Бауыр эхинококкозы

1. Эхинококкоз.

Орындаған:Есмуратова А
605-1 топ
Алматы, 2017ж.

2.

Эхинококкоз –үй жануары арқылы тасымалданатын па
разитті ауру. Паразит жануарлардың ішегінде бірнеше
даму сатысынан өтіп, содан соң, жануарлардың нәжісім
ен жерге түседі. Жерге түскен жұмыртқалар онкосфера
лар деп аталады. Онкосфералар ауа температурасының
өзгерістеріне берік әрі сыртқы ортаға бейімделгіш болы
п келеді. Балалар, көбінесе, үй жануарларымен қарым-қ
атынас кезінде, жануарлардың жүні, шаң-тозаң, су және
т.б. арқылы жұқтырады.
Егер, паразит тамақпен бірге ағзаға түссе, бауыр эхино
ккозы,
егер ауа арқылы тараса,өкпенің эхинококк өсіндісі дами
ды. Эхинококк өсіндісі – бұл паразиттің дамуындағы с
оңғы кезең болып табылады.

3.

Этиология. Жылауық кұрты өл-шемі 2 мм-см. Құ
рт өсіп-өнуі үшін, аң мен үй жануарларының ішін
е түсуі керек.
Эпидемиология. Ол көбінесе аңдар мен үй малда
рынан, ит пен мысықтан жұғады. Бұл құрттар ит
пен қасқырдың ащы ішегінде өсіп-өнеді де, солар
дың дәреті арқылы суды, шөпті, жерді ластайды.
Аң терісін, ит пен мысықты ұстағанда жылауықт
ың құрты қолға жабысады. Қолды жумай тамақ і
шкенде, ластанған өзендердің суын қайнатпай іш
кенде құрт адамның асқазанына барып түседі.

4.

Патогенез.
Асқазанға түскен құрттың ұрығы сыртқы қабығы
нан айырылып, ішек қатпарларына енеді.
Содан қан тамырларына түсіп бауыр, өкпе, ми жә
не басқа ағзаларға ұялайды. Бірте-бірте ұялаған ж
ерінде жылауық құрты өнеді, өседі. Олар бір ұялы
, көпұялы болып бөлінеді.
Жылауық қалтасы бірте-бірте өсіп, аурудың белгі
сі біліне бастайды, құрт орналасқан органдардың
қызметі бұзылады.

5.

Жылауық құрттың белгілeрі
Жылауықтың өрбуін екі кезеңге бөлуге болады.
1.Жасырын өрбуі. Науқастың аздаған қызуы көтерілуі мүмкін,
субфебрилитет, қан аздық, лоқсып, тамаққа тәбеті төмендеп, ас
қазан түбі ауырып, ауырлық сезіледі. Кейбір науқаста бас ауыр
ып, жөтеліп, ентігіп, кеудесі шаншиды, әлсіздік сезінеді. Жыла
уық құртының ұрықтары ағзада айлап, жылдап, көп белгі берме
й жата беруі де мүмкін. Ал, кейде басқа дерттердің белгілері си
яқты көрінеді, басқа дәрігерлерде емделіп жүреді.
2. Жылауық құртының ауыр түрі.
1.Бауырдағы жылауық асқынғанда, а.) Жылауық қалтасының ж
арылуы,
б.) Сар-ғаю, өт жолын жапқандықтан,
в.) Жылауықтың іріңдеуі.
2.Өкпедегі жылауық асқынғанда а.) өкпедегі іріндік, іріңді плевра
б.) өкпеден қан кету.

6.

Бауырда көлемдері әртүрлі, іші мөлдір суға толған
жылауық құрт ісіктері пайда болады. Адамның іші ө
теді, асқазан, бауыр тұсы сыздап ауырады. Оң жақ
қабырға астынан сыртқа қарай томпиған ісікті байқ
ауға болады. Жылауық асқынып жарылғанда науқа
стың жағдайы нашарлайды. Жылауық қалтасы өт
жолын жапқанда науқас сарғайып кетеді. Бауырдағ
ы жылауық іріңдегенде ағзаның түгелдей улану қау
пі басталады. Өкпедегі жылауық асқынғанда тыныс
жолдарының, өкпенің, плевраның іріңдеп қабынуы
болады. Өкпедегі тамырды сорып, жегідей жеп, өкп
еден қан кеткенде өте ауыр жағдайға соқтырады.

7.

8.

Аурудың белгілері көбінесе байқалмайды, эхинококк
өсіндісі өкпені рентгенологиялық немесе бауырды ул
ьтрадыбыстық зерттеу кезінде анықталып жатады. Б
ауырдағы үлкен өсінділер іштің жоғарғы бөлігіне орна
ласады. Өсінді мида дамыған жағдайда бас ауруы, н
еврологиялық бұзылыстар байқалады. Сәбиде эхино
коккоз ауруы анықталған жағдайда, барлық отбасы м
үшелерін тұрғылықты жері бойынша емханада тексе
руден өткізу қажет.
Соңғы кездері Көп бейінді облыстық балалар ауруха
насында жылына 10 науқасқа дейін бауыр және өкпе
эхиноккозы бойынша ота жасалады (салыстырмалы
түрде алғанда, 1995-2008жж. аралығында жылына 25
науқасқа дейін ота жасалған). Ота жасалған соң, науқ
астар емханадағы хирург маманымен диспансерлік е
сепке алынып, сызба бойынша ішек құрттарына қарс
ы ем қабылдайды, 2 жыл ішінде өкпені рентгенге түсі
ріп, бауырды ультрадыбыстық зерттеуден өткізеді.

9.

Қандай алдын алу шараларын қолға алу қажет? Бі
рінші кезекте, жеке гигиенаға, әсіресе, қол тазалығын
а аса көңіл бөлу қажет. Екіншіден, үй жануарларын, а
уылдық жерлерде ірі қара малды ішек құрттарынан т
азарту шараларын атқару қажет. Жануарлар уақыты
лы ветеринарлық тексеруден өткізіліп, олардың қалд
ықтары жойылуы, жануар өнімдері жеткілікті мөлшер
де термиялық өңдеуден өткізілуі қажет (флюорогра
фия, ультрадыбыстық зерттеу).
Ветеринарлық қызметтің жұмысын жақсартып, үй жа
нуарларының эхиноккоз ауруын жұқтыруын бақылауғ
а алу, бұралқы иттер мен мысықтардың санын азайт
у, тұрғындардың өмір сүру дағдысын, санитарлық біл
імі мен жеке гигиенаны сақтау мәдениетін арттыру қа
жет.

10.

Емі:
Таяу уақытқа дейін бауырға жасалатын операц
иялар эхинококк іріңін алумен және шеттік кесу
мен ғана шектелген еді. Қазіргі уақытта асқынға
н зақымдану жағдайында сегменттік кесу мен о
ң немесе сол жақ бөлікті алып тастау операция
лары жасалады. Бауыр эхинококкозы асқынып
кеткен және басқа органдары зақымданған нау
қастарды емдеуде қуыстарды лазермен өңдеу
тәсілін қолданылады.