Грамадска_палітычнае_жыццё_ў_БССР

1. Грамадска-палітычнае жыццё ў БССР

ГРАМАДСКА-ПАЛІТЫЧНАЕ
ЖЫЦЦЁ Ў БССР
Міжваенны перыяд

2. Утварэнне СССР

План федыралізацыі
План аўтанамізацыі

3. Этапы ўтварэння СССР

16 студзеня 1921 г. - дагавор аб ваенным і
гаспадарчым саюзе паміж РСФСР і БССР
30 снежня 1922 г. - I з'езд Саветаў СССР у якім
прымалі ўдзел дэлегаты ад РСФСР, УССР, БССР і
ЗСФСР. Прыняты Дэкларацыя і Дагавор аб
утварэнні СССР.
СССР – федэратыўная дзяржава. Дабравольны і
раўнапраўны саюз суверэнных рэспублік, якія
маюць права свабоднага выхаду

4. Як кіраваўся СССР? C.30

Згодна з канстытуцыяй 1924 г.
Вышэйшы орган дзяржаўнай улады
Усесаюзны з’езд Саветаў
Вышэйшы заканадаўчы, распарадчы і
кантралюючы орган
Цэнтральны выканаўчы камітэт
Вышэйшы выканаўчы орган
Савет Народных камісараў

5. Размяркуйце, што ўваходзіла ў «сферу адказнасці» СССР і БССР

прадстаўніцтва ў міжнародных зносінах;
змяненне знешніх граніц;
абвяшчэнне вайны і заключэнне міру;
заключэнне знешніх дзяржаўных пазык;
устанаўленне плана народнай гаспадаркі
рэгуляванне транспартнай і паштова-тэлеграфнай справы
устанаўленне асноў арганізацыі ўзброеных сіл
зацвярджэнне дзяржаўнага бюджэту
устанаўленне сістэмы падаткаў
устанаўленне асноў судовага ладу і судаводства
устанаўленне асноўных законаў аб працы;
устанаўленне агульных пачаткаў народнай асветы;
устанаўленне агульных мер у галіне аховы народнага здароўя.

6. Уваходжанне ў СССР для БССР

Плюсы
Фінансавая, тэхнічная і
вайсковая падтрымка
ад краін СССР
Мінусы
Спецыялізацыя БССР;
Неўраўнаважаннае
развіццё
Падпарадкаванне ў
палітычнай сферы
Заняпад беларускай
мовы і культуры

7. Узбуйненне тэрыторыі БССР

31 ліпеня 1920 –
другое абвяшчэнне
БССР у межах 6
уездаў Мінскай
губерні

8. Першае узбуйненне

1924 – далучана 15
уездаў і асобных
валасцей
Віцебскай,
Магілёўскайі
Смаленскай
губерній.

9. Другое узбуйненне

1926 – далучаны
Гомельскі і Рэчыцкі
ўезды
Тэрыторыя
рэспублікі ў 1926 г.
склала 126 тыс.
км2 з
насельніцтвам
каля 5 млн чалавек

10.

11. Адміністрацыйна-тэрытарыяльная рэформа

У 1924-1925 гг. замест губерняў, уездаў і
валасцей былі ўведзены акругі (у 1938
заменены на вобласці), раёны і сельсаветы.
Ствараліся нацыянальныя сельсаветы

12. Канстытуцыі БССР

Канстытуцыі былі прыняты ў 1927 і 1937 гг. Шмат у
чым яны паўтаралі тэкст канстытуцыі 1919 г.
“Уся ўлада ў працоўных вёскі і горада” (дыктатура
пралетарыяту);
Лозунгі знішчэння эксплуатацыі і пабудовы
камунізму, “за якім ня будзе ані падзелу на класы,
ані дзяржаўнай улады”;
Знішчэнне нацыянальнага прыгнёту і
дыскрымінацыі (4 дзяржаўныя мовы);
Падаўленне беларускай нацыяналістычнай
контррэвалюцыі (1937);
«Хто не працуе, той не ясі» (1937).

