Білім алушылардың білім жетістіктерінің мониторингі

1.

БІЛІМ АЛУШЫЛАРДЫҢ БІЛІМ
ЖЕТІСТІКТЕРІНІҢ МОНИТОРИНГІ
тесттер жинағы
2022
Павлодар
Олжабай батыр 22а

2.

Павлодар облысы білім басқармасының
«Білім беруді дамытудың инновациялық орталығы» ҚММ
БІЛІМ АЛУШЫЛАРДЫҢ БІЛІМ ЖЕТІСТІКТЕРІНІҢ МОНИТОРИНГІ
тесттер жинағы
Павлодар, 2022

3.

Білім алушылардың білім жетістіктерінің мониторингі
Білім беруді дамытудың инновациялық орталығының әдіскерлері Павлодар қ., 2022. – 425 б.
Білім беруді жаңғырту орталығының жаңа үлгідегі тестер жинағында
берілген тест тапсырмаларының мазмұны Мемлекеттік жалпыға міндетті білім
беру стандартының талаптарына сай, жалпы орта білім берудің
оқу
бағдарламасына негізделген. Тест жинағы таңдау пәндеріне қарай біріктіріліп
жаңа форматта жасалған. Жинақ
оқу сауаттылығы, математикалық
сауаттылық, география, физика, биология, химия ағылшын тілі пәндері
бойынша жасақталған тест сұрақтарынан құрастырылған.
Тест жинағы
оқушылардың білім жетістіктерінің мониторингін жүргізуге арналған.
Педагогтер мен оқушылар және ата-аналардың сұранысы бойынша
жинағы құрастырылды. Таңдау пәнінде бір дұрыс жауапты және бірнеше дұрыс
жауапты сұрақтар енгізілген. Бұл білім деңгейін толық және терең бағалайтын
ой қорытуды, салыстыруды қажет ететін тапсырмалар. Оқу сауаттылығы
бойынша ұсынылатын тапсырмалар оқушының функционалдық сауаттылығын,
тілдің прагматикалық қызметінің қоғамдық-әлеуметтік қатынастар жүйесіндегі
және шешендік үрдістегі рөлін меңгеруін тексереді, Ал математикалық
сауаттылық қарапайым логикалық сұрақтармен математиканың негіздік білімін
тексеру сұрақтарынан құралады. Жаңа форматтағы сынақ тест жинағында әр
таңдау пәндеріне қарай біріктірлген 2 немесе 4 нұсқадан тұратын тест
тапсырмалары берілген. Бұл ең алдымен педагогтерге және оқушыларға
әдістемелік көмек, жаңа форматтағы тестке дайындалуға бағыт болсын деген
ой.
Барлық білім алушыларға сәттілік!
2

4.

Мазмұны
1. Кіріспе
4
2. І бөлім - 4 сыным білім алушыларына арналған тест тапсырмалары
5 -149
3. ІІ бөлім - 9 сыным білім алушыларына арналған тест тапсырмалары 150 -428
4. Кілттер
429-435
3

5.

Кіріспе
Қазіргі заманда елдің бәсекеге қабілеттілігі оның азаматтарының
парасаттылығымен анықталады, сондықтан білім беру жүйесі болашақтың
талабына сәйкес дамуы тиіс. Білім алушылардың білім жетістіктерінің
мониторингін жүргізу жаңа өзгерістерді қажет етеді. Білім алушылардың білім
жетістіктерінің мониторингі Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 24
шілдедегі (2021 жылғы 8 қаңтардағы өзгерістер және толықтырулармен) «Білім
туралы» Заңының 55-бабының 4- тармағына сәйкес. Орта білім берудегі оқу
жетістіктерін сырттай бағалау Бастауыш және негізгі орта білім беру
ұйымдарында білім алушылардың білім жетістіктерінің мониторингі (бұдан әрі
– ББЖМ) болып өзгертілді. Бастауыш және негізгі орта білім беру
ұйымдарында ББЖМ білім беру ұйымдарынан тәуелсіз, оқыту сапасын жүйелі
бақылау, бастауыш және негізгі орта білім берудің мемлекеттік жалпыға
міндетті стандарттарына сәйкестігін бағалау мақсатында жүзеге асырылады.
ББЖМ әдістемелік көмек көрсету және білім беру сапасын қамтамасыз ету
жөнінде ұсынымдар әзірлей отырып, дайындық пен өткізуді, тестілеу
нәтижелерін өңдеу мен жүйелі талдауды қамтиды. ББЖМ 4-сыныптарда
кешенді тестілеу нысанында ақпараттық- коммуникациялық технологияларды
(бұдан әрі – АКТ) қолдана отырып, оқыту тілінде функционалдық
сауаттылықтың үш бағыты: оқу сауаттылығы, математикалық сауаттылық,
жаратылыстану-ғылыми
сауаттылық
бойынша
жүргізіледі.
4-сынып
оқушыларына арналған тесттің құрылымы:
Оқу сауаттылығы – 10 тест
тапсырмасы; Математикалық сауаттылық – 12 тест тапсырмасы;
Жаратылыстану-ғылыми сауаттылық – 8 тест тапсырмасы. Тест
тапсырмаларының форматы: бір дұрыс жауапты таңдауға арналған. Тестті
орындау уақыты – 105 минут (1 сағат 45 минут). Максималды балл – 30. ББЖМ
9-сыныптарда кешенді тестілеу нысанында АКТ қолдана отырып,
функционалдық сауаттылықтың үш бағыты: математикалық сауаттылық,
жаратылыстану-ғылыми сауаттылық, оқу сауаттылығы (орыс, қазақ және
ағылшын тілдерінде мәтіндер) бойынша жүргізіледі. 9-сынып оқушыларына
арналған тесттің құрылымы: Оқу сауаттылығы (қазақ тілі, орыс тілі, ағылшын
тілі), әр тіл бойынша 10 тест тапсырмасы, барлығы 30 тест тапсырмасы;
Математикалық сауаттылық – 13 тест тапсырмасы; Жаратылыстану-ғылыми
сауаттылық (физика, химия, биология, география), әр пән бойынша 2 контекст
негізінде 8 тест тапсырмасы, барлығы 32 тест тапсырмасы.
Тест
тапсырмаларының формасы: бір дұрыс жауапты таңдауға арналған. Тестті
орындау уақыты – 170 минут (2 сағат 50 минут). Максималды балл – 75.
4

6.

І бөлім - 4 СЫНЫП
1 нұсқа
Оқу сауаттылығы
1
мәтін
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, берілген тапсырмаларға дұрыс жауап
беріңіз.
Байлық пен ақыл
Қарияның төрт ұлы болыпты. Ұлдарын жинап алып:
–
Балаларым, мен қартайдым. Сендер ержеттіңдер. Кімнің ақылы мен
байлығы сай болса, сол менің мұрагерім болады, – депті.
Yлкен ұлы асыл тасты жүзікті қолын көрсетіп:
–
Міне, кім бай болса, сол ақылды, – депті.
Eкінші ұлы асыл киімдерін киіп келеді де:
–
Мені көргендер ақылым мен байлығымның алдында бас иеді, – дейді.
Yшінші ұлы күміспен, алтын тастармен әшекейленген белдігін буынады да:
–
Мұндай белдік ешкімде жоқ, – дейді.
Әкесі басын шайқайды да, ең кіші ұлына қарап:
–
Сен қандай байлығыңмен мақтанасың? – дейді.
Cонда кенжесі былай депті:
–
Менде асыл тасты жүзік те, сәнді киім де, қымбат тастармен
әшекейленген белдік те жоқ. Тек еңбек сүйгіш екі қолым, қайрат-жігерге толы
жүрегім ғана бар.
Қария кенже ұлының жауабына риза болыпты. Оны өзінің мұрагері етіп
қалдырыпты. Ал үлкен балаларына інісінің айтқанынан шықпауды өсиет етіпті.
1.
A)
B)
C)
D)
Әкесінің балаларына айтқан өсиеті
алтын белдігі бар үшінші ұлды құрметтеу
кенже ұлдың айтқанынан шықпау
асыл тасты жүзігі бар үлкен ұлды сыйлау
асыл киімді екінші ұлдан үлгі алу
2.
A)
B)
C)
D)
Әкесінің балаларын жинаудағы негізгі ойы
байлықтарын тексеру
жомарттығын білу
мейірімділіктерін байқау
ақылдылықтарын анықтау
5

7.

3.
A)
B)
C)
D)
Қарияның үлкен ұлдарына тән қасиет
белдікке мақтану
байлыққа масаттану
киіміне шаттану
жүзігіне қуану
4.
Mәтін мазмұнына сәйкес келетін мақал
A) Білімсіз адамның өрісі тар, құлашы қысқа.
B)
Ақылы көпті дау алмайды, досы көпті жау алмайды.
C)
Еңбек етсең ерінбей, тояды қарның тіленбей.
D) Өзіңе сен, өзіңді алып шығар, еңбегің мен ақылың екі жақтан.
2
мәтін
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, берілген тапсырмаларға дұрыс жауап
беріңіз.
Баланың тапқырлығы
Eрте заманда ен даланы шегіртке жаулапты. Егістіктер тақырға айналып,
ағаштар жапырағынан айырылып, жалаңаш қалыпты. Киіз үйлерге қонған
шегіртке туырлық екеш туырлықты да жеп кетіпті. Үйлер уық, керегесімен ғана
қалып, арса-арсасы шығыпты. Бұл апат патшаны састырып, уәзірлерді
қарбаласқа түсіріпті. Шабармандар тұс-тұсқа шапқылап, дал болыпты.
Шегіртке әдейі басынғандай, патшаның алтын ордасына дейін басып кіріпті.
Патша уәзірлерінен ақыл сұраса, бірі :
–
Дәрімен құрту керек, – десе, енді бірі:
–
Oтпен құрту керек екен, – дейді екен. Енді біреуі:
–
Oның жұмыртқалайтын жерін құртуымыз керек, десе, – тағы біреуі:
–
Қыста барлығы үсіп өлмей ме? – деп бас қатырыпты. Ақыры мұның
шарасын табатындығын айтып, ордаға құс бағушы бала келіпті. Бірақ оның
сөзіне ешкім нанбапты. Әуелі уәзірлері мазақ етіпті. Амалы таусылған бала
ақыры қараторғай қамаған тордың аузын ашыпты, сол-ақ екен топ-тобымен
дүркірей ұшқан қараторғай шегірткелерді жей бастапты. Әбден тойған
қараторғайлар дереу бұлақ басына барып суға шомылып, тұмсығымен
қанаттарындағы шегіртке майын жуып тастап, қайта шегіртке аулауға аттанады
екен.
Халық баланың тапқырлығына таң қалып, қараторғайдың еңбекқорлығы мен
тазалығына риза болыпты. Ал уәзірлер өздерінің надандығынан ұялыпты.
«Асыл тастан, ақыл жастан» деген мақал осыдан қалыпты.
5.
А)
B)
C)
D)
Eн даланы жаулаған жәндік
маса
ара
торғай
шегіртке
6

8.

6.
Mәтіндегі қарамен жазылған сөйлемнің иесі
A) уәзір
B)
шабарман
C)
хан
D) бала
7.
Mәтіндегі мақалдың мағынасы
A) ақыл жасқа қарамайды
B)
ақыл шексіз болады
C)
жастар ақылды болады
D) асыл мен ақыл бірдей
8.
Mәтіндегі қарамен жазылған сөздің синонимі
A) жаулапты
B)
састырыпты
C)
бағынбапты
D) сенбепті
9.
Құс бағушының елді таңқалдырған іс – әрекеті
A) қараторғайды ұшырғаны
B)
амалы таусылғаны
C)
ордаға келгені
D) шегіртке аулауы
10. Mәтіннің негізгі идеясына сәйкес келетін мақал
A) Ақылы аздың ашуы көп.
B)
Ақылы асқанды аға тұт.
C)
Ақыл тозбайды, алтын шірімейді.
D) Ақылы аздың азабы көп.
7

9.

Математикалық сауаттылық
1.
Cанкт-Петербургке саяхатқа бару үшін 75 000 рубль қажет (1 рубль = 6
тг).
Теңгемен қанша ақша қажет?
A) 490 000 тг
B)
650 000 тг
C)
450 000 тг
D) 540 000 тг
2.
748 321 – 698 596 өрнегін дұрыс шешкен бала
A)
B)
C)
D)
Бота
Ғабит
Сара
Аян
3.
A)
B)
C)
D)
4 200 ∙ 50 өрнегінің мәні
21 000
2 100 000
2 100
210 000
4.
A)
B)
C)
D)
29 070 – 176 870 : 23 · 3 + 589 өрнектің мәні
5 411
25 917
27 095
6 589
5.
A)
B)
C)
D)
(234 + 124) · a + 237 · c өрнегінің мәні, мұндағы a = 3, c = 4
2 022
20 022
2 042
2 002
6.
Kүн сәулесі жердің неше бөлігіне түседі?
A)
1
1
8

10.

В)
С)
Д)
7.
CD кесіндісінде – үйден дүкенге дейінгі жол бейнеленген. AB кесіндісі
жүрілген жол. Жүрілген жолдың бөлшек түрінде көрсетілуі
A)
B)
C)
D)
8.
1-сынып оқушылары өрнектің мәнін табудан жарысты. Өрнектің мәнін
табу үшін 10 минут берілсе, қай оқушы тапсырманы бірінші болып аяқтайды ?
A) Әсем
B)
Ақерке
C)
Қызғалдақ
D) Ақдана
9.
Бензин бағасы 175 теңге. Алматы мен Қапшағай арасы 150 км. 10 км
жолға 8 л бензин жұмсалса, барлық жолға неше теңге жұмсалады?
A) 21 000 тг
B)
23 000 тг
C)
22 000 тг
D) 20 000 тг
9

11.

10. Cұлы ботқасын дайындау үшін 150 г сұлы жармасы, 50 г қант және 20 г
сары май қажет. Қажетті азық-түлік мӛлшерін ас қасықпен кӛрсет
Азық-түлік
1 ас қасық
Қант
25 г
Сұлы жармасы
30 г
Сары май
20 г
A) сұлы жармасы – 3, қант – 1, май – 1
B)
сұлы жармасы – 5, қант – 2, май – 1
C)
сұлы жармасы – 5, қант – 2, май – 2
D) сұлы жармасы – 4, қант – 1, май – 2
11. Tікбұрышты параллелепипедтің көлемі 160 см3, биіктігін тап
A) 40 см
B)
4 см
C)
400 см
D) 14 см
12. Mузыкалық мектепте сазсырнай, домбыра, қобыз үйірмесі бар. 84 бала
домбыраға, 37 оқушы сазсырнайға, ал 14 оқушы сазсырнай мен домбыра
үйірмесіне қатысады. Барлығы неше бала үйірмеге қатысады?
A) 121
B)
112
C)
107
D) 165
10

12.

Жаратылыстану-ғылыми сауаттылық
Нұсқаулық: Сізге бір дұрыс жауапты тест тапсырмалары беріледі
1.
Kартамен жұмыс істеу барысында қолданылатын құрал
A) тұсбағар
B)
дүрбі
C)
телескоп
D) лупа
2.
Бос торкөздегі сөзді анықта
A)
B)
C)
D)
3.
айран
ірімшік
тосап
май
Даму сатысы үш кезеңнен тұратын жануар
A) 4
B)
2
C)
1
D) 3
4.
Тәулігіне 1500 л қан сүзіліп, тазаратын дене мүшесі
A) бүйрек
B)
бауыр
C)
тамыр
D) жүрек
5.
Cақинасы бар ғаламшар
A) Жер
B)
Марс
C)
Сатурн
D) Нептун
6.
Kартаға қарап мұнайлы өлкені анықта
11

13.

A)
B)
C)
D)
Солтүстік Қазақстан
Батыс Қазақстан
Шығыс Қазақстан
Оңтүстік Қазақстан
7.
A)
B)
C)
D)
Ғаламшарлардың Күннен орналасу реті
Меркурий, Шолпан, Юпитер, Сатурн, Жер, Марс, Уран, Нептун
Меркурий, Шолпан, Жер, Марс, Юпитер, Уран, Сатурн, Нептун
Меркурий, Шолпан, Сатурн, Марс, Юпитер, Жер, Уран, Нептун
Меркурий, Шолпан, Жер, Марс, Юпитер, Сатурн, Уран, Нептун
8.
A)
B)
C)
D)
Kөлеңкені үлкейту үшін
денені жарықтан алыстатамыз
денені жарыққа жақындатамыз
жарықтың мөлшерін көбейтеміз
жарықтың мөлшерін азайтамыз
12

14.

Грамотность чтения
1 текст
Инструкция: Внимательно прочитайте текст и правильно выполните
задания к тексту.
Подарок феи
B одном селе жил пастух. Гонит он утром стадо и играет на своей дудочке.
Заслушалась раз фея пастушка и спрашивает его:
–
Счастлив ли ты, мальчик?
–
Нет, – отвечает ей пастух. – Хочу, чтобы все люди сбегались смотреть на
меня. Тогда бы я был счастливым.
–
Ну, так будь им! – сказала фея и дотронулась волшебной палочкой до
мальчика и улетела.
Mальчик стал золотой статуей, и все жители села стали сбегаться посмотреть на
это диво. Они все пели и играли, а пастух оставался неподвижным. А ему так
хотелось быть со всеми, петь и плясать! Он даже заплакать не смог.
Bсе смотрят на меня, восхищаются мной, а я самый несчастный!» – думал
золотой мальчик.
1. Пастушок играл на
A) флейте
B)
рожке
C)
скрипке
D) дудочке
2.
A)
B)
C)
D)
Жанр текста
легенда
рассказ
стихотворение
сказка
3.
A)
B)
C)
D)
Mальчик не стал счастливым, потому что
не чувствовал любви окружающих
люди не обращали внимания на статую
люди не восхищались им
фея не выполнила его желание
4.
A)
2.
3.
4.
B)
Bерный план к тексту
1. Встреча с феей
Несчастный мальчик
Исполнение желания
Пастух
1. Встреча с феей
2. Несчастный мальчик
Пастух
3.
13

15.

4.
C)
2.
3.
4.
D)
2.
3.
4.
Исполнение желания
1. Несчастный мальчик
Исполнение желания
Пастух
Встреча с феей
1. Пастух
Встреча с феей
Исполнение желания
Несчастный мальчик
2 текст
Инструкция: Внимательно прочитайте текст и правильно выполните
задания к тексту
Роща танцующих берез
О появлении этой рощи существует множество различных легенд. Одна
из них гласит, что когда-то, в давние времена у подножия горы Бурабай жил
народ, который часто устраивал многолюдные празднества с различными
конкурсами, сопровождающиеся песнями и танцами.
Посмотреть на столь веселый народ захотелось и хану. Но появиться в своем
собственном обличии он не мог, так как знал, что как только они увидят его,
будут смущены и не смогут вести себя также непосредственно. Поэтому на
праздник он отправился с одним охранником, переодевшись в обычную
одежду.
Праздник был в самом разгаре, на поляну выбежали девушки одна краше
другой. Все они были в белых платьях. Хан настолько увлекся столь
потрясающим зрелищем, что забылся и выбежал с возгласом: «Долгих лет
вашей красоте!». Девушки же узнав правителя, так были смущены и испуганы,
что застыли на том же самом месте, превратившись в белые березы. Так и
исполнилось пожелание хана. По сей день красота девушек в виде грациозных
берѐз привлекает как местных жителей, так и туристов.
«Роща танцующих берез» в Боровом – это уникальное место, попав в
которое, вы будто соприкоснетесь с миром загадочной природы и
таинственных легенд.
5.Событие в легенде происходило
A) на поляне
B)
на берегу озера
C)
у подножия горы
D) в лесу
6.
Девушки, услышав голос правителя
A) продолжали танцевать
B)
B) стали петь песни
C)
испугались и убежали
D) застыли на том же месте
7.
Хан переоделся в обычную одежду, чтобы
14

16.

A) поучаствовать в конкурсах
B)
понаблюдать за народом
C)
послушать о чѐм говорят
D) потанцевать вместе с ними
8.
Правильно установите последовательность событий легенды
1.
Девушки танцуют на поляне
2.
Народ устраивает праздники
3.
Танцующие березы
4.
Хан отправился на праздник
А) 1, 2, 3, 4
В) 2, 4, 1, 3
С) 2, 4, 3, 1
D) 1, 3, 4, 2
9.
Значение подчеркнутого слова можно применить к
A) девушкам
B)
туристам
C)
охранникам
D) жителям
10. Значение выделенного слова
A) находятся в сомнении
B)
охвачены страхом
C)
испытывают неловкость
D) чувствуют вину
15

17.

Математическая грамотность
Инструкция: Вам предлагаются тестовые задания с выбором одного
правильного ответа.
1.
Cумма разрядных слагаемых числа 35100634
A) 35 000 000 + 100 000 + 600 + 30 + 4
B)
35 000 000 + 100 000 + 634
C)
30 000 000 + 5 000 000 + 100 000 + 630 + 4
D) 30 000 000 + 5 000 000 + 100 000 + 600 + 30 + 4
2.
Значение выражения 258 000 – 50 000 – 3000
A) 20 500
B)
203 000
C)
253 000
D) 205 000
3.
Частное 35 200 и 1 десяток
A) 35 190
B)
35 199
C)
3 502
D) 3 520
4.
Значение выражения (6 003 + 344) · (24 396 : 76 – 35 + 206)
A) 3 122 720
B)
3 122 728
C)
3 122 724
D) 3 122 274
5.
Упростите выражение: 10a + 3a – 2a –3
A) 12a – 3
B)
15a – 3
C)
11a – 3
D) 8a
6. У мамы в кошельке было 3 монеты по 200 тенге, 2 купюры по 500 тенге. Она
отдала 200 тенге и 500 тенге. Сколько тенге осталось в кошельке?
A) 1 100 тг
B)
800 тг
C)
1 400 тг
D) 900 тг
7.
Aвтомобиль ехал 4 часа со скоростью 54 км/ч. За это время он проехал
всего пути. С какой скоростью надо ехать автомобилю, чтобы преодолеть
оставшееся расстояние за 2 часа?
A) 72 км/ч
B)
18 км/ч
C)
108 км/ч
D) 21 км/ч
16

18.

8.
Mаме надо оплатить коммунальные услуги: за свет 1986 тг, за воду 2534
тг, за газ 1050 тг. Переплата за прошлый месяц составила 5000 тг. Маме
необходимо доплатить
A) 600 тг
B)
500 тг
C)
570 тг
D) 100 тг
9.
Pешите задачу, используя таблицу
Цена
Количество
Стоимость
одинаковая 4 коробки
6000 тг
7 коробок
? тг
A) 10 000 тг
B)
14 000 тг
C)
10 500 тг
D) 15 000 тг
10. Cколько потребуется килограммов краски для ремонта комнаты,
имеющей следующую форму, с учетом расхода 200 граммов на 1 м2?
A) 2 кг 100 г
B)
8 кг 600 г
C)
1 кг 600 г
D) 4 кг 600 г
11. Aквариум имеет форму куба. Площадь дна аквариума равна 400 см2.
Сколько литров воды вмещает аквариум?
A) 200 л
B)
20 л
C)
8л
D) 80 л
12. Определите букву верхней грани, если нижняя грань закрашена
A)
B)
C)
D)
Д
В
Б
А
17

19.

Естественнонаучная грамотность
Инструкция: Вам предлагаются тестовые задания с выбором одного
правильного ответа.
1.
Пропущенный этап исследования
Цель – ? – ресурсы – план – эксперимент (наблюдение) – результат – вывод.
A) размышление
B)
измерение
C)
гипотеза
D) объект
2.
Зеленые водоросли выращивают на космическом корабле для
A) защиты от пыли
B)
обеспечения кислородом
C)
создания красоты
D) производства бумаги
3.
Используя карту, укажите животных, которые обитают на севере
Казахстана
A)
B)
C)
D)
лось, филин, корсак
суслик, сайгак, серый варан
лебедь-шипун, ѐж, архар
бурый медведь, косуля, степной беркут
18

20.

4. По какому рисунку можно определить тихий звук
A)
B)
C)
D)
1
4
3
2
5.
A)
B)
C)
D)
6.
В пищевой промышленности для покрытия железных банок используют
цинк, олово
алюминий, железо
медь, олово
алюминий, цинк
Используя карту, укажите регионы Казахстана, где добывают золото
юг и запад
юг и восток
север и восток
север и запад
Какая из систем организма человека задействована?
«Eсли ты заденешь горячий предмет, то быстро одѐрнешь руку»
A) нервная
B)
выделительная
C)
кровеносная
D) пищеварительная
A)
B)
C)
D)
7.
19

21.

8.
Укажите верное утверждение
A) Солнце вращается вокруг Земли.
B)
Вселенная вращается вокруг Солнца.
C)
Планеты вращаются вокруг Солнца.
D) Вокруг Солнца вращаются звѐзды.
20

22.

2 нұсқа
Оқу сауаттылығы
1 мәтін
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, берілген тапсырмаларға дұрыс жауап
беріңіз
Киіз үйдің құрылысы мен жасалу жолдарына, этнографиялық
ерекшеліктеріне жеке тоқталайық. Киіз үйдің қазақы және қалмақы деп
аталатын екі түрі бар. Қазақы үйлер дөңгелек, толық күмбезді болады да,
қалмақы түрінің төбесі шошақтау келеді. Қазақ үйлері пайдалануына, сәнсалтанатына қарай бірнеше түрге бөлінеді. Мысалы: қара үй (3 қанат), қоңыр үй
(4 қанат), боз үй (5 қанат), ақ үй (6 қанат), ақ ала орда (8 қанат), ақ орда (12
қанат), ақ шаңқан (18 қанат), алтын үздік (24 қанат), алтын орда (30 қанат) деп
аталатын түрлері бар. Сол сияқты көшіп-қонуға, уақытша паналауға немесе
шаруашылық, жұмыс ретіне бейімделген үй түрлері болады. Олар қос,
абылайша, күрке, кепе, итарқа, жаппа, жолым үй, ас үй, қалқа деп аталады. Киіз
үйдің іші 4 бөлімге бөлінеді: 1. Төр – бұл үйдің жоғары әрі қымбат орны.
Мұнда жүк жиналады, қонақтар орналасады. Жас келіндер бұл жерді баса
бермейді. 2. Сол жақ – (кіргенде оң жақ) үй иесінің отыратын жане жататын
орны. Босаға жақта азық-түлік, ыдыс-аяқ тұрады. Оны шимен жауып қояды. 3.
Оң жақ – (кіогенде сол жақ) мұнда балалары орналасады. Босаға жаққа қарай
ер-тұрман, киім ілінеді. 4. От орны – қасиетті орын саналады. Мұнда от
жағылады, қазан асылады.
1. Ең үлкен киіз үй
A) Алтын орда
B) Ақ ала орда
C) Алтын үздік
D) Ақ орда
2. Киіз үйдегі киелі орын
A) Ер тұрман, киім ілінетін орын
B) От жағылып, қазан асылатын орын
C) Үй иесінің жататын орын
D) Қонақтар орналасатын орын
3. Киіз үйдің неше түрі бар?
А) 1
В) 2
С) 3
D) 4
4. Ең кішкентай киіз үй
A) Боз үй
B) Ақ ала орда
C) Қара үй
21

23.

D) Ақ орда
2-мәтін
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, берілген тапсырмаларға дұрыс жауап
беріңіз.
Ұрпақ заманынан озбаса...
Мұрат үнемі әкесінен нені болса, соны сұрайтын. Әкесі де оған өте ыждағатпен
жауап беретін. Бірде ол әкесінен:
–
Әке, неге осы ат жүргенде алдыңғы аяқтары басқан ізінен артқы
аяқтарының басқан ізі асып түседі? – деп сұрады. Әкесі:
–
Балам, ол солай. Алдыңғы аяқтары басқан ізден артқы аяқтары басқан ізі
озып түсіп отыратын қасиет тек жүйрік, бәйге аттарында ғана болады. Оны сен
аңғарған екенсің, демек, сенен де бір ақылды адам шығар. Ол тағы: Бұрын
шыққан құлақтан кейін шыққан мүйіз озатынының да белгісі, – деді.
Бала:
–
Бұрын шыққан құлақтан кейін шыққан мүйіз оза ма? Неге? – деп сұрады
әкеінен. Әкесі:
–
Иә, балам. Мәселен, құлақ туа бітеді. Ал мүйіз болса малдың төлі туғанда
болмайды. Кейін; үлкейе келе, біртіндеп өсе келе құлақтан да озып, ұзарып
кетеді. Өзің қарашы, ана ала тайыншаның туғанда мүйізі бар ма еді? Жоқ
болатын. Ал құлағы ше? Құлағы бар болатын. Бір айдан кейін мүйіз шыға
бастады. Келер жылы мүйізі құлағынан әлдеқайда үзын болып өседі. Сен
ақылдысың. Демек, Ақбақайдың артқы аяғы алдыңғы аяғынан озып
түскеніндей, ала тайыншаның туғанда жоқ мүйізінің туғанда бар құлағынан
асқанындай, сен де үлкейгенде қатарыңнан озасың, балам. Олай етпесең, сенің
менен туған ұрпақ болғаның қане? Ұрпақ заманынан озбаса, қатарынан
озбағаны да. Мен сенің менен озғаныңды қалаймын, – деді әкесі.
5. Әкесі неге риза болды?
A) Баласының аттың сырын білетіндігіне
B) Баласының білімпаздығына
C) Айтқан сөзін баласы жерге тастамағанына
D) Жақсы мысал табылғанына
6. Мәтіндегі әкенің соңғы сөзіне қатысты мақал
A) Талайлымен таласпа.
B) Жақсы бала – әкеге құт.
C) Күш атасын танымас.
D) Тілі тәтті – көңілі қатты.
7.Баланың әкесіне атысты сипаттама
A) Сабырлы
B) Сымбатты
C) Көңілді
D) Адал
22

24.

8. Әкесінің «Ұрпақ заманынан озбаса, қатарынан озбағаны да. Мен сенің менен
озғаныңды қалаймын» деген сөзінің мағынасы
A) Ақылы жасына сай болсын дегені.
B) Өнер, білім таңдауда абай бол дегені.
C) Қатарынан қалмай өссін дегені
D) Барлық қырынан әкесінен де жақсы болып өссін дегені.
9. Бірінші не шығады
A) Мүйіз
B) Құлақ
C) Екеуі бірге шығады
D) Екеуі де шықпрайды
10. Баланың есімі кім?
A) Мұрат
B) Марат
C) Мирас
D) Жарас
23

25.

