Көлік логистикасының проблемалары, бүгінгі жағдайы, оларды шешу жолдары

1.

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі
Әл - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті
Факультеті «____________ЭжБЖМ___________________»
Кафедрасы «__________Бизнес технология________________»
РЕФЕРАТ
Тақырыбы:Көлік логистикасының проблемалары, бүгінгі
жағдайы, оларды шешу жолдары

2.

Алматы, 2020ж
Жоспар:
1. Кіріспе.
2. Негізгі бөлім.
2.1. Көлік логистикасының әлемдегі және Қазақстандағы даму
жағдайына шолу.
2.2. Қазақстандағы көлек логистикасы концепциясының дамуының
проблемалары.
2.3. Қазақстандағы көлік логистикасыныдағы негізгі проблемалар.
2.4. Қазақстандағы көлік логистикасының артықшылықтары және
концепциялық проблемалардан шығу жолдары.
2.5. Көлік логистикасында болатын микропроблемалар.
3. Қорытынды.
4. Пайдаланылған әдебиеттер.

3.

1. Кіріспе.
Қазіргі нарықтық жағдайларда көлік логистикасы өте маңызды рөл
атқарады, өйткені кез келген кәсіпорын сыртқы ортамен өзара іс-қимыл
жасайды. Мұндай өзара іс-қимыл процесінде объектілерді: шикізат пен
материалдарды жеткізушілерден өндірушіге, дайын тауарларды өндірушіден
делдалдарға және олардан түпкі тұтынушыларға ауыстыру орын алады.
Осындай жүктердің оңтайлы маршрут бойынша кеңістіктегі физикалық
орнын аз шығынмен қамтамасыз ету қажеттілігі туындайды. Көлік
логистикасы дәл осымен айналасады.
Материалдық ағындардың қозғалысын ұйымдастыру мен басқарумен
тікелей байланысты жалпы логистикалық ғылымның маңызды
функционалдық бөлімдерінің бірі - көліктік логистика.
Көлік логистикасы - жеткізуді ұйымдастыру мәселелерімен
айналысатын логистика бөлімі, яғни қандай да бір материалдық объектілерді
(өнім, заттар) бір пункттен екінші пунктке оңтайлы бағыт бойынша
ауыстыру.
Көлік логистиканың мақсаты- қажетті сападағы мен сандағы қажетті
тауарды белгіленген уақытта және орынға оңтайлы шығынмен жеткізу.
Көлік құралдарының осы үдерістерге қатысуынсыз материалдық
ағындар, тауар-материалдық құндылықтар (ТМҚ) қозғалысы мен оның орын
ауыстыруы мүмкін емес. Материалдық ағынның бастапқы көзден түпкі
тұтынушыға дейін қозғалуымен байланысты логистикалық операциялардың
елеулі бөлігі көліктің көмегімен жүзеге асырылады. Осы операцияларды
орындауға жұмсалатын шығындар логистикаға жұмсалатын жалпы
шығындарға 50%-на жуығын құрайды.
Тасымалдауды экспедициялау қызмет көрсету, жүкті өңдеу, тоғанаққа
салу, тауарға меншік құқығын беру, сақтандыру, қорғау және т.б. кіретін
логистикалық операциялар жиынынан тұратын логистикалық тізбектегі
белгілі бір көлік құралымен, материалдық ағынның орын ауыстыруымен
байланысты логистикалық қызмет ретінде анықтауға болады.

4.

