омарова

1.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
«БОПАЙ ХАНЫМ» ЖОҒАРҒЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
ТАҚЫРЫБЫ: «ЖЕДЕЛ РЕСПИРАТОРЛЫ ВИРУСТЫ ИНФЕКЦИЯ
КЕЗІНДЕГІ АЛҒАШҚЫ КӨМЕК»
Мамандығы: 09130100 «Мейірбике ісі»
Біліктілігі: 5АВ09130101 «Мейірбике ісінің қолданбалы бакалаврі»
Орындаған:Омарова Б.А
Ғылыми жетекшісі: Мамбетова Ә.М
Ақтөбе, 2024

2.

Мазмұны:
Кіріспе
І тарау. ЖРВИ теориялық аспектілерін талдау
1.1.ЖРВИ этиологиясы мен патогенезі
1.2. ЖРВИ клиникасы, диагностикасы және емі
ІІ тарау. ЖРВИ шалдыққан науқастардың мәселелерін
және ЖРВИ алдын алудағы мейірбикенің рөлі.
2.1. ЖРВИ шалдыққан науқастардың мәселелері
2.2. ЖРВИ алдын алу
ІІІ тарау. Зерттеуге алынған мәселелердің теориялық
және тәжірибелік нәтижелерін талдау сынамасы
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Қосымша

3.

Кіріспе
ЖРВИ – ең кең тарған барлық жұқпалы аурулардың 90%-ын құрайтын ауру. Бұл аурумен адамдардың бәрі ауырады, тек біреулер жиі,
біреулер сирек ауырады.
ЖРВИ дің таралуы қыста жиірек (вирустар бұл кезде белсендірек), жазда – сирегірек.
ЖРВИ-ды қоздыратын вирустар тыныс жолдарының: мұрын және көмекей, жұтқыншақ және брнхтардың, тіпті өкпенің эпителий
жасушаларын зақымдайды. Вирустардың көптеген түрлері бар, олардың ішінде барлығымызға белглісі – тұмадың вирусы, сонымен қатар
басқалары да бар, олар – парагрипптің вирусы, аденовирус, риновирус, реовирус және т.б., бұл вирустардың әрқасысының бірнеше түрі
(парарипп – 4, грипптің вирусы оннан да көп) болады.
Қоршаған ортада вирустар тез жойлады, бірақ адамнан адамға ауа-тамшылары арқылы жұғады. Ауруды жұқтырғаннан кейін алғашқы
белгілері пайда болғанға деін (инкубациялық кезең) аз уақыт өтеді –бірнеше сағаттан бастап (балаларда), төрт күнге деін.
Кез-келген респираторлы вирус бүкіл тыңыс алу жолдарын емес, тек белгілі бөлегін ғана зақымдайды. Вирустар тыныс жолдарының
әртүрлі бөлімдерін талғап орналасуымен сипатталады.
Риновирус – мұрынның шырышты қабатында орналасады, парагрипп – көмей мен кеңірдекте, грипп - кеңірдек пен бронхта және т.б.
ЖРВИ-дың негізгі түрлері, олардың өздеріне тән қоздырушылары бар.
Риновирустық инфекция. Ең негізгі себебі - салқын тию. Көбінесе ауру женіл түрде өтеді және арнайы емнің қажеті жоқ.
Коронавирустық инфекция. Риновирустық инфекция сияқты, бірақ көпке созылмайды (6-7 тәүлік).
Аденовирустық инфекция. Аурудың бұл түрімен көбінесе блсалар, соның ішінде емшектегі нәрестелер ауырады. Жиі конъюктевиттің
белгілерімен (көздің қызаруы, жас ағу, көзге құм түскен сияқты сезімнің пайда болуы) бірге жүреді.
Парагрипп. Тамақтың ауруы, дауыстың қарлығуы, қатты жөтелу – парагрипптің жиі кездесетін белгілері.
Тұмауды вирустың үш серотипіне қарай ажыратады: А,В,С. Олардың бір-бірінен айырмашалғы биологиялық және антигендік
қасиеттерінде. Тұмау қоздырушысы, әсіресе А типті, өзінің қасиетінің өзгеріштігімен қайталанатын эпидемия толқындарын тудырады. А
тұмауы – өте тұрақсыз және ылғм өзгеріп отыратындықтан эпидемия пайда болады. В тұмауының вирусы аса көп өзгермейді, С тұмауының
вирусы тұрақты.
Аурушандылықтың келесі көтерілуіне, тұмау қоздырушыларының басым түрінің алмасуынан халықтың вирустың жаңа түрінен
қорғаныссыз қалғандығы себепші болады.

4.

