Неврологиядағы науқастарды қайта қалпына келтіру негіздері

1.

С.Ж. Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық Медицина Университеті
Кафедра: Жүйке аурулары және нейрохирургия.
Тақырыбы:
Неврологиядағы науқастарды қайта
қалпына келтіру негіздері
Орындаған: Алтынбек А.Б.
Тобы: ЖМ 12-014-02
Қабылдаған: Раимкулов Б.Н.

2. Кіріспе

*
*Медициналық
қалпына келтіру түсінігіне
еңбекке жарамдылықты толық немесе
уақытша жоғалтуға әкелетін патологиялық
процесстер дамуының алдын алуға және
науқастар мен мүгедектердің қоғамға және
қоғамдық еңбекке эффективті және тез
оралуына
бағытталған
мемлекеттік,
әлеуметтік-экономикалық,
кәсіптік,
педагогикалық, психологиялық және басқа да
шаралар жүйесі кіреді.

3.

*БДҰ
сарапшылар комитетінің анықтамасы
бойынша
(ВОЗ
1980)
медициналық
реабилитация - бұл ауру немесе жарақат
салдарынан болған бұзылыстарды толық
қалпына келтіру немесе мүмкін болмаған
жағдайда
–
мүгедектің
физикалық,
психикалық және әлеуметтік потенциалын
оңтайлы ұйымдастыру, оны қоғамға барынша
адекватты интеграциялау (McLellan DL.,
1997; Wade D.Б 1992).
Реабилитация
медицинаның жеке саласы ретінде халықтың
инвалидизация көрсеткіштері аса жоғары
көрсеткіштерге жеткен Екінші дүниежүзілік
соғыстан соң қарқынды дами бастады.

4. Нейрореабилитация

*
*Нейрореабилитация,
немесе неврологиялық
профильге
кіретін
науқастар
реабилитациясы, ғылым саласы ретінде
салыстырмалы аз уақыт бұрын пайда болған
медициналық реабилитацияның жеке бөлімі
болып табылады.
*1996 ж. ғана Ньюкаслда (Англия) алғаш
неврологиялық
реабилитация
бойынша
бүкіләлемдік конгресс өткен. Қазіргі таңда
осындай конгресстер әр үш жыл сайын өтіп
тұрады.

5.

Цереброваскулярлы
патологиясы
бар
науқастарды
реабилитациялау
бағдарламасы
патогенетикалық
ерекшеліктеріне,
локализациясына
және
зақымдану
синдромына, қосымша патологияларына, ауру кезеңіне қарай
жасалынады. Реабилитация ұзақтығы бұзылған функциялардың
қалпына келу мерзімдерімен анықталады:
Бас миы мен функциясының қалпына келуі мен қозғалыс функциясының
максимальды жақсаруы алғашқы 3-6 айда көрінеді.
Аяқтар қызметінің функциясы қолдарға қарағанда ертерек — 4-ші аптаға
қарай қалпына келеді. Паретикалық қолдың қозғалыс функциясы 12
аптасында қалпына келеді.
Тұрмыстық қабілет және еңбекке жарамдылық - 1жыл ішінде.
Сөйлеу функциясы —ОНМК дамыған уақыттан бастап 1-12 апта ішінде
және 2-3 жылға дейін
(N. Newman, 1972, Л.С.Манвелов, 2004)

6. Кезеңдері

*
*Бастапқы,
инсульттің жеделдеу
кезеңдеріне сәйкес - 2 аптаға дейін.
*Ерте қалпына келуші - 2-8 апта.
*Қалпына келуші - 2-12 ай.
*Кеш қалпына келуші (3 жылға дейін).
және
жедел

7.

*Стационардан айқын реабилитациялық динамикамен шығарылған
науқастар емханаларда мамандандырылған бөлімдерге (орталық)
нейрореабилитацияның қайталау курстарына, ал кейіннен (бірақ 6
айдан ерте емес) жергілікті санаторияларға жолдануы тиіс.