Математикалық сауаттылық
1.
Амалдарды орында, дұрыс жауабын тап.
28468: 2 – 2984
А) 10250
В) 13250
С) 1250
D) 11250
2. Бірінші кластың 55 бірлігі және екінші кластың 115 бірлігі – бұл...
А) 55115
В) 115550
С) 115055
D) 550115
3. Өрнектегі көбейту амалының орындалу реті: 18 - 4 • 5+6
А) төртінші
В) үшінші
С) екінші
D) бірінші
4. Центнермен өрнекте: 200кг
А) 3ц
В) 2ц
С) 20ц
D) 100ц
5. Дұрыс жаз: 5га -... м2
А) 500м2
В) 5000м2
С) 50м2
D) 50000м2
6. Есепте:
а: 18, мұндағы а = 162
А) 9
В) 10
С) 8
D) 7
7. Ең үлкен үш таңбалы санды ең үлкен бір таңбалы санға арттырып, 2 есе
кеміт.
А) 1008
В) 5008
С) 504
D) 500
8. Теңдеуді шеш: (1512 - 504 • 3)+а = 12447: 27
А) 1512
В) 461
С) 4610
24

26.

D) 0
9. Мотоциклші сағатына 60км жол жүрсе, жарты сағатта қанша жол жүреді?
А) 180км
В) 300км
С) 60км
D) 30км
10. Дүкен 3 күнде 1 тонна жарма сатты. Бірінші күні 300 кг, екінші күні одан 2
есе артық жарма сатылды. Үшінші күні неше кг жарма сатылған?
А) 601кг
В) 1кг
С) 900кг
D) 100кг
11. Әрқайсысының бағасы 30теңге тұратын 9 қалың дәптер сатып алынды.
Оның құнын тап.
А) 207теңге
В) 201теңге
С) 270теңге
D) 221теңге
12. Ауданы 36 дм2 шаршының қабырғасы неше дм?
А) 36см
В) 9дм
С) 6дм
D) 30дм
25

27.

Жаратылыстану-ғылыми сауаттылық
1. Өсімдіктің даму кезеңдерінің дұрыс қатарын белгіле:
A) жас өсімдік, жеміс, гүл, тұқым, өскін
B) тұқым, өскін, жас өсімдік, гүл, жеміс
C) өскін, жас өсімдік, гүл, жеміс, тұқым
D) өскін, жас өсімдік, гүл, тұқым, жеміс
2. Тозаңдану үдерісі дегеніміз-....
A) тозаңқаптың ашылуы
B) тозаңқаптан тозаңның шашылуы
C) тұқымның түзілуі
D) тозаңның жатынға түсуі
3. Тірі ағзалардың арасындағы қарым-қатынас қалай аталады?
A) тозаңдану
B) қоректік тізбек
C) симбиоз
D) қоректену
4. Өткір тырнағы болмайтын жануарлар тобының атауы
A) жыртқыштар
B) өсімдікқоректілер
C) аюлар
D) бүркіттер
5. Еліміздегі мемлекеттік қорықтар саны:
A) 30
B) 15
C) 5
D) 10
6. Жойылу шегінде тұрған жануарлар қатарын белгіле:
A) қара дегелек, қоқиқаз, барыс
B) аю, пілмай, қоян
C) түлкі, қасқыр, қоян
D) ит, мысық, аю
7. Бүйректің атқаратын қызметі - ....
A) зәр түзу
B) зәр жинау
C) зәр өткізу
D) зәр шығару
8. Сыртқы ортадан келген әсерге жауап беретін мүшелер жүйесі - ....
A) тыныс алу мүшелері
B) зәр шығару мүшелері
C) жүйке жүйесі
D) сезім мүшелері
26

28.

Грамотность чтения
Текст 1
Инструкция: Внимательно прочитайте текст и правильно выполните
задания к тексту.
Заяц-русак жил зимою возле деревни. Когда пришла ночь, он поднял одно
ухо, послушал; потом поднял другое, поводил усами, понюхал и сел на задние
лапы. Потом он прыгнул раз-другой по глубокому снегу и опять сел на задние
лапы и стал оглядываться. Со всех сторон ничего не было видно, кроме снега.
Снег лежал волнами и блестел, как сахар. Над головой зайца стоял морозный
пар, и сквозь этот пар виднелись большие яркие звезды.
Зайцу нужно было перейти через большую дорогу, чтобы прийти на
знакомое гумно. На большой дороге слышно было, как визжали полозья,
фыркали лошади, скрипели кресла в санях.
Заяц опять остановился возле дороги. Мужики шли возле саней с
поднятыми воротниками кафтанов. Лица их были чуть видны. Бороды, усы,
ресницы их были белые. Изо ртов и носов их шел пар. Лошади их были потные,
и к поту пристал иней. Лошади толкались в хомутах, ныряли, выныривали в
ухабах. Мужики догоняли, обгоняли, били кнутами лошадей. Два старика шли
рядом, и один рассказывал другому, как у него украли лошадь.
Когда обоз проехал, заяц перескочил дорогу и полегоньку пошел к гумну.
Собачонка от обоза увидала зайца. Она залаяла и бросилась за ним. Заяц
поскакал к гумну по сугробам; зайца держали субои, а собака на десятом
прыжке завязла в снегу и остановилась. Тогда заяц тоже остановился, посидел
на задних лапах и потихоньку пошел к гумну. По дороге он, на зеленях,
встретил двух зайцев. Они кормились и играли. Заяц поиграл с товарищами,
покопал с ними морозный снег, поел озими и пошел дальше. В деревне было
все тихо, огни были потушены. Только слышался плач ребенка в избе через
стены да треск мороза в бревнах изб. Заяц прошел на гумно и там нашел
товарищей. Он поиграл с ними на расчищенном току, поел овса из начатой
кладушки, взобрался по крыше, занесенной снегом, на овин и через плетень
пошел назад к своему оврагу. На востоке светилась заря, звезд стало меньше, и
еще гуще морозный пар подымался над землею. В ближней деревне проснулись
бабы и шли за водой; мужики несли корм с гумен, дети кричали и плакали. По
дороге еще больше шло обозов, и мужики громче разговаривали.
Заяц перескочил через дорогу, подошел к своей старой норе, выбрал
местечко повыше, раскопал снег, лег задом в новую нору, уложил на спине уши
и заснул с открытыми глазами.
1. К какому жанру можно отнести данное произведение?
А) повесть
В) рассказ
С) сказка
27

29.

D) быль небылица
2. А какое это произведение?
А) художественное
В) научно-познавательное
С) историческое
D) нехудожественное
3. В какое время суток происходили события?
А) утро
В) полдень
С) вечер
D) ночь
4. Как ты думаешь, какая погода была в этот день?
A) жарко
B) прохладно
C) морозно
D) тепло
Текст 2
Инструкция: Внимательно прочитайте текст и правильно выполните
задания к тексту
Принес Ваня в класс коллекцию марок. – Хорошая коллекция! –
одобрил Петя и тут же сказал: – Знаешь что, у тебя тут
много марок одинаковых, дай их мне. Я попрошу у отца денег, куплю других
марок и верну тебе.
– Бери, конечно! – согласился Ваня.
Но отец не дал Пете денег, а сам купил ему коллекцию. Пете стало жаль своих
марок.
– Я тебе потом отдам, – сказал он Ване.
– Да не надо! Мне эти марки совсем не нужны! Вот давай лучше в пёрышки
сыграем!
Стали играть. Не повезло Пете – проиграл он десять перьев. Насупился.
– Кругом я у тебя в долгу!
– Какой это долг, – говорит Ваня, – я с тобой в шутку играл.
Посмотрел Петя на товарища исподлобья: нос у Вани толстый, по лицу веснуш
ки рассыпались, глаза какие то круглые... «И чего это я с ним дружу? –
подумал Петя. – Только долги набираю». И стал он
от товарища бегать, с другими мальчиками дружить, и у самого
какая - то обида на Ваню.
Ляжет он спать и мечтает:
«Накоплю ещё марок и всю коллекцию ему отдам, и перья отдам, вместо десяти
28

30.

перьев – пятнадцать...»
А Ваня о Петиных долгах и не думает, удивляется он: что это такое с
товарищем
случилось? Подходит как то к нему и спрашивает:
– За что косишься на меня, Петя?
Не выдержал Петя. Покраснел весь, наговорил товарищу грубостей:
– Ты думаешь, ты один честный? А другие нечестные! Ты думаешь, мне твои
марки нужны? Или перьев я не видел?
Попятился Ваня от товарища, обидно ему стало, хотел он что то сказать и не смог.
Выпросил Петя у мамы денег, купил перьев, схватил свою коллекцию и бежит
к Ване.
– Получай все долги сполна! – Сам радостный, глаза блестят.
– Ничего за мной не пропало! – Нет, пропало! – говорит Ваня.
– И того, что пропало, не вернёшь ты уже никогда
5. Определи основных героев произведения.
A) Ваня, Петя
B) Ваня, Петя, отец Пети
C) Ваня, Петя, отец Пети, мать Пети
D) Ваня, Петя, мать Пети
6. Где, в каком месте происходит начало событий, описываемых в тексте?
A) во дворе
B) в классе
C) в парке
D) в лесу
7. Какие обязательства взял на себя Петя, забирая у Вани одинаковые марки?
А) «Потом верну»
В) «Дам взамен марки из своей коллекции»
С) «Куплю другие марки и верну тебе»
D) «Верну»
8. Почему Петя не отдал Ване марки, купленные ему отцом?
А) стало жаль своих марок
В) не разрешил отдать коллекцию отец
С) не хотел обидеть друга
D) хотел обидеть друга
9. Кто купил Пете марки?
А) мама
В) папа
С) барт
D) мама и папа
10. Почему Ваня не смог ответить на грубости Пети?
А) обидно ему стало
В) стало жалко Петю
29

31.

С) не смог найти нужных слов
D) заплакал
30

32.

Математическая грамотность
1. Найди правильный ответ
А)170 445 300·0 = 0 /170 445 300
В)0: 549 684 012 = 0 /549 684 012
С)331 128 091 : 1 = 331 128 091/ 1
D)1·13 425 003 = 13 425 003/1
2. Учителем составлен график пропусков уроков. Наибольшее число детей,
отсутствующих на занятиях было …
A) в понедельник
B) во вторник
C) в пятницу
D) в среду
3. В ящик сложили кубики. Всего поместилось…
A) 100 кубиков
B) 10 кубиков
C) 1000 кубиков
D) 10000 кубиков
4. Сколько всего десятков содержится в числе 276 450?
А) 5 десятков
В) 7 десятков
С) 27 645 десятков
D) 27 десятков
5.Укажи, значение какого выражения равно 1 800
A) 1 600 + 20
B) 1 900 – 200
31

33.

C) 2 100 – 300
D) 1 700 + 1 000
6. Укажи, в каком выражении порядок действий указан правильно.
132
А) 20 х (50 + 60) : 10
132
В) (80 – 50) : (40 - 30)
132
С) 80 х3 : 10 + 40
321
D) 400 – (280 х 7 + 30)
7. Определи по признакам числовое выражение.
А) 124 60
В) х + 60 = 124
С) b + 60
D) 124 + 60
8. Шиповник полевой распускает свои цветки в 5 часов утра, а закрывает в 7
часов вечера. Сколько часов цветки шиповника раскрыты в течение дня?
A) 2
B) 10
C) 12
D) 14
9. Вес кота 8 кг, что составляет 1/50 от веса льва. Какова масса льва?
A) 40 кг
B) 400 кг
C) 160 кг
D) 80 кг
10. Из одного села в противоположном направлении вышли 2 лыжника.
Скорость первого – 13 км/час, второго – 12 км/час. Через сколько часов
расстояние между ними будет 50 км?
A) 3 часа
B) 2 часа
C) 4 часа
D) 5 часов
11. Длина прямоугольника 8 см, ширина в 4 раза меньше. Чему равна площадь
прямоугольника?
A) 16 дм2
B) 4 дм²
C) 4 см2
D) 16 см2
12. Катя купила в магазине: 1кг. Риса, 2кг. Муки, 3 кг. сахара. Продавщице она
дала 1000 тенге. Сколько должна отдать сдачи продавщица
Кате ( в тенге)? (Используй таблицу)
Продукт(1кг.)
Сахар
Мука
Рис
Гречка
32

34.

Цена (тенге)
A) 510
B) 490
C) 500
D) 590
100
60
90
33
110

35.

Естественнонаучная грамотность
1.Орган, который относится к строению цветка:
A) таллом;
B) чашелистик;
C) корень;
D) плод.
2.Образование семян происходит в результате:
A) попадания пыльцы на рыльце пестика;
B) распростанения семян;
C) прорастания семян;
D) появления цветка.
3. Назови в правильном порядке этапы жизненного цикла растения:
A) молодое растение, семя, цветок, проросток, образование плода;
B) цветок, молодое растение, семя, проросток, образование плода;
C) семя, проросток, молодое растение, цветок, образование плода;
D) проросток, семя, молодое растение, цветок, образование плода.
4. Как называется группа животных, не имеющих острых когтей?
A) хищные;
B) травоядные;
C) медведи;
D) орлы.
5. Назови насекомых, развивающихся по такому циклу: яйцо- личинка-взрослое
насекомое.
A) пчела;
B) саранча;
C) клещ;
D) бабочка.
6. Функция почек заключается в…
A) образовании мочи;
B) сборе мочи;
C) выведении мочи;
D) выведении воды.
7. Скорость и направление ветра меняется из-за …
A) смены холодного и теплого воздуха;
B) смены времен года;
C) погоды;
D) солнца и луны.
8. Выбери вещества, которые растворяются в воде.
A) песок
B) глина
C) щепка
D) сахар
34

36.

3 нұсқа
Оқу сауаттылығы
1 мәтін
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, берілген тапсырмаларға дұрыс жауап
беріңіз
Бақытсыз бай
Ертеде бір бай өмір сүрді. Оның туысқаны да, баласы да – жинаған малмүлкі мен ақшасы еді. Соларды баладай мәпелеп күтетін. Бір күні ол
жалшысының көңілді күлкісін естіп, оның үйін айналшықтап тың тыңдады.
Бірақ мардымды ештеңе ести алмады. Ол ертесіне жалшыны түннің ортасына
дейін босатпай әбден жұмысқа салды. Бірақ кешегі күлкі тағы қайталанды.
Дегбірі қашып шыдамсызданған бай енді: “Мынау менің қазынамнан ұрлап
жүр, сол үшін үйіне барып мәз болып жатыр,”– деген жаман ойға кетті. Ол
жалшысының есігін бір теуіп кіріп барды. Сөйтсе, жалшысы екі баласын
арқасына мінгізіп алып, өзі ат болып ойнап жүр екен.
– Ақымық, бүгін қиралаңдап дұрыс істемедің! Түнімен балаларыңды
ойнатамын деп шаршайды екенсің ғой! – деп ақырды.
– Қожайын, осы екі балапанымды көргенде шаршау, уайым дегенді
ұмытып, тыңайып, сергіп қалам,– деп байыпты қалпынан жазбай жауап берді
жалшысы.
–Нағыз ақымақ екен! – деп, үйден атып шыққан бай енді: “Мен кеш кіріп
қалдым ба екен, ол ұрлаған ақшасын тығып үлгерді де, маған сыр бермей отыр
сұмпайы,”– деп күдігінен арыла алмай-ақ қойды.
Екінші күні жалшы таң атқанша жұмыс істейді. Бірақ ол еш реніш білдірмей
үйіне қайтты. Бай соңынан бұқпантайлап барып тағы тың тыңдады. Құлағына
шықырлыған ақша мен сылдырлаған күміс теңгені жалшысы санап жатқандай
естіліп кетті. Ол тағы да есікті бір теуіп кіріп барды. Екі баласын екі жағына
алып рахаттанып ұйықтап жатқан жалшысын көргенде не істерін білмей қалды.
Үн-түнсіз үйден шығып кетті. Сонда да күдігі сейілер емес. Ертесіне
жалшысының көңілді, сергек қалпы байға өзін мазақ қылып тұрғандай көрінді.
Бай ақыры:
– Менің қазынамнан біраз қаражат жоғалды. Соны сен алдың. Себебі сен
үнемі көңілді жүресің, тыққан ақшаң болған соң көңілің тоқ боп жүр,– деді.
Сонда жалшысы:
– Қожайын, жағдайың сорлы құлдан да жаман-ау. Күндк кешке үйімді
торуылдайсың. Менің байлығым – екі балам мен жан жарым жане денсаулығым
мен қара күшім. Құланиектеніп таң атқаннан кеш батқанша тәңірімнен осы
байлығымнан айыра көрме деп тілеймін. Сондықтан мен бақыттымын,
көңілдімін,–деп жауап берді.
Не дерін білмеген бай үн-түнсіз қалды. “Япырмай, шынында да мына
қара құл бақытты. Мен сияқты қызғанатын байлығы да жоқ. Байлық маған
бақытсыздық үшін біткен бе? Басым ауырып кетті”. Осы күні жалшы үйіне ерте
35

37.

қайтты. Оның сыртынан қарап тұрған бай алдынан жүгіріп шыққан екі
баласына қызыға қарап қалды...
1. Байдың бақытсыздығының себебі
A) Кедейдің еңбегі
B) Байлығының молдығы
C) Отбасының жоқтығы
D) Жинаған мүлкі
2. Байдың бойындағы қасиет
A) Мақтаншақтық
B) Қызғаншақтық
C) Адалдық
D) Тәкаппарлық
3. Әңгіменің түйіні
A) Байға құл болғанша, байғұсқа ұл бол
B) Қайырсыз байдан қайнатқан су артық
C) Бай байға құяды, сай сайға құяды
D) Балалы үй – базар
4.Кедейдің тілегі
A) Бар байлығымнан айырма
B) Мол байлыққа жолықтыр
C) Өміріме жеңілдік бер
D) Байдың құлдығынан құтқар
2 мәтін
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, берілген тапсырмаларға дұрыс жауап
беріңіз.
Қарт пен тапқыр жігіт
Бір күні бір қарт адам шаһарға барып, қайтып келе жатса оны бір жас жігіт
қуып жетеді. Ол келе жатып:
– Ата, жолды қысқартайық,– дейді.
Қарт:
– Жол қалай қысқарады?– дейді.
Жігіт:
– Жолдың қысқаруы оңай, екеуіміз бірімізді-біріміз, кезек-кезек арқаласақ
болғаны,– дейді. Шал ішінен:
– Япырым-ай, мынау бір кесапатты адам болмаса игі еді? Мені қалай
арқалайды? Өзін қалай арқаламақшымын?– деп ойлап, жауап қайырмайды.
Мұнан кейін жігіт те үндемей келе жатады да, пісіп тұрған егінді көріп:
– Ата, мына егін сіздің елдікі ме?– дейді. Қарт:
– Иә,– дейді. Жігіт:
– Олай болғанда, бұл желініп қойған егін бе, желінбеген егін бе?– дейді.
Қарт тағы да бетіне бажырайып қарап қояды да: «Япырым-ай, мынаның бір
сөзінен бір сөзі сорақы болды-ау! Бұл не айтқаны?» – деп ойлайды.
Жолда бір елге кездеседі. Бұл елдің адамдары дүниеден өткен кісіні жерлеуге
36

38.

апара жатыр екен. Жігіт:
– Ата, мына кісі өлген бе, өлмеген бе?– деп сұрайды. Қарт шыдай алмай:
– Өлмесе жерлемейді ғой!– деп жігіттің бетін қайырып тастайды. Жігіт
үндемейді. Олар қабірге бірге барады. Шыққаннан кейін:
– Ата, әлгі кісі өлмеген екен, – дейді. «Я, құдай, жерленген адам қалай тірі
болады?» – дейді қарт ішінен.
Күн кеш болады, екеуі қарттың үйіне келеді. Қонағын үйіне кіргізеді де, қызын
шақырып алып:
– Шырағым, үйге бір жігіт келді, мейман ет! Бірақ сүйкімсіз мінезі бар. Сөзінде
кесапаты зор адам, – дейді. Қыз қонақпен сөйлесіп көрсе, сөзі мағыналы екен.
Қыз: «Япыр-ау, әкемнің айтқаны осы кісі ме екен?» – деген оймен әкесіне
келеді де:
– Әке, сізбен неше кісі келді? – дейді.
Әкесі:
– Жалғыз, – дейді.
Қыз:
– Онда сөзінде кесапаты зор деген адамыңыз осы болса, мұнан қандай кесапат
көрдіңіз? – дейді.
Қарт:
– Ойбай-ау, оның сөйлеген сөзінде кесапатсыз бір сөз жоқ. Әуелі ол: «Жол
қысқартайық», – деді. Мен: «Жол қалай қысқарады?» – деп едім. Ол: «Біріміздібіріміз кезек арқалап отырайық», – деді. Мұнысы былай тұрсын. Орылмаған
егінді көріп: «Ата, мына егін желініп қойған ба, желінбеген бе?» – деп сұрады.
«Орылмай тұрған егінді кім жеп қояды?» – дедім мен. Бұл мұнымен тұрсын. Бір
ауылдан қаза тапқан кісіні көріп: «Ата, мына кісі өлген бе, өлмеген бе?» –
дейді. Онан шығып келе жатыр едік: «Ата, жаңағы адам өлмеген екен», – деді.
Міне, мен оның осындай төрт кесапатты сөзін естідім, – дейді.
Сонда қыз тұрып:
– Әке, бұл сөздер зор мағыналы сөздер ғой. Сіз оның айтқан сөзіне түсінбеген
екенсіз. Оның бірінші айтқаны: «Кезекпе-кезек әңгіме айтып отырайық, жол
қысқарсын», – дегені. Екіншісі: «Егін байдікі ме, кедейдікі ме?» – дегені.
Байдікі болса – өз көлігімен, кісі жалдап жыртып, өз тұқымын себеді, өнімін
ертең өзі алады, желінбеген болып саналады. Кедейдікі болса, ол сорлы
тұқымды несиеге сатып алады, жерді көлік жалдап дыртады, түскен өнімі
борыштан аспайды. Сондықтан ол шикідей жеп қойғанмен бірдей болады.
Үшіншісі: «Баласы бар ма?» – дегені. Балаларын көрген ол: «Өлмеген адам
екен», – дегенді айтқан. Сіз ол жұмбағын шеше алмаған екенсіз, – деген соң,
қарт қателігін мойындап, жігіттің қолын алып:
– Мен сенің айтқан сөздеріңе түсіне алмай, ішімнен саған қатты ренжіп едім.
Олай емес, сен ақылды жігіт екенсің, – деп, қызын соған беріпті.
5. Байдың егініне сипаттама
A) Борышты өтеуге берілетін егін
37

39.

B) Желінбеген егін
C) Көлікті жалға алып жыртатын егін
D) Тұқымы қарызға алынған егін
6.Қарияның «жігіттің сүйкімсіз мінезі бар» деуінің себебі
A) Жігітті жақтырмағандықтан
B) Қызын сақтандырғандықтан
C) Жас жігіт болғандықтан
D) Әңгімесін түсінбегендіктен
7. Қарияның жігіт туралы ойын өзгерткен жағдай
A) Қызының ақылдылығы
B) Жігіттің көңілділігі
C) Қызының өтініші
D) Қазақтың қонақжайлылығы
E) Шаһар жолының ұзақтығы
8. Жігіттің «Өлмеген адам екен» деген сөзінің мәні
A) Баласы жоқ адам екен
B) Ауылдастары көп екен
C) Туысы жоқ адам екен
D) Артында тұяқ қалған адам
9. Мәтіндегі жігіт пен қарияның іс-әрекетіне қатысты нұсқа
A) Көңілсіз жұмыс – өнімсіз
B) Жолаушыны жол сынайды
C) Қысқа жіп күрмеуге келмейді
D) Сабақты ине сәтімен
E) Жер тозса – тақыр, ер тозса – пақыр
10. Мәтін бойынша жігіттің «жол қысқартайық» деген сөзінің мағынасы
A) Тынығып, демалу
B) Басқа жолмен жүру
C) Бір-бірін арқалау
D) Бір-бірімен әңгімелісу
38

40.

Математикалық сауаттылық
1. Мыңдар класының 52 бірлігіне тең санды жаз.
А) 52000
В) 52
С) 5200
Д) 520
2. 420 - ға тең теңдікті көрсет.
А) 60 • (9 - 6): 3
В)(60 • 9 - 6): 3
С) 60 • (9 - 6: 3)
Д) (60 • 9)- 6: 3
3.Теңдеудің шешімін есептеп, мәнін тап: 890 - Х = 700
А) 180
В) 190
С) 189
Д) 200
4. 10 - ның кубы нешеге тең?
А) 30
В) 100
С) 13
Д) 1000
5. Егер шегіртке 7 секундта 21 метр ұшса, оның жылдамдығы қанша?
А) 174 м/сек
В) 30 м/сек
С) 147 м/сек
Д) 3 м/сек
6. Қабырғасы 12см болатын шаршының ауданын табуға болатын өрнекті тап.
А) 12 • 12
В) 12+12
С) 12+4
Д) 12 • 4
7. Жылмен өрнекте: 7 ғасыр 30жыл
А) 703жыл
В) 7030 жыл
С) 37 жыл
Д) 730 жыл
8. Өрнек түрінде көрсетілген жауаптың қайсысы дұрыс: 580 және 620 - ның
қосындысы мен 20 санының бөліндісі.
А) 620: (580+20)
В) (580+620): 20
С) 580+(620: 20)
Д) 20:(580+620)
39

41.

9. Жүк машинасы 70 км/сағ жылдамдықпен 280км жүрді. Ол жолда қанша
уақыт болды?
А) 6сағ
В) 4сағ
С) 5сағ
Д) 7сағ
10. Әрқайсысының бағасы 48 теңге тұратын 6 қалың дәптердің құны қанша?
А) 188тг
В) 388тг
С) 80тг
Д) 288тг
11. Үшбұрыштың бір қабырғасы 4см, ал екінші қабырғасы одан 5см ұзын,
үшінші қабырғасы екіншісінен 2 см қысқа. Үшбұрыштың периметрін тап.
А) 11см
В) 17см
С) 20см
Д) 15см
12. Екі тік төртбұрыштың аудандары бірдей. Бірінші тік төртбұрыштың
ұзындығы 12см, ені 6см. Егер екінші тік төртбұрыштың ұзындығы 8 см болса,
оның ені неге тең?
А) 10см
В) 9см
С) 18см
Д) 72см
40

42.

Жаратылыстану-ғылыми сауаттылық
1. Адам ағзасындағы қанды зиянды заттардан тазартып, зәрді түзетін мүше
A) Несепағар
B) Бүйрек
C) Қуық
D) Өкпе
2.Төмендегілерден желдің зияндарын белгіліңіз
A) Желден электр энергиясын алу
B) Желдің көмегімен қайықтардың қозғалуы
C) Желдің әсерінен ауаның алмасуы
D) Зиянды газдардың желдің әсерінен таралуы
3.Қандай екі объект өзінің сәулесін шашады?
A) майшам мен ай
B) ай мен айна
C) күн мен майшам
D) айна мен күн
4. Сен денені қолыңнан босатқанда оның төмен құлауының себебі не?
А) магнетизм
В) жердің тартуы
С) ауаның кедергісі
D) денені сенің қолың итеретін күш
5.Өзіңіз білетін ақ жарық призмадан өткенде нешеге бөлінеді?
A) 8
B) 7
C) 9
D) 10
6.Жер бетіне сұйық күйде түсетін жауын-шашын
A) Қырау
B) Бұршақ
C) Қар
D) Жаңбыр
7. Жыртқыш – басқа жануарлармен қоректенетін жануар. Көрсетілген
жануарлардың қайсысы жыртқыш аңға жатады?
A) марал
B) сиыр
C) қасқыр
D) ешкі
8. Өсімдік жақсы өсу үшін топырақтың құрамында не болуы керек?
A) ірі құм
B) балшық түйірлері
C) малтатас қабаты
D) өсімдік пен жануарлардың шіру өнімдері
41

43.

Грамотность чтения
Текст 1
Инструкция: Внимательно прочитайте текст и правильно выполните
задания к тексту.
Самое страшное
Вова рос сильным мальчиком. Все боялись его. Да и как не бояться! Он бил
товарищей, стрелял в девочек из рогатки. Собаке Пушку на хвост наступал,
коту Мурзею усы выдёргивал, ёжика под диван загонял, даже своей бабушке
грубил. Никого не боялся Вова и очень этим гордился.
Настал такой день, когда мальчики не захотели с ним играть. Он к девочкам
побежал, но они отвернулись. Кинулся Вовка к Пушку, а тот на улицу удрал.
Хотел Вова с Мурзеем поиграть. Кот сбежал от Вовы на шкаф. Решил Вова
ёжика из-под дивана выманить. Куда там! Ёжик в другой дом жить перебрался.
Подошёл Вова к бабушке, а она даже глаз не подняла на внука. Сидит в уголке,
крупу перебирает да слезинки утирает.
Наступило самое страшное, что только бывает на свете: Вова остался один.
Один-одинёшенек!
(По Е. Пермяку)
(130 слов)
1. За что бабушка обиделась на Вову?
А) Вова часто грубил своей бабушке.
В) Вова поздно приходил домой с прогулки.
С) Вова не помогал бабушке по хозяйству.
D) Вова выгнал ёжика из дома.
2. Почему Вова остался один?
A) Вова любил проводить время в одиночестве.
B) Вова всем досаждал.
C) Бабушка заперла Вову дома.
D) Вова испытывал одиночеством характер.
3. Вова гордился тем, что…
A) Остался один
B) Был сильным мальчиком
C) Никого не боялся
D) Грубил своей бабушке
4. Что оказалось страшнее всего
А) Грубость
B) Одиночество
C) Обидчивость
D) Страх
42

44.