Зерттеудің мақсаты-мейірбикенің профилактикадағы
рөлін зерттеу және ЖРВИ шалдыққан науқастардың
мәселелерін анықтау.
Мақсатқа жету үшін жүктелген тапсырмалар:
1) ЖРВИ тақырыбына әдеби шолу;
2) ЖРВИ сырқаттанушылыққа талдау жүргізу, сондай-ақ
медбикенің ЖРВИ алдын алудағы рөлін анықтау;
3) ЖРВИ профилактикасы бойынша халыққа ұсынымдар
әзірлеу.
Зерттеу нысаны: ересектердегі ЖРВИ алдын алу.
Зерттеу пәні: ЖРВИ алдын алу бойынша мейірбикелік ісшаралар.
Зерттеу әдістері:
- теориялық (ғылыми-әдістемелік әдебиеттерді талдау);
- практикалық (статистикалық деректерді талдау).

5.

ІІІ тарау. Зерттеуге алынған мәселелердің теориялық және тәжірибелік нәтижелерін талдау сынамасы
Сауалнамаға 30 респондент өз еріктерімен қатысты және оларға төмендегідей сұрақтар қойылды:
Жасы
18-25 жас
25-35 жас
35-40 жас
7%
43%
50%
Жасы
18-25 жас
25-35 жас
35-40 жас
Саны
13
15
2
%
43
50
7

6.

Жынысы
ер
әйел
7%
Жынысы
Ер
Әйел
Саны
2
28
%
7
93
93%

7.

Сіз СӨС принциптерін ұстанасыз ба?
Иә
Жоқ
Жауап беруге қиналамын
Жауабы
Ия
Жоқ
Жауап беруге
қиналамын
саны
15
3
12
%
50
10
40
40%
50%
10%
ия
жок
жауап беруге киналамын

8.

Өткен жылы Сіз тұмау мен ЖРВИ-мен қанша рет ауырдыңыз?
1-2 рет
3-4 рет
5 реттен артық
Жауабы
1-2 рет
3-4 рет
5 реттен артық
1-2 рет
Саны
17
8
5
3-4 рет
%
56
27
17
5 тен артык
17%
27%
56%

9.

Тұмауға қарсы вакцинация туралы қандай ақпарат көздерінен білдіңіз?
БАҚ
Медициналық ұйымдар
Мен білмеймін
Жауабы
БАҚ
Медициналық
ұйымдар
Мен білмеймін
БАҚ
Саны
14
10
%
47
33
6
20
Медициналық ұйымдар
Мен білмеймін
33%
20%
20%
47%

10.

Сіз тұмау туралы қандай фактілерді білесіз?
тұмау ауа тамшылары арқылы жұғады
тұмау асқынулармен (пневмония, бронхит, миокардит, отит), өліммен қауіпті
Балаларда, қарттарда және созылмалы патологиясы бар адамдарда тұмау жиі кездеседі
тұмау температураның жоғарылауымен, құрғақ жөтелмен және бас ауруымен сипатталады
Жауабы
тұмау
ауа
тамшылары
арқылы жұғады
тұмау
асқынулармен,
өліммен қауіпті
Балаларда,
қарттарда
және
созылмалы
патологиясы
бар
адамдарда тұмау
жиі кездеседі
тұмау
температураның
жоғарылауымен,
құрғақ
жөтелмен
және бас ауруымен
сипатталады
саны
4
%
13
тұмау ауа тамшылары арқылы жұғады
тұмау асқынулармен (пневмония, бронхит, миокардит, отит), өліммен қауіпті
6
20
Балаларда, қарттарда және созылмалы патологиясы бар адамдарда тұмау жиі
кездеседі
тұмау температураның жоғарылауымен, құрғақ жөтелмен және бас ауруымен
сипатталады
5
17
17%
20%
50%
67%
13%
15
50

11.

Тұмауға қарсы вакцинацияға сіздің көзқарасыңыз қандай?
Позитивті
Негативті
Нейтральды
позитивті
жауабы
Позитивті
Негативті
Нейтральды
саны
13
7
10
%
44
23
33
негативті
нейтральды
33%
44%
23%

12.

Сіз тұмауға қарсы екпе алып көрдіңіз бе?
Иә
Жоқ
Жауабы
Ия
Жок
саны
18
12
%
60
40
ия
жоқ
40%
60%

13.

Тұмауға қарсы вакцинациядан кейін адамда қандай реакция болады деп ойлайсыз:
Сіз тұмаумен және(немесе)ЖРВИ-мен ауырмайсыз
Сіз тұмаумен және(немесе) ЖРВИ-мен аз ауырасыз
Сіз жиі тұмаумен және(немесе) ЖРВИ-мен ауырасыз
Оң әсерін тигізбейді
Ауру оңай өтеді
Сіз тұмаумен және(немесе)ЖРВИ-мен ауырмайсыз
Сіз тұмаумен және(немесе) ЖРВИ-мен аз ауырасыз
Сіз жиі тұмаумен және(немесе) ЖРВИ-мен ауырасыз
Оң әсерін тигізбейді
Ауру оңай өтеді
7%
13%
30%
47%
17%
33%
жауабы
Сіз тұмаумен
және(немесе)ЖРВИ
-мен ауырмайсыз
Сіз тұмаумен
және(немесе)
ЖРВИ-мен аз
ауырасыз
Сіз жиі тұмаумен
және(немесе)
ЖРВИ-мен
ауырасыз
Оң әсерін
тигізбейді
Ауру оңай өтеді
саны
10
%
33
4
13
2
7
5
17
9
30

14.

