cümlelerin hangisinde, Osmanlı yönetiminin
işgallere karşı duyarsız kalmasının sebebi verilmiştir?
A) I
B) II
C) III
D) IV

37.

TEOG 1 M - 2013
Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra Anadolu’nun işgaline karşı Türk halkı, yerel
direniş örgütleri kurarak mücadele etti.
Buna göre, Türk halkının işgaller karşısında;
I- teslimiyetçi
II- milliyetçi
III- uzlaşmacı
IV- dayanışmacı
tutumlarından hangilerini gösterdiği söylenebilir?
A) Yalnız II
B) I ve III
C) II ve IV
D) I, III ve IV

38.

TEOG 1 - 2013
Mondros Ateşkes Antlaşması ülkede olumlu karşılanmış, hükümetin başarısı olarak
kabul edilmiştir. Mustafa Kemal'e göre ise bu antlaşmayla Osmanlı, kendisini kayıtsız
şartsız düşmana teslim etmekle kalmamış, düşmanın memleketi işgali için yardım
etmeyi kabul etmiştir.
Mondros Ateşkes Antlaşması'nın:
I. Osmanlı ordusu derhâl terhis edilecek,
II. Osmanlı savaş gemileri İtilaf Devletleri'ne teslim olacak,
III. Osmanlı demir yolları ve iletişim ağı, İtilaf Devletlerinin hizmetine sunulacak,
IV. İtilaf Devletleri, güvenliklerini tehdit edecek bir durum oluşursa, herhangi bir
stratejik noktayı işgal edebilecek
maddelerinden hangileri, Mustafa Kemal'in eleştirilerini destekler niteliktedir?
A) Yalnız IV
B) I ve II
C) I, II ve III
D) I, II, III ve IV

39.

TEOG 1 - 2013
Paris Barış Konferansında Batı Anadolu'nun Yunanlara verilmesi kararlaştırılmıştır.
Aşağıdakilerden hangisinin işgali, bu kararın eyleme geçirildiğinin bir
göstergesidir?
A) Musul'un
B) İzmir'in
C) Samsun'un
D) İstanbul'un

40.

SBS 2013
I- Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’na girmesi
II- Anadolu’nun işgale uğraması
III-Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalanması
IV-İstanbul Hükûmeti’nin işgallere karşı tepkisiz kalması
V- Bölgesel direniş cemiyetlerinin kurulması
Yukarıdaki olayların, sırasıyla meydana gelişini gösteren sebep-sonuç zinciri
aşağıdakilerden hangisidir?
A) I – III – V – IV – II
B) IV – I – III – II – V
C) I – III – II – IV – V
D) V – I – IV – III – II

41.

SBS 2011
Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra yurdumuzun işgal edilmesi karşısında
İstanbul Hükûmeti sessiz ve kayıtsız kaldı. Yüzyıllarca Türklerle beraber huzurlu ve
güvenli bir yaşam sürdüren bazı Rum ve Ermeniler de işgalcilerle iş birliği yaptılar.
Bu durum karşısında Türk milleti nasıl bir tepki göstermiştir?
A) Amerikan mandasını istemiştir.
B) Halifenin etrafında toplanmıştır.
C) Millî direniş cemiyetleri kurmuştur.
D) İşgallerin geçici olduğuna inanarak tepki göstermemiştir.

42.

SBS 2009
Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra İtilaf Devletleri yurdumuzu işgal etmeye
başladılar. İşgaller karşısında hiçbir harekette bulunmayan İstanbul Hükûmeti, ülkeyi
içinde bulunduğu kötü durumdan kurtarmaya yönelik çalışmalarda da bulunmuyordu.
İstanbul Hükûmeti, Anadolu’ya sadece nasihat heyetleri göndererek halkı, işgaller
karşısında sükûnete davet ediyor, İtilaf Devletlerine silahla karşı konulmamasını
istiyordu.
Buna göre, İstanbul Hükûmeti’nin işgaller karşısında izlediği politika;
I. Mücadelecidir.
II. Duyarsızdır.
III. Çekingendir.
IV. Teslimiyetçidir.
V. Milliyetçidir.
yargılarından hangileriyle açıklanabilir?
A) I - II - III
C) I - III - V
B) II - III - IV
D) I - II - IV- V

43.

•Mondros Ateşkes Antlaşması’na dayanarak başlayan işgallere karşı Türk milleti
hangi cemiyetleri kurmuştur?
•Azınlıklara tarafından kurulan cemiyetler hangileridir?
•Kuva-yı Milliye ne demektir?