6-сабақ. Мұхит суының қозғалысы

1.

2.

• ТАЛДЫҚОРҒАН ҚАЛАСЫ ФМБ НЗМ
• САБАҚ ТАҚЫРЫБЫ:
• МҰХИТ СУЫНДАҒЫ ҚОЗҒАЛЫСТАР

3. Мұхит суының қозғалысы

МҰХИТ СУЫНЫҢ ҚОЗҒАЛЫСЫ
ӘР МАТЕРИК ЖАҒАЛАУЫНДАҒЫ АҒЫСТАРДЫ АНЫҚТАП
(АНТАРКТИДАДАН БАСҚА), ДӘПТЕРГЕ ЖАЗ
ЖЫЛЫ АҒЫСТАР
СУЫҚ АҒЫСТАР
МЫСАЛЫ: АФРИКА МАТЕРИГІ
• ГВИНЕЯ АҒЫСЫ
• КАНАР АҒЫСЫ

4. Мұхит ағыстары материктің климатына әсер ететінін білесің егер, Мұхит ағыстары өз бағытын өзгерткен жағдайда не болады?

МҰХИТ АҒЫСТАРЫ МАТЕРИКТІҢ КЛИМАТЫНА
ӘСЕР ЕТЕТІНІН БІЛЕСІҢ
ЕГЕР, МҰХИТ АҒЫСТАРЫ ӨЗ БАҒЫТЫН ӨЗГЕРТКЕН
ЖАҒДАЙДА НЕ БОЛАДЫ?
• «ПОСЛЕЗАВТРА» ФИЛЬМІНЕН
ҮЗІНДІ
• БІР МАТЕРИКІ МЫСАЛҒА АЛА
ОТЫРЫП, ӨЗ ОЙЫҢДЫ ЖАЗ.

5. Толқын элементтері

ТОЛҚЫН ЭЛЕМЕНТТЕРІ

6.

Толқын элементтері
Анықтамасы
Толқынның қыры немесе жалы
тынық су беті деңгейінен жоғары
көтерілген толқынның ең биік
бөлігі.
Толқынның табаны
су бетінің деңгейінен ең төмен
жатқан бөлігі.
Толқынның ұзындығы
көршілес екі толқын қырларының
арасындағы ара қашықтық.
Толқынның биіктігі
оның табанынан қырына дейінгі
қашықтық.

7.

0 балл
5 балл
1 балл
7 балл
2 балл
9 балл

8.

Цунами
• Су астындағы өте қатты жер сілкінуден немесе
жанартау атқылауынан туатын толқындарды цунами
деп атайды. (жапонша цунами–қойнаудағы үлкен су)
су)

9.

ТАЙФУН (АҒЫЛШ. TYPHOON, ҚЫТ. ТАЙ ФЫН – ҮЛКЕН ЖЕЛ) – ТЫНЫҚ МҰХИТТЫҢ
ОҢТҮСТІК-ШЫҒЫС АЗИЯҒА ЖАҚЫН БӨЛІГІНДЕ ПАЙДА БОЛЫП, СҰРАПЫЛ ДАУЫЛ
ТҮРІНДЕ ӘРЕКЕТ ЕТЕТІН ТРОПИКТІК ЦИКЛОННЫҢ АТЫ. ТАЙФУН КӨБІНЕСЕ ЖАЗ БЕН
КҮЗДЕ ФИЛИППИН ЖӘНЕ МАРШАЛЛ АРАЛДАРЫНЫҢ АРАЛЫҒЫНДА ТҮЗІЛІП,
САҒАТЫНА 10 – 20 КМ (ТӘУЛІГІНЕ 350 – 500 КМ) ЖЫЛДАМДЫҚПЕН СОЛТҮСТІККЕ,
СОЛТҮСТІК-БАТЫСҚА ЖЫЛЖИДЫ.

10.

Толқын Ағыс
Қалыпта
стырушы
факторла
ры
Цунами Тайфун

11.

Толысу және қайту
• Теңіз деңгейінің тұрақты қайталанып көтеріліп, төмен
түсуін толысу және қайту дейді. Теңіздегі толысу мен
қайту құбылсының себебін ағылшын ғалымы И.
Ньютон анықтаған. Ол құбылыс айдың тартылыс
күшіне байланысты қайталанып тұрады деп есептеген.

12.

Толысу және қайту процесі

13. Топтық жұмыс: 1- топ. Цунами 2-топ. Тайфун - Пайда болу жолдары; - Тайфун мен цунамидің ұқсастықтары; - Ерекшеліктері; - Ең

ТОПТЫҚ ЖҰМЫС:
1- ТОП. ЦУНАМИ
2-ТОП. ТАЙФУН
- ПАЙДА БОЛУ ЖОЛДАРЫ;
- ТАЙФУН МЕН ЦУНАМИДІҢ ҰҚСАСТЫҚТАРЫ;
- ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ;
- ЕҢ АПАТТЫ ЦУНАМИ НЕМЕС ТАЙФУНДАР (СУРЕТТЕРІМЕН
БІРГЕ) POWER POINT БАҒДАРЛАМАСЫНДА ПРЕЗЕНТАЦИЯ
ӘЗІРЛЕУ.

14. БЖБ 2_2

15. КЕРІ БАЙЛАНЫС: «Маған ұнағаны- ...................., ал маған орындауға қиын болғаны .............., ал мен мынадай ұсыныс

КЕРІ БАЙЛАНЫС:
«МАҒАН ҰНАҒАНЫ- ....................,
АЛ МАҒАН ОРЫНДАУҒА ҚИЫН
БОЛҒАНЫ ..............,
АЛ МЕН МЫНАДАЙ ҰСЫНЫС АЙТАР
ЕДІМ ...

16. Үй тапсырмасы

ҮЙ ТАПСЫРМАСЫ
• 1. ТЕРМИНДЕРДІ ЖАТТАУ;
• 2. ЖЫЛЫ ЖӘНЕ СУЫҚ МҰХИТ АҒЫСТАРЫН
ДҮНИЕЖҮЗІНІҢ КЕСКІН КАРТАСЫНА ТҮСПЕН
ТҮСІРУ.
• ТЖБ-ҒА ДАЙЫНДАЛУ