Текст 2
Инструкция:
Внимательно прочитайте текст и правильно выполните
задания к тексту.
Пчёлы.
Ещё очень давно люди оценили замечательные качества пчелиного мёда.
Они собирали дикий мёд в лесу в дуплах старых деревьев. Нападение
пчелиного роя заканчивалось трагически для человека. Но постепенно пчёлы
были приручены людьми, живут теперь на пасеках в ульях и являются
домашними животными. Пчёлы собирают сахаристый сок (нектар) с некоторых
цветущих растений: липы, акации, гречихи. Для сбора они предпочитают
солнечные безветренные дни.
Мёд – это зимняя еда пчёл. Ведь зимой пчёлы не спят, а цветов, как
известно, нет. Вот и трудятся они всё лето.
У пчёл различают рабочих пчёл, матку и трутней. Труд рабочих пчёл
строго разделён: одни приносят «добычу», другие строят соты, третьи чистят
соты, четвёртые крыльями, как вентилятором, проветривают улей, пятые несут
«караульную службу», шестые кормят личинок.
Матка не выполняет никакой работы и сама требует постоянного ухода.
Рабочие пчёлы «ухаживают» за маткой и кормят её пчелиным молочком.
Трутень же, - откровенный нахлебник. Он намного крупнее рабочих пчёл, он
живёт без забот и хлопот.
Несмотря на давнюю «дружбу» с пчёлами, люди многого о них ещё не
знают. Например, люди часто замечали, что, вернувшись к улью, пчела
начинает кружиться – «танцевать». Оказывается, так пчёлы сообщают друг
другу о найденных медоносных местах. Жужжание тоже имеет определённый
смысл, над разгадкой которого сейчас работают учёные.
(200 слов)
5. Укажи предложение, соответствующее содержанию текста.
А) Матка кормится пчелиным молочком самостоятельно
B) В малых количествах пчелиный яд – ценное лекарство.
C) Труд рабочих пчёл строго разделён
D) Пчёлы – это дикие животные, которые атакуют человека.
6. Чем является мед для пчел в зимнее время?
A) лекарством
B) витаминами
C) едой
D) молочком
7. Что из перечисленного делают только рабочие пчёлы?
А) являются нахлебниками
В) чистят соты
С) едят много мёда
43

45.

D) живут без забот
8. Почему пчела, вернувшись к улью, «танцует»?
A) радуется возвращению домой
B) хвастается перед другими собранным количеством нектара
C) предупреждает о приближении человека
D) сообщает о найденных ею медоносных местах
9.
Литературный прием в данной фразе
…четвёртые крыльями, как вентилятором проветривают улей…
A) сравнение
B) эпитет
C) олицетворение
D) гипербола
10. Расположи перечисленные пункты в такой последовательности, чтобы
получился план к тексту
1. Матка и трутень
2. Пчелы приручены человеком
3. Зимняя еда пчел
4. Способы общения пчел
5. Труд рабочих пчел
A)
4,5,1,3,2
B)
2,3,5,1,4
C)
1,5,3,4,2
D)
3,4,1,5,2
44

46.

Математическая грамотность
1.
Прочитай задачу, выбери из задачи правильный ряд чисел.
С одного участка собрали восемнадцать тысяч двести шесть килограммов
картофеля, с другого на двести шесть тысяч пятьсот тринадцать килограммов
больше, а с третьего участка собрали сто одиннадцать тысяч тридцать два
килограмма картофеля.
А) 180206, 206513, 111032
В) 18206, 260513, 11132
С) 18206, 206513, 111032
D) 18026, 265130, 110032
2. Сколько килограмм картофеля собрали со второго участка из первого
задания?
А) 224719
В) 206513
С) 129238
D) 317545
3. Прозрачную коробку заполнили кубиками с ребром, равным 1 см. Сколько
надо добавить кубиков, чтобы коробка стала полной?
А) 84
В) 100
С) 45
D) 96
Белка и Стрелка — собаки-космонавты, совершившие космический
полёт на советском корабле «Спутник-5» 19 августа 1960 года. Полет
продолжался 25 часов. Вырази это время в секундах.
А) 1500 сек
В) 90000 сек
С) 600 с
D) 10500 сек
5. Чему равно произведение чисел 653 и 17
А) 11101
В) 11201
С) 11120
D) 10101
6. Найди верный ответ к выражению: 1908 – 13 ∙ (8 ∙ 9 + 45) =
А) 504
В) 2295
С) 270
D) 387
7.
Сколько потребуется линолеума, чтобы застелить комнату, следующих
размеров:
4.
45

47.

А) 80 м2
В) 65 м 3
С) 65 м2
D) 25 м2
8.
Какую форму имеет данная фигура?
А) квадрат
В) прямоугольник
С) параллелепипед
D) куб
9.
Сколько часов составляет 2/3 от суток?
А) 16 ч
В) 18 ч
С) 36 ч
D) 8 ч
10.
Ребята посадили 2800 деревьев, 40% из них – липы. Сколько лип
посадили ребята?
А) 70
В) 1120
С) 280
D) 600
11. Какое число пропущено?
А) 90
В) 54
С) 17
D) 52
12. Чему равен корень уравнения: 3074 + х : 8 = 3524
А) 450
В) 900
С) 3600
D) 3200
46

48.

Естественнонаучная грамотность
1.
При выполнении физических упражнений Самат заметил, что начал
дышать чаще. Это произошло потому, что его организму нужно больше...
A) углекислого газа
B)
водорода
C)
воды
D) кислорода
2.
Белок - неотъемлемый элемент правильного питания человека. Какой из
следующих продуктов содержит много белка?
A) рыба
B)
cвежие фрукты
C)
хлеб
D) зеленые овощи
3.
Вода может быть жидкостью, твердым телом или газом. Что из
следующего является твердым телом?
A) пар
B)
кусок льда
C)
облако
D)
дождевая капля
4.
У Армана есть три емкости, имеющие одинаковую температуру. Одна
емкость сделана из металла, вторая из картона, третья – из дерева. В каждую
емкость он поместил бутылку с холодной водой, как показано на рисунке.
Через несколько минут Арман измерил температуру внешней поверхности
каждой емкости.
Какое из следующих утверждений верно?
A) внешняя поверхность всех трех емкостей имеет одинаковую температуру
B) внешняя поверхность металлической емкости имеет самую низкую
температуру
C) внешняя поверхность картонной емкости имеет самую низкую температуру
D) внешние поверхности картонной и деревянной емкостей имеют одинаковую
температуру
5. Большинство птиц высиживают яйца, пока из них не вылупятся птенцы. Что
из приведенного ниже лучше всего объясняет, почему птицы высиживают
яйца?
A) чтобы яйца не выпали из гнезда
B)
чтобы защитить яйца от ветра
47

49.

C)
чтобы яйца были всегда в тепле
D) чтобы защитить яйца от дождя
6. Бревно загородило дорогу. Ильяс использует камень и крепкий железный
прут, чтобы откатить бревно с дороги. Какое расположение прута, камня и
бревна позволит Ильясу откатить бревно, приложив минимальную силу?
отметь
A)
B)
C)
D)
7. Назови в правильном порядке этапы жизненного цикла растения:
A) молодое растение, семя, цветок, проросток, образование плода;
B) цветок, молодое растение, семя, проросток, образование плода;
C) семя, проросток, молодое растение, цветок, образование плода;
D) проросток, семя, молодое растение, цветок, образование плода.
8. Раушан и Жарас помогали в подготовке к празднованию дня рождения. Они
испекли торт, но по ошибке использовали соль вместо сахара. Только перед
приходом гостей Жарас попробовал торт и понял, что он соленый. Может ли он
удалить соль из торта и заменить ее сахаром? Выбери верное утверждение.
А) Да, так как сахар - хороший растворитель.
В) Нет, потому что торт уже готов и произошла химическая реакция в процессе
термической обработки.
С) Да, если посыпать сахар сверху торта.
D) Нет, потому что соль не обладает растворимостью.
48

50.

4 нұсқа
Оқу сауаттылығы
1 мәтін
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, берілген тапсырмаларға дұрыс жауап
беріңіз
Отбасы мүшелерінің арасында сыйластық пен махаббат орнаса, ол отбасы
ең бақытты жанұя болып саналады. Әр жексенбі және түрлі мейрамдар сайын
отбасы мүшелері ата мен әженің шаңырағындағы мол дастарқан басына
жиналып бір-бірлеріне деген құттықтауларын білдіреді. Себебі оларды
отбасылық рухани құндылықтар біріктіреді.
Жанұяның қонақ күту рәсімі ұлтына, салт-дәстүріне, мәдениетіне
байланысты әртүрлі болады. Қазақ халқы қонақжай халық болғандықтан,
келген қонақты төрге шығарып, ақ дастарқан жайған.
Қазақ отбасында үлкенге құрмет көрсету, кішіге қамқор болу,
мерекелерді қара шаңырақта қарсы алу ... отбасылық дәстүрлер ертеден
қалыптасқан. Бала дүниеге келгенде, шілдехана, бесік той, тұсаукесер, сүндет
той сияқты мерекелерді туған-туысқандарымен бірге тойлайды.
Отбасылық дәстүр мен мейрамдар жанұядағы адамдардың бір-біріне деген
сенімділігін әрі құрметін нығайтады. Ол болашақтың тәрбиесінде де маңызды
рөл атқарады.
1. Мәтін мазмұнына қай мақал сәйкес?
А) Туған жерге туың тік.
В) Отан отбасынан басталады
С) Отан үшін отқа түс, күймейсің,
Арың үшін алыссаң, өлмейсің.
D) Батыр туса, ел ырысы.
2. Көп нүктенің орнына қай сөз қойылады?
А) болмаса
В) әйтпесе
С) сияқты
D) сондықтан
3. Соңғы абзацтағы қарамен берілген сөзді қай сөзбен алмастыруға болады?
А) балалардың
В) ұрпақтардың
С) ағалардың
D) кісілердің
4. Қай кезде шілдехана, бесік той, тұсаукесер, сүндет той сияқты мерекелерді
туған-туысқандарымен бірге тойлайды?
А) бала дүниеге келгенде
В) бала мектепке барғанда
С) бала мектепті аяқтағанда
D) бала үйленгенде
49

51.

2-мәтін
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, берілген тапсырмаларға дұрыс жауап
беріңіз.
Қазақ отбасындағы өте ертеден келе жатқан ерекше дәстүрдің бірі – бата
беру. Бата – тілі көркем, ізгі тілек түрінде айтылатын қысқа әрі мәні терең сөз.
Батаның тәрбиелік маңызы үлкен. Бата берудің өз жолы, дәстүрі, рәсімдері бар.
Дастарқан басында, түрлі жиын-тойда, отбасы мерекелерінде: тұсаукесер,
тілашар кезінде жастар қол жайып, үлкендерден бата сұрайды. Батаны кез
келген адам бере бермейді. Батаны көпті көрген ақсақалдар мен дана әжелер
береді.
Батаның түрлері бар. Ас батасы – асты үстелге әкелгенде немесе ас ішіп
болған соң берілетін бата. Ас батасы тамақ ішкен сайын беріледі. Рамазан
батасы – үш күнгі ораза айтта айтылатын ізгі тілек, жақсы ниет. Жол батасы
ұзақ жолға шыққанда беріледі. Жолға шығарда үй иесі көршілерге ,туыстарға
тамақ беріп, үлкен ақсақалдан бата алады. Тілек-бата – үлкендер жастарға риза
болғанда, реті келген жерде қолын жайып беретін батаның түрі.
Қазақтар сөз өнерін өте жоғары бағалаған. «Бата адамға күш береді,
жолын ашады, жаман күштерден сақтайды» деп сенген.
5. Мәтінге қайсысы сәйкес емес?
А) Бата берудің тәртібі.
В) Батаның пайдасы.
С) Батаның түрлері.
D) Батаның дәстүрі.
6. Кіріспе қай сөздермен аяқталады.
А) рәсімдері бар
В) терең сөз
С) маңызы үлкен
D) бата беру
7. 1-сөйлемдегі «ертеден» сөзінің синонимі қайсы?
А) қазірден
В) болашақта
С) бұрыннан
D) әйгілі
8.Батаны кім береді?
А) балалар
В) ер адамдар
С) келіншектер
D) ақсақалдар мен әжелер
9.Ұзақ жолға шыққанда қандай бата беріледі?
А) ас батасы
В) тілек батасы
50

52.

С) жол батасы
D) тілек батасы
10.Рамазан батасын қай кезде береді?
А) тамақ ішкеннен кейін
В) жолға шыққанда
С) ораза айтта
D) риза болғанда
51

53.

Математикалық сауаттылық
1. 7 ғасыр 5 жылда қанша жыл бар?
A) 750 жыл
B) 700 жыл
C) 7 500 жыл
D) 705 жыл
2. Екінші кластың 477 бірлігі және бірінші кластың 18 бірлігі бар санды жаз
A) 47 718
B) 18 477
C) 477 018
D) 477 180
3. а – 12 · 901, мұндағы а = 20 000
A) 9 188
B) 9 108
C) 10 812
D) 9 200
4. Дүкенге түске дейін 10 кг-дық 5 қап күріш, түстен кейін 15кг-дық 7 қап
күріш әкелінді. Дүкенге барлығы неше килограмм күріш әкелінді?
A) 55 кг
B) 105 кг
C) 50 кг
D) 155 кг
5. Есепте: 9 855 : 15
A) 655
B) 635
C) 649
D) 657
6. Көрсетілген өлшем бірліктерін өрнекте: 604 кг; 1 604 кг; 12 604 кг
центнермен өрнекте
A) 6 ц 4 кг; 16 ц 4 кг; 126 ц 4 кг
B) 6 ц 4 кг; 164 ц; 126 ц 4 кг
C) 64 ц; 164 ц; 1 264 ц
D) 60 ц; 160 ц, 1 200 ц
7. Тура теңсіздікті тап
A) 3 748 · 6 + 3 800 < 3 800 + 3 748 · 6
B) 4 684 · 8 + 5 684 · 2 > 3 684 · 6
C) 60 080 · 5 – 60 080 < 60 088 · 4
D) 10 784 · 3 + 10 784 > 10 784 · 3
8. Теңдеу құр және оны шеш. 800-ге ойлаған санды қосқанда 620 мен 5-тің
көбейтіндісіне тең сан шығады. Мен қандай сан ойладым?
A) 2 030
B) 3 100
C) 3 200
52

54.

D) 2 300
9. Разрядтық қосылғыштардың қосындысы түрінде жаз: 124 346
A) 100 000 + 20 000 + 4 000 + 300 + 40 + 6
B) 100 000 + 20 000 + 40 000 + 300 + 40 + 6
C) 100 000 + 2 000 + 4 000 + 300 + 40 + 6
D) 10 000 + 20 000 + 4 000 + 300 + 40 + 6
10. Саудагер 7 600 теңгеге 38 метр мата сатып алды. Алған матасының екіден
бір бөлігін ол тез арада 5 700 теңгеге сатты. Саудагер 1 метр матадан қанша
пайда түсірді?
A) 90 тг
B) 19 тг
C) 38 тг
D) 100 тг
11. Мыңдар класының 519 бірлігі бар санды көрсет
A) 51 900
B) 509 000
C) 519 000
D) 5190
12. Екі моторлы қайық екі айлақтан бір мезгілде шығып, бір-біріне қарамақарсы жүзді. Бірінші қайықтың жылдамдығы 27км/сағ. 3 сағаттан кейін
олардың 168км болды. Екінші қайықтың жылдамдығы қандай?
A) 29 км/сағ
B) 28км/сағ
C) 27 км/сағ
D) 26 км/сағ
53

55.

Жаратылыстану-ғылыми сауаттылық
1.
Келесі тұжырымдардың қайсысы тірі де өлі де табиғат өкілдері үшін
дұрыс?
A)тек тірі табиғат өкілдері ғана өседі, ал өлі табиғат өкілдері өсе алмайды
B) тек тірі табиғат өкілдері ғана жылжи алады, ал өлі табиғат өкілдері жылжи
алмайды
C) тек тірі табиғат өкілдері ғана көбейе алады, ал өлі табиғат өкілдері көбейе
алмайды
D)тек тірі табиғат өкілдері ғана пішінін өзгерте алады, ал өлі табиғат өкілдері
өзгерте алмайды
2.Аталған ағзалардың қайсысының баласының пішіні туғанда үлкен ағзаның
пішініне өте ұқсас болады?
A) күйе көбелек
B) бақа
C) адам
D) көбелек
3.Кальций – бұл, сүйек және тістің беріктігін арттыруға себебін тигізетін
минерал. Қандай тағамда кальций бәрінен көп?
A) кәмпитте
B) ірімшікте
C) күріште
D) етте
4.Көптеген құстар жұмыртқаны одан балапан жарып шыққанша басып жатады.
Құстар неге жұмыртқа басатынын төменде келтірілген жауаптардың қайсысы
жақсы түсіндіреді?
A) жұмыртқасы ұядан түсіп кетпеу үшін
B) жұмыртқа үнемі жылыда болу үшін
C) жұмыртқаны желден қорғау үшін
D) жұмыртқаны жаңбырдан қорғау үшін
5.Топырақ өзгерістерінің қайсысы тек табиғи күштердің әсерінен болады?
A) фермерлердің жерді өңдеуімен байланысты минералды заттардың азаюы
B) ормандарды кесумен байланысты шөлдер пайда болуы
C) плотина салумен байланысты су қаптауы
D) қатты жаңбыр жауғаннан минералды заттардың жуылып кетуі
6.Жер өз осін айнала қанша уақытта бір айналым жасайды?
A) 12 сағатта бір айналым
B) 24 сағатта бір айналым
C) бір айда бір айналым
D) бір жылда бір айналым
7.Не қоспа болып табылады?
A) тұзды су
B) cy бyы
54

56.

C) қант
D) тұз
8.Су, мұз бен будың температуралары әртүрлі. Ең суығынан ең жылысына
қарай орналасқан тізбекті көрсет.
A) мұз, су, бу
B) мұз, бу, су
C) бу, мұз, су
D) бу, су, мұз
55

57.

Читательская грамотность
Текст 1
Инструкция: «Внимательно прочитайте текст и правильно выполните
задания к тексту».
Садовые деревья.
Рано утром, в погожий летний день, один господин со своим сыном
прогуливался по саду. Они осматривали посаженные цветы и деревья.
-Почему это дерево растёт прямо, а вот это дерево растёт почему-то криво?
– спросил сын.
- Причина, сын мой, та, что за этим деревом при его росте ухаживали,
срезали криво растущие ветки, а за тем деревом не было ухода, и оно росло само
по себе , - ответил отец.
- Если так, то, оказывается, большая польза бывает от ухода, - сказал сын.
- Нет сомнения, милый мой, в том, что в уходе есть большая польза, ответил отец. – Это и тебе может послужить наукой. Ты ведь тоже похож на
молодое дерево, за тобой также нужен уход. Если я, поправляя твои ошибки,
буду тебя учить хорошему, а ты, слушаясь меня, будешь исполнять мои советы,
то ты будешь расти правдивым, хорошим человеком; если же ты будешь расти
без присмотра, то тоже будешь похож на это кривое дерево, - закончил отец.
(Ы.Алтынсарин)
1. В какое время суток отец с сыном прогуливались по саду?
А) вечером
В) днём
С) утром
D) ночью
2. С чем сравнивает отец сына?
А) с молодым ягнёнком
В) с молодым деревом
С) с красивым цветком
D) с кривым деревом
3. Какими качествами обладает отец мальчика?
А) грубый и злой
В) ленивый и безразличный
С) заботливый и любящий
D) хитрый и жадный
4. Пословица, в которой содержится главная мысль рассказа
А) Человек без друзей - что дерево без корней.
В) Каково дерево, таков и клин, каков отец, таков и сын.
С) Не суди дерево по коре.
D) Без труда, не вытащишь и рыбку из пруда.
56

58.

Текст 2
Инструкция: «Внимательно прочитайте текст и правильно выполните
задания к тексту».
Чаша жемчуга
У одного старого мудрого человека спросили:
- Какое самое большое горе и самую большую радость в жизни вы
испытали?
И старик рассказал такую историю:
- Однажды я шёл с караваном по пустыне. Переход был очень трудным,
и я заболел. Караван не мог из-за меня задерживаться. Все ушли, а я остался
лежать.
Вскоре у меня закончились запасы еды и воды. Я сильно ослабел, но всё же
решил догнать караван. Медленно брёл я по пустыне, силы оставили меня. Но
недаром говорят, что «пока в груди есть дыхание, надежда не оставляет
человека». Только надежда не давала мне упасть.
И вдруг перед собой я увидел чашу с жареной пшеницей. Как я
обрадовался! Быстро схватив чашу, я поднёс зёрна ко рту. Но оказалось, что это
не пшеница, а жемчуг. Большего горя, чем в ту минуту, я не испытывал никогда.
Что теперь делать? Я совсем уже потерял надежду, но тут под кучей песка
заметил кусочек одежды. Быстро разрыл песок и обнаружил такого же, как сам,
горемыку. Этот человек погиб от голода и жажды. Перед смертью он написал на
земле: «Голодному человеку нет никакой пользы от золота, даже если оно
величиной с лошадиную голову. Этот жемчуг не спас меня от голода и жажды. А
ведь родник всего лишь в километре отсюда! Того, кто меня найдёт, прошу об
одном - похоронить возле родника, а на могиле написать, что голодному
человеку не нужно золота. За работу возьмите весь жемчуг».
Как только я узнал, что вода близко, собрал все свои силы и дошёл до
родника. Там встретил караван.
После небольшого отдыха я сделал всё так, как просил погибший путник, а
жемчуг раздал караванщикам.
Шакарим Кудайбердыулы
5. Что было в чаше, которую нашёл путник в пустыне?
А) жареная пшеница
В) вода
С) жемчуг
D) еда
6. Почему старик не смог двигаться с караваном дальше, а остался лежать в
пустыне?
А) отстал от каравана
В) переход был трудным и он заболел
С) хотел путешествовать один
D) встретил другой караван
57

59.

7. Что помог сделать путнику кусочек одежды, торчащий из кучи песка?
А) вернуть надежду на спасение
В) найти золото
С) выздороветь
D) найти еду и воду
8. Тема произведения
А) рассказ человека о жемчуге
В) история, которая произошла в пустыне
С) рассказ о том, как человек понял, что является истинной ценностью в жизни
D) история о путнике, который отстал от каравана
9. Определи правильную последовательность событий в тексте
1. Самое большое горе и самая большая радость.
2. Послание на земле.
3. Трудный переход с караваном по пустыне.
4. Чаша с жареной пшеницей превратилась в жемчуг.
5. Чудесное спасение путника.
А) 1,3,4,2,5
В) 2,5,4,3,1
С) 3,4,1,5,2
D) 5,1,3,4,2
10. Какое предложение выражает основную мысль произведения?
А) После небольшого отдыха я сделал всё так, как просил погибший путник, а
жемчуг раздал караванщикам.
В) Вскоре у меня закончились запасы еды и воды.
С) Быстро схватив чашу, я поднёс зёрна ко рту.
D) Голодному человеку нет никакой пользы от золота, даже если оно величиной
с лошадиную голову.
58

60.

Математическая грамотность
1. Сколько цифр потребуется для записи числа девятьсот шесть тысяч семьсот
пятнадцать?
А) 5
В) 6
С) 7
D) 8
2.В числе 376 514 количество тысяч единиц увеличено на 5. Какое число в
итоге получилось?
А) 376 519
В) 381 514
С) 376,514
D) 426 514
3. Какое число является результатом действия 12064: 4?
А) двузначное
В) трехзначное
С) четырехзначное
D) пятизначное
4.Укажите, какое действие будет выполнено последним:
210: 14-13 + 23 ·17.
А) умножение
В) вычитание
С) сложение
D) деление
5. Чему равен корень уравнения: Х : 10 = ( 420 + 480 ) — 830
А) 70
В) 700
С) 50
D) 500
6. Найдите истинные высказывания 8906 кг это…
А) 89 ц 6 кг
В) 8 т 96 кг
С) 89 т 6 кг
D) 8 ц 906 кг
7. Расположить в порядке убывания: 8/8; 1/8; 3/8; 2/8; 5/8
А) 8/8, 5/8, 3/8, 2/8, 1/8
В) 8/8, 5/5, 2/8, 3/8, 1/8.
С) 8/8, 5/8, 1/8, 2/8, 3/8
D) 5/5, 8/8, 2/8, 3/8, 1/8.
8. Детям раздали на обед 17 яблок, причём 4 ребёнка съели по 2 яблока, а
остальные по 3. Сколько детей ели яблоки?
A) 8
B) 5
C) 7
D) 6
9. Сколько на картинке треугольников?
59

61.

А) 6
В) 8
С) 10
D) 12
10. В спортивных соревнованиях по нескольким видам спорта приняли участие
4 команды. Количество медалей, полученных командами, представлено
в таблице. Используя эти данные, ответь на вопросы.
Какая команда заняла 3-е место по сумме всех медалей?
команда
золотые
серебряные
«Беркут»
7
8
«Сокол»
6
4
«Сапсан»
4
6
«Стриж»
3
2
А) «Беркут»
В) «Сокол»
С) «Сапсан»
D) «Стриж»
11. Пользуясь рисунком, вычислите площадь фигуры.
бронзовые
3
5
7
5
А)128 м²
В) 144м²
С) 112 м
D) 168 м²
12. Хозяйка сварила варенье из 12 кг клубники и 4 кг вишни, расходуя на
каждую банку одинаковую массу ягод. Всего у неё получилось 8 банок. Сколько
банок каждого варенья она сварила?
А) 7 и 1
В) 4 и 4
С) 5 и 3
D) 6 и 2
60

62.

Естественнонаучная грамотность
1. Поиск новых знаний, изучение чего-либо - это ...
A) наблюдение
B) исследование
C) опыт
D) эксперимент
2. В какой строчке указаны только тела?
A) кастрюля, сковорода, чайник, вода
B) парта, доска, стол, стул,
C) карандаш, чернила, пенал, шкаф
D) кран, ручка, лампа, сахар
3. Главный двигатель крови в нашем организме
A) вены;
B) капиляры
C) почка
D сердце
4. За какое время Земля совершает один оборот вокруг Солнца?
A) за 24 часа
B) за один месяц
C) за один год
D) за 12 лет
5. Что происходит с воздухом при нагревании?
А) расширяется
B) сжимается
C) охлаждается
D) испаряется
6. Рассмотри рисунок. На нём показан опыт, который провёл ученик. Какова
была цель данного опыта?
А) сравнить температуру воздуха внутри банки и снаружи
B) узнать изменится ли форма свечи, если ее поместить в безвоздушное
пространство
C) доказать, что свеча растает в безвоздушном пространстве
D) доказать, что воздух поддерживает горение
7. В таблице приведены данные о погоде в четырех разных городах. В каком
городе, скорее всего, идет снег?
Город
Температура
Облачность
61

63.

A
B
C
D
A) в городе А
B) в городе B
C) в городе C
D) в городе D
- 5˚ С
- 5˚ С
+ 5˚ С
+ 5˚ С
облачно
безоблачно
облачно
безоблачно
8. Какие растения приспособились к условиям жизни следующим образом:
Эти растения растут при ослабленном освещении. Они поворачивают листочки
так, чтобы получить побольше света, но яркий свет может повредить листья
таких растений. О какой группе растений идёт речь?
A) влаголюбивые
B) теневыносливые
C) засухоустойчивые
D) светолюбивые
62

64.

5 нұсқа
Оқу сауаттылығы
1 мәтін
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, берілген тапсырмаларға дұрыс жауап
беріңіз
Печенье
Бір қыз бала орталық вокзалда пойыздың келуін күтіп отырды. Уақытты
қысқарту үшін ол кітап сатып алуды ұйғарды. Содан соң ол күту залынан тыныш
қана отырып, кітап оқитын орын тауып алды. Қораптағы печенье газет оқып
отырған ер адам мен екеуінің ортасында тұрды. Ол бір печенье алған кезде ер
адам да біреуін алды. Ер адамның бұл әрекетіне ол қатты таңырқады, бірақ
ештеңе айтпастан кітап оқуын жалғастыра берді. Өзі іштей: «Сене алар емеспін!
Мен батылдау адам болсам, міндетті түрде қарсы бірдеңе айтқан болар едім» деп
ойлады. Ол әлсін-әлсін қораптан бір печенье алған сайын ер адам да соны
қайталады. Осы іс-әрекет бір ғана печенье қалғанша жалғасты. Қыз бала ер адам
қандай әрекет жасар екен деп қарап отырды. Ер адам болса соңғы печеньені алды
да, ортасынан тең бөліп, бір жартысын қызға берді. Қатты ашуланған қыз
кітабын сөмкесіне тоғытты да, бұл жерден кеткенше асықты. Ашуын басу үшін
ол залдың басқа бір жеріне барып отырды. Ашуы тарқағаннан кейін ол кітап алу
мақсатымен сөмкесіне қолын салды. Сонда ғана ол сөмкесінде қорабы
ашылмаған өз печеньесін көрді.
1. Әңгіменің басында қыз бала не істеді?
А) Ол вокзалда пойыз күтіп отырды
В) Ол вокзалды тастап шығып кеткісі келді
С) Ол вокзалда ер адаммен сөйлесті
Д) Вокзалдан газет сатып алды
2. Қыз не сатып алды?
A)печенье
B)кітап
C)журнал
D)сөмке
3. Сөйлемегі көп нүктенің орындағы сөзді табының
Ер адамның бұл әрекетіне ол қатты ................., бірақ ештеңе айтпастан кітап
оқуын жалғастыра берді.
A)қуанды
B)таңырқады
C)жылады
D)күлді
4. Мәтіндегі қарамен жазылған сөзді қандай сөзбен алмастыруға болады?
A)шығарды
B)басты
63

65.

