Инклюзивті үрдісті басқару мен мүмкіндігі шектеулі балалар және оларды тәрбиелеу

1.

Инклюзивті үрдісті
басқару мен мүмкіндігі
шектеулі балалар және
оларды тәрбиелеу
Aushakhman Dias – ANK-221

2.

Отбасы – әр баланың қалыптасып, тәрбиеленіп, жетілетін
микроорталығы. Баланың толықтай дұрыс тұлға болып
қалыптасуы бірінші кезекте отбасына байланысты.
Сондықтан да мүмкіндігі шектеулі балаларды отбасынан
жеке зерттемеу керек. Себебі, мұндай балалар өзге
балаларға қарағанда отбасына, ата-аналарына ерекше
тәуелді болатыны белгілі. Сол себепті, балаға
көмектескіміз келсе, бірінші кезекте ата-анаға
көмектескеніміз абзал. Қазіргі таңда мүмкіндігі
шектеулі балалы отбасыларға реабилитациялық құрылым
ретінде қарау қалыптасқаны анық. Бұл әрине, дұрыс.
Неліктен? Мұндай балалы отбасылар өзгелерге қарағанда
бала тәрбиесіне ерекше ден қоя білулері қажет. Ол үшін
бала ата-аналары баланың толықтай қалыптасуына ыңғайлы
жағдай жасай білулері қажет.
Introduc
tion

3.

Main
subject
Мүмкіндіктері шектеулі
балалардың мінез құлқындағы
кемшіліктерді түзету, орнына
келтіру, дамыту, педагогика
жүйесіндегі балалардың оқыту
мен дамытудың маңызды құралдас
бөлігі болып табылады.
Мүмкіндіктері шектеулі
балалардың жүріс-тұрысындағы
кемшіліктер адамның жеке тұлға
болып қалыптасуына, оның жеке
қасиеттеріне оқу, бейімделу
әрекеттерінің бұзылуын
қалыптастырып, баланың
үлкендермен құрдастарымен
қарым-қатынасына кері әсер
етеді.

4.

Мүмкіндігі шектеулі балаларға жылы
сезім мен кішіпейілділік керек болса,
білім беру үшін ұстазға, мектеп
психологтарына көп еңбек пен
төзімділік қажет. Оларға әрқайсыңа
жеке жол тауып, оның психологиялық
ерекшеліктеріне күнделікті бейімделе
отырып, оқу бағдарламасына сай білім
беру керек. Ұстаз ізденісі әр баланың
жан-дүниесіне үңілуден басталады.
Сонымен қатар әр түрлі бағытта
оқытуды және сабақ беруді өзгерту
мүмкін. Олар сабақтан тыс уақытта
жоспарлауға сондай-ақ сабаққа
дайындалуға, оқушылардың зейінін
аударуға және ынталандыруға
ақпараттарды көрсетуге, уақытты
тиімді пайдалануға қолайлы.

5.

Инклюзивтік оқыту негізінде балалар құқығын
кемсітпеу, адамдарға деген теңдік қатынасты
қамтамасыз ету, оларға арнайы жағдай қалыптастыру
негізі жатыр. Бала – біздің болашағымыз. Балаларға
бәріміз жауаптымыз. Ата-аналардың басым бөлігі
балаларының оқу-тәрбие мәселесіне келгенде
жайбарақаттығы, салғырттығы басым. Көптеген атааналар балаларының тілі жай шыққанына, есте сақтау
қабілетінің нашарлығына дер кезінде мән бермейді,
білікті маманға апарып көрсетпейді. Тіпті баласының
болашағына алаңдайды дегеннің өзінде қаражат
жоқтығын сылтауратып қозғала қоймайды. Олардың көбі
психологиялық-медициналық-педагогикалық көмектің
қызметі тегін екенін логопедтен, дефектологтан,
психологтан тегін кеңес алуға болатынын білмейді.
Соның кесірінен баланың ақыл-ой дамуы нашар деңгейде
екенін мектепке барғанда белгілі болады.

6.

Жалпы білім беру мектептерінде мүмкіндігі
шектеулі балалармен жұмыс жүргізетін мамандарды
даярлау: мұғалім-дефектологтар, психологтар,
әлеуметтік педагогтар; мектептің,
балабақшалардың әкімшілігі; жергілікті білім
беру органдары өкілдерінің қызметтерімен
таныстыру
Қатынасу – білім беру басталатын нүкте.
Мұғалімдер балалармен, оқушылар мұғаліммен және
бір- бірімен қатынасуы тиіс.
Бүгінгі таңда ерекше білім алу қажеттіліктері
бар балалар саны 144,783 баланы құрайды, оның
ішінде 96,555 мектеп жасында және 48,228
мектепке дейінгі жаста.

7.

Ата–аналар балаларға
қойылған диагнозды қиын
қабылдайды. Ата–аналарды
«ақыл–ойы кем» немесе
«олигофрения» деген
терминдер шошытады. Ең
алғашқы ата–аналар
эмоционалды жарақат
алғанымен, біртіндеп
жағдайды түсініп, баланы
ауру деп қабылдайды.
Жағдайды қабылдау процесі
бір–бірімен байланысты
бірнеше факторлармен
айқындалады, олардыңішінде
маңыздысы ата–аналардың
жеке басы, баланың
ерекшеліктері, қоршаған

8.

Қазіргі таңда мүмкіндігі
шектеулі балалармен жұмыс
жасайтын тәрбиешілер үшін
талапта
жоғары.
Тәрбиешінің басшылыққа алатын
негізгі ұстанымдары:
Тәрбиеленуші мен
тәрбиешінің арасында
педагогикалық әдеп пен
ынтымақтастықтың сақталуы.
Тәлім–тәрбие, ұсынылған
ойындарды меңгерту, оның бала
зердесіне әсер етуі, қабылдауы,
есте сақтауы.
Балаларға берілген
тапсырманың шектен тыс ауыр
болмауы.
Тәрбие жұмыстары баланың
денсаулығын нығайтуға әсер
ететіндей болуы шарт.
Әр тапсырмаларды орындау
барысында балалардың міндеті
мен мүмкіндік деңгейлерін
ескеру керек.

9.

10.

Literat
ure
• https://bilimall.kz/jospar/5179-Mumkindigishekteuli-balalardytarbieleudin-zholdary
• https://lib.tau-edu.kz/wpcontent/uploads/2023/12/Жанибек
ова-Г.О.-Инклюзивті-білімберу..pdf
• https://stud.kz/prezentatsiya/i
d/38096
• https://damutek.kz/ru/aboutcourse/?PRODUCT_ID=1262