2. Негізгі бөлім.
2.1.
Көлік логистикасының әлемдегі және Қазақстандағы даму
жағдайына шолу.
Дамушы елдер бойынша осы заманғы көлік жүйелері тек жекелеген
елдерде ғана жоғары дамыған, ал көпшілік елдерде ат-арба, адам күшімен
жүк тасу әлі де болса, кең орын алып келеді. Ауғанстан, Непал сияқты
елдерде теміржол мүлдем жоқ. Сол сияқты Парсы шығанағы жағалауындағы
мұнай өндіруші елдер мен Мұхит аралдары, Кариб теңізі алабындағы кейбір
елдерде де теміржол жоқ. Дүниежүзіндегі теміржолдың жалпы ұзындығы 1
млн 250 мың км-ге жуық. Теміржолдың ұзындығы жөнінен де АҚШ алда
келеді. Бірақ жолдардың жиілігі Батыс Еуропада өте жоғары, онда 100 км²
жерге 10 км теміржол тиесілі болады. Жүк айналымындағы теміржол үлесі
15% шамасында.
Құбыр көлігі соңғы жылдары мұнай өндірудің артуына байланысты
жедел қарқынмен дамуда. Ұзындығы 4,5 - 5 мың км болатын мұнай және газ
тасымалдайтын құбырлар Ресей, Канада, АҚШ жерінде орналасқан. Құбыр
көлігінің үлесіне жүк айналымының 10%-ы тиесілі.
Теңіз көлігінің үлесіне елдер арасындағы жүк тасымалының 80%-ы,
дүниежүзілік жалпы жүк айналымының 60%-ы тиеді. Ірі теңіз державалары
арасындағы өзара бәсеке салдарынан көптеген ірі кемелер салық тұрғысынан
ұтымды болатын дамушы елдердің туы астында жүзеді. Сондықтан теңіз жүк
тасымалындағы жетекші елдер қатарынан Панама, Либерия, Грекия, Кипрді
көруге болады. Ірі сауда кемелерінің үлесі Ұлыбритания, Жапония,
Норвегия, АҚШ, Ресей, Қытай елдерінде де жоғары. Теңіз жолының ежелден
белгілі ауданы -- Атлант мүхиты. Ірі порттары: Роттердам (Нидерланд), Жаңа
Орлеан (АЩП), Марсель (Франция), Гамбург (ГФР). Соңғы кезде Азияның
жаңа индустриялық елдерінің қарқынды дамуы Тынық және Үнді
мұхиттарындағы теңіз жолдарын игеруге мүмкіндік беруде. Бұл аймақтағы
халықаралық маңызы бар ірі порттар қатарына Кобе, Нагоя, Иокогама
(Жапония) және Сингапур жатады.
Әуе көлігі - көліктің ең жаңа және қарқынды дамып келе жатқан түрі.
Әуе көлігі көбінесе жолаушы тасымалы мен тез бұзылатын (жемістер мен
көкеністер) жүктерді тасымалдауда үлкен маңыз алуда. Соңғы жылдары
турбовинтті және реактивті ұшақтардың енгізілуі әуе көлігінің тиімділігін
арттыруда. Олардың қатарында көбінесе халықаралық әуе тасымалын

5.

қамтамасыз ететін "Боинг -- 747" (АҚШ), "Ил -- 86" (Ресей), "Аэробус" (ГФР
-- Франция -- Ұлыбритания), жылдамдығы 2 -- 3 мың кмсағ-қа жететін
"Конкорд" (Франция -- Ұлыбритания) ұшақтары бар.
Ал Қазақстанда су көлігі - көлік жүйесінің ажырамас бөлігі. Ол мұнай
мен мұнай өнімдерін, ағаш және құрылыс материалдарын жаппай
тасымалдауға тиімді. Су көлігінің көліктің басқа түрлерімен, ең алдымен,
темір жол көлігімен "тоғысатын" өзіндік ерек-шелігі бар, яғни кемелерден
вагондарға және керісінше вагондардан кемелерге тиеу мүмкіндігі зор.
Бүгінгі таңда су көлігі Қазақстанда өзен және теңіз көліктеріне бөлінеді. Өзен
көлігі кеме қатынайтын өзендерге (Жайық, Ертіс, Сырдария, Есіл, Іле,
Қаратал өзендеріне, Балқаш көліне); теңіз көлігі Каспий теңізі алабында
қызмет көрсетеді.
Темір жол көлігі - республиканың көлік кешеніндегі маңызды қатынас
құралы, көлік инфрақұрылымындағы басты буын. Қазақстанның
географиялық жағдайы (теңізге тікелей шығу мүмкіндігінің жоқтығы), оның
ұлан-байтақ аумақты алып жатуы, өндірістің шикізаттық құрылымы,
өндіргіш күштердің орналасуы, автожол инфрақұрылымының жеткілікті
дамымағандығы себепті темір жол көлігінің ел экономикасындағы рөлі
айрықша маңызды.
Автомобиль көлігі - жүктерді таяу және орта қашықтыққа жедел
жеткізетін тиімді көлік құралы. Ол Қазақстанда кезең-кезеңмен дамыды.
Қазақстандағы халықаралық автомобиль тасымалы, негізінен, халықаралық
маңызы бар автомобиль жолдарында орындалады.
Құбыр желісі - көлік құралдарының бірі; сұйық, сусымалы жүктерді,
мұнайды, газды құбырмен тасымалдау. Мұнда жылжымалы құрам - құбыр
желілерінің өзі. Ондағы жүк қысыммен жылжиды. Әрбір 100 - 140 км
қашықтықта автоматты түрде жұмыс істейтін сероп стансалары орнатылады.
Өркениетті елдердегі тәрізді Қазақстан да көлік жүйелері мен желілерін
жүйелі түрде жетілдіріп келеді. Оған 1998 -- 2005 жылдар аралығында көлік
инфрақұрылымы мен көлік түрлерін жетілдіруге бағыттайтын үкімет жобасы
дәлел болады. Бұл жоба халықаралық көлік жүйесіне кіру мақсатын көздейді.
Жылма-жыл бұл салаға 320 млн АҚШ доллары есебінде инвестиция
тартылады. Қазақстандағы жолаушы және жүк тасымалының үлесі аса
қарқынды өсіп отырған саласы -- теміржол көлігі болып табылад.