13. Органы вышэйшай улады (1937)

Заканадаўчая ўлада:
ВЯРХОЎНЫ САВЕТ
БССР (ЦВК 1924-1937г.
узначальваў А. Чарвякоў)
Выканаўчая ўлада:
Судовая ўлада:
СНК
(1927-1937 на чале
з М. Галадзедам)
ВЯРХОЎНЫ СУД
БССР

14. Палітычныя правы па канстытуцыі

Арт.100
У адпаведнасці з інтарэсамі працоўных і ў мэтах
умацавання сацыялістычнага ладу грамадзянам
БССР гарантуецца законам: а)свабода слова; б)
свабода друку;в) свабода сходаў і мітынгаў;
г)свабода вулічных шэсцяў і дэманстрацый.

15.

1
4
2
5
3
6

16. Пытанні для абмеркавання:

Што такое палітычны рэжым?
Якія тыпы палітычных рэжымаў
вам вядомы?
Даць характарыстыку кожнаму з
рэжымаў.

17. Аднавіце элементы савецкай грамадска-палітычнай сістэмы c.31-33

Аднавіце элементы савецкай грамадскапалітычнай сістэмы c.31-33
Марксісцкаленінская
ідэалогія
Культ асобы
І.Сталіна
Зрошчванне
партыі і
дзяржавы
Рэпрэсіі
Аднапартыйнасць

18. Фарміраванне аднапартыйнай сістэмы

1921 г. – члены Бунда перашлі ў склад
камуністычнай партыі;
1921 г. – самараспусцілася Яўрэйская
кампартыя;
1921 – разгром БПСР -> 1924 г. –
самараспусцілася БПСР
1925 г. – самароспуск рады БНР
Адзіная партыя – КП(б)Б.

19. Прафкамы

У 20-я гг. - Ахова інтарэсаў пралетарыяту ў
барацьбе з нэпманаўскай буржуазіяй,
удзельнічалі ў вытворчых нарадах
У 30-я гг. Пазбаўлены права заключаць
калектыўныя дагаворы. Знікае т. зв. “трохкутнік”
– у прыняцці рашэнняў не ўдзельнічае калектыў

20. Камсамол

У 20-я гг. Удзельнічае ў працы па ліквідацыі
неадукаванасці і малаадукаванасці, а таксама ў
стварэнні і арганізацыі дзейнасці ўстаноў
культуры
У 30-я гг. Ударная працоўная сіла, сродак
ідэалагічнай апрацоўкі, дапамога ва
ўсеагульным навучанні

21. Пашпартызацыя

1932-33 –
пашпартызацыя
грамадзян.
Калгаснікам
пашпартоў не
выдавалі.
1932 – прапіска.

22. Канфесійная палітыка ў канстытуцыі

Арт. 99. У мэтах забеспячэння за грамадзянамі
БССР свабоды сумлення царква ў БССР
аддзелена ад дзяржавы і школа ад царквы.
Свабода адпраўлення рэлігійных культаў і
свабода антырэлігійнай прапаганды
прызнаецца за ўсімі грамадзянамі.

23. Сацыялістычнае грамадства

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Аднапартыйная палітычная сістэма
Усеўладдзе партыйна-дзяржаўнай наменклатуры
Планіраванне і дырэктыўнае кіраванне ў эканоміцы,
культуры і сацыяльнай сферы.
Адсутнасць эксплуататарскіх класаў і капіталістычнай
эксплуатацыі чалавека чалавекам.
Моцная сацыяльная палітыка ў інтарэсах большасці
народа.
Рост культурнага і адукацыйнага ўзроўня народа
(фарсіраваны)
Панаванне ў свядомасці большасці марксісцкаленінскай ідэалогіі.

24. Рэпрэсіі

Арт 58 крымінальнага кодэксу:
За контррэвалюцыйную дзейнасць;
За сувязі з іншаземцамі (шпіянаж);
За неданясенне на злачынцаў;
За крытыку кіраўніцтва і яго палітыкі;
За рэлігійную ці палітычныю агітацыю.

25. Непасрэдна ажыццяўлялі палітыку рэпрэсій у розныя часы органы:

УНК (Усесаюзная надзвычайная камісія),
АДПУ (Аб'яднанае дзяржаўнае палітычнае
ўпраўленне),
НКУС (Народны камісарыят унутраных спраў),
НКДБ (Народны камісарыят дзяржаўнай
бяспекі),
МДБ (Міністэрства дзяржаўнай бяспекі),
КДБ (Камітэт дзяржаўнай бяспекі).

