Адам бойындағы асыл қасиеттер

1.

2.

Адамның адамгершілік, саналылық дәрежесі – оның
тәртібі мен іс-әрекетін анықтайтыны әлдеқашан
дәлелденген.
Адамның бойынан адамгершілік қасиеттер табылса,
әрине сымбатты, парасатты көрінеді.
Адамгершілік – адамның асыл қасиеті. Жүсіп
Баласағұн адамгершілік пен инабаттылықтың төрт
қасиетін 6600 тармақтан 72 тараудан тұратын “Құтты
білік” дастанында көрсетіп берді.
Шығыстың ұлы ғалымы әл-Фараби: Жас
жеткіншектеріңізді көрсетіңіз, мен сіздердің
болашақтарыңызды
айтып берейін деген екен.

3.

Әлемге әйгілі ғалым Платон «Біз ұлт тәрбиелей отырып, жер
иесін тәрбиелейміз» деген екен. Демек ұл - елдің қорғаны, қыз болашақ ана.Адамның мәдениетті болмағы әдептен.Әдеп
нормаларын білуге және сақтауға кез- келген адам талпынуы
керек.
Бүгінгі заман адамы сегіз қырлы , бір сырлы болып өз өмірінің
суретшісі болуы керек.
«Әсемпаз болма әрнеге,
Өнерпаз болсаң әрқалан
Сенде бір кірпіш дүниеге
Кетігін тапта бар қалан»деп Абай атамыз айтқандай кішіге
мейірімді, шыншыл, еңбексүйгіш, адамдық асыл қасиеттерге бай
болсаң, өсе келе ата-анаңның, Отаныңның мақтанышы боласың.
Қазақта мынадай сөз тіркестері жиі кездеседі:Рухани адам.
Адам рухы, рухани байлық, рухы жоғары. Осы тіркестерге мұқият
зер сала отырып, « рух» деген нәрсенің адам денесіндегі бір
қуат екендігіне көз жеткізуге болады.

4.

5.

Әділдік,
Өзара көмек
Адамдық асыл
қасиеттерге
Ізеттілік
Достық
Әдептілік
Қайырымдылық Имандылық

6.

Ана айтты бір өсиет баласына
Бір жолдың шығарып сап саласына.
Ей, балам шамаң келсе жақсылық ет,
Ақпейіл адамзаттың арасына.
Егерде жол үстінде тікен жатса,
Кірер деп аяғына біреу басса,
Ерінбей-ақ иіліп қолыңменен
Сол тікенді көтеріп алып таста.
Бұл еңбегің қалмасты басқа, бекер
Соны көрген соңғы жас солай етер.
Жақсы үлгіні жалпы жұрт дәстүр
жасап,
Жол тазарып жолаушы жолдан өтер.

7.

Адамның адамшылығы –
ақыл, ғылым, жақсы ата-ана,
жақсы құрбы - ұстаздан
болады.
Жақсылық істеуден жалықпа
Істеген жақсылығына өкінбе!
Жақсы адам жолдасынан
белгілі.
Биікке шықсаң көзің
ашылады,
Жақсымен сөйлессең
көңілің ашылады.
Бітер істің басына
Жақсы келер қасыңа
Жақсы адам елдің ырысы,
Жақсы сөз- жанның
тынысы.
Сыйға сый, сыраға бал.
Ұлың өссе, ұлы үлгілімен
ауылдас бол,
Қызың өссе, қызы
үлгілімен ауылдас бол.
Ұят жүрген жерде абырой
төгілмейді.
Абырой бар жерде ар
шапан сөгілмейді.
Әдепсіз бала ауыздықсыз
атпен тең.
Ақылды қария жазып
қойған хатпен тең.
Ар қайда болса ұят сонда.
Әдептің не екенін әдепсіз
адамды көргенде ұғарсың.
Аға әдепті болса, іні әдепті.
Әпке әдепті болса, сіңлі әдепті.
Әдептілік, ар, ұят – адамдықтың
белгісі.

8.

Ата-ананың
ақылы
сарқылмайтын
көлмен тең.
Ақыл тозбайтын
тон. Білім
таусылмайтын кен.
Баймын деп
мақтанба,
жарлық бар.
Көппін деп
сұқтанба,
жалғыздық бар.
Ақыл-байлықазбас байлық
Ақылың болса
арыңды сақта
Ар ұят керек әр
уақытта.
Адамгершіліксіз адам
айқайлай келеді.
Жан жағын жайпай
келеді.
Адамгершілікті адам
жай-жай келеді,
Жан-жағын байқай
келеді.
Әдеп сақта әманда,
әрбір адал адамға.
Жасасаң бір
жақсылық
қайтарады сағанда.
Ынтымаққа қосылда,
ықылас қой досыңа.
Ар мақсатың нақ
болсын
Ақылыңнан
тосылма.