6.

2.2.
Қазақстандағы көлек логистикасы концепциясының
дамуының проблемалары.
Экономикалық талдаудан бұрын, Қазақстанда логистикалық
концепцияның даму үстіндегі жолда негізгі кедергілерді қарастырайық.
Біріншіден, көп уақытқа дейін отандық экономикада Батыста
логистиканың негізгі орнын алатын айналым (тауарды жабдықтау және
өткізу) сфераның ролін жете бағаламады.
Екіншіден, Қазақстанның қазіргі кезде экономикалық
инфрақұрылымының дамуы дүниежүзілік орта деңгейінен артта қалуда
(тауар айналым сферасында).
Сонымен жақын арада Қазақстанда логистиканың дамуы транспорттық
кешенде және қоймалау жүйесінде қолдануға болады. Отандық транспорттық
және экспедиторлық кәсіпорындар бірінші болып, өздерінде қазіргі заманғы
тасымалдау және тауарды өңдеудің логистикалық технологияларды енгізді.
Интермультимодальды және терминалды жүкті тасымалдау жүйесі дәл
уақытта және есіктен-есікке тасымалдау технологиялары және т.с.с.
Қазақстанның көптеген мемлекеттік және жеке меншік кәсіпорындары
белсенді түрде өздерінің терминалды желіні, жүкті бөлшектеу және
логистикалық орталықтарды, ақпараттық-коммуникациялық қамтамасыз ету
логистикалық қызмет көрсету жүйелерін құра бастады.
Елдің өтпелі нарықтық экономикасы көлік жүйесіне жаңа, неғұрлым
жоғары талаптар қояды. Қазақстан әлемнің көптеген елдерімен сауда мен
байланысты дамыта отырып, сондай-ақ өзінің көлік жүйесін да, яғни темір
жол, әуе, автомобиль, теңіз және құбыржол көлігін да дамытады, өйткені
көлік жүйесін дамыта отырып ғана әлемдік қоғамдастыққа ауыртпалықсыз
кіруге болады.
Біздің еліміздің басты артықшылығы географиялық орналасуы болып
табылады. Біз құрлықтағы бес елмен және Каспий теңізіндегі екі елмен
шектесеміз. Көрші елдер үшін транзиттік нарықта аса сұранысқа ие бола
отырып, біз өз, ішкі, логистиканы қатар дамытудамыз. Батыс Қытай-Батыс
Еуропа жаңа дәлізі өзінің ішкі Логистикалық қызмет нарығын оңтүстік батыс және кері бағытта дамытуға мүмкіндік береді.

7.