8. Реабилитациялық шаралар

*
*Кешенді медикаментозды ем.
*Физиотерапия.
*Массаж.
*Емдік гимнастика.
*Психотерапия.
*Еңбек терапиясы.
*Кәсіби реабилитация және т.б.

9. Реабилитацияның бастапқы кезеңі

*
*Алғашқы
тәуліктер (1-2) – ИТП-да науқасты басы
көтерілген қалыпта 15-30 минутқа күніне 3 ретке дейін
жатқызуға болады (бұрыш 30°).
*Үшінші
тәулік (3-4) — жартылай отыру қалпы науқас
төсекте аяғын төмен түсіріп алғаш 15 минутқа, және 30 мин.
дейін – кейіннен жақсы көтере бастаса — отырғызу.
*5-7
тәуліктер — тұру қалпына ауысу егер отыру кезінде
статикалық және динамикалық тепе-теңдік сақталған болса.
Геморрагиялық инсультте режим ұзарту мерзімдері жеке
қаралады. Емнің нәтижелілігі принципі бойынша аурудың 5-7
тәулігінде науқас интенсивті терапия блогынан ерте
реабилитациялау палатасына ауыстырылады.

10.

*Позиционирлеу
(қалып
бойынша
коррекция)
постинсультты науқастар реабилитациясының маңызды
бөлімі болып табылады,
төсектік
режиммен бірге
тағайындалады. Әсіресе емнің бастапқы кезеңдерінде
дененің және оның сегменттерінің белгілі бір қимылдар
жасау кезіндегі дұрыс қалпынауқастың қозғалыс
функциясын қалпына келтіруде маңызды орын алады.

11.

Арқамен жатудағы дұрыс қалып
Бастың орналасуы ортаңғы сызық
бойынша.
Дене зақымданған жақта созыңқы.
Иық астында жастық.
Жамбас астында да жастық.
Зақымданған
аяқ
сыртқа
қайрылмаған.
Табан ешқайда тірелмеген.

12.

Сау жақ бүйірмен жатудағы дұрыс қалып
Бастың орналасуы денемен бір
сызық бойында.
Дене ұзыннан орналасқан.
Зақымданған
иық
алға
шығарылған, қол ұзынша бойы.
Білезік
буын
ортаңғы
физиологиялық қалыпта.
Табан ешқайда тірелмеген.

13.

Зақымданған жақ бүйірмен жатудағы дұрыс қалып
*Бастың
орналасуы
сызық бойында.
денемен
бір
*«Ауру» иық алға шығарылған.
*Алақанға ештеңе қоймау.
*«Ауру» аяқ жамбас буынында
тіктелген және тізе буынында аздап
бүгілген.
*Табан ешқайда тірелмеген.

14.

Отырудағы дұрыс қалып
*Науқас отырысы симметриялы.
*Дене салмағы екі жамбасқа
біркелкі түсуі тиіс.
*Иық
алға орналасқан және қол
жастықпен сүйемелденеді.
*Жамбас толығымен үстелде.
*Паретикалық
аяқ
сыртқа
қарамайды.

15. ЛФК

*
Восстановление основных двигательных навыков:
* Повороты на бок.
* Переход в положение сидя.
* Сидеть и сохранять равновесие.
* Пересаживание в кресло.
* Вставание и сохранение равновесия.
* Ходьба с опорой.
* Движения в руке—захват, перенос предметов.
* Профилактика боли в плече.
В первые дни заболевания задачами ЛФК являются: борьба с гипоксией,
улучшение функции дыхания, сердечно-сосудистой системы, трофических
функций, профилактика порочных положений в паретичных конечностях.
Применяется индивидуальный метод лечебной гимнастики (ЛГ). Занятия ЛГ в
исходном положении (и. п.) лежа должны проводиться по несколько раз в
день. С целью профилактики застойных явлений в легких и других
осложнений, а также для подготовки к переходу в положение сидя, рано
осуществляется поворот больных на бок.

16.