9.

10.

11.

12.

Адамгершіліктің
қарапайым
қағидалары

13.

Адамгершіліктің қарапайым қағидалары

14.

Бірінші өткел.
«Надандықты жеңу үшін».

15.

1. Сіз деген - әдеп, ...
2.Өзіңді өзің сыйламасаң,
...
3.Адамгершілік болмай, ...
4. Қына тасқа бітеді, ...

16.

5. Әдепті бала ата-анасын
мақтатар, ...
6.Асыңа тойғызбасаң да, ...
7.Жүзігің алтын болғанша,
...

17.

Екінші өткел. «Еріншектікті жеңу
үшін».

18.

19.

20.

21.

22.

23.

24.

1. Саусақтарыңызды бір-бірімен айқастырыңыз.
Егер оң қолыңыздың бас бармағы сол қолыңыздың
бас бармағының үстінде жатса, параққа
«2» деп жазыңыз, егер сол қолыңыз үстіде жатса «1».

25.

2. Бір көзіңізді жұмып, кез келген нысанаға дәлдеп
көздеңіз.
Егер сол көзіңіз ашық қалса, «1» санын жазыңыз, егер
оң көзіңіз ашық қалса - «2».

26.

3. Қолыңызды кеудеңізге айқастырыңыз, қай қолыңыз
үстіде жатыр?
Егер сол қолыңыз саусақтары оң қолыңыздың
үстінде жатса, «1» санын жазыңыз,
егер оң қолыңыз үстіде жатса - «2».

27.

4. Көлденең шапалақтаңыз.
Егер сол қолыңыз үстіде болса - «1», егер оң қолыңыз
болса, онда «2». Қорытындысын сандардың
орналасу тәртібі бойынша анықтаңыз:

28.

«2222» - (жүз пайыз оңақай) – мінезі тұрақты,
консерватизм, біреулермен шиеленісуден,
ұрсысудан қашады.
«2221» - ең үлкен кемшілігі – батылсыздық, тартыншақтық.
«2212» - өте ашық, кез келген адаммен тіл табысып кетеді.
«2111» - тұрақсыздық, жалтақтағыш, біреудің қолдауы мен
пікіріне тәуелді, өзіне сеніп үйрену керек.
«2211» - мұндай үйлесім көп кездесе бермейді.
Ашық адамдар, жақсы қарым-қатынас жасайды,
әрі мінездері жұмсақ.
«2122» - бұндай адамдарда аналитикалық ақыл-ой жүйесі
қалыптасқан, мінезі жұмсақ. Бәріне сақтықпен қарайды,
адамдармен өзін салқынқанды ұстайды.
«2121» - бұл тіркес те сирек кездеседі, қорғансыздық,
адамдардың ықпалына ұшырап тұрады.
«1112» - өте әсершіл, қайратты әрі батыл адамдар.

29.

«1222» - жиі кездесетін мінез. Әсершіл, алайда өмірлік
сұрақтарды шешуде жігерлік пен батылдық
жетпей жатады, басқалардың ықпалына көніп кетеді.
Өте ашық, адамдар өздері тартылады.
«1221» - әсершіл, батылдық жетіспейді, мінезі жұмсақ, аңғал.
«1122» - досжанды адамдар, бірақ сонымен қатар аңғал және
қарапайым.
Істерін саралап, өз-өзін қазбалауға құмар. Қызығушылығы
көп, бірақ уақыты жете бермейді.
«1121» - адамдарға қатты сенеді және мінезі өте жұмсақ. Көбіне
шығармашылыққа бейім адамдар.
«1111» - (жүзпайыз солақай) – кертартпа адамдар.
Шығармашылыққа өте бейім.
Көптеген заттарға ерекше көзқараспен қарайды. Өте әсершіл,
дарашылдық, эгоизм басым.
Қыңыр әрі өзімшіл, бірақ бұл оларға өмір сүруге кедергі емес.
«1212» - рухы мықты адамдар. Бірбеткей десе де болады, қойған
мақсаттарына жетеді.

30.

«1211» - өз-өзін қазбалауға құмар, тұйық адамдар,
көпке ашылмайды, бірақ рухы мықты, алдына мақсат
қойса ештеңеден тайсалмайды.
«2112» - жайдары, еркін мінезді, достарды тез табады,
танысуы да оңай және қызығушылықтарын да жиі
ауыстырады.