26. “Саюз вызвалення Беларусі”

1930 г. арыштавана 108
чалавек (В.Ластоўскі,
Дз.Прышчэпаў, А.Смоліч,
М.Гарэцкі і інш.)

27. Рэпрэсіі ў кіруючых колах

Вышэйшую меру пакарання
атрымалі сакратары ЦК КП(б)Б
Я. Гамарнік, М. Гікала, В.
Шаранговіч, А. Крыніцкі і іншыя,
рэпрэсаваны старшыні ЦВК і
СНК, амаль усе наркомы, шмат
хто з прафсаюзных і
камсамольскіх дзеячоў,
кіраўнікоў народнай гаспадаркі,
якія працавалі ў 20-я — другой
палове 30-х гадоў.

28.

Жертвы массовых репрессий
Граждане БССР и
СССР
Лица без
гражданства
Иностранцы
по национальности
по соц. положению
по половому признаку
по образованию
белорусы 64,08%
рабочие 15,97%
мужчины 89,04%
высшее 8,1%
крестьяне 68,48%
женщины 10,96%
незаконченное
высшее 2,4%
служащие 8,19%
600 тыс. человек
средн.спец. 0,64%
дворяне 1,48%
15625 хоз. раскулачено
поляки 17,18%
евреи 8,93%
русские 3,8%
украинцы 1,14%
литовцы 0,63%
неполное среднее
7,19%
помещики 0,04%
татары 0,19%
другие 4,01%
среднее 9,58%
начальное 27,65%
купцы 0,56%
незаконч.нач. 34,8%
другие 0,79%
безграмотные 5,74%
по партийн.образ.
по профессиям
чл. КПСС 11,57%
колхозники 15,84%
чл.др.партий 0,56%
хуторяне 14,28%
чл. ВЛКСМ 0,74%
рабочие 7,86%
Беспартийные 87,19%
учителя 1,5%
инж.-техн.раб. 0,8%
интеллигенц. 0,58%

29. Прычыны рэпрэсій

Рычаг кіравання народнымі масамі ў часы
калектывізацыі і індустрыялізацыі;
Крыніца таннай працоўнай сілы;
Знішчэнне палітычных супраціўнікаў;
Знішчэнне вальнадумства

30.

20-я
30-я
Саветы
дэпутатаў
Вышэйшы заканадаўчы орган.
Паступова губляе свае функцыі.
Вышэйшы заканадаўчы орган.
З’яўляецца шырмай, якой
прыкрываецца камуністычная
партыя
Прафсаюзы
Ахова інтарэсаў пралетарыяту ў
барацьбе з нэпманаўскай буржуазіяй,
удзельнічалі ў вытворчых нарадах
Пазбаўлены права заключаць
калектыўныя дагаворы. Знікае т. зв.
“трохкутнік” – у прыняцці рашэнняў
не ўдзельнічае калектыў
Камсамол
Удзельнічае ў працы па ліквідацыі
неадукаванасці і малаадукаванасці, а
таксама ў стварэнні і арганізацыі
дзейнасці ўстаноў культуры
Ударная працоўная сіла, сродак
ідэалагічнай апрацоўкі, дапамога ва
ўсеагульным навучанні
Партыі
Самароспуск партый, і паступовы
пераход да аднапартыйнасці
Адзіная партыя КП(б)Б
Жаночыя
арганізацыі
Стварэнне жэнаддзелаў (1919),
выбарчае права, прыцягненне жанчын
у палітыку
1930 – роспуск жэнаддзелаў.
Жаночае наканаванне – сям’я,
адукацыя, культура

31.

У якасці аднаго з фактараў перамогі савецкага
народа ў Вялікай Айчыннай вайне 1941–1945 гг.
у навуковай гістарычнай літаратуры называецца
савецкая грамадска-палітычная сістэма, якая
сфарміравалася да канца 1930-х гг. Ці згодныя
вы з такім меркаваннем? Якія элементы
савецкай грамадска-палітычнай сістэмы, па
вашым меркаванні, садзейнічалі перамозе
ў вайне? Сваё меркаванне аргументу