Сгибание ноги
Конечность сгибается таким образом, чтобы она
могла самостоятельно выпрямиться, проехав по
кровати. Это упражнение помогает восстановить
двигательную память.
Разгибание
Этим же действием обладает другое похожее
упражнение. Проводящий гимнастику сгибает
колено, а больной пробует самостоятельно его
разогнуть.
Нога или рука подвешивается на полотенце или
широкую эластичную ленту и вращается, описывая
окружность
Также конечности можно сгибать, разгибать и
отводить в сторону. Больной может самостоятельно
пробовать вращать или двигать подвешенными
частями тела. Это упражнение выполняется 1 раз в
день в течение получаса.
Поднятие и опущение руки
Чтобы разработать плечевой сустав нужно
поднимать и опускать руку, сгибать и разгибать ее.
Не менее важно разминать мышцы кисти руки
Для этого пальцы сжимаются в кулак и
разжимаются обратно. Необходимо выполнить 10
повторов.
Для развития мелкой моторики подойдут
Нужно положить их в руку больному и помогать
удерживать при помощи пальцев.
небольшие предметы

17. Синкинезии

*
* Синкинезии
-, это содружественные движения руки и ноги,
существующие и в норме. В ходе занятий ЛГ необходимо
добиваться восстановления изолированных движений и
подавления патологических синкинезий.
Руки согнуты в локтевых суставах под прямым углом,
обхватив кистями локти.
Руки согнуты в локтевых суставах, в лучезапястных
суставах под прямым углом, прижаты друг к другу
ладонями с выпрямленными пальцами или сжатыми в
замок.
Пальцы в «замок», руки опустить перед туловищем,
ладони повернуть вниз.
Руки за голову, кисти ладонями на затылке.

18. Дыхание

* Дыхательные
*
упражнения используются на протяжении всего курса
лечения. При нарушениях мозговой регуляции дыхательного
Автоматизма обязательно должны применяться дыхательные
упражнения для поддержания функции дыхания. Пассивная
дыхательная гимнастика у лежачих больных включает «контактное»
дыхание - использование легких надавливаний, сжимание грудной
клетки и брюшной стенки соответственно ритма дыхания,
усиливающее выдох.

19. Ходьба

*
* Через 2-4 недели от начала заболевания, с
учетом общего состояния больного,
следует приступать к восстановлению
навыков
ходьбы.
Имеются
данные
литературы о более ранней вертикализации
и эффективном использовании метода
внешней
реконструкции
ходьбы
с
применением
роботизированных
комплексов механотерапии на 3-5 сутки
(С.Н.Попов, 2010).
При
восстановлении
необходимо:
механизма
ходьбы
-Следить за равномерным распределением тяжести
тела на паретичную и на здоровую конечности.
-Шаги должны быть небольшими, одинаковыми по
длине и с опорой на всю стопу.
-Поднимать стопу на 0,5 см.
-Постоянно заниматься стабилизацией суставов
паретичной нижней конечности.

20. Массаж

*
Массаж верхней конечности:
*Положение лежа или сидя
*Методика с кончиков пальцев
*Начало от кисти и движения по мышцам
разгибателям(стимуляция)
*Переход
на
сгибатели(расслабление)
мышцы

21. Физиотерапия

*
*вазоактивті препараттар ерітінділерінің
электрофорезі.
*қолдарға арналған жергілікті сульфидті
ванналар.
*венозды кетудің бұзылыстары кезінде
үзіліссіз магнитті толқын мойын
аймағына.
*жалпы теңіз, қарағайлы, маржан,
көмірқышқыл ванналары.

22. Восстановительный период реабилитации

*
На этом этапе осуществляется основной комплекс
реабилитационных мероприятий, направленных на
восстановление нарушенных функций и социальную
реабилитацию больного.
Самостоятельно лечебной гимнастикой нужно
заниматься
ежедневно.
Специальные
физические упражнения, разбираются со
специалистом по физической реабилитации.
Важна разработка мышц пальцев, кисти, стопы,
обучение
ходьбе,
бытовым
навыкам
самообслуживания.
Все упражнения выполняются в медленном
темпе с ограниченной амплитудой движения.
Вес гимнастических снарядов (мячей, булав)
должен быть не более 0,5- 1 кг. ЛГ
проводится под контролем врача.

23. Спасибо за внимание!

*