2.3.
Қазақстандағы көлік логистикасыныдағы негізгі
проблемалар.
Елдің көлік логистикалық индустриясының негізгі проблемасы жолдардың күйзелген күйінде қалып отыруы. Жолдарды жөндеудің
қолданыстағы жабдықтарының жоғары тозуы байқалады. Автокөлік
инфрақұрылымының едәуір бөлігі реттеу мерзімінен тыс уақытта
пайдаланылады. Теміржол желісі республикада жақсы дамымаған, теміржол
саласындағы негізгі қорлардың тозуы артып келеді.
Жолаушылар жылжымалы құрамының тапшылығы; қызмет көрсету
деңгейінің төмендігі және бәсекелестіктің болмауы; теміржол көлігін
жаңарту және дамыту үшін қаржыландырудың жеткіліксіздігі; тарифтерді
белгілеудің және реттеудің тетіктерінің қазіргі қағидаттары клиенттердің
тасымалдаушыға бағдарлануын жоққа шығарады
Су көлігі саласында порттық инфрақұрылымның жеткіліксіз қуаты,
сервистік инфрақұрылымның әлсіз дамуы, білікті отандық мамандардың
тапшылығы байқалады.
ҚР логистикалық саласына инвестиция тарту күрделілігінен басқа
білікті кадрлардың жетіспеушілігі туралы мәселе өткір тұр.
Қазақстанның логистикалық нарығы енді ғана дамып келеді. Қазіргі
уақытта елде логистика тұтас индустрия ретінде жоқ және үш құрамдас
бөлікке: көлікте, қоймаларда және тауар иесі компаниялардың өзінде
шоғырланған.
Нәтижесінде ірі өндірушілер мен дистрибьюторлар осы
операциялардың көп бөлігін жүзеге
2.4.
Қазақстандағы көлік логистикасының артықшылықтары
және концепциялық проблемалардан шығу жолдары.
Бүгінгі таңда Қазақстанның географиялық жағдайына байланысты
белгілі бір логистикалық ерекшеліктері мен артықшылықтары бар.
Республика аумағы арқылы шамамен бес халықаралық транзиттік жол
және бірнеше ірі құбыржолдар өтеді. Қазақстанда Логистикалық қызмет
көрсету нарығын дамыту үшін қосымша мүмкіндік Кеден одағын (КО) құру
болып табылады, оның нәтижесінде одақішілік шекаралар ресми түрде ашық
және Қытаймен құрлық шекарасы енді Еуропа үшін қол жетімді болды.

8.

Бүгінгі таңда халықаралық сапа стандарттарына жақын ішкі логистика
Алматы өңірінде ғана бар, онда "А" класты қоймалар шоғырланған және
логистика нарығында бәсекелестік бар. Нұр-Сұлтанда логистикалық
инфрақұрылым енді ғана пайда болып жатыр. Қазақстан аймақтарында
сапалы логистикаға қажеттілік жоғары.
Қазақстан Республикасының экономикалық дамуының жаңа моделі
тиімділікті қамтамасыз ететін маңызды шарттардың қатарында
инфрақұрылымға, оның ішінде көлік инфрақұрылымына инвестициялау
қажеттілігін айқындайды. Қазіргі уақытта көлік-коммуникация кешенін қайта
құру үшін сырттан капиталды тарту мен пайдаланудың әртүрлі нысандары
қолданылады,өйткені әлемдік кеңістікке тиімді ықпалдасу үшін Қазақстанға
бірінші кезекте Теңіз және Мұхит жағалауларына қол жеткізуді қамтамасыз
ететін жағдайлар жасау қажет. Егеменді көлік желісін қалыптастыру бұл
ретте барлық қолданыстағы көлік коммуникацияларын жаңғырту және өзінің
зауыттық жөндеу базасын құру қажеттілігін болжайды. Әрине, бұл жұмыс
істеп тұрған көптеген өндірістерді қайта бейімдеуді талап етеді. Жалпы
инвестициялардың 30% - ға жуығы темір жолдарды, әуе және су көлігін
дамытуға - 35%, автомобильді дамытуға-25% бағытталды. Республикаға келе
жатқан қаржы ағынын түрлі халықаралық ұйымдар, шет елдердің үкіметтері
және олардың банктері қамтамасыз етеді. БҰҰ АТМЭӘК, Еуропалық Одақ
комиссиясы, ЕҚДБ банктері, АДБ, ИДБ, Дүниежүзілік Банк тарапынан
ерекше үлес жасалады.
2.5. Көлік логистикасында болатын микропроблемалар.
1. Жылжымалы құрамның тозуы. Автокөліктердің белгілі бір қызмет
ету мерзімі бар екендігі белгілі, содан кейін оларды пайдалану мүмкін
болмайды. Логистиканың негізгі міндеті - жылжымалы құрамға қызмет
көрсету құнын оның қалдық құны мен өнімділігімен корреляциялау арқылы
есептелетін осы оңтайлы жасты анықтау. Көліктің қалдық құнын анықтау
үшін компания тиісті амортизация әдісін таңдауы керек. Мысалы, автокөлік
құралдары үшін амортизациялық аударымды өндірілген елге байланысты екі
топқа бөлу ұсынылады. Сонымен, отандық автомобильдер үшін 5-6 жылдық
қызмет ету мерзіміне, ал шетелдік автомобильдерге - екі есе ұзаққа есептелу
керек.
2. Тасымалдау процесін нашар ақпараттық қолдау. Компьютерлендіру
мен ақпараттандыру біздің өміріміздің барлық салаларына еніп кеткен