C)салды
D)тастады
2-мәтін
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, берілген тапсырмаларға дұрыс жауап
беріңіз.
Ертеде патшаның екі қызы болыпты. Патша екі қызын да жақсы көріп,
колынан келгенше оларды ештеңеден қақпай, қалағандарын жасап, айтқандарын
екі етпеуге тырысады екен. Дегенмен де өсе келе үлкен қызының мінезі өзгере
бастапты. Ол үнемі мұңайып, бақытсыз кейіпте жүретін болыпы.
Бір күні білімді бір адам патшаға қонаққа келіпті. Патшаның қайғылы түрін
көріп, себебін сұрапты. Патша: «Е-е-е... сұрама, күлмейтін бір қызым бар, дертін
ешкім білмейді» - дейді. «Патшам, рұқсат етсең, сарайыңызға қонақ болайын.
Мүмкін қызыңыздың қайғысының себебін табармын», - дейді жолаушы. Патша
қуанар рұқсат етті.
Сол күннен бастап саяхатшы екі қызды патша рұқсатымен жасырын аңди
бастапты. Қараса, екеуі түнде жатар алдыңда жастықтарының астынан бір дәптер
шығарып, бір нәрселер жазып, таңертең жазғандарын оқып, орындарынан
тұрады екен. Саяхатшы бір күні қыздар ұйықтағаннан кейін дәптерлерін алып
оқыса, кіші қыз өзіне жасалған жақсылықтарды, ал үлкен қыз тек болмашы
әділетсіздіктерді жазыпты.
Ертеңінде саяхатшы кіші қыздан рұқсат алын, оның дәптерін үлкен қыздың
жастығының астына қойды. Таң атысымен патшаның үлкен қызы жастық
астынан дәптерді алып оқыпты. Сарайдағылар екеуіне де бірдей қарағандықтан
ол дәптерде жазылғандарды жатырқамапты. Өзіне жасалған жақсылықтар есіне
түсісімен жүзі жадырап, қуанғаннан ән сала бастапты. Патша үлкен қызының
қуанғанын көріп, өз құлағы мен көзіне өзі сенбепті, Бірден саяхатшыны
шақырып, бұны қалай жүзеге асырғанын сұрапты. Саяхатшы: «Патшам, өмір
айна сияқты. Оның жақсы жақтарын ойласақ, бізге әдемі көрінер. Сіздің үлкен
қызыңыз өмірінің жаман жақтарын ойлағаны үшін бақытсыз болған», - деп
жауап береді. Патша үлкен қызын шақырып, оған енді дәптеріне тек
жақсылықтарды ғана жазуға кеңес беріпті. Сол күннен бастап, патшаның екі
қызы да бақытты өмір сүріпті.
5. Кіші қыз неге бақытты еді?
A) Өзінің көркіне көзі тояды
B) Ақылдылығына сенімді
C) Өзіне жасалған игі істерді ойлайды
D) Әкесі қатты еркелетеді
6. Патшаның үлкен қызының дертке шалдығуының себепшісі
A) Өзі
B) Сіңлісі
C) Сарай қызметшілері
D) Саяхатшы
64

66.

7. Мәтіндегі негізгі ой кімнің сөзі арқылы беріледі?
A) кіші қыздың
B) Патшаның
C) Саяхатшының
D) Қызметкерлердің
8. Саяхатшы неліктен қыздардың күнделігін жасырын оқыды?
A) Қыздар тәрбиесімен айналысу үшін
B) Қыздардың сырын ашу үшін
C) Қыздардын ақылдылығын білу үшін
D) Патшалықтың құпиясын ашу үшін
9. Патшаның неше қызы бар?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
10. Қай даналық ой (тағылым сез) мәтіннің түйінін ашады?
A) Шапағатты ойға беріл, шапағатты сөзге беріл, шапағатты іске беріл.
B) Ізгіліктен басқа таусылмайтын, бұзылмайтын байлық жоқ
C) Қаруын - білімің мен тілің, сүйенішің, тірегің ақылың болсын.
D) Құрметті адам болғың келсе - көптің сөзін сейле, халық жағында бол.
65

67.

Математикалық сауаттылық
1. Разрядтық қосылғыштарды қосындысы түрінде жаз:
405 102; 980 180
A) 405 + 102; 900 000 + 80 000 + 180
B) 405 000 + 100 + 2
C) 40 000 + 5 000 + 100 + 2; 908 000 + 100 + 80
D) 400 000 + 5 000 + 100 + 2; 900 000 + 80 000 + 100 + 80
2. 666 528 санында барлығы неше ондық бар?
A) 666
B) 66 652
C) 666 528
D) 6 665
3. Айгерім 5 дәптерге 125 теңге төледі. Ол 200 теңгеге неше дәптер алады?
A) 4
B) 25
C) 8
D) 10
4. Шаршы пішіндес бақшаның ұзындығы 12 м. Оның ауданын тап.
A) 144 м2
B) 244 м2
C) 44 м2
D) 344 м2
5. Теңдеуді шеш: х + 86 · 3 = 679
A) 421
B) 412
C) 258
D) 679
6. Теңдеуді шеш: а + 261 · 78 = 32 000 – 1 989
A) 9 653
B) 30 011
C) 9 635
D) 20 358
7.Ұшақ 6 сағатта 4 980 км қашықтықты ұшып өтті. Егер ол жылдамдығын
өзгертпесе, неше сағатта 7 470 км қашықтықты ұшып өтеді?
A) 6 сағ
B) 9 сағ
C) 8 сағ
D) 7 сағ
8. Шебер 5 күнде 35 бөлшек жасайды. Күнде осындай мөлшерде жасап отырса,
147 бөлшекті неше күнде жасап бітеді?
A)10 күн
B)15 күн
C)21 күн
D)5 күн
66

68.

9. Көбейтуді орында: 387 · 30
A) 11 010
B) 11 610
C) 11 410
D) 11 910
10. 1 га жерге тұқым себу үшін 320 кг тұқым қажет. Аудандары мынандай үш
алқапқа себу үшін қанша тұқым қажет?
1 – алқап – 500 га, 2 – алқап – 600 га, 3 – алқап – 700 га
A) 224 000
B) 576 000
C) 192 000
D) 160 000
11. 6 м/с жылдамдықпен жүгіретін спортшыға 84 м жерді жүгіріп өту үшін
жұмсалатын уақыт
А) 78 мин
В) 14 мин
С) 78 сек
D) 14 сек
12. Текше тәріздес бөлменің көлемі 216 см3 . Қырларын тап
А) 6 см, 6 см, 6 см
В) 6 см, 6 см, 5 см
С) 4 см, 27 см, 2 см
D) 2 см, 2 см, 54 см
67

69.

Жаратылыстану-ғылыми сауаттылық
1.Фотосинтез жүру үшін не қажет?
A) су
B) көмірқышқыл газ
C) күн сәулесі
D) тапырақ
2.Жарық сүйгіш өсімдіктерді көрсет
А) қызғалдақ, қазжуа, астық дақылдары
B) қайың, терек, емен
C) саумалдық, қырықұлақ
D) үйінкі, қарағай
3.Табиғи бірлестік қатарын тап
A) орман,тоғай,суқойма,бақша
B) орман,тоғай, суқойма,шөл,дала
C) егіс,бақша,бақ,саябақ
D) егіс,бақша,бақ,бақша
4. Қоңыз, көбелек, бал арасы қандай топқа жатады?
A) бунақденелілер
B) сүтқоректілер
C) жыртқыштар
D) аңдар
5.Суқойма жануарлары
A) дельфин,құндыз,балық
B) дельфин,құндыз,ілбіс
C) дельфин,құндыз,қыран
D) дельфин,балық,ілбіс
6. Ас қорыту мүшелерін ретімен орналастырыңыз:
A) ауыз қуысы, асқазан, аш ішек, тоқ ішек, жұтқыншақ, өңеш
B) ауыз қуысы, жұтқыншақ, өңеш, асқазан, аш ішек, тоқ ішек
C) жұтқыншақ, өңеш, ауыз қуысы, асқазан, аш ішек, тоқ ішек
D) жұтқыншақ, өңеш, ауыз қуысы, асқазан, тоқ ішек,аш ішек
7. Ересек адамның тамыры минутына неше рет соғады?
A) 1 минутта 40-50 рет соғады
B) 1 минутта 120-130 рет соғады
C) 1 минутта 60-80 рет соғады
D) 1 минутта 70-90 рет соғады
8. Қай кезде су мұзға айналады?
A) температура +5°С және одан жоғары болса
B) температура 0°С және одан төмен болса
C) температура 0-ден +5°С болса
D) температура 0°С және одан жоғары болса
68

70.

Грамотность чтения
Текст 1
Инструкция: Внимательно прочитайте текст и правильно выполните
задания к тексту.
Пустые страхи
Шёл Мишка по лесу ночью. Кто-то схватил его сзади. Обмер Мишка.
Стоит, не шелохнётся.
Сова закричала.
-Это сова меня держит! – Было дело, сунул лапу в дупло – дом совы
сломал.
Думает Мишка, как прощенья просить,- волк завыл.
-Волк меня держит!
Перед волком тоже виноват. На берёзах катался. Упал на волчье логово,
чуть волчат не задавил.
«Что волку-то сказать? – думает Мишка и чует – по спине что-то
бегает, по лапам, по животу.
-Пауки! – ахнул медвежонок. Сколько он паутины-то порвал, бродя по
лесу,- ужас!
Хотел на помощь звать, да в это самое время мышка из норы выскочила,
пятку медвежонку пощекотала.
Мишка-то как подскочит, как рванётся – и свободен. За сучок шёрсткой
зацепился.
(В.Бахревский)
109 слов
1.В какое время суток происходят события, описанные в тексте?
А) утром
В) вечером
С) днём
D) ночью
2. Восстанови последовательность страхов Мишки
А) пауки, волки, сова
В) сова, волки, пауки
С) волки, пауки, сова
D) сова, пауки, волки
3. Кто схватил Мишку?
А) пауки
В) сова
С) волки
D) сучок
4. Отметь предложение, выражающее главную мысль текста.
А) Коли хочешь себе добра, то никому не делай зла.
В) Лесом шёл, а дров не видел.
С) Глаза страшат, а руки делают.
D) У страха глаза велики
69

71.

Текст 2
Инструкция: Внимательно прочитайте текст и правильно выполните
задания к тексту.
Рыбы-следопыты
А как ты думаешь – могут ли рыбы различать запахи?
Есть такая рыба – лосось. Взрослые лососи живут в океане, а когда у них
созревает икра, они плывут в реки. Удивительны упорство и сила этих рыб,
которые пробиваются вверх по течению. Но самое замечательное то, что
каждый лосось плывёт для метания икры в тот самый ручей, в котором когдато вывелся из икринки он сам. Как находит лосось дорогу? Ведь в океаны
впадают десятки рек.
И вот учёные поставили опыт. В верховьях реки выловили несколько
сотен лососей, чуть-чуть не доплывших до своих родных ручьёв, а затем в
цистерне с водой отвезли обратно, вниз по реке. Там их пометили особыми
метками и выпустили. Но прежде у половины рыб ноздри заткнули
комочками ваты. Что же получилось? Рыбы с заткнутыми ноздрями так и
остались там, где их выпустили. Они кружились на одном месте и никак не
могли отыскать дорогу обратно. А все остальные снова поплыли вверх по
реке, в тот самый ручей, в котором они родились.
Оказалось, что у рыб очень тонкое обоняние. Например, форель по запаху
определяет места, где вода хоть чуточку загрязнена. А сомы и другие рыбы по
запаху могут узнавать друг друга. Соседа, к которому привыкли, не тронут – а
чужака будут прогонять.
(200 слов)
5. Куда отправляется лосось для метания икры?
А) в океан
В) в реки
С) в море
D) ручьи
6. Какой из органов чувств помог лососю найти дорогу в родной ручей?
А) осязание
В) слух
С) обоняние
D) зрение
7. К какому выводу пришли учёные, когда провели опыт над лососями?
А) лососи отыскивают дорогу по запаху
В) лососи по запаху узнают друг друга
С) лососи прогоняют чужаков
D) лососи определяют чистую воду
8. В какой книжный сборник можно поместить это произведение?
А) сказки
В) рассказы
С) всё обо всём
70

72.

D) стихи о природе
9. Какие качества помогают рыбам пробиваться вверх по течению?
А) внимание и зрение
В) хорошая память и слух
С) упорство и сила
D) тонкое обоняние и осязание
10. Выбери предложение соответствующее содержанию текста.
А) Оказалось, что у рыб очень слабое обоняние.
В) Взрослые лососи живут в океане
С) Рыбы с заткнутыми ноздрями поплыли вверх по реке.
D) Сомы и другие рыбы по запаху ищут пищу.
71

73.

Математическая грамотность
Инструкция: Вам предлагаются тестовые задания с выбором одного
правильного ответа.
1. Какое число представлено в виде суммы разрядных слагаемых:
17 000 000 + 50 000 + 1 000 + 20 + 6
А) 17 510 026
В) 17 500 126
С) 17 051 026
D) 17 050 126
2. Найди значение выражения: сумму чисел тридцать шесть тысяч пятнадцать и
сто двадцать одна тысяча пятьсот двадцать три уменьшить на пятьсот тридцать
восемь
А) 157538
В) 157000
С) 84967
D) 158076
3. Чему равно частное, если делимое 29602, делитель 236 и остаток 102?
А) 25
В) 225
С) 120
D) 125
4. Расставь порядок действий и найди значение выражения:
1000 – 32032 : 208 + 551156: 607 =
А) 1754
В) 846
С) 1764
D) 1654
5. Найди значение буквенного выражения
30х – 20х + 2х – 65, при х = 20
А) 12х - 65
В) 155
С) 175
D) 5
6. Семья из трех человек (мама, папа и ребенок) собралась в поездку. Стоимость
взрослого билета на поезд составляет 2716 тенге, а детского 1358 тенге. Сколько
сдачи получит папа при покупке билетов, если он в кассу подал 10000 тенге?
А) 5926 тг
В) 4568 тг
С) 3210 тг
D) 2210 мг
7. Реши задачу:
72

74.

Из пунктов А и В навстречу друг другу выехали автомобиль со скоростью 60
км/ч и велосипедист со скоростью 15 км/ч. Встретятся ли автомобиль и
велосипедист через два часа, если расстояние между пунктами 160 км?
А) встреча состоится
В) встреча не состоится
С) встретятся через два часа
D) встретятся через 1 час 30 мин
8. Составь и реши задачу по таблице:
Производительность Время
Объем работы
труда
работы
1 рабочий 16 деталей в час
4 часа
? дет.
Одинаковый
2 рабочий ? деталей в час
в 2 раза >
? дет.
А) 64 детали
В) 16 деталей
С) 32 детали
D) 8 деталей
9. Найди верное равенство:
А) 6 м2 4 дм2 = 60400 см2
В) 2 сут 3 ч = 52 ч
С) 3 га 4 а = 34 а
D) 56378 г = 563 кг 78 г
10. Реши задачу: Внимательно рассмотри фигуру.
Сколько понадобиться краски, чтобы покрасить пол, имеющий форму фигуры на
рисунке, если на 1 м2 требуется 200 г краски
А) 22400 г
В) 27600 г
С) 4800 г
D) 19200 г
11. Изучи диаграмму. Числа – обозначают количество выпавших осадков за
месяц в сантиметрах. Ответь на вопрос: На сколько больше осадков выпало в
зимние месяцы, чем в летние?
73

75.

А) 280
В) 190
С) 270
D) 210
12. Реши задачу:
А) 12
В) 13
С) 14
D) 5
74

76.

Естественно-научная грамотность
1. В каких частях растения перерабатывают углекислый газ, с помощью них
растения дышат?
А) корень
B) стебель
C) цветок
D) лист
2.Какое из животных откладывает икру?
А) страус
B) лягушка
C) волк
D) черепаха
3. Определи топливо, находящееся в жидком агрегатном состоянии
А)
B)
C)
D)
4. Чего в составе воздуха больше всего?
А) кислорода
B) углерода
75

77.

C) азота
D) углекислого газа
5. Земля совершает один оборот вокруг своей оси _______
А) за 24 часа
B) за 365 дней
C) для смены времен года
D) за 366 дней
6. Ознакомьтесь с техникой безопасности при прыжках на батуте и ответьте на
вопрос.
Начинайте прыгать с середины батута и вы приземлитесь на его середину.
Если вы приняли правильную позицию, то когда вы отталкиваетесь от батута
пальцами ног, то вы будете прыгать назад. Когда вы отталкиваетесь пятками, то
вы будете прыгать вперед. Помогайте себе руками в каждом движении.
Соблюдайте осторожность во время прыжков. Падение с батута может привести
к серьезным травмам.
Какая сила используется при прыжках на батуте?
А) сила скольжения
B) сила упругости
C) сила трения
D) сила тяжести
7. Прочитайте рассказ и ответьте на вопрос.
Пошёл Ваня в лес по грибы. Погода была солнечная, небо голубое-голубое.
Вдалеке виднелись темно-зеленые деревья. На лесной полянке он нашел много
грибов. Набрал полное маслят и лисичек. Огляделся по сторонам, а по какой
тропинке возвращаться, домой не знает. Заблудился. Испугался. Стал звать на
помощь. Кричит а-уууу, а-уууу. Вдруг он услышал свой голос - эхо.
Когда возникает эхо?
А) звуковые волны проходят сквозь тела
B) когда кто-то отвечает
C) звуковые волны отражаются от тел, находящихся на их пути
D) звуковые волны поглощаются телами
8. В природе существуют взаимосвязи между разными
животными. Какой тип взаимосвязи показан на
рисунке?
76

78.

А) симбиоз
B) нахлебничество
C) хищничество
D) нейтрализм
77

79.

6 нұсқа
Оқу сауаттылығы
1-мәтін
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып шығыңыз және берілген
тапсырмаларды дұрыс орындаңыз.
Арман күш-жігерлі бала болып өсті. Барлық балалар одан қорқатын.
Қорықпауға амал бар ма? Ол жолдастарын ұрып-соғып, қыздарды айырсадақпен
ататын. Ақтөс атты күшігінің құйрығын басып, мысығының мұртын жұлып,
кішкентай кірпіні төсек астына қуып, тіпті өзінің әжесіне дөрекі сөйлейтін.
Арман ешкімнен қорықпайтын және осы қылығын өте мақтан тұтты.
Ұлдар Арманмен ойнамайтын болды. Ол қыздарға барып еді, бірақ олар
теріс бұрылды. Арман Ақтөс атты күшігіне жақындап ойнағысы келді, күшік
көшеге қарай қашып кетті. Ол енді мысығымен ойнағысы келді. Мысық
Арманнан қашып, шкафтың ішіне кіріп кетті. Диванның астынан кірпіні
шығаруға тырысты, еш нәрсе шықпады. Кірпі басқа үйге көшіп кеткен еді.
Арман әжесіне жақындады, ол немересіне мүлдем назар аудармады. Бөлменің бір
бұрышында жарма сұрыптап, көздерінен аққан жас тамшыларын сүртіп отыра
берді.
Арман үшін аспанға қара бұлт төнгендей болды. Арман жападан жалғыз
қалды.
(129 сөз)
1. Әжесі Арманға не үшін ренжіді?
А) Арман әжесіне жиі дөрекі мінезін көрсететін.
В) Арман серуеннен үйге кеш келетін.
С) Арман үй шаруасына болыспайтын.
D) Арман кішкентай кірпіні үйден қуған.
2. Арман неге жалғыз қалды?
A) Арман жалғыз жүргенді ұнататын.
B) Арман бәрінің мазасын алып, дөрекі мінезін көрсетті.
C) Әжесі Арманды үйге қамап қойды.
D) Арман жалғыздықпен өзін сынап көрді.
3. Арман нені мақтан тұтты?
A) Жалғыз қалғанын
B) Жігерлі болуды
C) Ешкімнен қорықпауды
D) Әжесіне дөрекі мінезін көрсетуді
4. Ең қорқынышты болған жағдай?
А) Дөрекілік
B) Жалғыздық
C) Өкпешілдік
D) Қорқыныш
78

80.

2-мәтін
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып шығыңыз және берілген тапсырмаларды
дұрыс орындаңыз.
Аралар
Ежелгі уақыттан бері адамдар балдың керемет қасиеттерін бағалады. Олар
ормандағы ескі ағаштардың қуыстарынан жабайы бал жинады. Ара үйіндісінің
шабуылы адам үшін қайғылы аяқталатын болған. Бірақ біртіндеп адамдар
араларды үйрете бастады, қазір ара ұяларындағы омарталарда тұрады және үй
жануарлары болып табылады. Аралар кейбір жөке, акация, қарақұмық сияқты
гүлді өсімдіктерден қант шырынын (балшырындарды) жинайды. Олар қант
шырынын жинау үшін шуақты, тыныш күндерді қалайды.
Бал - бұл аралардың қысқы тамағы. Өйткені, қыста аралар ұйықтамайды,
ал бал жинайтын гүлдер жоқ. Сондықтан олар жаз бойы жұмыс істейді.
Жұмыс істейтін аралар, аналық ара мен аталық аралар болып үшке бөлінеді.
Жұмыс істейтін аралардың жұмысы қатаң бөлінеді: кейбіреулері «олжа» әкеледі,
басқалары ара ұяшықтарын салады, үшіншілері ара ұяшықтарын тазартады,
төртіншілері қанаттарымен желдеткіш сияқты, омартаны желдетеді, бесіншісі
«күзетші қызметін» атқарады, алтыншысы балаңқұрттарды тамақтандырады.
Аналық ара ешқандай жұмыс істемейді және үнемі күтімді қажет етеді.
Жұмысшы аралар аналық араға «күтім жасайды» және оны ара сүтімен
тамақтандырады. Аталық ара – нағыз арамтамақ деуге болады. Ол жұмыс
істейтін аралардан әлдеқайда үлкен, ол еш нәрсеге алаңдамай, қиындықсыз өмір
сүреді.
Аралармен бұрыннан келе жатқан «достыққа» қарамастан, адамдар олар
туралы әлі көп нәрсені білмейді. Мысалы, омартаға оралғанда, аралар айнала –
«билей» бастайтынын адамдар байқаған. Осылайша аралар бір-біріне табылған
бал орындары туралы хабарлайды. Ызылдау да белгілі бір мағынаға ие, оны
шешу үшін қазіргі кезде ғалымдар зерттеу барысында.
(206 сөз)
5. Мәтін мазмұнына сәйкес сөйлемді белгілеңіз.
А) Аналық ара өздігінен ара сүтімен тамақтанады.
B) Аз мөлшердегі ара уы – құнды дәрі болып табылады.
C) Жұмыс араларының еңбектері қатаң бөлінген.
D) Аралар – адамға шабуыл жасайтын жабайы аңдар.
6. Қысқы уақытта аралар үшін бал - ........
A) дәрі
B) дәрумен
C) тамақ
D) сүт
7. Төменде айтылғандардан тек жұмысшы аралар ғана істейтін жұмыс түрі?
А) арамтамақ – жатып ішерлер
В) ұяшықтарды тазартады
С) көп бал жейді
D) уайымсыз өмір сүреді
79

81.

8. Неліктен аралар ұяға оралып келгенде «билейді»?
A) үйге оралғандарына қуанады
B) басқалардың алдында жинаған балшырындарымен мақтанады
C) адам жақындап келе жатқанын ескертеді
D) табылған балды жерлер туралы хабарлайды
9. Осы сөз орамында берілген әдеби тәсіл
… төртіншілері қанаттарымен желдеткіш сияқты, омартаны желдетеді …
A) теңеу
B) эпитет
C) кейіптеу
D) күшейту (әсірелеу)
10. Мәтінге жоспар жасау үшін аталған тармақтарды ретімен орналастырыңыз
1. Аналық ара мен аталық ара
2. Араларды адамдар үйрете бастады
3. Аралардың қысқы тамақтары
4. Аралардың өзара байланысу тәсілі
5. Жұмысшы аралардың еңбегі
A)
4,5,1,3,2
B)
2,3,5,1,4
C)
1,5,3,4,2
D)
3,4,1,5,2
80

82.

Математикалық сауаттылық
1.
Берілген сөз есепті оқып, ондағы кездесетін сандарды берілген
нұсқалардан таңдаңыз.
Бір учаскеден он сегіз мың екі жүз алты килограмм картоп, екіншісінен екі жүз
алты мың бес жүз он үш килограмм артық, ал үшінші учаскеден жүз он бір мың
отыз екі килограмм картоп жиналды.
А) 180206, 206513, 111032
В) 18206, 260513, 11132
С) 18206, 206513, 111032
D) 18026, 265130, 110032
2. Бірінші тапсырмада берілген сөз есеп бойынша екінші учаскеден қанша
килограмм картоп жиналды?
А) 224719
В) 206513
С) 129238
D) 317545
3. Мөлдір қорап қырлары 1 см текшелермен толтырылды.
Қорапты толтыру үшін қанша текше қосу керек?
А) 84
В) 100
С) 45
D) 96
5.
Дұрысын белгілеңіз
Белка және Стрелка атты ғарышкер иттер 1960 жылы 19 тамызда Советтік
«Спутник-5» кемесімен ғарышқа ұшқан. Ұшу уақыты 25 сағатқа созылды. Бұл
уақытты секундпен көрсетіңіз.
А) 1500 сек
В) 90000 сек
С) 600 с
D) 10500 сек
5. 653 пен 17 сандарының көбейтіндісі нешеге тең?
А) 11101
В) 11201
С) 11120
D) 10101
6. Есептің дұрыс жауабын көрсетіңіз: 1908 – 13 ∙ (8 ∙ 9 + 45) =
А) 504
В) 2295
С) 270
81

83.

D) 387
12. Бөлмені жабу үшін қанша линолеум қажет?
А) 80 м2
В) 65 м 3
С) 65 м2
D) 25 м2
13. Бұл фигураның формасы қандай?
А) шаршы
В) тік төртбұрыш
С) параллелепипед
D) куб
14. Тәуліктің 2/3 бөлігі неше сағатты құрайды?
А) 16 сағ.
В) 18 сағ.
С) 36 сағ.
D) 8 сағ.
15.
Балалар 2800 ағаш отырғызды, олардың 40% – жөке ағашы. Балалар қанша
жөке ағашын отырғызды?
А) 70
В) 1120
С) 280
D) 600
16. Төртінші есептің жауабын жазыңыз.
А) 90
В) 54
С) 17
D) 52
12. Теңдеудің түбірі нешеге тең: 3074 + х : 8 = 3524
А) 450
В) 900
С) 3600
D) 3200
82

84.

Жаратылыстану - ғылыми сауаттылық
1. Дұрыс жауапты белгілеңіз.
Жаттығу кезінде Самат жиі дем алып, ентіге бастағанын байқады. Бұл оның
денесіне көбірек .......... қажет болғандықтан болды.
A. көмірқышқыл газы
B. сутегі
C. су
D. оттегі
2. Ақуыз-адамның дұрыс тамақтануының маңызды элементі. Келесі тағамдардың
қайсысында ақуыз көп?
A. балық B. жемістер
C. нан
D. жасыл көкөністер
3. Су сұйық, қатты немесе газ түрінде болуы мүмкін. Келесі күйлердің қайсысы
қатты болып табылады?
A. бу
B. мұз
C. бұлт
D. жаңбыр тамшысы
4. Арманда температурасы бірдей үш контейнер бар. Біреуі металдан, екіншісі
картоннан, үшіншісі ағаштан жасалған. Суретте көрсетілгендей, ол әр
контейнерге суық су құйылған бөтелкені салды. Бірнеше минуттан кейін Арман
әр контейнердің сыртқы бетінің температурасын өлшеді.
Келесі тұжырымдардың қайсысы дұрыс?
A) барлық үш контейнердің сыртқы беті бірдей температураға ие
B) металл контейнердің сыртқы беті ең төменгі температураға ие
C) картон контейнерінің сыртқы беті ең төменгі температураға ие
D) картон мен ағаш контейнерлерінің сыртқы беттері бірдей температураға ие
5. Көптеген құстар жұмыртқаларын балапандар пайда болғанша басып жатады.
Құстар неге жұмыртқаларын балапандар пайда болғанша басып жататынын
төменде берілген тұжырымдамалардың қайсысы дұрыс түсіндіреді?
А. жұмыртқалар ұядан құлап кетпеуі үшін
B) жұмыртқаларды желден қорғау үшін
C) жұмыртқаларды әрқашан жылы ұстау үшін
83

85.

D) жұмыртқаларды жаңбырдан қорғау үшін
6. Дұрыс жауапты белгілеңіз
Көлік жүретін жол бөренемен бөгеттеліп қалды. ІІлияс бөренені жолдан шығару
үшін тас пен мықты темір шыбықты пайдаланады. Тас және бөрененің қандай
орналасуы Ілиясқа ең аз күш жұмсап, домалатып жолдан алуға мүмкіндік береді?
A
B
C
D
7. Өсімдіктің өмірлік циклінің кезеңдерін дұрыс ретпен атаңыз.
A) жас өсімдік, тұқым, гүл, көшет, жеміс қалыптастыру;
B) гүл, жас өсімдік, тұқым, көшет, жемістердің пайда болуы;
C) тұқым, көшет, жас өсімдік, гүл, жемістердің пайда болуы;
D) көшет, тұқым, жас өсімдік, гүл, жемістердің пайда болуы.
8. Дұрыс мәлімдемені таңдау қажет.
Раушан мен Жарас туған күнді мерекелеуге дайындыққа көмектесті. Олар торт
пісірді, бірақ қателесіп, қанттың орнына тұз қолданды. Тек қонақтар келгенге
дейін Жарас торттың дәмін татып көріп, оның тұзды екенін түсінді. Ол торттан
тұзды алып тастап, оны қантпен алмастыра ала ма?
А) Иә, өйткені қант жақсы еріткіш.
В) Жоқ, өйткені торт дайын және оны өңдеу процесінде химиялық реакция пайда
болды.
С) Иә, егер торттың үстіне қант себетін болса.
D) Жоқ, өйткені тұз ерігіштігі жоқ.
84

86.

Грамотность чтения
Текст 1
Инструкция: Внимательно прочитайте текст и правильно выполните задания
к тексту.
Самое страшное
Вова рос сильным мальчиком. Все боялись его. Да и как не бояться! Он
бил товарищей, стрелял в девочек из рогатки. Собаке Пушку на хвост наступал,
коту Мурзею усы выдёргивал, ёжика под диван загонял, даже своей бабушке
грубил. Никого не боялся Вова и очень этим гордился.
Настал такой день, когда мальчики не захотели с ним играть. Он
к девочкам побежал, но они отвернулись. Кинулся Вовка к Пушку, а тот на
улицу удрал. Хотел Вова с Мурзеем поиграть. Кот сбежал от Вовы на шкаф.
Решил Вова ёжика из-под дивана выманить. Куда там! Ёжик в другой дом жить
перебрался. Подошёл Вова к бабушке, а она даже глаз не подняла на внука.
Сидит в уголке, крупу перебирает да слезинки утирает.
Наступило самое страшное, что только бывает на свете: Вова остался один.
Один-одинёшенек!
(По Е. Пермяку)
(130 слов)
1. За что бабушка обиделась на Вову?
А) Вова часто грубил своей бабушке.
В) Вова поздно приходил домой с прогулки.
С) Вова не помогал бабушке по хозяйству.
D) Вова выгнал ёжика из дома.
2. Почему Вова остался один?
A) Вова любил проводить время в одиночестве.
B) Вова всем досаждал.
C) Бабушка заперла Вову дома.
D) Вова испытывал одиночеством характер.
3. Вова гордился тем, что…
A) Остался один
B) Был сильным мальчиком
C) Никого не боялся
D) Грубил своей бабушке
4. Что оказалось страшнее всего
А) Грубость
B) Одиночество
C) Обидчивость
D) Страх
85

87.

