Көру анолизаторының құрылысы

1.

Көру
анолизаторының
құрылысы
АП-101 Әжіғалиева Ақнұр

2.

ЖОСПАР
1
Көз алмасының құрылымы
2
Көру жолы
3
4
Көз алмасының қосымша
аппараттары
Көздің жиі кездесеін аурулары

3.

АДАМНЫН СЫРТҚЫ ОРТАМЕН
БАЙЛАНЫСУЫНДА
КӨРУ МҮШЕСІНІН АЛАТЫН ОРНЫ ӨТЕ
ЗОР. ОНЫҢ КӨМЕГІМЕН СЫРТҚЫ
ОРТАДАН 90%-ҒА ДЕЙІНГІ ХАБАРЛАР
ТУСЕДІ. ОЛ ЖАРЫҚТЫ, ОНЫН ТҮСТІ
ГАММАЛАРЫН ҚАБЫЛДАУДЫ
ҚАМТАМАСЫЗ ЕТЕДІ ЖӘНЕ КЕҢІСТІКТІ
СЕЗІНЕДІ.
КӨРУ МҮШЕСІ ҚОС МҮШЕ, ОНЫН
ҚҰРАМЫНА КӨЗ АЛМАСЫ ЖӘНЕ КӨЗДІҢ
ҚОСЫМША АППАРАТЫ КІРЕДІ. КӨРУ
МҮШЕСІ КӨРУ ТАЛДАҒЫШЫНЫҢ ҚҰРАМА
БӨЛІГІ БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ.

4.

Көз алмасының
құрылымы
Көз алмасы дөңгелек формалы болып келеді. Онын
қабырғасы үш қабаттан тұрады: сыртқы фиброздық қабат,
ортаңғы-тамырлы, ішкі - торлы кабық. Қабыктар ядроны
бірінен соң бірі кезектесіп коршап турады.
ақ қабық (склера)
нұрлы қабық
тамырлы қабық
торлы қабық
қарашық
макуладағы
орталық
шұңқыр
соқыр дақ
қасаң қабық
көз жүйкесі
көзбұршақ
Фиброздық қабық- каркасты және қорғаныс қызметін
аткарады. Бұл қабықтың алдынғы мөлдір бөлігін қасаң қабық
деп, ал артқы ақшыл түсті қабықты - ак кабык (sklerae) деп
атайды. Қасаң қабық көз алмасы ауданының 1/6 бөлігін алады.
Онын формасы сағат айнасына ұқсас болып келеді. Қасаң
қабықтың негізгі қасиеті оның мөлдірлігінде, сфера тәріздес
болғандығында және жоғарғы дәрежедегі сезгіштігі мен жоғағрғы
сындырғыштық қабілетінде.
Қасаң қабық-қорғаушылық және оптикалық қызметін атқарады.
Ақ қабық- тырыз дәнекер болып тұратын тіннен тұрады. Бұл
жерде тамырлар мен жүйкелер жоқ деуге болады. Оған көзді
қозғағыш еттер бекітіледі.
Тамырлы қабық- үш бөліктен тұрады: құбылма (нұрлы қабық),
кірпікті дене және тамырлы кабыктың нағыз өзі.
Құбылма (нұрлы қабық) дегеніміз - тамырлы қабықтың
алдынғы бөлігі. Ол қасаң қабықтың ортасында тесігі бар диск
тәріздес болып көрініп тұрады. Осы тесікті көздін карашыгы деп
атайды. Құбылмада қарашықты кенеїтіп, тарылтып тұатын
бұлшық еттер, тамырлар және мөшердегі пигменнер орналасқан.
ол көзге түснтін жарық мөлшерін реттейді.

5.

Кірпікті дене дегеніміз - тамырлы қабықтың
жуандалған белігі. Ол қубылманың арт жағында
орналасып, кірпікті өскіндері мен кірпікті етінен
тұрады. Кірпікті өскіндері көздін ішіндегі сұйыктықты
шығарады, ал кірпікті ет көз бұршактын циндік
байламының жиырылып, босатылып отыруын реттеп
отырады. Сөйтіп, кірпікті ет көз бұршақтың
қисықтырының өзгеріп отыруын, яғни аккомодация
құбылысын қамтамасыз етеді.
Тамырлы қабыктың нағыз өзі тұтасып жатқан
тамырлардан тұрады.
Ішкі қабык - торлы қабық. Оның қурылысы курделі
болып келеді, 10 қабаттан тұрады. Оның кызметі
көрінгіш коздырыштарды кабылдайды және жуйке
импульстерін таратады. Торлы қабықтың жарық
қоздырғыштарын қабылдайтын негізгі рецепторлары
таяқшалар мен құтышалар
«Барс» | Новый взгляд на здоровье

6.

