Үүлдəгч. Кичәлин күцл

1.

көдл

2.

Кичәлин күцл:
1.Урдк кичəлдəн дассан давтҗ,
үүлдəгчиг цагар йилḥҗ чадлḥн.
2..Күүкдин кел өргҗүллһн.

3.

Үгин көдлмш.
Эн үгмүд ḥурвн багар йилḥтн:
Сө, модн, торḥа, хун, элə, киилг, харада, өдр,
хамтхасн, туḥл, шаазḥа, ботхн, така, мал, ḥалун,
тег, хавр.
Эн үгмүдәс ḥурвн зәӊг тогтатн.
1-гч баг
2 – гч баг
3 – гч баг
Модн
Хун
Хамтхасн
Ботхн
ḥалун
Киилг
Өдр
Туḥл
Мал
Тег
хавр
Сө
Торḥа
Элә
Харада
Шаазḥа
Така

4.

Торḥа җиргнә,
Тег биилнә,
Торḥа цервнә,
Тег дуулна.
Торḥа дахад
Делкәд ниснәв
Тег көдәд
Делкә үзнәв.
Балакан Алексей.

5.

Эн үгмүд үүлдəгчст хүврəтн, ḥурвн цагинь бичтн,
суффиксмудинь келтн
Шуурḥн – шуурчана, шуурв, шуурх.
Салькн - ……, ……, ….. .
Киитн - ….., …., ……. .
Халун - ……., ….., …….. .
Дун - …….

6.

Наадн «Мергн саадг».
тосхна
Аӊḥучлна
Эмннә
Маши зална
Хәрүлнә
Дуулна
церглнә
бичнә

7.

Эн үүлдәгчст ирлцҗәх бәәлḥнә нерд бичтн:
…… уйҗана,хәәчлҗәнә, удрҗана.
…… тосхҗана,белдҗәнә,цаḥалҗана.
…… бичлә, умшла,келлә,толла.
…… сурḥх, заах,келүлх, умшулх.

8.

Үүлдəгчс цагмудар йилḣтн:
Зурла, умшна, гүүҗəнə, унтв, дуулх,
унна, нислə, умшҗ, инəҗəнə, орх,
биилх, келлə, ирх.
1-гч баг
Умшна
гүүҗәнә
унна
инәҗәнә
2- гч баг
Зурла
унтв
нислә
умшҗ
келлә
3 – гч баг
дуулх
орх
биилх
ирх

9.

10.

Эн үүлдəгчсд нүүрəр хүврəтн:
Би боснав, келнәв, умшнав.
.
Чи боснач, ……,….
.
Эн босна,…,……
.
Бидн боснавидн,…,….
Тадн боснат,…..,….
Эдн босна,….,……

11.

Эн келврәс үүлдәгчс бичҗ автн.
Хавр.
Хавр. Өр цәәҗ йовла. Иим цагт тег
йир икәр сәәхрнә.Тег олн зүсн
цецгүдәр дүүрнә. Өвснә үнр каӊкнна.
Хавр ḥазр сәәхрүлв.

12.

Тәәлвртә туульс
Салврха хувцта эмгн
сала орад гүүҗ йовна.
Оруḣин усн
Буслҗах уснд орна,
Бийэн шаталго ḣарна.
Халун цә самрна,
Хот түгәчкәд амрна.
Шаӊḥ.

13.

Гер, модн, дуулна, дегтр, хавр, сурна,
келнә, бичҗәнә, самбр,ирвсг, биилх,
домбр, орн, ирв, өглә, сандл, дер, бичләв
Дуулна, сурна, келнә, бичҗәнә, биилх,
ирв, өглә, бичләв.

14.

Карточкар көдллḥн.
нарн
Көвүд күүкдиг, багш, сурḣна, школд.

15.

Келлḣнә хүв Өдгә цаг
Үүлдәгч
Ю кеҗәнә?
ю кенә?
Яḣҗана?
Өӊгрсн
цаг
Ирх цаг
Ю келә?
Ю кеҗ?
Яḣҗ?
Ю кех
Яах?