Текст 2
Инструкция: Внимательно прочитайте текст и правильно выполните задания
к тексту.
Пчёлы.
Ещё очень давно люди оценили замечательные качества пчелиного мёда.
Они собирали дикий мёд в лесу в дуплах старых деревьев. Нападение пчелиного
роя заканчивалось трагически для человека. Но постепенно пчёлы были
приручены людьми, живут теперь на пасеках в ульях и являются домашними
животными. Пчёлы собирают сахаристый сок (нектар) с некоторых цветущих
растений: липы, акации, гречихи. Для сбора они предпочитают солнечные
безветренные дни.
Мёд – это зимняя еда пчёл. Ведь зимой пчёлы не спят, а цветов, как
известно, нет. Вот и трудятся они всё лето.
У пчёл различают рабочих пчёл, матку и трутней. Труд рабочих пчёл строго
разделён: одни приносят «добычу», другие строят соты, третьи чистят соты,
четвёртые крыльями, как вентилятором, проветривают улей, пятые несут
«караульную службу», шестые кормят личинок.
Матка не выполняет никакой работы, и сама требует постоянного ухода.
Рабочие пчёлы «ухаживают» за маткой и кормят её пчелиным молочком.
Трутень же, - откровенный нахлебник. Он намного крупнее рабочих пчёл, он
живёт
без
забот
и
хлопот.
Несмотря на давнюю «дружбу» с пчёлами, люди многого о них ещё не
знают. Например, люди часто замечали, что, вернувшись к улью, пчела начинает
кружиться – «танцевать». Оказывается, так пчёлы сообщают друг другу о
найденных медоносных местах. Жужжание тоже имеет определённый смысл,
над разгадкой которого сейчас работают учёные.
(200 слов)
5. Укажи предложение, соответствующее содержанию текста.
А) Матка кормится пчелиным молочком самостоятельно
B) В малых количествах пчелиный яд – ценное лекарство.
C) Труд рабочих пчёл строго разделён
D) Пчёлы – это дикие животные, которые атакуют человека.
6. Чем является мед для пчел в зимнее время?
A) лекарством
B) витаминами
C) едой
D) молочком
7. Что из перечисленного делают только рабочие пчёлы?
А) являются нахлебниками
В) чистят соты
С) едят много мёда
D) живут без забот
8. Почему пчела, вернувшись к улью, «танцует»?
A) радуется возвращению домой
86

88.

B) хвастается перед другими собранным количеством нектара
C) предупреждает о приближении человека
D) сообщает о найденных ею медоносных местах
9. Литературный прием в данной фразе
…четвёртые крыльями, как вентилятором проветривают улей…
A) сравнение
B) эпитет
C) олицетворение
D) гипербола
10. Расположи перечисленные пункты в такой последовательности, чтобы
получился план к тексту
1. Матка и трутень
2. Пчелы приручены человеком
3. Зимняя еда пчел
4. Способы общения пчел
5. Труд рабочих пчел
A. 4,5,1,3,2
B. 2,3,5,1,4
C. 1,5,3,4,2
D. 3,4,1,5,2
87

89.

Математическая грамотность
1. Прочитай задачу, выбери из задачи правильный ряд чисел.
С одного участка собрали восемнадцать тысяч двести шесть килограммов
картофеля, с другого на двести шесть тысяч пятьсот тринадцать килограммов
больше, а с третьего участка собрали сто одиннадцать тысяч тридцать два
килограмма картофеля.
А) 180206, 206513, 111032
В) 18206, 260513, 11132
С) 18206, 206513, 111032
D) 18026, 265130, 110032
2. Сколько килограмм картофеля собрали со второго участка из первого
задания?
А) 224719
В) 206513
С) 129238
D) 317545
3. Прозрачную коробку заполнили кубиками с ребром, равным 1 см. Сколько
надо добавить кубиков, чтобы коробка стала полной?
А) 84
В) 100
С) 45
D) 96
Белка и Стрелка — собаки-космонавты, совершившие космический
полёт на советском корабле «Спутник-5» 19 августа 1960 года. Полет
продолжался 25 часов. Вырази это время в секундах.
А) 1500 сек
В) 90000 сек
С) 600 с
D) 10500 сек
5. Чему равно произведение чисел 653 и 17
А) 11101
В) 11201
С) 11120
D) 10101
7. Найди верный ответ к выражению: 1908 – 13 ∙ (8 ∙ 9 + 45) =
А) 504
В) 2295
С) 270
D) 387
7. Сколько потребуется линолеума, чтобы застелить комнату, следующих
размеров:
6.
88

90.

А) 80 м2
В) 65 м 3
С) 65 м2
D) 25 м2
8. Какую форму имеет данная фигура?
А) квадрат
В) прямоугольник
С) параллелепипед
D) куб
9. Сколько часов составляет 2/3 от суток?
А) 16 ч
В) 18 ч
С) 36 ч
D) 8 ч
10. Ребята посадили 2800 деревьев, 40% из них – липы. Сколько лип посадили
ребята?
А) 70
В) 1120
С) 280
D) 600
11. Какое число пропущено?
А) 90
В) 54
С) 17
D) 52
12. Чему равен корень уравнения: 3074 + х : 8 = 3524
А) 450
В) 900
С) 3600
D) 3200
89

91.

Естественно-научная грамотность
1. При выполнении физических упражнений Самат заметил, что начал дышать
чаще. Это произошло потому, что его организму нужно больше...
A) углекислого газа
B) водорода
C) воды
D) кислорода
2. Белок - неотъемлемый элемент правильного питания человека. Какой из
следующих продуктов содержит много белка?
A) рыба
B) cвежие фрукты
C) хлеб
D) зеленые овощи
3. Вода может быть жидкостью, твердым телом или газом. Что из следующего
является твердым телом?
A) пар
B) кусок льда
C) облако
D) дождевая капля
4. У Армана есть три емкости, имеющие одинаковую температуру. Одна емкость
сделана из металла, вторая из картона, третья – из дерева. В каждую емкость он
поместил бутылку с холодной водой, как показано на рисунке. Через несколько
минут Арман измерил температуру внешней поверхности каждой емкости.
Какое из следующих утверждений верно?
A) внешняя поверхность всех трех емкостей имеет одинаковую температуру
B) внешняя поверхность металлической емкости имеет самую низкую
температуру
C) внешняя поверхность картонной емкости имеет самую низкую температуру
D) внешние поверхности картонной и деревянной емкостей имеют одинаковую
температуру
5. Большинство птиц высиживают яйца, пока из них не вылупятся птенцы. Что
из приведенного ниже лучше всего объясняет, почему птицы высиживают яйца?
A) чтобы яйца не выпали из гнезда
B) чтобы защитить яйца от ветра
C) чтобы яйца были всегда в тепле
90

92.

D) чтобы защитить яйца от дождя
6. Бревно загородило дорогу. Ильяс использует камень и крепкий железный
прут, чтобы откатить бревно с дороги. Какое расположение прута, камня и
бревна позволит Ильясу откатить бревно, приложив минимальную силу?
отметь
A)
B)
C)
D)
7. Назови в правильном порядке этапы жизненного цикла растения:
A) молодое растение, семя, цветок, проросток, образование плода;
B) цветок, молодое растение, семя, проросток, образование плода;
C) семя, проросток, молодое растение, цветок, образование плода;
D) проросток, семя, молодое растение, цветок, образование плода.
8. Раушан и Жарас помогали в подготовке к празднованию дня рождения. Они
испекли торт, но по ошибке использовали соль вместо сахара. Только перед
приходом гостей Жарас попробовал торт и понял, что он соленый. Может ли он
удалить соль из торта и заменить ее сахаром? Выбери верное утверждение.
А) Да, так как сахар - хороший растворитель.
В) Нет, потому что торт уже готов и произошла химическая реакция в процессе
термической обработки.
С) Да, если посыпать сахар сверху торта.
D) Нет, потому что соль не обладает растворимостью.
91

93.

7 нұсқа
Оқу сауаттылығы
1-мәтін
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, берілген тапсырмаларға дұрыс жауап
беріңіз.
Демалыс күні отбасымызбен бірге қаладағы хайуанаттар бағына баруды
жоспарладық. Таңертен таңғы астан кейін бәріміз жолға жиналдық. Інім екеуміз
құстарға беру үшін кептірілген сатып алдық. Хайуанаттар бағы өте үлкен екен.
Онда әлемнің әр елінен әкелінген түрлі жануарлар мен құстарға, жабайы аңдар
мен жыландар бар. Хайуанаттар бағындағы аңдар мен құстарға үш мезгіл азық
беріледі. Біз ақ аю мен бірнеше құстардың жанына барып суретке түстік. Інім
құстарға арнайы апарған кептірілген нанын берді. Бақтың іші таза әрі кең.
1.Сөйлемді толықтырыңыз.
Біз демалыс күні ... .
A)қалаға қыдырып бардық
B)жануарлар бағын араладық
C)баққа баруды жоспарладық
D)қаладағы бақтарда серуендедік
2. Мәтінге сәйкес келмейтін ақпаратты таңдаңыз.
A) Қалада хайуанаттар бағы ашылды
B) Демалыста хайуанаттар бағына баруға болады
C)Інім екуміз құстарға кептірілген нан ала бардық
D)Хайуанаттар бағында жануарлар мен құстардың бірнеше түрі бар.
3. Мәтіндегі басты тірек сөзді табыңыз.
A) хайуанат, бақ, жоспар
B) демалыс, жануар, азық
C) демалыс, хайуанаттар бағы, іні
D) хайуанаттар бағы, сурет, мезгіл
4. Мәтінге сәйкес ақпаратты таңдаңыз.
A)Қалада бірнеше хайуанаттар бағы бар.
B)Інісі хайуанаттар бағында жұмыс істейді.
C)Қаламыздағы хайуанаттар бағы шағын әрі таза.
D)Хайуанаттар бағында құстарға кептірілген нан беруге болады.
2-мәтін
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, берілген тапсырмаларға дұрыс жауап
беріңіз.
Еркіндік статуясы Америка құрама штаттарының символы. Бірақ ол
Францияда жасалған. 1884 жылы 4 шілдеде Париж қаласында француз халқы
атынан Америка елшісіне ресми сыйлық ретінде тапсырылған. Статуяны
92

94.

бөлшектеп, теңіз арқылы Нью-Йоркке жеткізген. Ал статуяны орнататын
тұғырды (постамент) американдықтар өздері жасаған. Статуяның биіктігі – 46
метр, ал тұғыры - 47 метр. Француздар Еркіндік статуясы арқылы Америка
мемлекетіне сезімін таңдану (таңырқау) және мадақтау сезімін білдіргісі келді,
әрі америка және француз халықтарының бір-біріне ықыласын оятуға тырысты.
1.
Мәтінге лайық дәлірек тақырыпты таңдаңыз.
A) АҚШ сивмолы
B) Күтпеген сыйлық
C) Француздар әрекеті
D) Еркіндік статуясының тарихы
2.
Мәтінде жоқ ақпаратты көрсетіңіз.
A) статуяның қашан жасалғаны
B) статуяның қалай жеткізілгені
C) статуяның неден жасалғандығы
D) статуяның қашан тапсырылғаны
3.
Мәтіндегі негізгі ақпаратты көрсетіңіз.
A) статуяның жасалуы
B) статуяның жеткізілуі
C) статуяны орналастыру
D) статуяны кім, неге жасағандығы
4.
Асты сызылған сөздерге сұрақ қойыңыз.
Статуяны бөлшектеп, теңіз арқылы жеткізген
A) қашан?
B) қайда?
C) қалай?
D) немен?
5. Статуя тұғырының биіктігі қанша метр?
A) 46 метр
B) 47 метр
C) 49 метр
D) 48 метр
6. Еркіндік статуясы қай елде жасалған?
A) Франция
B) АҚШ
C) Ресей
D) Қытай
93

95.

Математикалық сауаттылық
1. 12635 саны разрядтық қосындылар түрінде көрсетілген:
А)10000+2000+60+30+5
В)10000+2000+6000+35
С)10000+2000+600+30+5
D)10000+2000+600+3+5
2. Амалдарды орындаудың дұрыс ретін көрсетіңіз 1205-796+24966÷38
А) ÷; -; +
В)-; +; ÷
С)-; ÷; +
D) ÷; +; 3. 384 пен 206 сандарының көбейтіндісі нешеге тең?
А)79104
В)78140
С)79114
D)78104
4. Сөз есептің екінші амалы:
6 м мата үшін 16 800 теңге төленді.
Егер баға 32 теңгеге көтерілсе,
9 м мата үшін қанша төлеу керек?
А) 2800+32=2832 (тг)
В) 2800-32=2768(тг)
С) 2768·9=24912(тг)
D) 16800÷6=2800 (тг)
5. 3 костюм 21 000 теңге тұрады. 4 костюм қанша теңге тұрады?
А)7000
В)63000
С)84000
D)28000
6. Бір уақытта екі автокөлік бір-біріне қарай беттеді. Біріншісі 75 км/сағ
жылдамдықпен, екіншісі 65 км/сағ жылдамдықпен жүрді. Еегер олар 3 сағаттан
кейін кездессе, олардың арасындағы қашықтық қандай болды?
А)520км
В)225км
С)420км
D)30км
7. Қабырғалары 13 см және 5 см тік төртбұрыштың ауданы
А)36см²
В)18см²
С)65см
D)65см²
8. 60 000 кг = ... ц
А)60 ц
В)600 ц
94

96.

С)6000 ц
D)6 ц
9. ¼ км неше метрге тең?
А)100 м
В)250 м
С)350 м
D)200 м
10. Өрнектің мәнін табу: 5800-28·с, с=49
А) 4528
В) 3428
С) 4428
D) 4429
11. Маржанның 300 теңгесі бар. Ол асханада түскі ас ішетін болды. Палау,
шырын, 2 тілім нан мен балмұздақ сатып алуға ақшасы жеткілікті ме?
Маржанның қанша теңгесі қалады?
Ас мәзірі
Тағамның
бағасы
Борщ
100 теңге
Қышқылтым көже
110 теңге
Палау
130 теңге
Жасыл бұршақ қосылған шұжық 165 теңге
Картоп пен балық
120 теңге
Шырын
35 теңге
Шәй
20 теңге
Нан (1 тілім)
5 теңге
Балмұздақ
85 теңге
Тоқаш
55 теңге
А) 60 теңге
В) 150 теңге
С) 40 теңге
D) 90 теңге
12. Оқушылар тобы 18 адамнан тұрады. Олар француз және / немесе ағылшын
тілдерін үйренеді. 13 адам ағылшын тілін, 9 адам француз тілін үйренеді. Бір
уақытта қанша адам екі тілді үйренеді: ағылшын және француз?
А)4
В)6
С)22
D)5
95

97.

Жаратылыстану - ғылыми сауаттылық
1. Егер сіз ыстық затқа қолыңызды тигізсеңіз, тез тартып аласыз. Бұл адам
ағзаларының қандай жүйесімен байланысты?
А) ас қорыту жүйесі
B) қан айналым жүйесі
C) жүйке жүйесі
D) тыныс алу жүйесі
2. Барлық денелер қай әрекетке байланысты жерге тартылады:
А) серпімділік күштері;
B) үйкеліс күштері;
C) ауырлық күші;
D) қысым күштері
3. Бұрғылау әдісімен не өндіріледі:
А) көмір, шымтезек
B) мәрмәр, гранит
C) тұз, фосфориттер
D) мұнай, табиғи газ
4. Орманда бірдей тамақпен қоректенетін түлкілер мен қасқырлар тұрады.
Қарым-қатынас түрін көрсетіңіз.
А) бейтараптылық
B) бәсекелестік
C) симбиоз
D) жыртқыштық
5. Ауадағы ең көп газ қандай?
А) көмірқышқыл газы
B) азот
C) басқа газдар
D) оттегі
6. Тау жынысын сипаттау бойынша анықта:
Өткір иісі бар, жанғыш қара түсті сұйықтық; майлау, бензин, керосин,
пластмасса және т. б. өндіру үшін қолданылады.
A) көмір
B) мұнай
C) газ
D) шымтезек
7. Қандай материалдар электр тогын өткізеді?
А) алюминий қасық
B) резеңке етік
C) пластикалық табақ
D) Фарфор шыныаяқ
8. Тау жынысын берілген сипаттама бойынша анықтаңыз:
Әктастан түзілген өте қатты және тығыз тау жынысы. Ол әртүрлі түске ие,
көбінесе әдемі өрнектелген болады. Ол оңай өндіріледі, ескерткіштер салу және
ғимараттарды безендіру үшін қолданылады.
96

98.

А) мәрмәр
B) гранит
C) тас көмір
D) әктас
97

99.

Грамотность чтения
Текст 1
Инструкция: Внимательно прочитайте текст и правильно выполните задания
к тексту.
Жалейкин
Жалейкин — мальчуган добрый. Когда видит рядом зло, очень страдает. И
хочется ему вмешаться, все исправить и сделать доброе дело.
Прибежал однажды Жалейкин на пруд и ахнул: туристы на берегу свой костер не
залили, бумажки и тряпки не собрали, банки и склянки не закопали.
— Вот неряхи! — вскричал Жалейкии— Как им не жалко портить такой
бережок! Придется навести порядок. Соберу весь мусор и брошу в пруд.
Снова стал бережок чистеньким и красивым. И пруд красивый: мусора на
дне никому не видно.
Но прибежали на пруд купальщики и порезали о склянки ноги. Рыболовы
порвали об острые склянки лески и поломали о банки крючки.
А рыбы в пруду от грязного хлама и ржавчины стали болеть и задыхаться.
Хотел Жалейкан как лучше, а вышло — хуже. Столько сразу стало вокруг
недовольных!
Всякое дело с умом делать надо, но уж если одно делаешь, то другое не
порть!
(Н. Сладков)
139 слов
1.
Каким по характеру был Жалейкин?
А) жизнерадостный
B) добрый
C) чистоплотный
D) вежливый
2.
Что происходит с Жалейкин, когда он видит зло?
А) радуется
B) плачет
C) страдает
D) мучается
3.Каким образом Жалейкин навел порядок на берегу пруда?
А) собрал мусор в пакеты
B) закопал мусор
C) сжег мусор в костре
D) бросил мусор в пруд
4.Укажи предложение, в котором выражена главная мысль произведения.
А) Всякое дело с умом делать надо, но уж если одно делаешь, то другое не
порть!
98

100.

B) Снова стал бережок чистеньким и красивым
C) Жалейкин — мальчуган добрый.
D) Хотел Жалейкин как лучше, а вышло — хуже.
Текст 2
Инструкция: Внимательно прочитайте текст и правильно выполните задания
к тексту.
Воробей
Я возвращался с охоты и шёл по аллее сада. Собака бежала впереди меня.
Вдруг она уменьшила свои шаги и начала красться, как бы почуяв перед собой
дичь.
Я глянул вдоль аллеи и увидел молодого воробья с желтизной около клюва и
пухом на голове. Он упал из гнезда (ветер сильно качал берёзы аллеи) и сидел
неподвижно, беспомощно растопырив едва прораставшие крылышки.
Моя собака медленно приближалась к нему, как вдруг, сорвавшись с близкого
дерева, старый черногрудый воробей камнем упал перед самой её мордой – и
весь взъерошенный, искажённый, с отчаянным и жалким писком прыгнул раза
два в направлении зубастой раскрытой пасти.
Он ринулся спасать, он заслонил собой своё детище… но всё его маленькое
тело трепетало от ужаса, голосок одичал и охрип, он замирал, он жертвовал
собою!
Каким громадным чудовищем должна была ему казаться собака! И всё-таки он
не мог усидеть на своей высокой, безопасной ветке… Сила, сильнее его воли,
сбросила его оттуда.
Мой Трезор остановился, попятился… Видно, и он признал эту силу. Я
поспешил отозвать смущённого пса и удалился, благоговея.
Да, не смейтесь. Я благоговел перед той маленькой, героической птицей, перед
любовным её порывом.
Любовь, думал я, сильнее смерти и страха смерти. Только ею, только любовью
держится и движется жизнь.
И. С. Тургенев
5. Где происходят события, описанные в тексте?
A) В лесу
B) в саду
C) в парке
D) на лугу
6. Почему молодой воробей выпал из гнезда?
A) ветер сильно качал дерево
B) воробышек пробовал летать
C) другие птенцы вытолкнули его из гнезда.
D) воробышек выглядывал из гнезда
99

101.

7. На каком дереве было воробьиное гнездо?
A) на осине
B) на берёзе
C) на яблоне
D) на ели
8. Почему старый черногрудый воробей камнем упал перед мордой собаки?
A) ринулся спасать своё детище
B) сорвался с ветки дерева
C) хотел испугать собаку
D) превратился в камень
9. Как ты понимаешь выражение он жертвовал собою?
A) был готов отдать свою жизнь ради спасения птенца
B) хотел умереть
C) хотел отогнать собаку
D) хотел привлечь внимание охотника
10. Подумай, какое выражение лучше других помогает понять главную мысль
текста.
A) На смелого собаки лают, а трусливого кусают
B) Счастье на стороне смелых
C) Любовь сильнее смерти и страха смерти
D) Доброе дело само себя хвалит.
100

102.

Математическая грамотность
1.Число 12635 представили в виде суммы разрядных слагаемых:
А)10000+2000+60+30+5
В)10000+2000+6000+35
С)10000+2000+600+30+5
D)10000+2000+600+3+5
2.Верный порядок выполнения действий 1205 – 796 + 24966 : 38
А) : ; -; +
В) -; +; :
С) - ; ÷; +
D) :; +; 3.Произведение чисел 384 и 206
А)79104
В)78140
С)79114
D)78104
4. Второе действие к задаче:
За 6 м ткани заплатили 16 800тг. Сколько надо заплатить за 9м ткани, если цена
увеличится на 32 тг?
А) 2800+32=2832 (тг)
В) 2800-32=2768(тг)
С) 2768·9=24912(тг)
D) 16800÷6=2800 (тг)
5. 3 костюма стоят 21 000 тенге. Сколько тенге стоят 4 костюма?
А)7000
В)63000
С)84000
D)28000
6. Два автомобиля одновременно выехали навстречу друг другу. Первый ехал со
скоростью 75 км/ч, второй со скоростью 65 км/ч. Какое расстояние было между
ними, если они встретились через 3 часа?
А) 520 км
В) 225 км
С) 420 км
D) 30 км
7. Площадь прямоугольника со сторонами 13 см и 5 см
А) 36 см²
В) 18 см²
С) 65 см
D)65 см²
8. 60000 кг = …
А) 60 ц
В) 600 ц
101

103.

С) 6000 ц
D) 6 ц
9. Сколько метров составляет в ¼ км
А) 100м
В) 250м
С) 350м
D) 200
10.Значение выражения:5800-28·с, при с=49
А) 4528
В) 3428
С) 4428
D) 4429
11. Миши было 300 тенге. Он решил пообедать в столовой. Хватит ли у него
денег, чтобы купить котлету с гарниром, компот, 2 кусочка хлеба и мороженое?
Сколько денег у него останется?
Меню
Борщ
Рассольник
Котлета с
гарниром
Сосиска с
гарниром
Рыба с гарниром
Компот
Чай
Хлеб (1 кусочек)
Мороженое
Булочка
Стоимость блюда
100 тенге.
110 тенге
130тенге
165тенге
120тенге
35тенге.
20тенге.
5 тенге.
85 тенге.
55 тенге
А) 60 тенге
В) 150 тенге
С) 40 тенге
D) 90 тенге
12. Группа учеников состоит из 18 человек. Они учатся говорить по-французски
и/или по-английски. 13 человек учат английский, 9 человек – французский.
Сколько человек учат сразу два языка: английский и французский?
А) 4
В) 6
С) 22
D) 5
102

104.

Естественно-научная грамотность
1. Если ты заденешь горячий предмет, то быстро одёргиваешь руку. С какой
системой органов человека это связано? Выбери правильный ответ.
А) пищеварительная система
B) кровеносная система
C) нервная система
D) дыхательная система
2. Все тела притягиваются к Земле под действием:
А) силы упругости;
B) силы трения;
C) силы тяжести;
D) силы давления.
3. Методом бурения добывают:
А) уголь, торф
B) мрамор, гранит
C) соль, фосфориты
D) нефть, природный газ
4. В лесу обитают лисы и волки, которые питаются одинаковой пищей. Укажи
тип взаимоотношений.
А) нейтрализм
B) конкуренция
C) симбиоз
D) хищничество
5. Какого газа в воздухе больше всего?
А) углекислого газа
B) азота
C) другие газы
D) кислорода
6. Определи по описанию горную породу:
Жидкость темного цвета, с резким запахом, горюча; используется для
изготовления смазочных масел, бензина, керосина, пластмассы и др.
A) уголь
B) нефть
C) газ
D) торф
7. Какие материалы проводят электрический ток?
А) аллюминевая ложка
103

105.

B) резиновые сапоги
C) пластмассовая тарелка
D) фарфоровая чашка
8. Определи по описанию горную породу:
Очень твёрдая и плотная горная порода, образованная из известняка. Имеет
различный цвет, нередко бывает красивым узором. Легко добывается,
используется для возведения памятников и украшения зданий.
А) мрамор
B) гранит
C) каменный уголь
D) известняк
104

106.

8 нұсқа
Оқу сауаттылығы
1-мәтін
Нұсқаулық: «Мәтінді мұқият оқып шығып, берілген тапсырмаларды дұрыс
орындаңыз».
Балқаш - сирек кездесетін әрі жойылып бара жатқан жануарларды қорғау
мақсатында 1967 жылы Балқаш ауданында құрылған мемлекеттік зоологиялық
қорықша. Жер көлемі 503 мың га. Іле өзені мен Тауқұм шөлінің айналасы
тоғайлы, қамысты, шалғынды, құмды жерді қамтиды. Қорықшаның жері
жануарлар үшін өте қолайлы. Су құстарының 200-ден астам, балықтың 30-ға
жуық түрі бар. Сүтқоректілерден қабан, ондатра; құстардан қырғауыл және
бауырымен жорғалаушылардан күзен, кесіртке және т.б. кездеседі. Балқаш
қорықшасындағы бірқатар аң-құстар мен өсімдіктер Қазақстанның «Қызыл
кітабына» енгізілген.
1. Сөйлемді толықтырыңыз.
Балқаш қорықшасы - ... .
A) ұлттық саябақ
B) зоологиялық сабақ
C) мемлекеттік қорықша
D) жойылып бара жатқан қорықша
2. Мәтінге сәйкес келмейтін ақпаратты таңдаңыз.
A) Балқаш қорықшасы 1967 жылы құрылды.
B) Балқаш қорықшасында кесіртке кездеседі.
C) Балқаш қорықшасы Балқаш ауданында құрылған.
D) Балқаш қорықшасында су құстарының екі түрі бар.
3. Мәтіндегі басты тірек сөзді табыңыз.
A) мемлекет, қабан, кітап
B) аудан, қамыс, қорықша
C) Балқаш, қорықша, жануар
D) кесіртке, жануар, өсімдік
4. Мәтінге сәйкес ақпаратты таңдаңыз.
A) Күзен «Қызыл кітапқа» енгізілді.
B) Қорықшада балықтың 200-ге жуық түрі бар.
C) Балқаш - сүтқоректілерге ыңғайсыз мекен.
D) Іле өзенінің маңы құмды, тоғайлы болып келеді.
5. Мәтінде жауабы бар сұрақты таңдаңыз.
A) Балқаш ауданы қай жылы құрылды?
B) Балқаш ауданында неше қорықша бар?
105

107.

C) Іле өзенінде қандай балық түрлері өседі?
D) Балқаш қорықшасында қандай аң-құстар бар?
2-мәтін
Нұсқаулық: «Мәтінді мұқият оқып шығып, берілген тапсырмаларды дұрыс
орындаңыз».
Киім дүкенінде
Айжан анасына көйлек алу үшін киім дүкеніне келді. Дүкен бөлімдері көп,
үлкен екен. Сатушы Айжанға әйелдерге арналған бөлімді көрсетті. Бұл бөлімде
ұлттық киімдер, сәнді киімдер, кешкі киімдер, жаздық, қыстық киімдер бөлімдері
бар екен. Ол киім дүкенін аралап шықты. Сатушы Айжанға сәнді көйлек алуға
кеңес берді. Айжан анасына жібек матадан тігілген көк түсті, қысқа жеңді сәнді
көйлек сатып алды.
1. Сөйлемді толықтырыңыз.
Айжан ... .
A) киім дүкенінен өзіне сәнді көйлек сатып алды
B) киім дүкенінің сәнді сәнді көйлектерін көріп шықты
C) киім дүкенінен шешесіне көйлек сатып алды
D) қыстық көйлек алу үшін сатушымен кеңесті
2. Мәтінге сәйкес келмейтін ақпаратты таңдаңыз.
Айжан сыйлыққа ... сатып алды.
A) жаздық кешкі киім
B) көк түсті жібек мата
C) киім дүкенінен көйлек
D) ұлттық үлгідей сәнді киім
3. Мәтіндегі басты тірек сөзді табыңыз.
A) ана, мата, бөлім
B) Айжан, дүкен, киім
C) сәнді, жаздық, жібек
D) Айжан, кешкі, үлкен
4. Мәтінге сәйкес ақпаратты таңдаңыз.
A) Сатушы Айжанға көйлек таңдап берді.
B) Айжанның анасы киім дүкенінде сатушы болып істейді.
C) Айжан анасына көйлек тіктіру үшін көк түсті жібек мата сатып алды.
D) Әйелдер бөлімінде ұлттық, кешкі, жаздық, қыстық киімдер бөлімдері бар.
106

108.

Математикалық сауаттылық
1. 7 230 448 санында неше мыңдық бар?
А) 723
В) 72 304
С) 7 230
D)23
2. 7 000 санын алу үшін 6 700 санына төменде берілген сандардың
қайсысын қосу керек
А) 30
В) 300
С) 1300
D) 200
3. 7 282 : 5 өрнектің мәні
А) 145 (қалд. 32)
В) 1 456 (қалд. 2)
С) 1 455 (қалд. 7)
D)146 (қалд. 32)
4. 1 000 000 мм = …км
А) 1км
В) 100 км
С) 10 км
D) 1000 км
5. Азайғыш 5 600, айырманың мәні 400, азайтқышты табыңыз.
А) 2 600
В) 9 600
С) 6 000
D) 5 200
6. Қай өрнектің мәні ең үлкен санды көрсетеді
А) 185 013 : 3 – 28 735
В) 158 013 : 3 – 28 375
С) 185 010 : 3 – 28 735
D) 158 103 : 3 – 28 535
7. Қораптың ұзындығы 34 см, ені 10 см, биіктігі 2 дм. Қораптың көлемі
қандай?
А) 680 см3
В) 6 800 см
С) 6 800 см3
D) 6 800 см2
8. Кітаптың 60 бетінің қалыңдығы 1 см, егер 240 бет болса, бүкіл
кітаптың қалыңдығы қандай?
А) 4 см
В) 2см
С) 6 см
D)8 см
107

109.