Сіз тұмау мен ЖРВИ-нің спецификалық емес алдын-алу шараларын жүргізесіз бе?
Үйді тұрақты желдету
Көшеден оралғаннан кейін қол жуу
Ауыз қуысын шаю және санитарлық тазарту
Витаминдік препараттарды қабылдау
Жоқ
Үйді тұрақты желдету
Көшеден оралғаннан кейін қол жуу
Ауыз қуысын шаю және санитарлық тазарту
Витаминдік препараттарды қабылдау
Жоқ
30%
10%
20%
13%
3%
37%
Жауабы
Үйді тұрақты
желдету
Көшеден
оралғаннан кейін
қол жуу
Ауыз қуысын шаю
және санитарлық
тазарту
Витаминдік
препараттарды
қабылдау
Жоқ
Саны
11
%
37
6
20
9
30
3
10
1
3

15.

Қорытынды
Біз жоғарыда қарастырылған ақпараттармен таныса отырып, ЖРВИ дің белгілерімен қоса, ол туралы қосымша теориялық білім
алдық. Қазіргі кезде ЖРВИ- дің ең көп таралған және бізге жақсы танысы-тұмау туралы жаңа қызықты ақпараттарды қарастырдық. Ол
қазірдің өзінде өршіп, күнде бірнеше адам өмірін жалмап үлгереді. Сол себепті сақтану шараларының жоғары деңгейін қадағалау арқылы
өзіміздің ғана емес, барша халқымызды бұл ауруға жоламауына үлкен күш саламыз. Теориялық білімді білген жеткіліксіз, оны практикада
қолдана білу керек. Сол себепті адамзат денсаулығын сақтауда бар күшімізді салайық!
Тұмау
ауруы
күзгі
қолайсыз
ауа
райы
мен
қысқы
салқынның ажырамас бөлігі іспетті. Осы кезеңде адамдарда тұмаурату мен жөтел, жалпы әлсіздік пен қызудың көтерілуі байқалады.
Тұмау және басқа да ЖРВИ жоғарғы тыныс жолдары, жүйке жүйесі, құлақ және жоғарғы тыныс органдарыныңзақымдануымен
қауіпті. Асқынулар 3 жасқа дейінгі балалар арасында жиі кездеседі, себебі олардың иммунитеті әлі де жетілмеген және жүйке жүйесі толық
қалыптаспаған. Тұмау және басқа ЖРВИ сырқаттану балалар арасында ересек адамдарға қарағанда жыл сайын 4-5 есе жоғары болады.
Соның ішінде 5 жасқа дейінгі балалар арасында тұмау және ЖРВИ ауыр ағымда өтіп, асқынулар туындауы мүмкін. Респираторлы
ауруларға шалдығу мүмкіндігі мектепке дейінгі балалар мекемесіне және мектепке баратын балалар арасында жоғары, себебі үлкен
ұжымдарда инфекция тез таралады.
Жыл сайынғы эпидемиялар бүкіл әлемде 3-5 миллион адамға жетеді деген болжам бар , оның 90 000 – 650 000ы өлім жағдайларына
жатады
Индустриалды дамыған елдерде өлімнің көп бөлігі тұмауға байланысты , көбіне 65 жастан асқан адамдар арасында пайда болады.
Тыныс алу жолдары ауруларының эпидемиологиялык ерекшеліктері :
Таралу жолының жеңіл болуы .Соған байланысты кездесу жиілігі жоғары .
Қызылша , қызамық , желшешек сияқты инфекцияларды жұқтыру жиілігі жоғары .Бұл аурулар эпидемия немесе пандемия түрінде
өтеді .
Жұқпалы аурулар көбінесе циклдік түрде өтеді .
Тұмауға қарсы 5 қадамдар:
Бірінші қадам : Жеке бас тазалығын сақтау ! Киімнің , төсек орын тазалығын қадағалау қажет.Бөлмені үнемі желдетіп , тазалау керек .
Екінші қадам : Салауатты өмір салты ! Үнемі қозғалыста болып , зиянды әдеттерден бас тартып , демалыс пен жұмыс уақытын дұрыс
жоспарлау қажет Үшінші қадам : Иммунитетті жоғарылату ! Спортпен , дене шынықтырумен жиі айналысу.күнделікті рацинонға
витаминдерге , минералды заттарға , аминқышқылдарға бай тағамдар енуі қажет . Төртінші қадам : Алдын алу шараларын жүргізу !
Эпидемия қаупі туған кезде арнайы дәрілік заттармен алдын алып немесе вакцина жасау керек Бесінші қадам : Өзіңізді нашар сезінсеңіз
дәрігерге қаралыңыз.басқа адамдармен қатынасқа түспеңіз.егер туысқандарыңыз бен таныстарыңыз ЖРВИ - мен ауырған жағдайда маска
тағып жүріңіз .