ТАЯҚШАЛАР ТОРЛЫ ҚАБЫКТЫН "СОҚЫР ДАҚ" ДЕП АТАЛАТЫН
КӨРУ ЖУЙКЕСІНІҢ ДИСКІСІНЕН ШЫҒАТЫН ЖЕРДЕН БАСКА
АЙМАРЫН ТУГЕЛ ДЕРЛІК ЖАУЫП ТУРАДЫ.
ТАЯҚШАЛАР ЖАРЫКТЫ ҚАБЫЛДАУДЫ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТЕДІ,
ЯҒНИ ТҮНГІ КӨРУГЕ ЖАУАП БЕРЕДІ.
ҚҰТЫШАЛАР КӨБІНЕСЕ БІР ҒАНА ЖЕРГЕ «САРЫ ДАҚ» АЙМАҒЫНА
ЖИНАЛҒАН. ОЛ КҮНДІЗГІ (ТУСТІ) ЖАРЫҚТЫ КӨРУГЕ ЖАУАП
БЕРЕДІ.
КӨЗ АЛМАСЫНЫН ІШІНДЕГІСІ ОНЫН ЯДРОСЫ БОЛЫП
ТАБЫЛАДЫ. ЯДРОГА КАТЫСТЫ СУЛЫ ДЫМКЫЛ, КЕЗ БУРШАК
ЖЕНЕ ШЫНЫ ТЕРІЗДІ ЗАТ. ОЛАР ЖАРЫҚ СӘУЛЕСІН
СЫНДЫРУШЫ ҚЫЗМЕТІН АТКАРАДЫ.
СУЛЫ ДЫМКЫЛ АЛДЫНҒЫ ЖЕНЕ АРТҚЫ КАМЕРАЛАРДЫ
ТОЛТЫРАДЫ ДА КӨЗ БҰРШАҚ ПЕН КӨЗДІҢ МӨЛДІР ҚАБЫТЫН
КЕРЕКТЕНДІРЕДІ. ПАЙДА БОЛҒАН СУЛЫ ДЫМКЫЛДЫҢ МӨЛШЕРІ
АҒЫП ШЫКҚАН СҰЙЫҚ МӨЛШЕРІНЕ КАТАҢ ТУРДЕ СӘЙКЕС
КЕЛЕДІ.
КӨЗ БУРШАК КӨЗ АЛМАСЫНЫН АККОМОДАЦИЯСЫН
КАТАМАСЫЗ ЕТЕДІ.ОЛ ШЫНЫ ТӘРІЗДІ ЗАТ ЖАРЫҚТЫ ТОРЛЫ
ҚАБЫҚҚА ЖЕТКІЗУДІ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТЕДІ.

7.

Көз алмасының қосымша аппараттары:
Қабақ және кірпік- көзді шаң тозаңнан
жарқыраған жарықтан қорғайды.
Көз алмасын қозғалтатын бұлшықеттер- көз
алмасын жоғары,төмен,ішкі,сыртқа қарай
қозғалтады.
Жас бездері- сыртқы секреция бездеріне
жатады.Ұдайы жас бөледі.Көзді ылғалдап
жылытады.
Қас- аққан терді көздің ішіне жібермей ұстап,
қорғап қалады.

8.

Коньюктивит - көздің кең таралған жұқпалы ауруы.
Бұл сілемейлі кабыктың - касан кабыктын жоғары
қабатының бактериялық қабынуы. Коньюктивитке
жұқпадан басқа көздің ластануы: оған шан-тозанның,
құмның, қоқымның және т.б. түсуі де себеп болады.
Дальтонизм - түсті ажырата алмау - тұкым
қуалайтын ауру. Көбінесе ондай адам қызыл
және жасыл түсті, кейде жеке түстердің
рендерін ажырата алмайды.

9.

Назарларыңызға рахмет!