9. 100 км жолдағы бірінші автомобиль 8 литр бензин жұмсайды, ал екіншісі – 14
литр. Екі автомобильге 600 км жолға 132 литр бензин жіберілді. Әр көлікке
қанша литр бензин жіберілді?
А) 32 л және 100 л
В)50 л және 100 л
С)48 л және 84 л
D)58 л және 74 л
10. Кестені пайдаланып, есепті шығарыңыз.
Жылдамдық
Уақыт
27 км/сағ
4 сағ
48 км/сағ
4 сағ
Қашықтық
?
?
?
А) 108
В) 192
С) 300
D) 600
11. 2 жыл бұрын ағасы мен әпкесінің жасын бірге есептегенде 15 жас еді. Қазір
қарындасы 13 жаста. Бауыры 9 жасқа толуы үшін қанша жыл қажет?
А) 3
В) 4
С) 5
D) 7
12. Компания Басқармасына 5 адам кіреді. Басқарма өз құрамынан Президент
пен вице-президентті таңдауы тиіс. Мұны қанша жолмен жасауға болады?
А) 20
В) 18
С) 16
D) 19
108

110.

Жаратылыстану - ғылыми сауаттылық
1. Суретте көрсетілген әдіс, тұқымдарды таратудың қандай
әдісі?
А) сумен
B) жануарлар
C) желмен
D) дұрыс жауабы жоқ
2. Бөліп шығару жүйесіне қандай органдар жатады?
А)
B)
C)
D)
3. Ұңғымаларды бұрғылау арқылы пайдалы қазбаларды өндіру әдісі қандай
суретте көрсетілген?
А)
B)
C)
D)
109

111.

4. Төменде берілген денелердің қайсысы жылуды жақсы өткізеді?
А)
B)
C)
D)
5. Әрсен балық пен бақашабақтарды төменде көрсетілген тоғаннан тапты.
Бақашабақтар тоғанға қайдан келді?
А) Олар тоғанға балық салған уылдырықтан пайда болды.
B) Олар тоғанның түбіндегі балшықтан пайда болды.
C) Олар тоған суында еріген заттардан пайда болды.
D) Олар тоғанға бақа салған уылдырықтан пайда болды.
6. Ақ аюлар мен морждар бір-біріне ұқсамайды, бірақ олар қатты суықта өмір
сүреді. Полярлық ақ аюда жылуды сақтауға көмектесетін қалың аң терісі бар.
Морждарда аң терісі жоқ. Морждарды жылы ұстауға не көмектеседі?
А) май қабаты
B) азу
C) мұртты
D) жүзбеқанаттары
7. Қандай өсімдіктердің мүшелері жоқ?
А) ағаштар
B) гүлдер
C) балдырлар
D) бұталар
8. Марат балық аулауға барғанда, термосқа ыстық шай құйып алады. Термоста
шай аязды ауа-райында бірнеше сағат ішінде суымайды. Неліктен термостағы
ыстық шай суымайды?
110

112.

А) қабырғалар арасындағы ауасыз кеңістік жылуды өткізбейді.
B) термос қабырғалары шай салқындаған кезде қыздырады
C) суық ауа термосқа енбейді.
D) шай суымаймайды, өйткені шай үстіндегі бу термостан шыға алмайды.
111

113.

Грамотность чтения
Текст 1
Инструкция: «Внимательно прочитайте текст и правильно выполните
задания к тексту».
Я потихоньку выглянул и вижу: это кто-то большеголовый, на длинных
ногах, ростом с жеребёнка. Пригляделся и узнал: это лосёнок.
А лосёнок наклонился над колодой с горькой водой и пьёт, причмокивает,
потом взял в губы кусок горькой осиновой коры и стал жевать.
Эх, вот бы мне его поймать!
Я выглянул и стал причмокивать губами, звать его. Насторожил тут уши
лосёнок. Посмотрел, да как прыгнет в туман. Только дыра в тумане осталась,
заплывает.
Но я всё-таки этого лосёнка поймал на осиновую кору, на корыто с
осиновым настоем. Очень славный был этот лосёнок. Горбоносый, длинноногий,
мягкий. Наверно, сиротка.
Лосёнок научился есть хлеб, и кашу ел, и картошку. А посолишь посолонее
– и ест лосёнок пожаднее.
Вот так мы и жили. Но однажды я выпустил лосёнка из стойла. И что бы вы
думали? Лосёнок ко мне сам залез в шалаш. Вот какой стал ручной да ласковый.
Так прошло лето. А к осени лосёнок ушёл. Видно, в лесу увидел своих.
(Е.Чарушин)
1. Что научился есть лосёнок?
А) сено, хлеб, ветки
В) берёзовую кору, кашу, сухую траву
С) хлеб, кашу, картошку
D) осиновую кору, сухую траву, картошку
2. Как охотник приручал маленького лосёнка?
А) стал причмокивать губами, звать его
В) кормил его осиновой корой, наливал в корыто осиновый настой
С) приносил в лес хлеб и кашу
D) солил еду
3. Каким стал лосёнок?
А) сильным
В) взрослым
С) ручным
D) длинноногим
4. Выбери верное утверждение
А) лосёнку было бы лучше с людьми, они его любят
В) лосёнку лучше жить в лесу, потому что он лесной житель
С) лосёнку в лесу будет трудно, придётся добывать еду самому
D) лосёнку с людьми жить веселей
112
(154 слова)

114.

Текст 2
Инструкция: «Внимательно прочитайте текст и правильно выполните
задания к тексту».
Два друга.
На берегу речки стояла одинокая мельница. Перед ней возле крылечка
сидел мальчик. Поблизости не было ни одного жилища, кроме избушки
мельника. У мальчика была собака Шарик, которая лежала возле своей конуры.
Показались на небе тёмные тучи, блеснула молния, загремел гром, и дождь
полил ливнем. Мальчик пошёл домой, а Шарик скрылся в своей конуре.
От сильного дождя маленькая речка поднималась всё выше и выше и,
наконец, стала заливать двор мельника.
Увидел мальчик из окна, как бушевала вода на дворе, как волны разбивали
конуру Шарика, который сидел на цепи и печально смотрел на мальчика. Мигом
выбежал мальчик из комнаты, сбежал по лестнице вниз и, по пояс в воде,
поспешил к Шарику. Вот он схватил цепь и освободил собаку, которая тут же
поплыла к дверям избы.
В это время вода поднялась ещё выше, и сильные волны сбили мальчика с
ног. Мальчик, видя, что он не может больше бороться с волнами, вскрикнул.
Услышав его крик, Шарик быстро поплыл к мальчику, схватил его за одежду и
вытащил на крыльцо избы.
(167 слов)
5. Где стояла одинокая мельница?
А) на опушке леса
В) около деревни
С) на берегу речки
D) у дороги
6. Почему мальчик пошёл домой, а Шарик скрылся в своей конуре?
А) от сильного дождя маленькая речка поднималась всё выше и выше
В) на улице стало холодно, подул сильный ветер
С) солнце садилось за горизонт, темнело
D) показались на небе тёмные тучи, блеснула молния, загремел гром, и дождь
полил ливнем
7. Тема рассказа
А) описание сильного дождя
В) дружба человека и животного
С) умная собака Шарик
D) разлив на маленькой речке
8. Соответствие плану текста
1. Спасение мальчика.
2.Мальчик и собака Шарик у мельницы.
3.Спасение Шарика.
4. Вода в маленькой речке стала подниматься всё выше и выше.
113

115.

5. Мальчик и собака спрятались от дождя.
А) 1,3,4,2,5
В) 2,5,4,3,1
С) 3,4,1,5,2
D) 5,1,3,4,2
9. Какой литературный приём использует автор в словосочетаниях:
одинокая мельница, тёмные тучи, от сильного дождя.
А) олицетворение
В) эпитет
С) гипербола
D) сравнение
10. Пословица, в которой содержится главная мысль рассказа
А) Сам пропадай, а товарища выручай.
В) Старый друг лучше новых двух.
С) Крепкую дружбу и топором не разрубишь.
D) Человек без друзей - что дерево без корней.
114

116.

Математическая грамотность
1. В числе 7 230 448 всего тысяч
А) 723
В) 72 304
С) 7 230
D) 23
2. Чтобы получить число 7 000, надо к числу 6 700 прибавить
А) 30
В) 300
С) 1300
D) 200
3. Значение выражения 7 282 : 5
А) 145 (ост. 32)
В) 1 456 (ост. 2)
С) 1 455 (ост. 7)
D) 146 (ост. 32)
4.Сколько сантиметров в 50 метрах?
А) 50 см
В) 500 см
С) 5000 см
D) 50000 см
5. Найди корень уравнения 62 : Х + 38 = 40
А) 32
В) 30
С) 36
D) 34
6. Найди значение выражения а ∙ 50 - b : 3, при а =40, b = 2700
А) 1100
В) 900
С) 910
D) 1100
7. Длина коробки 34 см, ширина 10 см, высота 2 дм. Чему равен объём коробки?
А) 680 см3
В) 6 800 см
С) 6 800 см3
D) 6 800 см2
8. 60 листов книги имеют толщину 1 см. Какова толщина всей книги, если в ней
240 страниц?
А) 4 см
В) 2 см
С) 6 см
D) 8 см
115

117.

9. Первый автомобиль на 100 км пути расходует 8 л бензина, а второй – 14 л.
Двум автомобилям отпущено 132 л бензина на 600 км пути. Сколько литров
бензина отпущено каждому автомобилю?
А) 32 л и 100 л
В) 50 л и 100 л
С) 48 л и 84 л
D) 58 л и 74 л
10. Используя таблицу, реши задачу
Скорость
Время
27 км/ч
4ч
Расстояние
?
?
48 км/ч
4ч
км
?
А) 108 км
В) 192 км
С) 300 км
D) 600 км
11. Брату и сестре 2 года назад вместе было 15 лет. Сейчас сестре 13 лет.
Сколько должно пройти лет, чтобы брату исполнилось 9 лет?
А) 3
В) 4
С) 5
D) 7
12. В правление фирмы входят 5 человек. Из своего состава правление должно
выбрать президента и вице-президента. Сколькими способами это можно
сделать?
А) 20
В) 18
С) 16
D) 19
116

118.

Естественно-научая грамотность
1. Назови способ распространения семян, изображенных на
рисунке?
А) водой
B) животными
C) ветром
D) саморазбрасыванием
2. Какие органы относятся к выделительной системе?
А)
B)
C)
D)
3. На каком рисунке изображен способ добывания полезных ископаемых
бурением скважин?
А)
B)
C)
D)
117

119.

4. Какое из тел лучше всего проводит тепло?
А)
B)
C)
D)
5. Валя обнаружила рыбу и головастиков в пруду, изображённом ниже. Откуда
взялись в пруду головастики?
А) Они появились из икры, отложенной рыбой в пруду.
B) Они образовались из грязи на дне пруда.
C) Они образовались из веществ, растворённых в воде пруда.
D) Они появились из икры, отложенной лягушкой в пруду.
6. Белые медведи и моржи не похожи друг на друга, но они выживают в условиях
сильного холода. У белого медведя толстая меховая шуба, помогающая
сохранить тепло. У моржей меха нет. Что помогает моржам сохранить тепло?
А) слой жира
B) бивни
C) усы
D ) плавники
7. На Рисунке 1 показано несколько луж с водой, которые были утром на
бетонной дорожке. В полдень эта бетонная дорожка была сухой, как показано на
Рисунке 2. Что случилось с водой?
118

120.

А) на превратилась в пыль
В) она переместилась в воздух
С) она была использована деревьями
D) она просочилась в землю
8. Когда Максим идет на рыбалку, то берет с собой термос с горячим чаем. В
термосе чай не остывает даже за несколько часов в морозную погоду. На
рисунке показано устройство термоса. Почему не остывает горячий чай в
термосе?
А) Безвоздушное пространство между стенками почти не проводит тепло.
B) Стенки термоса подогревают чай, когда он остывает
C) Холодный воздух не проникает внутрь термоса.
D) Чай не остывает, потому что пар над чаем не может выйти из термоса.
119

121.

9 нұсқа
Оқу сауаттылығы
1-мәтін
Нұсқаулық: «Мәтінді мұқият оқып шығып, берілген тапсырмаларды дұрыс
орындаңыз».
Қала тұрғындары әр жексенбіні асыға күтеді. Бұл күн - демалыс. Апта
бойы қызметшілер компьютер алдында отырады. Қарапайым жұмысшы қиын
жұмыстан шаршайды.
Ата-аналардың балаларымен еркін араласатын күні де - жексенбі. Сансыз
сұрақ қойып, олардың несі бар, несі жоқ екенін біледі. Сабағы қалай, ол бірінші
кезекте сұралады.
Отбасы болып таза ауада демалу - жақсы нәрсе. Жаз айында суға шомылып,
күнге күю де керек.
Ендеше, жексенбі күн - әрбір адам үшін асыға күтетін күн.
1. Мәтінге сай тақырып таңдаңыз.
A) Жаз
B) Ауыл
C) Демалыс күні
D) Қала
2. Аптаның қай күнін адамдар асыға күтеді?
A) дүйсенбі
B) сейсенбі
C) сәрсенбі
D) жексенбі
3. Мәтіндегі басты тірек сөздерді белгілеңіз.
A) жұмыс, адам, саябақ, дос
B) адам, саябақ, дос, сабақ
C) қала, жексенбі, демалыс, отбасы
D) жиналыс, отбасы, таза ауа, жаз
4. Мәтінге сәйкес сөйлемді аяқтаңыз:
Ендеше, жексенбі күн - ... .
A) сабақ басталатын күн.
B) жиналыс болады.
C) жұмысшы қиын жұмыстан шаршайды.
D) әрбір адам үшін асыға күтетін күн
120

122.

2-мәтін
Нұсқаулық: «Мәтінді мұқият оқып шығып, берілген тапсырмаларды дұрыс
орындаңыз».
Токио қаласында 13 миллионнан астам халық тұрады. Қалада үйлер тығыз
орналасқан. Зауыттар мен фабрикалар өте көп. Автомобильдер мен автобустар
күндіз-түні тоқтаусыз жүреді. Осының бәрі ауаны ластаған. Тіпті тұрғындардың
біразы еркін дем ала алмай, таза ауа толы маска киюге мәжбүр болған. Еңбекқор
жапондар бұл азаптан қалай құтылған дейсіз ғой?
Ең алдымен, астана әкімінің орнына конкурс жариялаған. Негізгі шарты: “Кім
ауаны жедел тазалайтын озық жоба ұсынса, сол қала әкімі болсын”, - деген.
Сонымен, сан мыңдаған талапкер өз жобаларын ұсынады. Жеңіп шыққан
азамат билік басына келеді. Ол өзінің жобасы бойынша берген уәдесіне сәйкес
Токионы алты ай ішінде әлемдегі ең таза қалалардың қатарына қосқан.
1. Мәтінге лайық тақырыпты таңдаңыз.
A) Токио жағдайы
B) Астана әкімі
C) Токио қаласы
D) Жапондық шешім
2. Токио әкімінің орнына конкурстың жариялану себебі неде?
A) билікті өзгерту
B) жаңа жоба жасау
C) қала ауасын тазарту
D) қала әкімін аустыру
3. Мәтінде жоқ ақпаратты көрсетіңіз.
A) Токио әкімінің ісі
B) Токио әкімінің білімі
C) Токио халқының саны
D) Токио қаласының жайы
4. Мәтін мазмұнына сай негізгі сұрақты көрсетіңіз.
A) Әкімі кім?
B) Токиода не көп?
C) Қанша халық тұрады?
D) Токио қалай таза қала болды?
5. Берілген сұраққа дұрыс жауапты белгілеңіз:
Токио қаласында қанша адам тұрады?
A) Токио қаласында үш миллионнан астам халық тұрады.
B) Токио қаласында миллионнан астам халық тұрады.
C) Токио қаласында он екі миллионнан астам халық тұрады.
D) Токио қаласында он үш миллионнан астам халық тұрады.
6. Мәтін мазмұнына сәйкес сөйлемді толықтырыңыз:
Токионы ....... ішінде әлемдегі ең таза қалалардың қатарына қосқан.
A) алты ай
B) бір жыл
121

123.

C) сегіз ай
D) бір жыл алты ай
122

124.

Математикалық сауаттылық
1. Бірінші кластың 25 бірлігі, екінші кластың 6 бірлігі, үшінші класстың 15
бірлігі бар санды табыңыз
A) 25060150
B) 15006025
C) 15006250
D) 25006015
2. Көкөніс дүкенінде сәбіз он екі мың бір жүз бес теңгеге, қырыққабат екі мың
үш жүз жиырма теңгеге аз, картоп сегіз мың сегіз жүз жеті теңгеге сатылды.
Көкөніс дүкені сәбіз, қырыққабат, картоп сатудан қанша табыс тапты?
А) 21890 тг
В) 18682 тг
С) 9785 тг
D) 30697 тг
3. 13200: 28 бөлгенде қалдық қанша болады:
А) 2
В) 22
С) 12
D)18
4. Өрнектің мәнін табыңыз: 247 ∙ 68 : (382 – 348)
А) 494
В) 584
С) 34
D) 449
5. Теңдеудің түбірін табыңыз: у-7800: 3900 2000
A) 2002
B) 1998
C) 2003
D) 202
6. 648 санының алтыншы бөлігі нешеге тең ?
A) 70
B) 108
С) 7
D) 14
7. Турист 900 км жол жүрді, ол бүкіл жолдың 15% құрайды. Туристің көздеген
жолы қандай?
А) 1035 км
В) 13500 км
С) 90000 км
D) 6000 км
8. Анасы қызына оқуға 230 $ жіберуі керек. Анасында 1$ = 431 теңге болса
қанша ақша болу керек?
А) 831 тг
В) 661 тг
123

125.

С) 99130 тг
D) 100000 тг
9. Шаңғышылардың қозғалыс үлгісін қарастырып, сұраққа дұрыс жауапты
таңдаңыз.
А) 32 км
В) 36 км
С) 68 км
D) 17 км/с
10.Тік бұрышты үстелдің ауданы 4800 см2,ені 60см.Оның периметрі қаншаға
тең?
А) 80 см
В) 280 см
С) 280 м
D) 200 мм
11. Бөренені 3 бөлікке кесуге 12 минут кетеді. Бөренені 6 бөлікке кесу үшін
қанша уақыт қажет?
А) 30 мин
В) 24 мин
С) 36 мин
D) 40 мин
12. Туристер аптаның тақ күндері неше шақырым жүрді?
А) 49 км
В) 36 км
С) 85 км
D) 39 км
124

126.

Жаратылыстану - ғылыми сауаттылық
1. Ең жақсы жылу өткізгіштік:
А) темір
В) мақта
С) ауа
D) алтын
2. Адамның терісі қандай функцияны орындайды:
А) тірек
В) қозғалтқыш
С) қорғаныш
D) безендіру
3. Құм, саз, әктас, гранит жатады:
А) тыңайтқыштар
B) отын
C) құрылыс материалдары
D) металл кендеріне
4. Қазақстан аумағы қай белдеуде орналасқан?
А) полярлық белдеуде
B) қоңыржай белдеуде
C) тропикалық аймақта
D) экваторлық белдеуде
5. Дұрыс құрастырылған қоректену тізбегін анықта:
A) өсімдік қоқысы-құрт-түлкі- көртышқан
B) жер құрттары - өсімдік қоқысы — көртышқан -түлкі
C) өсімдік қоқысы-молалар-құрт-түлкілер
D) өсімдік қоқысы-жер құрттары — көртышқан -түлкілер
6. Бұл заттың көлеңке мөлшерін қалай арттыруға болады?
Жарық көзі
көлеңке
нысан
А) жарық көзі мен зат арасындағы қашықтықты азайту
B) жарық көзі мен зат арасындағы қашықтықты арттыру
C) жарықты жоғарыдан бағыттау
D) жарықты төменнен бағыттау
7. Жаратылыстану сабағында оқушылар тәжірибелер өткізді. Бір шыны колбаға 1
ас қасық түйіршіктелген қант, ал екінші колбаға теңіз жағасынан бір ас қасық
құм салыңыз. Екі колбаға бірдей мөлшерде су құйылды, содан кейін екі
колбаның мазмұны шайқалды. Тәжірибенің мақсаты не болды?
125

127.

А) зат мөлшерінің судың дәміне әсерін зерттеу.
B) барлық заттардың суда ерімейтінін көрсету.
C) заттардың еру жылдамдығын зерттеу.
D) заттардың еруіне механикалық әсердің әсерін көрсету.
8. Аталған белгілер бойынша жануарлар мен тіршілік ету ортасын анықта:
Дөңгелек дене, мойны жоқ, жүрекшелері жоқ, білектері "күрек", жүні қысқа,
алға және артқа оңай тегістеледі, көздері кішкентай, көбінесе тері астына
жасырылады.
А) жарғанат - барлық континенттер
B) балық-тіршілік ететін сулы орта
C) кит-планетаның барлық мұхиттарының сулары
D) көртышқан - топырақтың тіршілік ету ортасы
126

128.

Грамотность чтения
Текст 1
Инструкция: «Внимательно прочитайте текст и правильно выполните
задания к тексту».
Ягодознание
В лесу как на ноги встал, глаза открыл - так и школьник. Изучай лесные
науки: хищниковедение, пряткоумение, послушание. Науки серьёзные, не
одолеешь - голову сложишь. Но есть предмет и полегче - ягодознание. Это самый
любимый предмет глухарят. Морошку и землянику глухарята одолевают легко и
быстро. И никогда их ни с чем не путают. А вот чернико- и голубикознание
даются им с трудом.
Давно заметили охотники, что у молодых глухарят набиты зобишки одной
голубикой. А голубика совсем не так хороша, как черника! Черника вкуснее,
нежнее и слаще. Знают про то и глухарята. Только одно дело - знать, а другое
дело - самим найти! Попробуй-ка разберись, которая черника, а которая
голубика! Кустики похожи, листики похожи, ягоды похожи. Ягоды как ягоды:
чёрные, круглые, частые. Наглотаешься с охотки, а потом только поймёшь, что
вместо черники на голубику набрёл! Голубики-то в лесу больше.
Но заметили также охотники, что чем больше подрастают глухарята, тем
чаще у них в зобишках черника попадается. Практика на пользу идёт!
Приятный предмет - ягодознание. Но и его без труда не возьмёшь.
Зато лапки крепнут, крылья растут; сам глухарёнок становится как ягодка
наливная. С такой силой да ловкостью и другие предметы легче одолевать. И
хищниковедение, и пряткоумение.
Учатся глухарята, умнеют. И становятся взрослыми.
(Н.Сладков «Лесные тайнички»)
1.
Самый любимый предмет глухарят?
А) математика
B) пряткоумение
C) ягодознание
D) хищниководение
2.
Сам глухарёнок становится
А) как морошка
B) как ягодка наливная
C) как голубика
D) как черника
3.
Глухарята одолевают легко и быстро
А) морошку и землянику
B) чернику и землянику
C) голубику и морошку
127

129.

D) чернику и голубику
4. Значение фразеологического оборота голову сложить
А) прилечь
B) погибнуть
C) наклониться
D) повернуться
Текст 2
Инструкция: «Внимательно прочитайте текст и правильно выполните
задания к тексту».
Беляк
Прямой мокрый снег всю ночь в лесу наседал на сучки, обрывался, падал,
шелестел.
Шорох выгнал белого зайца из лесу, и он, наверно, смекнул, что к утру
черное поле сделается белым и ему, совершенно белому, можно спокойно
лежать. И он лег на поле недалеко от леса, а недалеко от него, тоже как заяц,
лежал выветренный за лето и побеленный солнечными лучами череп лошади.
К рассвету все поле было покрыто, и в белой безмерности исчезли и белый
заяц и белый череп.
Мы чуть-чуть запоздали, и, когда пустили гончую, следы уже начали
расплываться.
Когда Осман начал разбирать жировку, все-таки можно было с трудом
отличать форму лапы русака от беляка: он шел по русаку. Но не успел Осман
выпрямить след, как все совершенно растаяло на белой тропе.
Мы махнули рукой на охоту и стали опушкой леса возвращаться домой.
– Посмотри в бинокль, – сказал я товарищу, – что это белеется там на черном
поле и так ярко.
– Череп лошади, голова, – ответил он.
Я взял у него бинокль и тоже увидел череп.
– Там что-то еще белеет, – сказал товарищ, – смотри, полевей.
Я посмотрел туда, и там, тоже как череп, ярко-белый, лежал заяц, и в
бинокль можно даже было видеть на белом черные глазки. Он был в отчаянном
положении: лежать – это быть всем на виду, бежать – оставлять на мягкой
мокрой земле печатный след для собаки.
(М.Пришвин «Зелёный шум»)
5. Заяц решил отдохнуть
A) в лесу
B) на поле
C) под деревом
D) в норе
6. Значение выражения: Быть в отчаянном положении
A) быть готовым на всё
B) точно знать, что делать
128

130.

C) не знать, что делать.
D) будь, что будет
7. Почему заяц оказался в отчаянном положении?
A) боялся охотников
B) испугался собаку
C) боялся шума в лесу
D) снег растаял и он был всем на виду
8. Охотники махнули рукой на охоту, потому что
A) снег растаял и след исчез
B) устали охотиться
C) снегом засыпало все следы
D) пора было возвращаться домой
9. Определи тему рассказа
A) наступление зимы
B) охота
C) описание поведения зайца - беляка
D) товарищи
10. Определи правильную последовательность событий в тексте
1. Охотники в бинокль увидели череп и рядом зайца.
2. Выпал мокрый снег.
3. Снег растаял на белой тропе и охотники собрались домой.
4. Утром всё поле было белое.
5. Заяц выбежал из леса и лёг на поле.
А) 1,3,4,2,5
В) 2,5,4,3,1
С) 3,4,1,5,2
D) 5,1,3,4,2
129

131.

Математическая грамотность
1.
Найди число в котором 25 единиц I класса, 6 единиц II класса, 15 единиц
III класса
А) 25060150
В) 15006025
С) 15006250
D) 25006015
2. В овощном магазине моркови продали на двенадцать тысяч сто пять тенге,
капусты на две тысячи триста двадцать тенге меньше, а картофеля продали на
сумму восемь тысяч восемьсот семь тенге. Какую выручку получил овощной
магазин за продажу моркови, капусты и картофеля?
А) 21890 тг
В) 18682 тг
С) 9785 тг
D) 30697 тг
3. Какой получится остаток при делении 13200 : 28
А) 2
В) 22
С) 12
D) 18
4. Найди значение выражения:
247 ∙ 68 : (382 – 348)
А) 494
В) 584
С) 34
D) 449
5.Найди корень уравнения: y – 7800 : 3900 = 2000
А) 2002
В) 1998
С) 2003
D) 202
6. Чему равна шестая часть числа 648
А) 70
В) 108
С) 7
D) 14
7. Турист проехал 900 км, что составляет 15% всего пути. Каков
намеченный
путь туриста?
А) 1035 км
В) 13500 км
С) 90000 км
D) 6000 км
8. Маме необходимо выслать своей дочери на учебу 230 $ . Сколько
130

132.

необходимо маме иметь денег, если 1$ = 431 тенге
А) 831 тг
В) 661 тг
С) 99130 тг
D) 100000 тг
9. Рассмотри схему движения лыжников и выбери правильный ответ на вопрос.
А) 32 км
В) 36 км
С) 68 км
D) 17 км/с
10. Площадь прямоугольного стола 4800 см2, его ширина 60 см. Чему
равен его периметр?
А) 80 см
В) 280 см
С) 280 м
D) 200 мм
11. Чтобы распилить бревно на 3 части, требуется 12 минут. Сколько времени
потребуется, чтобы распилить бревно на 6 частей?
А) 30 мин
В) 24 мин
С) 36 мин
D) 40 мин
12.Сколько всего километром прошли туристы в нечетные дни недели?
А) 49 км
В) 36 км
С) 85 км
D) 39 км
131

133.

Естественно-научная грамотность
1.Наилучшей теплопроводностью обладает:
А) железо;
B) вата;
C) воздух;
D) золото.
2. Какую функцию у человека выполняет кожа?
А) опорную
B) двигательную
C) защитную
D) украшающую
3. Песок, глина, известняк, гранит относятся к:
А) удобрениям
B) топливу
C) строительным материалам
D) рудам металлов
4. В каком поясе расположена территория Казахстана?
А) в полярном поясе
B) в умеренном поясе
C) в тропическом поясе
D) в экваториальном поясе
5. Определи правильно составленную цепь питания:
A) растительный опад — дождевые черви — лисицы — кроты
B) дождевые черви — растительный опад — кроты — лисицы
C) растительный опад — кроты — дождевые черви — лисицы
D) растительный опад — дождевые черви — кроты — лисицы
6. Как увеличить размер тени данного предмета?
А) уменьшить расстояние между источником света и
предметом
B) увеличить расстояние между источником света и
предметом
C) направить свет сверху
D) направить свет снизу
7. На уроке естествознания ученики проводили опыты. В одну стеклянную
колбу положили 1 столовую ложку сахарного песка, а в другую колбу – одну
столовую ложку песка с берега моря. В обе колбы налили одинаковое количество
воды, а затем взболтали содержимое обеих колб. Какова была цель
проведенного опыта?
А) Исследовать влияние количества вещества на вкус воды.
B) Продемонстрировать, что не все вещества растворяются в воде.
C) Исследовать скорость растворения веществ.
D) Продемонстрировать влияние механического воздействия на растворение
веществ.
8. Определи животного и среду обитания по перечисленным признакам:
132

134.

Округлое тело, шеи нет, ушных раковин нет, передние конечности – «лопаты»,
шерсть короткая, легко заглаживается вперёд и назад, глаза малы, часто скрыты
под кожей.
А) Летучая мышь - все континенты
B) Рыба - водная среда обитания
C) Кит - воды всех океанов планеты
D) Крот - почвенная среда обитания
133

135.