9.

сияқты көрінетін еді, бірақ бұл толықтай дұрыс емес. Қазіргі кезде
жүргізушімен үнемі байланыста болу мүмкін емес, мысалы, ол елден тыс
жерде немесе шекара бекетінде болған жағдайда. Сондай-ақ, компанияларда
нақты уақыт режимінде жүктің қозғалысын бақылау мүмкіндігі жоқ (теңіз
және әуе тасымалын қоспағанда). Жылжымалы құрамның жағдайын білуге
мүмкіндік жоқ.
3. Тасымалдау маршруттарын салудағы қиындықтар. Сонау Кеңес
заманында көлік кәсіпорындары әр түрлі қозғалыс жолдарын салудың тиімді
әдістерін қолданды: құрама, маятник, жеткізілім. Жаңа, нарықтық
қатынастарға көшу кезінде жоғарыда аталған әдістерді қолдану жүк
қозғалысы саласындағы хаостың салдарынан іс жүзінде тоқтады. Қазір
компаниялар көлік маршруттарын анықтауға арналған бағдарламалық
жасақтаманы сатып алуға қомақты қаражат салуда, бірақ сіз ескі оқиғаларды
еске түсіре аласыз және қолда бар құралдарды қолданып, бұл мәселені
қарапайым түрде шеше аласыз.
4. Жылжымалы құрамның жеткіліксіз жүктемесі. Топтық жүктермен
жұмыс жасаудың мүмкін еместігі немесе келмеуі жылжымалы құрамның
рейске жеткіліксіз жүктемемен кетуіне алып келеді, ал бұл кәсіпорын үшін
мүлдем тиімсіз, тіпті одан да көп көлік логистикасының талаптарына сәйкес
келмейді. Әрине, бір жіберушінің материалдық құндылықтарымен жұмыс
істеу оңайырақ, алайда, сіздер білетіндей, тарифті есептеу жүктің
толықтығына емес, жүрілген жүгіріске байланысты болады, сондықтан
тасымалдаудың кірістілігін арттыру үшін компаниялар осы факторға назар
аударуы керек. Айтпақшы, бұл жағдайда жөнелтуші шамалы үнемдей алады.
5. Жүктер мен көлік құралдарын сақтандыру. Қазіргі кезде жүктерді
тасымалдау кезеңінде сақтандыру барған сайын танымал бола бастайды,
өйткені ол үшін барлық жауапкершілік көлік компаниясының мойнына
жүктеледі. Алайда, әрине, жылжымалы құрамды жылжымалы материалдық
құндылықтармен бірге сақтандыру өте қолайлы нұсқа болар еді, сондықтан
компания өзін барлық тәуекелдерден қорғай алады.
6. Әр түрлі көлік түрлерінің өзара әрекеттесуін ұйымдастырудағы
қиындықтар. Біздің елімізде автомобиль көлігі барған сайын танымал бола
бастайды. Бұл мемлекеттің үлкен көлемін ескере отырып, таңқаларлық
жағдай. Біздің ойымызша, бұл факт тек осы көлік түрімен тауарлардың
қозғалысын ұйымдастырудың қарапайымдылығымен байланысты болуы
мүмкін, өйткені теміржол және теңіз тасымалы арзан болғанымен,
материалдық құндылықтарды «есіктен есікке» жеткізуді қамтамасыз ете

10.

