2.87M
Категория: ЛитератураЛитература

Юрий Шойдакович Кюнзегештиӊ чогаадыкчы намдары болгаш чогаалдары

1.

Юрий Шойдакович
Кюнзегештиӊ чогаадыкчы
намдары болгаш чогаалдары
11-ги класстыӊ тыва чогаал кичээлинге
ажыглаар электроннуг материал
Презентацияныӊ тургузукчузу:
Ий ортумак школазыныӊ тыва дыл,
чогаал башкызы Саны С.Х.

2.

Юрий Шойдакович
Кюнзегеш 1927
чылдыӊ ноябрь 17-де
Тожу кожууннуӊ
Арбык деп черге
ядыы арат ог-булеге
торуттунген.
(1927 – 2000)

3.

Ачазы Кара-Дондут Агбаан оглу Шойдак
сураглыг аӊчы, ог-булезиниӊ аксынга ой каш
малдыг чораан.
Авазы Оюн Булаган уруу Севенчик,
кырган-ачазы Сафьянов дээр байныӊ
чылгызын кадарып чораан. Оюннар кезээнге
хамааржыр кижи.
Ава-ачазы 1925-26 чылда огленген,
баштайгы торуттунген дун оглун Кунзегеш
деп адап алганнар.

4.

Кижи толу – оглувус деп
Авам-ачам алгап-йорээп,
Хиним кескеш,
Арыг суунга хирим чугган
Торээн хемим –
Доргунектиӊ дамдызы мен.
«Ишчи кижи чурттап чоруур»

5.

4-5 харлыг тургаш, «ликбез» кичээлдеринге авазын эдерип барып тургаш, улуг
улустуӊ ооренип турган ужуктерин шээжилеп алган.
Чайлаг школазынга ооренип турар уеде, он
харлыг турган, ынчан-на чогаал бижиксээр кузели аӊаа тывылган.Тоора-Хемниӊ 4
клазын дооскаш, ооредилгезин уламчылаары-биле Кызылдыӊ №2 школазынга
ооренип кирген.

6.

1944 чылда «Аревэ шыны» солунга
Юрий Кюнзегештиӊ «Майныӊ
эртенинде» деп бир дугаар шулуун
парлаткан. Чыл келген тудум дуржулгазы
бедип, уран-мергежилин остуруп
келген.
1952 чылда чырыкче бир дугаар
шулуктер чыындызыныӊ ному
«Ховунуӊ аялгалары» деп аттыг унген.

7.

Абаканныӊ башкы институдун болгаш
Москваныӊ Горький аттыг литература
институдунуӊ чанында литератураныӊ
дээди курстарын дооскан.
Ю.Ш. Кюнзегеш «Тываныӊ аныяктары»,«Шын» солуннарныӊ редакциязынга, Тываныӊ ном ундурер черинге
ажылдап чораан.

8.

Чогаалчыныӊ унген номнарыныӊ аттары:
«Найыралдыӊ тугу» , «Дунмазыныӊ ыр», «Уелерниӊ оӊнери» , «Оорушкуну улежир дээш»
,«Эзир.Ынакшыл.Ажыл.» , «Хунну утку»,
«Кижиниӊ изи» ,«Саянныӊ чурээ»,
«Багырныӊ хылыжы»,«Хуннээректээн Тыва»,
«Хаяда чурумалдар», «Кок-Эл», «Ынакшыл
болгаш килеӊ дугайында ыры» дээш оон-даа
оске.

9.

Ю. Кюнзегеш 19 номнуӊ автору (тыва
дылда 14 шулук чыындылары унген, орус
дылда – 4 чыынды, 1 ном – алтай дылда).
Ол орус дылдан тыва дылче чогаал
очулгазыныӊ мастери. Байроннуӊ,
Шиллерниӊ, Пушкинниӊ, Блоктуӊ, Есенинниӊ, Маяковскийниӊ, Некрасовтуӊ, Бо Цзюй
дээш өске-даа чогаалчыларныӊ чогаалдарын
очулдурган.

10.

Юрий Шойдакович Кюнзегешти ак
сеткилдиг, уре-туӊнелдиг ажылы дээш,
«ССРЭ-ниӊ Парлалганыӊ
тергиини», «ТР-ныӊ культуразыныӊ
алдарлыг ажылдакчызы», «Тыва
Республиканыӊ Улустуӊ чогаалчызы»
деп аттарны тывыскан.

11.

Шулукчунуӊ чырык адын
моӊгежидип, Тыва Республиканыӊ ном
ундурер черин ооӊ ады-биле адаан.
English     Русский Правила