10 нұсқа
Оқу сауаттылығы
1-мәтін
Нұсқаулық: «Мәтінді мұқият оқып шығып, берілген тапсырмаларды дұрыс
орындаңыз».
Достық
Достық адамдардың бір-біріне сенуінен басталады. Сенім артқан сайын,
достық та күшейе түседі. Ал бір-біріне сенімі жоқ, бірақ өздерін дос санайтындар
бар. Бірақ ол жалған достық. Мен өмірімде көптеген адамдармен дос болдым.
Адамдардың мінездерінің түрлі болатынын көрдім. Достарымның барлығы
бірдей жақсы болған жоқ. Арам дос та, адал дос та кездесті. Бірақ мен мақтан
тұта алатындай, сенімді әрі кеңпейілді досымды таптым. Оның бар болғанына
қуанамын. Оған сенемін. Егер мен қиын жағдайға тап болсам, ол маған
көмектеседі. Ал оған көмек керек болса, мен де көмектесемін, біз әрқашан бірбірімізді түсінуге тырысамыз. Осындай сенімді жан досымды мақтан етемін!
1. Мәтінге сәйкес мақалды табыңыз.
A) Достыққа достық- қарыз іс
B) Дос – басқа, дұшпан – аяққа қарайды.
C) Жауға – мылтық, досқа – ынтық.
D) Күлме досқа – келер басқа.
2. Мәтінге сәйкес келмейтін ақпаратты таңдаңыз.
A) Достық адамдардың бір-біріне сенуінен басталады.
B) Арам дос та, адал дос та кездесті.
C) Мен өмірімде аздаған адамдармен дос болдым.
D) Жан досымды мақтан етемін!
3. Мәтіндегі басты тірек сөзді табыңыз.
A) достық, адал,жан дос
B) сенімсіздік, мінез, көмек
C) адам, дұшпан, мақтану
D) арамдылық, мақтан тұту, көмек беру
4. Мәтінге сәйкес ақпаратты таңдаңыз.
A) Досымның бар болғанына ренжимін.
B) Досымның бар болғанына қуанамын.
C) Досымның жоқ болғанына қуанамын.
D) Досымның жоқ болғанына ренжимін.
134

136.

2-мәтін
Нұсқаулық: «Мәтінді мұқият оқып шығып, берілген тапсырмаларды дұрыс
орындаңыз».
Табиғат
Табиғат – адамдардың күн көріс көзі. Сонымен бірге ол – келер
ұрпақтардың да мекен тұрағы, көз бен көңіл тоятын, қызықтайтын қуанышы.
Сондықтан бүгінгі ұрпақ келешектегі ұрпақтарының несібесін жеп тауысып,
бүлдіріп кетсе, күнәнің үлкені сол болады. Табиғатқа ақылмен, адамгершілікпен,
ғылыми негізде қарым – қатынас жасау керек. Адамдар өмірінің ертеңгі жалғасы
– ұрпақтарына үлгі болады. Дүниеде атаусыз, сұраусыз еш нәрсе жоқ.
Бір ғажабы, адамдар табиғатқа аялай, сүйсіне қарай отырып, өзінің мінезін
жұмсартады. Жанын жадыратып, жүрегін сұлулыққа, сүйіспеншілікке айқара
ашады.
1. Сөйлемді толықтырыңыз.
Адамдар өмірінің ертеңгі жалғасы... .
A) қасірет болады
B) тәрбие болады
C) ұрпақтарына үлгі
D) қиыншылық болады
2. Мәтінге сәйкес келмейтін ақпаратты таңдаңыз.
A) Адам табиғатқа қарап, мінезін қатайтады
B) Адам табиғатқа қарап, мінезі мықты болады
C) Адам табиғатқа қарап, мінезі жомарт болады
D) Адам табиғатқа қарап мінезін жұмсартады
3. Мәтіннің негізгі ойын табыңыз.
A) Табиғатты қорғау керек
B) Табиғатты ластау керек
C) Табиғатты бұзу керек
D) Табиғатты қирату керек
4. Мәтінге сәйкес ақпаратты таңдаңыз.
A) Табиғат апаттары
B) Табиғат түрлері
C) Табиғат жөнінде мәлемет
D) Табиғат адаммен байланысты
5. Мәтінде жауабы бар сұрақты таңдаңыз.
Табиғатқа қалай қарым –қатынас жасау керек?
A) ақылмен, адамгершілікпен
B) әдеппен, имандылықпен
C) ізгілікпен, адалдықпен
D) жақсылықпен, ынтымақпен
6. Мәтінге сәйкес келмейтін ақпаратты таңдаңыз.
A) Дүниеде атаусыз, сұраусыз еш нәрсе бар.
B) Дүниеде атаусыз, сұраусыз еш нәрсе болмайды.
C) Дүниеде атаусыз, сұраусыз еш нәрсе жоқ.
D) Дүниеде атаусыз, сұраусыз еш нәрсе болады.
135

137.

Математикалық сауаттылық
1. Бірінші кластың 129 бірлігі мен екінші кластың 36 бірлігі бар сан нешеге тең?
А) 36129;
В) 360129;
С) 129036;
D) 12936
2. Шамасына қарай бұрыштарды кему ретімен орналастыр
А) жазыңқы, тік, доғал, сүйір
В) тік, доғал, сүйір, жазыңқы
С) жазыңқы, доғал, тік, сүйір
D) доғал, тік, сүйір, жазыңқ
3. Ең кіші төрт таңбалы саннан ең үлкен екі таңбалы санды азайтса, қандай сан
шығатынын көрсетіңіз.
А) 9900
B) 910
С) 901
D) 9010
4. Әрекеттер реті дұрыс болатын өрнекті көрсетіңіз.
1 4
3
2
А) 48 : 24 − (48 + 45) : 10
3 2
1
4
В) 48 : 24 − (48 + 45) : 10
1 3
4
2
С) 48 : 24 − (48 + 45) : 10
2 4
1
3
D) 48 : 24 − (48 + 45) : 1
5. Теңдеу құастыр және шығар. 280 санынан x және 40 сандарының айырмасын
алғанда 80-ге тең болады
А) 250
В) 160
С) 200
D) 175
136

138.

6. Мадина әкесімен 8 сағат 15 минутта машинамен шықты, олар жолда 2 сағат 55
минут болды. Қай уақытта Мадина Қарабалыққа келді?
А) 10 сағат 65 минут
В) 11 сағат 10 минут
С) 11 сағат 15 минут
D) 11 сағат 00 минут
7. Қай фигураның ауданын былайша 5•4 есептеуге болатынын көрсетіңіз:
А) қабырғасы 5см шаршы
В) қабырғасы 4см
С ) қабырғалары 5см және 4см тіктөртбұрыш
D) қабырғалары 4см және 5см үшбұрыш
8. Нұрсұлтан қаласынан Павлодарға қарай екі көлік бір-біріне қарама-қарсы
шықты. Біріншісінің жылдамдығы 70 км/сағ, екіншісінің жылдамдығы 80 км/сағ.
Қалалар арасындағы қашықтық 450 км болса, машиналар неше сағаттан кейін
кездеседі?
А) 1 сағаттан кейін
B) 2 сағаттан кейін
С) 3 сағаттан кейін
D) 4 сағаттан кейін
9. Дұрыс бөлшекті табыңыз
А)
В)
С)
D)
10. Берілген кеңістік фигураны кез – келген бағытта бұруға болады.
Бұрылғаннан кейін берілген фигура қай суретте көрсетілген?
11. Шеңбердің диаметрін көрсетіңіз:
137

139.

А) АВ
В) DC
С) OD
D) АО
12. Секірген Инелік қызыл жаздың әр күнінің жарты уақытында ұйықтап, үшінші
бөлігін билеп, алтыншысын ән айтты. Қалған уақытты ол қысқа дайындыққа
арнауды шешті. Инелік тәулігіне неше сағат қысқа дайындалды?
А) 9 сағ
В) 0 сағ
С) 2 сағ
D) 18 сағ
138

140.

Жаратылыстану - ғылыми сауаттылық
1. Егер қолынды ыстық затқа тигізсең, оны бірден тартып аласың. Бұл адам
ағзасының қай жүйесімен байланысты?
А) жүйке жүйесі
B) тыныс алу жүйесі
C) қан айналымы жүйесі
D) ас қорыту жүйесі
2. Жануарлардың қайсысы шөпқоректі?
А)
B)
C)
D)
3. Ауаның құрамына не кіреді?
А) оттегі, азот, көмірқышқыл газы
B) азот, су буы
C) көмірқышқыл газы, азот
D) оттегі
4. Неліктен табада ұстағыш ағаштан жасалған?
А) табаны жақсы жылыту үшін
B) сұлулық үшін
C) ағаш жылу изоляторы болып табылады
D) ыңғайлы болу үшін
5. Қандай өсімдіктердің мүшелері жоқ?
А) ағаштар
B) гүлдер
139

141.

C) балдырлар
D) бұталар
6. Тау тұқымын сипаттау бойынша анықта:
Әктастан түзілген өте қатты және тығыз тау тұқымы. Ол әртүрлі түске ие,
көбінесе әдемі үлгі. Ол оңай өндіріледі, ескерткіштер салу және ғимараттарды
безендіру үшін қолданылады.
А) мәрмәр
B) гранит
C) тас көмір
D) әктас
7. Мәтін мазмұнындағы қатені табыңыз.
Біз жорыққа аттандық. Көлік бізді таңертең он сағатта орманға алып келді. Қыста
орманда тыныш, тек кейбір жерлерде жұлдыздар мен титтердің дауыстары
естіледі. Бір күн бұрын қар жауып, орманның кейбір жануарларының іздері
айқын көрінді. Міне, тышқан жүгірді. Бұл кімнің іздері? "Бұл түлкінің іздері
шығар", - деді Арман. "Мүмкін, бұл түлкі тышқандарды ұстап алған шығар", деді Алуа.
А) қыста титтер ұшып кетеді
B) тышқандар қыста ұйықтайды
C) қыста жұлдыздар ұшып кетеді
D) түлкілер қыста ұйықтайды
8. Алияда жабық гүл құмыра бар. Ол судың өсімдік арқылы өтіп, ауаға енетінін
көрсететін эксперимент жүргізгісі келеді.
Мұны келесі эксперименттердің қайсысымен көрсетуге болады?
А) құмыра астындағы түпқоймаға су құйыңыз; ыдыстан су жоғалады.
B) бұтақтардың бірін пластик қаппен жауып, су құйыңыз, пакетте су тамшылары
пайда болады.
C) өсімдіктің кесілген бұтағын пластикалық пакетке салыңыз; пакетте су пайда
болады.
D) өсімдіктің кесілген бұтағын боялған суы бар стаканға салыңыз; жапырақтары
түсін өзгертеді
140

142.

Грамотность чтения
Текст 1
Инструкция: Внимательно прочитайте текст и правильно выполните задания
к тексту.
Лошадь – друг человека.
Много пользы приносит человеку лошадь. Лошадь – это преданный друг,
готовый в случае нужды спасти своего хозяина. Много раз так выручали лошади
своих хозяев.
У одного человека была прекрасная, умная лошадь. Хозяин и лошадь были
сильно привязаны друг к другу и не разлучались.
Однажды во время войны человек этот попал в плен. Враги захватили и его
лошадь. Ночью связанный пленник вдруг услышал ржание своего друга. Тихо,
тихо с большим трудом подполз он к тому месту, где была привязана лошадь, и
отвязал её.
Ласково посмотрела она на своего израненного хозяина, затем схватила его
зубами за пояс и с такой тяжёлой ношей поскакала по знакомой дороге.
Лошадь доскакала до дома хозяина и положила его к ногам жены и детей.
Люди этой деревни сложили песню про верного коня.
(127 слов)
1.
Что услышал пленник среди ночи?
А) пару выстрелов
B) храп солдат
C) ржание друга
D) ничего не услышал
2.
Как лошадь спасла хозяина?
А) схватила его зубами за пояс и унесла
B) позвала на помощь своим ржанием
C) взвалила хозяина на спину
D) погибла по пути к своему другу
3.
Какая пословица соответствует содержанию тексту?
А) У хорошего хозяина нет плохой лошади.
B) Добрую лошадь одной рукой бей, другою слезы вытирай.
C) На хорошей лошадке по дороге, а на худой в сторонку.
D) Надзором и лошадь сыта.
4.
Соответствие плану текста
1. Спасение хозяина.
2. Вместе много лет.
3. Польза лошади.
4. Плен. Друг, спаси!
5. Песня про верного коня.
А) 2,3,4,1,5
141

143.

B) 5,3,4,1,2
C) 3,2,4,1,5
D) 4,5,1,3,2
Текст 2
Инструкция: Внимательно прочитайте текст и правильно выполните задания
к тексту.
Воробьиное озеро
Давным-давно слыхивал я рассказы про Воробьиное озеро.
Говорили, что там ловятся огромные лещи, которые не влезают в таз,
окуни, которые не влезают в ведро, чудовищные щуки, которые вообще ни во
что не влезают.
Удивительно было, что щуки да окуни такие огромные, а озеро —
Воробьиное.
— Ты уж сходи на Воробьиное-то озеро. Найдёшь его там, в лесах.
Я искал и добрался однажды до Воробьиного озера. Не слишком большое, но
и не маленькое, лежало оно среди еловых лесов, а прямо посередине рассекали
его воды три острова. Острова эти были похожи на узконосые корабли, которые
плывут друг за другом, а парусами у кораблей — берёзы.
Не было никакой лодки, и я не смог добраться до островов, стал ловить рыбу.
Повидал и щуку, и чёрного окуня, и золотого леща. Правда, все они были не
слишком велики, уместились в одном ведре, ещё и место осталось.
На это самое место положил я луковицу, начистил картошки, кинул перцугорошку, долил воды и подвесил ведро над костром.
Пока закипала уха, я смотрел на острова-корабли, на их берёзовые паруса.
Иволги летали над зелёными парусами, которые бились под ветром и трепетали,
а не могли сдвинуть с места свои корабли.
И мне понравилось, что есть на свете такие корабли, которые нельзя сдвинуть с
места.
(Ю. Коваль «Сказки и рассказы»)
(200 слов)
5. Какие средства выразительности в предложении есть?
Острова эти были похожи на узконосые корабли, которые плывут друг за
другом, а парусами у кораблей – берёзы.
А) сравнение
В) сравнение и олицетворение
С) эпитет и олицетворение
D) эпитет и сравнение
6. Продукты, из которых варилась уха
А) перловка, картошка, рыба
В) картошка, горох, рыба
С) рыба, луковица, картошка
D) гречка, укроп, картошка
142

144.

7. Воробьиное озеро находилось среди лесов
А) еловых
В) сосновых
С) березовых
D) осиновых
8. Что заставила героя искать Воробьиное озеро
А) Удивительная природа в этих местах
В) Редкие растения и животные.
С) В озере рыбы огромной величины.
D) Отдохнуть, побыть в тишине.
9. Основная мысль этого рассказа:
А) человек должен любить природу не за материальные блага, а за красоту
В) в озере ловится крупная рыба
С) нужно доводить дело до конца
D) доверяй, но проверяй
10. В тексте нет подтверждения следующего высказывания:
А) как надо ловить рыбу
В) посредине озера были острова
С) уху варил над костром
D) паруса у кораблей -берёзы
143

145.

Математическая грамотность
1. Чему равно число, содержащее 129 единиц 1 класса и 36 единиц 2 класса?
А) 36129;
В) 360129;
С) 129036;
D) 12936
2. Расположите углы в порядке убывания относительно их величины.
А) Развёрнутый, прямой, тупой, острый
В) Прямой, тупой, острый, развёрнутый
С) Развёрнутый, тупой, прямой, острый
D) Тупой, прямой, острый, развёрнутый
3. Укажи, какое число получится, если из наименьшего четырехзначного числа
вычесть наибольшее двузначное число.
А) 9900
В) 910
С) 901
D) 9010
4. Укажи выражение, где порядок действий расставлен верно.
1 4
3
2
А) 48 : 24 − (48 + 45) : 10
3 2
1
4
В) 48 : 24 − (48 + 45) : 10
1 3
4
2
С) 48 : 24 − (48 + 45) : 10
2 4
1
3
D) 48 : 24 − (48 + 45) : 1
5. Составь уравнение и реши его. Из числа 280 вычесть сумму чисел х и 40 и
получится 80.
А) 250
В) 160
С) 200
D) 175
144

146.

6. Мадина с папой на автомобиле выехала в 8 часов 15 минут, в пути они были 2
часа 55 минут. В какое время Мадина приедет в Карабалык?
А) 10 часов 65 минут
В) 11 часов 10 минут
С) 11 часов 15 минут
D) 11 часов 00 минут
7. Укажи, площадь какой фигуры можно вычислить так: 5·4
А) квадрата со стороной 5см
В) квадрата со стороной 4см
С) прямоугольника со сторонами 5см и 4см
D) треугольника со сторонами 4см и 5 см
8. Из города Нурсултан в Павлодар, навстречу друг другу выехали две машины.
Скорость первой – 70 км/ч, скорость второй – 80 км/ч. Через сколько часов
машины встретятся, если расстояние между городами 450 км?
А) через 1 час
В) через 2 часа
С) через 3 часа
D) через 4 часа
9. Найди правильную дробь
А)
В)
С)
D)
10. Данную пространственную фигуру можно повернуть в любом направлении.
На каком рисунке изображена данная фигура после поворота?
145

147.

А)
В)
С)
D)
11.Укажи диаметр окружности:
А) АВ
В) DC
С) OD
D) АО
12. Попрыгунья Стрекоза половину времени каждых суток красного лета спала,
третью часть танцевала, шестую – пела. Остальное время она решила посвятить
подготовке к зиме. Сколько часов в сутки Стрекоза готовилась к зиме?
А) 9ч
В) 12ч
С) 2ч
D) 0ч
146

148.

Естественно-научная грамотность
1. Если ты заденешь горячий предмет, то быстро одёрнешь руку.
С какой системой органов человека это связано? Выбери правильный ответ.
А) нервная система
B) дыхательная система
C) кровеносная система
D) пищеварительная система
2. Какое из животных является травоядным?
А)
B)
C)
D)
3. Что входит в состав воздуха?
А) кислород, азот, углекислый газ
B) азот, водяной пар
C) углекислый газ, азот
D) кислород
4. Почему ручка на сковороде сделана из дерева?
А) чтоб лучше нагревалась сковорода
B) для красоты
C) дерево является теплоизолятором
D) для удобства
5. У каких растений нет органов?
А) деревья
B) цветы
147

149.

C) водоросли
D) кустарники
6. Определи по описанию горную породу:
Очень твёрдая и плотная горная порода, образованная из известняка. Имеет
различный цвет, нередко бывает красивым узором. Легко добывается,
используется для возведения памятников и украшения зданий.
А) мрамор
B) гранит
C) каменный уголь
D) известняк
7. Найдите ошибку в содержании текста.
Найдите ошибку в содержании текста.
Мы отправились в поход. Автомобиль привез нас к лесу в десять часов утра.
Тихо зимой в лесу, и только кое-где слышны голоса скворцов и синиц. Накануне
выпал снег, и хорошо были видны следы некоторых животных леса. Вот
пробежала мышь. А это чьи следы? «Это, наверное, следы лисы», - сказал Вася.
«Наверное, это лиса ловила мышей» - сказала Катя.
А) синицы зимой улетают
B) мыши зимой уходят в спячку
C) скворцы зимой улетают
D) лисы зимой уходят в спячку
8. У Анны есть горшок с комнатным цветком. Она хочет провести
эксперимент, показывающий, что вода проходит через растение и попадает в
воздух.
С помощью какого из следующих экспериментов это можно показать?
А) налить воды в поддон под горшком; вода из ёмкости исчезнет.
B) накрыть одну из ветвей полиэтиленовым пакетом и полить, в пакете появятся
капли воды.
C) поместить отрезанную ветку растения в полиэтиленовый пакет; в пакете
появится вода.
D) поместить отрезанную ветку растения в стакан с подкрашенной водой; листья
поменяют цвет
148

150.

ІІ бөлім - 9 СЫНЫП
1 нұсқа
Оқу сауаттылығы
Қазақ тілі (Т1)
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, берілген тапсырмаларға дұрыс жауап
беріңіз. Оқытылу қазақ тілінде жүретін мектеп үшін (Т1)
Қазақтар өзінің халық, ұлт болып қалыптасу жолын көне түркілер
заманынан бастаса, оның жазу мәдениетінің тарихы да сол дәуірден бастау
алады. Ол кездегі түркілердің тілін қолданылу барысына қарай, әдетте, тіл
мамандары үш кезеңге бөліп қарастырады: а) түркі тілі қолданылған дәуір; ә)
көне ұйғыр тілі қолданылған дәуір; б) көне қырғыз тілі қолданылған дәуір. Осы
кезеңдер ішінде Орхон-Енисей жазу ескерткіштері жазылған, ежелгі ұйғыр
жазуының үлгілері пайда болып, оғыздар мен қыпшақтардың аралас әдеби тілі
жасала бастаған.
Oрхон-Енисей жазуы Қытай іргесінен бастап Орта Азия, одан әрі Венгрия
жеріне дейін тарап, кең жайылған. Оның қолданылу тарихы V және IX-X
ғасырлар аралығын қамтиды. Тек X-XI ғасырдан бастап, Орхон-Енисей
жазуының орнына біртіндеп ұйғыр жазуы, кейін түгелдей араб жазуы
қолданылатын болды. X-XI ғасырлардан бастап қолданыла бастаған араб жазуы
түркі халықтары тілдерінің ерекшеліктеріне сәйкестендірілмей, арабтарда қалай
қолданылса, сол қалпында өзгеріссіз түркі тілдерінде де қолданылды. Бірақ соған
қарамастан ол он шақты ғасыр бойы түркі халықтарының, соның ішінде, қазақ
халқының да мәдени-рухани дамуына қызмет етіп келді.
Aраб графикасының қазақтың дыбыстық жүйесіне сай еместігін турколог
ғалымдар он тоғызыншы ғасырдың екінші жартысында-ақ байқаған. Осыған
байланысты Ш.Уәлиханов, Ы.Алтынсарин, А.Ильминский, П.Милиоранский
сияқты ғалымдар араб графикасын тастап, орыс графикасын алуды ұсынған.
Әсіресе, қазақ тіл білімінің негізін салушы А.Байтұрсыновтың араб графикасын
қазақ тілі жүйесіне сәйкестендірудегі зор еңбегін атап өтпеу мүмкін емес.
Aраб графикасынан латын графикасына өту 1929 жылдың 25
шілдесінде басталды. Латын графикасын қабылдауда кеткен олқылықтар мен
қолайсыздықтар, оларды түзетудің жолдары жайындағы мәселені шешуге Қ.
Жұбанов белсене қатысты. Алайда латын әліппесіне негізделген жазуымыздың,
басқа тілдерге қарағанда ғұмыры қысқа болды.
Yшінші кезең, яғни орыс әліппесіне негізделген жазуға көшу кезеңі, 1930
жылдардың екінші жартысынан басталды. Латын графикасынан кириллицаға
көшу жұмысына басшылық ету, дыбыстарды қандай таңбамен таңбалауға
болатындығы туралы ойлы пікірлер айтып, жаңа әліппенің жобасын жасаған –
Сәрсен Аманжолов.
Oсы аталған үш кезең тек қана қазақ халқы ғана емес, сол кездегі Кеңес
үкіметі үстемдігінің қол астында болған түркі тілдес халықтардың барлығына да
тән еді.
149

151.

1. Қазақтардың түрік тілін қолдану кезеңдері
A) бес
B) екі
C) төрт
D) үш
E) алты
2. Қазақ жазу мәдениетінің бастауына негіз болған ел
A) Қытай мемлекеті
B) Көне түркілер
C) Ұйғыр мемлекеті
D) Араб мемлекеті
E) Венгрия халқы
3. Oрхон-Енисей жазуы бастау алған ел
A) Ұйғыр мемлекеті
B) Көне түркілер
C) Қытай мемлекеті
D) Араб мемлекеті
E) Венгрия халқы
4. Oн шақты ғасыр бойы түркі халықтарының, соның ішінде, қазақхалқының
мәдени-рухани дамуына қызмет еткен тіл
A) ұйғыр тілі
B) түрік тілі
C) араб тілі
D) қытай тілі
E) орыс тілі
5. Қазақ ғалымдарының араб графикасынан бас тарту себебі
A) араб графикасын қабылдауда кеткен олқылықтар
B) араб тіліндегі лингвист-ғалымдардың аздығы
C) қазақтың дыбыстық жүйесіне сай келмеуі
D) араб тіліндегі баспа материалдардың жетіспеушілігі
E) араб тіліндегі шығармалардың аз болуы
6. Oтызыншы жылдары кириллица бойынша жаңа әліппенің жобасынұсынған
A) А. Ильминский
B) А. Байтұрсынов
C) Қ. Жұбанов
D) С. Аманжолов
E) Ш. Уәлиханов
7. Tүркі халықтарында өзгеріссіз қолданылған жазу түрі
A) орыс жазуы
B) ұйғыр жазуы
C) араб жазуы
D) түркі жазуы
E) латын жазуы
150

152.

8. Қысқа уақыт аралығында қолданыста болған әліпби
A) түрік әліпбиі
B) ұйғыр әліпбиі
C) араб әліпбиі
D) латын әліпбиі
E) орыс әліпбиі
9. Mәтін мазмұнына сай қорытынды пікір
A) Латын графикасын қабылдауда олқылықтар жіберілді.
B) Қазақ жазба мәдениетінің кезеңдері.
C) Араб графикасы қазақ тілінің дамуын тежеді.
D) Орхон-Енисей жазу ескерткіштері – ортақ тарих.
E) Қазақ тіл білімінің атасы – А. Байтұрсынов.
10. Mәтін мазмұнына сәйкес қазақ графикасының ауысу кезеңдері
A) түркі, латын, орыс, араб
B) араб, түркі, латын, орыс
C) түркі, орыс, араб, латын
D) түркі, араб, латын, орыс
E) түркі, араб, орыс, латын
151

153.

Қазақ тілі (Т2)
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып,
мазмұны
бойынша
берілген
тапсырмаларға дұрыс жауап беріңіз. Оқытылу орыс тілінде жүретін мектеп
үшін (Т2)
1. Қазақстанның аумағы кең және табиғи жағдайлар мен жануарлар
дүниесінің ауқымы өте үлкен. Бірақ, өкінішке орай, браконьерлік және
адамдардың тіршілік ету ортасындағы тым белсенділігінен көптеген жануар
түрлеріне толықтай жойылу қаупі төнді. Бүгінде Қазақстанның Қызыл
кітабына жоғалуы мен саны азаюына байланысты бірқатар жануарлар кірген.
Олар бірнеше санатқа бөлінген: І санат – жоғалып бара жатқан немесе жоғалып
кеткен; ІІ санат – апатты түрде саны қысқарып бара жатқан; III санат – сирек
кездесетін, саны аз табылған; IV санат – белгісіз (толық зерттелмеген); V
санаты – тұрақты бақылауды қажет ететін жерсіндірілген жануарлар.
2. Қызыл кітапқа енген жануарлардың бірі – қарақұйрық. Ол – сирек
кездесетін жануарлар түріне жатады. Кейбір аудандарда саны азайып,
мекендейтін жерлері тарылуда. Олар бекітілген төбешік құмда, шақпатасты
және сазбалшықты шөлдерде, ойлы-қырлы құрғақ аңғарларда, сексеуіл, жүзгін,
теріскен басқан тоғайларда немесе тастақты, құмды, сазды топырақты шӛлді
аймақтарда мекендейді.
3. Алтай тауының арқары – елімізде толықтай жойылу қаупі төнген
жануар. Қазақстанда 50-60 бас шамасындай бар. Олар теңіз деңгейінен 8003000 м биіктікте мекендейді. Алтай арқарын Шығыс Қазақстан облысының
аумағынан, Күршім жотасының оңтүстік сілемінен, Қалмақшы өзенінің
жоғары ағысындағы биік таулы шоқылардан, сондай-ақ Бұқтырма көлінің
солтүстік-шығыс беткейлерінен кездестіруге болады.
4. Қазақстан арқарының таралу аймағы кеңіп, саны қалпына келуде.
Қазіргі уақытта Қазақстан арқарының саны 11,8 мың басқа дейін өскен екен.
Бұл жануар таудың жазықтау учаскелерін мекендейді. Олар орын ауыстырып,
шамалы маусымдық көшу жасайды. Ал, құрғақшылық кезінде және қыста қар
қалың түссе алыс қашықтыққа ауысады. Әдетте, таңертең және кешке
белсенді.
5. Қаратау арқарының жоғалып кету қаупі бар. Олар таулардың
далалық, тегіс аймақтарын мекендейді. Бұталармен қоршалған құзды
шатқалдарда жүреді.
6. Қабылан – өте сирек кездесетін жыртқыш. Қабыландар түрлі типтегі
шөлдерде мекендейді. Олар тропиктік және субтропиктік аймақтардағы
ормандарда, тау беткейлерінде, жазық далалар мен саванналарда, өзен
бойындағы тоғайларда тіршілік етеді. Қабылан қазіргі уақытта Қазақстан
аумағында жоғалып кету шегіне жетті, жоғалып кетуі де мүмкін.
152

154.

1. Mәтінде ІV санатқа кіретін жануарлардың ерекшелігі
A) Бақылауды қажет ететін жерсіндірілген жануарлар
B) Жоғалып бара жатқан немесе жоғалып кеткен
C) Апатты түрде саны қысқарып бара жатқан
D) Белгісіз, толық зерттелмеген
E) Сирек кездесетін, саны аз табылған
2. Қазақстанның Қызыл кітабына жануарларды тіркеу себебі
A) Жоғалуы мен санының азаюына байланысты
B) Санының көбеюіне байланысты
C) Зерттеулер жүргізу мақсатында
D) Көпшілікке таныстыру үшін
E) Төзімділігін зерттеу мақсатында
3. Бекітілген төбешік құмда, шақпатасты және сазбалшықты шөлдерді
мекендейтін жануар
A) Қазақстан арқары
B) Қабылан
C) Қарақұйрық
D) Қаратау арқары
E) Алтай арқары
4. Mәтіннің 6-азатжолында берілген жануар жайлы ақпарат
A) Бұқтырма көлінің солтүстік-шығыс беткейінде кездеседі.
B) Түрлі типтегі шөлдерде мекендейді.
C) Теңіз деңгейінен 800-3000 м биіктікте мекендейді.
D) Қазақстанда 50-60 бас шамасындай бар.
E) Олар қыста жиі тамақтанады.
5. Mәтінде таралу аймағы кеңіп, саны қалпына келіп жатқан жануар туралы
айтылған азатжол
A) 1
B) 6
C) 4
D) 3
E) 5
6. Tеңіз деңгейінен 800-3000 м биіктікте мекендейтін жануар
A) Қарақұйрық
B) Алатау арқары
C) Қаратау арқары
D) Алтай арқары
E) Қабылан
7. Kөптеген жануар түрлерінің толықтай жойылу қаупіне ұшырау себебі
A) Ауа райының күрт өзгеруінен.
B) Адамдардың тіршілік ету ортасындағы белсенділігінен.
C) Жауын-шышынның болмауына байланысты.
D) Қолайлы жасыл орта қалыптастыра алмағандықтан.
E) Суық ауа райының қолайсыздық тудырғандығынан.
153

155.