алмайды. Бірнеше көлікті қондыру процесінің өзі өте ауыр міндет: қозғалыс
бағытын дұрыс ойластырып қана қоймай, сонымен бірге жүктерді
тасымалдаудың бір түрінен екіншісіне жүк тиеу уақытын дұрыс есептеу
керек.
7. Логистикалық секторға арналған бағдарламалық өнімдердің
болмауы. Қазіргі уақытта нарықта компаниялардың шығындарын есепке алу
саласында бағдарламалық өнімдер көбірек пайда болады. Кейде сіз олардың
экспоненталық өсіп келе жатқанын сезінесіз. Алайда, көлік логистикасы
кәсіпорындары олар үшін арнайы әзірленген бағдарламалармен әлі де
қамтамасыз етілмейді, өйткені нарықта негізінен қоймаларды есепке алуға
арналған өнімдер бар. Логистикалық мәселелерді шешу үшін алға
жылжытылған 1С-ті де түзету қажет, тіпті бұл опция шығындардың
максималды көрінуіне және олардың басқару есебінде, мысалы, рейстермен
көрсетілуінің дұрыстығына кепілдік бермейді. Нарықта шетелдік
бағдарламалар бар, мысалы, сол Shipnet. Бірақ ол сонымен бірге ұлттық
ерекшеліктерді ескермейді, сондықтан оны бухгалтерлік есептің шектеулі
салаларында ғана қолдануға болады.
3. Қорытынды.
Көлік логистиканың белсенді дамуы: кәсіпорындар географиясының
кеңеюінен туындаған көлік шығындарының және тығыздығының тез өсуі;
сатушы нарығынан сатып алушы нарығына көшуі - тауарларды нарықта әрі
қарай жылжыту үшін бөлу саласындағы жұмысты жетілдіру және пайда
болған проблемалар үшін үздік шешімдерді табу қажеттілігін тудырды.
Осының арқасында көлік логистикасында заманауи жүйелермен қоса
ақпараттарды нақты уақыт режимінде минималды шығындармен өңдеуге
және ақпарат алмасуға мүмкіндік беретін компьютерлік технологиялар, көлік
шығындарын үнемдеп, өнімділікті арттыратын техникалар пайда болды және
дамыды.
Жаһандану жағдайында логистика мемлекетіміздің индустриялық
дамуында шешуші рөл атқарады. Халықаралық дәліздердің торабында бола
отырып, Қазақстан үлкен артықшылықтарға және Еуропа мен Азияны
байланыстыратын негізгі логистикалық буынға айналу үшін барлық
алғышарттарға ие.
Соңғы онжылдықта елімізде көлік логистикасы саласын дамыту үшін
көптеген жұмыстар жасалуда. Алайда проблемалар да жоқ емес.

11.

Жоғарыда мен Қазақстандағы көлік логистикасының әр түрлі
деңгейдегі проблемаларын келтірдім және соларға сәйкес жасалынып жатқан
кейбір шараларды атап өттім.
Қорытындылай келе, Қазақстанда көлік логистикасысының
проблемалары жеткілікті деңгейде шешілуде, алайда қарқынды түрде емес.
Қазақстандық тәжірибе Еуропа және қарқынды дамыған Азия елдерінің
мысалдарында қалыптасқан және өзіндік стиль қосылған деуге болады.
Мұндағы маңызды атап өтіп кететін жайт әрине Ұлы Жібек Жолы
бойындағы көлік логистикасының дамуы.
4. Пайдаланылған әдебиеттер.
1.Смехов А.А.Логистикаға кіріспе.-М.Транспорт, 1993.
2.Гордон М.Л., Тишкин Е.М., Узков Н.С. Отандық және шетелдік сатып
алушыларға тауарды үнемді жеткізуді қалай жүзеге асыруға болады.М.:Транспорт,1993.
3.Смехов А.А.Көлік логистикасының негіздері.-М.:Транспорт,1995.
4.Зайцев И.И. Барлығы жүк тасымалы үшін. СПб:Заң және бизнес, 1998.
5.Накифоров В.С.Су көлігіндегі логистика негіздері.Оқу
құралы.Новосибирск:НГАВТ,1995.
6.https://forbes.kz/ - «Какие проблемы существуют в транспортнологистической отрасли Казахстана и как их решить»
7. https://cyberleninka.ru/ - «Транспортная логистика: современные проблемы
и направления развития»
8.https://moluch.ru/ - «Основные проблемы и пути развития транспортной
логистики»
9. https://articlekz.com/ - «Современные проблемы транспортной логистики в
мире и Казахстане»