8. Mәтін бойынша Қазақстан арқарының ерекшелігі
A) Ойлы-қырлы құрғақ аңғарларда, теріскен басқан тоғайлардамекендейді.
B) Құмды, сазды топырақты шөлді аймақтарда мекендейді.
C) Орын ауыстырып, шамалы маусымдық кӛшу жасайды.
D) Өзен бойындағы тоғайларда тіршілік етеді.
E) Субтропиктік аймақтардағы ормандарда тіршілік етеді.
9. Mәтін мазмұны бойынша ІІ, III санатқа тән ерекшеліктер
A) Жерсіндірілген жануарлар, белгісіз
B) Жоғалып кеткен, тұрақты бақылауды қажет ететін
C) Жоғалып бара жатқан немесе жоғалып кеткен
D) Саны аз табылған, белгісіз (толық зерттелмеген)
E) Апатты түрде саны қысқарып бара жатқан, сирек кездесетін
10. Mәтіндегі негізгі ой
А) дала жануарларын қорғау
B) Алтай тауын дәріптеу
C) үй жануарларын қорғау
D) құстар мен жануарларды қорғау
E) өсімдіктерді қорғау
154

156.

Орыс тілі (Т1)
Инструкция: Внимательно прочитайте текст и правильно выполните
задания к тексту.
8 устоев казахских семей, которые дошли до наших дней.
1.Казахский народ известен своим почтительным отношением к
старшему поколению, что выражается в традициях, где старшим отводится
главенствующая роль. Например, младшие всегда должны первыми
приветствовать старших, а также обращаться к ним на «Вы».
2.Традиции, касающиеся рождения ребенка, строго соблюдаются как
городскими, так и сельскими жителями. К примеру, в наше время право дать
имя первому ребенку — «ат қою» — принадлежит дедушке и бабушке. Раньше
честь назвать ребенка выпадала старшему из родственников либо аксакалам.
3.Обычно детей, с приходом гостей, отправляют в другую комнату, где
для них накрыт отдельный дастархан.
4.Говоря об именах, казахский народ относится к этому с большим
вниманием, вкладывая в каждое имя особый глубинный смысл. Когда в семье
рождаются одни девочки, то последней дают имя Улбала или Улболсын, чтобы
следующим обязательно родился мальчик — продолжатель рода.
5.Каждый казах должен знать, к какому роду он принадлежит, и суметь
перечислить семь поколений своих предков по отцу. Казахский народ издревле
знал о вреде межродственных браков, поэтому, во избежание кровосмешения,
знать предков до седьмого колена было обязанностью каждого казаха.
6.Старшего ребенка зачастую отдают родителям отца. Считается, что при
воспитании у дедушки и бабушки ребенок становится более ответственным,
перенимая мудрость и опыт старших. А так как старший ребенок в семье
является примером для младших братьев и сестер, такой формат воспитания
является наиболее предпочтительным.
7.Многие казахские семьи соблюдают «әке мұрасы», согласно которому
младший сын остается наследником отцовского очага и имущества. Более того,
на младшего сына возлагается забота о престарелых родителях.
8.Ни одно торжество немыслимо без богатого дастархана, что восходит к
традиции казахского гостеприимства. Из глубины веков и по сей день казахи
относятся к гостю с большим трепетом, стремясь угостить его лучшими
блюдами, а затем, когда гость соберется уходить, ни в коем случае не
отпускать его с пустыми руками (279 слов).
1. О какой традиции по отношению к старшим не упоминается в тексте
A) младшие всегда должны первыми приветствовать старших
B) на всех праздниках старшим отводили почетные места
C) честь назвать ребенка выпадала старшему
D) старшего ребенка отдают на воспитание родителям отца
155

157.

E) младший сын остается наследником отцовского очага и имущества
2. Словосочетание "әке мұрасы" переводится на русский язык, как
A) завещание отца
B) воля отца
C) наследие отца
D) продолжатель отца
E) наследие предков
3. О знании своих корней говорится
A) во втором абзаце
B) в четвертом абзаце
C) в пятом абзаце
D) в седьмом абзаце
E) в шестом абзаце
4.Какой формат воспитания предпочтителен в казахской семье
A) воспитание ребенка самими родителями
B) воспитание старшего ребенка родителями его матери
C) воспитание старшего ребенка родителями отца
D) воспитание среднего ребенка родителями отца
E) воспитание младшего ребенка родителями отца
5. Традиция "...ни в коем случае не отпускать гостя с пустыми руками"
называется
A) "бата беру"
B) "қалжа беру"
C) "сүйнші беру"
D) "сарқыт салу"
E) "көрімдік беру"
6.Стиль текста
A) официально-деловой
B) художественный
C) научный
D) разговорный
E) публицистический
7. Найди пословицу, смысл которой не соответствует содержанию текста
A) "Гость в двери – счастье в доме"
B) "Кто не уважает старшего, тому неведомо уважение".
C) "Гости на двор, так и дом на запор"
D) "Если до седьмого колена своей родословной не узнаешь — сиротой
прослывешь.".
E) "Гостю "приходи" говорят всегда, но когда уходить не говорят никогда".
8. В тексте говорится о том, что обычно детей, с приходом гостей
A) отправляют к соседям, где они сидят до ухода гостей.
B) садят за стол со всеми гостями.
C) отправляют посидеть к родственникам, пока гости не разойдутся.
D) отправляют в другую комнату, где они сидят тихо и не шумят.
E) отправляют в другую комнату, где для них накрыт отдельный дастархан.
156

158.

9. Основная мысль текста: донести до читателя, что
A) казахский народ известен своим почтением к старшим.
B) казахский народ известен своими традициями и обычаями.
C) казахский народ известен своим почтительным отношением к гостю.
D) казахский народ трепетно относится к выбору имени ребенка.
E) каждый казах должен знать своих предков по отцу.
10.О чем не упоминается в тексте, когда говорится о пользе воспитания
ребенка у дедушки с бабушкой?
A) ребенок становится мудрым
B) ребенок становится более ответственным
C) ребенок становится более опытным
D) ребенок становится хорошим примером для младших братьев
E) ребенок становится здоровым и крепким.
157

159.

Ағылшын тілі
Reading. Read the text and choose the correct answer
Means of transportation in the city
Visitors to America are immediately struck by the number of automobiles on
the highways and in the city streets. Cars fill the roads and crowd the streets of the
city. For a city like New York, city transport is a big problem. Though there are a lot
of private automobiles, many people still use public transport. New York’s public
transport includes the subway, an extensive bus and street car service and taxi cabs.
In rush hours it is better to take the subway. You walk a few blocks to the
nearest subway and get downstairs. You buy some tokens at the change booth and
get through the turnstile. Then you have to find the right platform. In New York
subway system there are parallel tracks for local and express trains. The local train
stops at every station, the express only at every fifth or sixth station. It is very
convenient to take an express if you go very far to the other end of the city. New
York subway system is a rather complicated one.
New York has an extensive bus service operating on a transit basis. When a
passenger enters a bus or street car and deposits his fare in the fare box, he may
request a transfer. The driver or operator will give him a slip of paper on which there
will be printed the time and direction of the trip. With this transfer, the passenger
may get on another bus or street car at a transfer point on his route and continue his
ride without additional cost.
A taxi cab service is another means of transportation in the city. There are no
taxi stands and you can stop a taxi by whistling, shouting or raising your hand. Taxi
cabs keep running along the streets all the time.
1.
What is the main idea of the text?
A) New York’s tourist
B) Taxi cabs in New York
C) City transport of New York
D) Subway in New York
2.
Аnswer the question: “Who will give the tourists a piece of paper with printed
time and direction of the trip?”
A) taxi cab service
B) artist
C) porter
D) driver or operator
3.
What can tourists take in rush hour?
A) a taxi cab service
B) the subway
C) bus or street car
D) train
4.
Which sentence contradicts the text?
158

160.

A) Cars fill the roads and crowd the streets of the city.
B) In New York subway system there are parallel tracks for local and express trains.
C) There are a lot of taxi stands where you can stop a taxi by whistling, shouting or
raising your hand.
D) Taxi cabs keep running along the streets all the time.
5.
What expression is true about transport in New York?
A) City transport isn’t a big problem in New York
B) There are parallel tracks for local and express trains in subway system
C) The passenger can’t get on another bus or street car at a transfer point.
D) There isn’t extensive bus service operating on a transit basis
6.
What is “subway?”
A) a rapid transit system that serves boroughs of New York City,
B) a group organized secretly to work against an existing regime.
C) extensive bus service operating on a transit basis
D) an extensive bus and street car service and taxi cabs.
7.
What does New York’s public transport include?
A) the subway, an extensive bus and street car service and taxi cabs.
B) the subway, an extensive bus and car service and taxi drivers.
C) the subway, bus and street vehicle and taxi cabs.
D) the subway, an extensive bus and taxi cabs.
8.
New York subway system is a rather
A) complex
B) easy
C) formal
D) simple
9.
What expression is true about New York’s public transport?
A) There aren’t many roads and crowd
B) Local train stops at every station
C) There aren’t a lot of private automobiles
D) There are parallel roads for tourists and express trains
10.
What stands for a taxi cab?
A) a motor vehicle licensed to transport passengers in return for payment of a fare
and typically fitted with a taximeter.
B) an extensive bus and street car service and taxi cabs.
C) a rapid transit system that serves boroughs of New York City,
D) extensive bus service operating on a transit basis
159

161.

Математикалық сауаттылық
Нұсқаулық: Сізге бір дұрыс жауапты тест тапсырмалары беріледі
1.Кестені пайдаланып функцияны формуламен орнатыңыз
х
1
2
3
4
5
у
-1
2
7
14
23
2
A. У= х +1
B. У= -3х
C. У= х2+2
D. У= х2-2
E. У= - 3х2+1
2. Күмістен жасалған бұйымның салмағы 18,4 гр. Мұндай күміс бұйымдардың
миллион тоннасының салмағы қанша?
A. 0,184т
B. 1,84т
C. 1840т
D. 18,4т
E. 184т
3. N-жұп натурал сан екені белгілі. Бұл өрнектердің қайсысы міндетті түрде 6ға бөлінеді?
A. n3 – 1
B. n2 - n
C. n3 - n
D. n3 + 1
E. n3 + n
4. Бірінші сынып оқушылары жұппен экскурсияға барады. Бір қыз өзінің
алдында 5 жұп және артында 6 жұпты көрді. Экскурсияға қанша бала барды?
A. 26
B. 11
C. 22
D. 24
E. 23
5. Сұрақ белгісі қандай комбинацияға сәйкес келеді?
3 : 5 =6 : 10 →3030
П : О =Н : И → ?
A. ПОНИ
B. ОПНИ
C. НИПО
D. ИНОП
E. НОПИ
6. АОВ бұрышы 9 бірдей бөлікке бөлінген.
160

162.

Дұрыс мәлімдемені таңдаңыз:
A. АОК мен ВОЕ бұрыштарының қосындысы 1200тең
B. ВОЕ бұрышы АОК бұрышынан 300 кем
C. КОЕ және АОК бұрыштарының айырмашылығы ВОЕ бұрышына тең
D. КОЕ бұрышы АОК бұрышынан 200 артық
E. AOC бұрышының мәні 900 тең
7. «Тауарды арзандату» акциясы бойынша мектеп пеналының бағасы 50
теңгеге арзандады. Бастапқыда пенал 300 теңге тұратын. Ескі бағаға 300
теңгеге оралу үшін жаңа бағаны қанша пайызға көтеру керек.
A. 15%
B. 10%
C. 30%
D. 20%
E. 25%
8. Мектеп қоршауының периметрі бойынша ағаштар отырғызылды. Ағаштарды
Мадина мен Зейнеп бір-біріне қарама -қарсы жүріп санады, бірақ әртүрлі
ағаштардан бастайды. Сондықтан Мадина12 деп есептеген ағашты Зейнеп 42
деп санады. Ал Мадина бірінші болған ағаш, Зейнеп жетінші болды. Барлығы
қанша ағаш?
A. 43
B. 49
C. 52
D. 46
E. 54
9. Егер кірпіштің өлшемі 25 см× 12 см ×8 см болса, 2м× 1,2 м ×3м өлшемі бар
жертөлеге қанша кірпіш салуға болады?
A. 4800
B. 3000
C. 2000
D. 5600
E. 7500
10. Бастапқыда үш команданың асықтарының саны 7:6:5 болды, ал соңында
олардың саны 6:5:4 болды. Ойынның соңында 12 асықты жеңген команда
қанша асықпен бастады?
A. 120
B. 432
C. 420
161

163.

D. 240
E. 380
11. Суретте көрсетілген 1 және 2 екі бұрыштың қосындысы қандай?
A. 150
B. 180
C. 240
D. 300
E. 270
12. Шаршы тіктөртбұрыштарға бөлінген, олардың екеуінің периметрі
суретте көрсетілген. Шаршының бүйірінің ұзындығын
табыңыз.
A. 8 см
B. 6 см
C. 12 см
D. 10 см
E. 9 см
13. Диаграммада гүл дүкеніндегі гүлдердің саны көрсетілген. Егер барлық
гүлдер 720 дана болса, дүкенде қанша қалампыр бар?
162

164.

A. 180
B. 60
C. 190
D. 360
E. 120
163

165.

Математическая грамотность
Инструкция: Вам предлагаются тестовые задания с выбором одного
правильного ответа.
1.Используя таблицу, задайте функцию формулой
х
1
2
3
4
5
у
-1
2
7
14
23
2
A) AУ= х +1
B) У= -3х
C) У= х2+2
D) У= х2-2
E) У= - 3х2+1
2.Изделие из серебра весит 18,4 гр. Сколько тонн весит миллион таких изделий
из серебра?
A) 0,184т
B) 1,84т
C) 1840т
D) 18,4т
E) 184т
3. Известно, что n-четное натуральное число. Какое из данных выражений
обязательно делится на 6?
A) n3 – 1
B) n2 - n
C) n3 - n
D) n3 + 1
E) n3 + n
4. Первоклашки парами идут на экскурсию. Вертлявая девочка увидела в
переди себя 5 пар детей и позади 6 пар. Сколько детей ведут на экскурсию?
A) 26
B) 11
C) 22
D) 24
E) 23
5. Какой комбинации будет соответствовать знак вопроса?
3 : 5 =6 : 10 →3030
П : О =Н : И → ?
A) ПОНИ
B) ОПНИ
C) НИПО
D) ИНОП
E) НОПИ
6. Развернутый угол АОВ разбит на 9 одинаковых частей.
164

166.

Выберите верное утверждение:
A) Сумма углов АОК и ВОЕ равны 1200
B) Угол ВОЕ на 300 меньше угла АОК
C) Разность углов КОЕ и АОК равна углу ВОЕ
D) Угол КОЕ на 200 больше угла АОК
E) Величина угла АОК равна 900
7. Цена на школьные пеналы по акции «Уценка товара» была снижена 50 тенге.
Изначально пенал стоил 300тенге. На сколько процентов нужно поднять
новую цену, чтобы вернутся к старой цене в 300 тенге.
A) 15%
B) 10%
C) 30%
D) 20%
E) 25%
8. По периметру школьной ограды посажены деревья. Маша и Зейнеп считают
их, двигаясь навстречу друг другу, но начинают счет от разных деревьев.
Поэтому дерево, которое Маша посчитала 12, Зейнеп посчитала 42. А то
дерево, которое у Маши было первым, у Зейнеп было седьмым. Сколько всего
деревьев?
A) 43
B) 49
C) 52
D) 46
E) 54
9. Какое количество кирпича можно уложить в подвал, имеющий размеры 2м×
1,2 м ×3м, если размеры кирпича 25 см× 12 см ×8 см?
A) 4800
B) 3000
C) 2000
D) 5600
E) 7500
10. Вначале количество асыков у трех команд относилось как 7:6:5, а в конце
их количество стало относиться 6:5:4. С каким количеством асыков начинала
команда, выигравшая 12 асыков у другой?
A) 120
B) 432
C) 420
165

167.

D) 240
E) 380
11. Чему равна сумма двух углов 1и 2, отмеченных на рисунке?
A) 150
B) 180
C) 240
D) 300
E) 270
12. Квадрат разбит на прямоугольники, периметры двух из них указаны на
рисунке. Найдите длину стороны квадрата.
A) 8 см
B) 6 см
C) 12 см
D) 10 см
E) 9 см
166

168.

13. На диаграмме показано количество цветов в цветочном магазине.
Сколько гвоздик в магазине, если всего цветов 720 штук?
A) 180
B) 60
C) 190
D) 360
E) 120
167

169.

Жаратылыстану-ғылыми сауаттылық
География
Тапсырма 1
Тянь-Шань таулы жүйесі
Тянь-Шань немесе Тәңір таулары – әлемдегі ең ірі тау жүйелерінің бірі.
Ол шығыстан батысқа қарай 2,5 мың шақырымға созылып жатыр. 30-дан астам
шынның биіктігі 6000 метрден асады. Ең биік нүктесі – Жеңіс шыңы (7439 м).
Екінші орында – Хан Тәңірі (7010 м), ол дүниежүзіндегі ең әдемі шыңдардың
бірі болып саналады. Аймақтың фаунасы өте бай. Бұл жерде аю, қар барысы,
орман қарақасы, борсық, елік, марал, ақтөс сусар, сілеусін және жойылып бара
жатқан қар барысы мекен етеді. Жануарлардың көбісі Қызыл кітапқа
енгізілген.
Іле Алатауының солтүстік беткейлерінен Үлкен және Кіші Алматы,
Талғар, Есік, Шілік, Қаскелең өзендері, ал шығыс беткейлерінен Шарын өзені
бастау алады. Таудың биік бөліктеріндегі мұздықтар өзендерді сумен
толтырып, 4 мемлекетті тұщы сумен қамтамасыз етеді.
1. Тянь-Шаньнан бастау алатын өзен
A) Нұра
B) Сарысу
C) Шарын
D) Елек
E) Сағыз
2. Тянь-Шань тауларының жанартаулық шығу тегін жоққа шығарып, ірі
мұздықтарды ашқан ғалым
A) Л.В. Немцов
B) Ш.Ш. Уалиханов
C) В.И. Беринг
D) Н.А. Северцев
E) П.П. Семенов
3. Тянь-Шань тауларының аумағында ұйымдастырылған қорық
A) Наурызым
B) Ақсу-Жабағылы
C) Барсакелмес
D) Қорғалжын
E) Алакөл
4. Аумағында Тянь-Шань таулары орналасқан мемлекеттерді белгілеңіз
A) Қазақстан, Қытай, Қырғызстан, Өзбекстан, Тәжікстан
B) Қазақстан, Қытай, Түрікменстан, Өзбекстан
C) Қазақстан, Қытай, Қырғызстан,Ауғанстан
D) Қазақстан, Ресей, Өзбекстан, Түрікменстан
E) Қазақстан, Қытай, Қырғызстан,Ресей, Түрікменстан
168

170.

Тапсырма 2
Ертіс өзені
Ертіс өзені Қазақстан үшін тұщы судың маңызды көзі болып табылады,
ол Нұр-Сұлтан, Қарағанды, Семей, Павлодар, Екібастұз және Теміртау
қалаларын сумен қамтамасыз етеді. Жалпы ауданы – 1643 мың км2. Ол Қытай
(525 км), Қазақстан (1700 км) және Ресей (2010 км) аумағы арқылы ағып өтеді.
Өзеннің көзі Моңғолия мен Қытай елдерінде, Алтай жотасының шығыс
беткейінде орналасқан. Қазақстанға Қара Ертіс деген атпен еніп, Зайсан көліне
құйылады. Көлден шыққан соң, қазақтың құрғақ даласы арқылы солтүстікбатысқа қарай бағыт алады. Ары қарай, Ресейдің аумағына өтіп, Обь өзеніне
құйылады. Орталық Қазақстан пайдалы қазбаларға өте бай, бірақ бұл аймақта
су өте аз. Жазда құрғап кететін бірнеше кішкентай өзендер, халықтың өсіп келе
жатқан қажеттіліктерін қанағаттандыра алмады. Сол себепті, 1974 жылы
ұзындығы 458 км-дан асатын үлкен Ертіс-Қарағанды каналы салынды.
Арнаның екінші кезеңі Жезқазғанға дейін созылған. Ол Павлодар және
Қарағанды облыстарын сумен қамтамасыз етуде. Сонымен қатар, өзеннің
алқабында орналасқан көптеген табиғи ескерткіштер, тарихи орындар,
туристік маршруттар және археологиялық ескерткіштер, оның танымал
демалыс орнына айналуына себеп болды.
1. Ертіс өзенінің жалпы ұзындығы
A) 4248 км
B) 3598 км
C) 7328 км
D) 6914 км
E) 4821 км
2. Сол жақ саласы Ертіс өзені болып табылатын өзен
A) Есіл
B) Тобыл
C) Объ
D) Лена
E) Еділ
3. Ертіс өзенінің сол жақ саласының бойында салынған қала
A) Павлодар
B) Өскемен
C) Семей
D) Нұр-Сұлтан
E) Петропавл
4. Ертіс өзені бойындағы «Қаздың қайтуы» палеонтологиялық табиғи
ескерткіші орналасқан облыс
A) Шығыс Қазақстан облысы
B) Павлодар облысы
C) Солтүстік Қазақстан облысы
D) Ақмола облысы
E) Қарағанды облысы
169

171.

География
Задание 1
Горная система Тянь-Шань
Тянь-Шань или горы Тенгри, являются одной из крупнейших горных
систем в мире. Она простирается с востока на запад на 2,5 тысячи километров.
Высота более 30 вершин превышает 6000 метров. Самая высокая точка - пик
Победы (7439 м). На втором месте - Хан-Тенгри (7010 м), который считается
одной из самых красивых вершин в мире. Фауна региона очень богата. Здесь
обитают медведь, снежный барс, лесная ворона, барсук, косуля, марал, куница,
рысь и исчезающий снежный барс. Большинство животных занесены в
Красную книгу.
С северных склонов Заилийского Алатау берут начало реки Большая и
Малая Алматинка, Талгар, Есик, Шилик, Каскелен, а с восточных склонов река Чарын. Ледники в высоких частях гор заполняют реки водой и
обеспечивают 4 государства пресной водой.
1. Река, которая берет начало с гор Тянь-Шаня
A) Нура
B) Сарысу
C) Чарын
D) Елек
E) Сагиз
2. Ученый, который опроверг вулканическое происхождение гор Тянь-Шаня и
открыл крупные ледники
A) Л.В. Немцов
B) Ш.Ш. Уалиханов
C) В.И. Беринг
D) Н.А. Северцев
E) П.П. Семенов
3. Заповедник, организованный на территории гор Тянь-Шаня
A) Наурызым
B) Аксу-Жабагылы
C) Барсакелмес
D) Коргалжын
E) Алаколь
4. Отметьте государства, на территории которых находятся горы Тянь-Шаня
A) Казахстан, Китай, Киргизстан, Узбекистан, Таджикистан
B) Казахстан, Китай, Туркменистан, Узбекистан
C) Казахстан, Китай, Киргизстан, Афганистан
D) Казахстан, Россия, Узбекистан, Туркменистан
E) Казахстан, Китай, Киргизстан, Россия, Туркменистан
170

172.

Задание 2
Река Ертис
Река Ертис является важным источником пресной воды для Казахстана,
которая обеспечивает водой города Нур-Султан, Караганда, Семей, Павлодар,
Экибастуз и Темиртау. Общая площадь - 1643 тыс. км2. Протекает по
территории Китая (525 км), Казахстана (1700 км) и России (2010 км). Исток
реки находится в Монголии и Китае, на восточном склоне Алтайского хребта.
Входит в Казахстан под названием Черный Ертис и впадает в озеро Зайсан.
Вытекая из озера, направляется на северо-запад через казахские сухие степи.
Далее, переходя на территорию России, впадает в реку Обь. Центральный
Казахстан очень богат полезными ископаемыми, но в этом регионе очень мало
воды. Несколько небольших рек, которые высыхали летом, не могли
удовлетворить растущие потребности населения. Поэтому в 1974 году был
построен большой канал Иртыш-Караганда протяженностью более 458 км.
Второй этап канала продолжался до Жезказгана. Он обеспечивает водой
Павлодарскую и Карагандинскую области. Кроме того, многочисленные
памятники природы, исторические места, туристические маршруты и
археологические памятники, расположенные в долине реки, привели к тому,
что она стала популярным местом отдыха.
1. Общая протяженность реки Ертис
A) 4248 км
B) 3598 км
C) 7328 км
D) 6914 км
E) 4821 км
2. Река, левым притоком которой является река Иртыш
A) Есиль
B) Тобол
C) Объ
D) Лена
E) Волга
3. Город, построенный вдоль левого притока р.Ертис
A) Павлодар
B) Усть-Каменогорск
C) Семей
D) Нур-Султан
E) Петропавловск
4. Область, где расположен палеонтологический памятник природы «Гусиный
перелет»
A) Восточно-Казахстанская область
B) Павлодарская область
C) Северо-Казахстанская область
D) Акмолинская область
E) Карагандинская область
171

173.

Физика
1-тапсырма
Инелік
Инелік - ең жылдам ұшатын жәндік. Ол таңғажайып аэродинамикасының
арқасында 55 км/сағ жылдамдыққа жетеді. Ұшу кезінде инеліктер алдыңғы
және артқы жұп қанаттарын кезек-кезек қағып, маневрлік қабілетін
жақсартады. Ал екі қанаттарын бір уақытта қағу арқылы жылдамдықтарын
арттыра алады. Инеліктердің көбі қанаттарын секундына 15 ретке дейін қаға
алады. Олар бір жерде қалықтап тұра алады, орнынан ұша алады, 360 0-қа күрт
бұрылып, төңкеріліп ұша алады.
1. 55 км/сағ ХБЖ аударыңыз (А деңгей)
A) 15,3 м/с
B) 16,4 м/с
C) 15 м/с
D) 14,8 м/с
E) 17,5 м/с
2. Инелік қанаттарының тербелістерінің пероды (В деңгей)
A) ≈0,03
B) ≈0,07
C) ≈0,15
D) ≈0,01
E) ≈0,02
3. Инелік қанаттарының тербелістерінің жиілігі (В деңгей)
A) 10 Гц
B) 20 Гц
C) 25 Гц
D) 5 Гц
E) 15 Гц
4. Инелік 1 минут ішінде қанаттарынмен неше рет қағады? (С деңгей)
A) 890
B) 150
C) 900
D) 450
E) 1000
2-тапсырма
Көртышқан
Көртышқан ауданы 1 га аққайын орманынан жылына 10 т-ға дейін
жерін қазып шығарады. Метрлік тоннельді қазу үшін көртышқанға 3 мин жуық
уақыт қажет. Көртышқан – нағыз жер қазатын машина.
172

174.

1. 10 тонна ХБЖ аударып, стандарт түрге келтіріңіз
A) 1*102 кг
B) 1*103 кг
C) 1*106 кг
D) 1*105 кг
E) 1*104 кг
2. 1 тәуліктің ішінде көртышқан қанша кг жерді сыртқа шығарады?
A) 27,4 кг
B) 20,8 кг
C) 33,2 кг
D) 40,5 кг
E) 10,4 кг
3. Көртышқан жылына тығыздығы 2000 кг/м3 болатын жердің қандай көлемін
өңдейді?
A) 2 м3
B) 3 м3
C) 6 м3
D) 5 м3
E) 4 м3
4.Метрлік тоннельді қазуда көртышқанның жылдамдығы қандай?
A) ≈ 0,066 м/с
B) ≈ 0,001 м/с
C) ≈ 0,003 м/с
D) ≈ 0,012 м/с
E) ≈ 0,006 м/с
173

175.

Физика
Задание 1
Стрекоза
Стрекоза – самое быстрое летающее насекомое. Она развивает скорость
до 55 км/ч благодаря удивительной аэродинамике. При полете стрекозы машут
передней и задней парами крыльев поочередно, добиваясь лучшей
маневренности, или одновременно обеими - тогда большей скорости. Многие
стрекозы способны совершать крыльями до 15 взмахов в секунду. Они умеют
зависать на одном месте, взлетать с места, резко разворачиваться на 3600 и
летать вверх ногами.
1.
Переведите 55 км/ч в м/с
A) 15,3 м/с
B) 16,4 м/с
C) 15 м/с
D) 14,8 м/с
E) 17,5 м/с
2.
Чему равен период колебаний крыльев стрекозы?
A) ≈0.03
B) ≈0.07
C) ≈0.15
D) ≈0.01
E) ≈0.02
3.
Определите частоту колебаний крыльев стрекозы
A) 10 Гц
B) 20 Гц
C) 25 Гц
D) 5 Гц
E) 15 Гц
4.
Сколько взмахов крыльями может совершить стрекоза в течении 1 мин?
A) 890
B) 150
C) 900
D) 450
E) 1000
Задание 2
Крот
Крот - выносит на поверхность за год до 10 тонн земли с площади 1 га
березового леса. Чтобы вырыть тоннель метровой длины, кроту требуется
около 3 мин. Настоящая миниатюрная землеройная машина.
1. Переведите 10 тонн в систему SI и запишите в оптимальном виде
A) 1*102 кг
B) 1*103 кг
174

176.

C) 1*106 кг
D) 1*105 кг
E) 1*104 кг
2. Сколько кг земли крот вынесет на поверхность в течении суток?
A) 27.4 кг
B) 20,8 кг
C) 33,2 кг
D) 40,5 кг
E) 10,4 кг
3. Какой объём земли плотностью 2000 кг/м3 перерабатывает крот в год?
A) 2 м3
B) 3 м3
C) 6 м3
D) 5 м3
E) 4 м3
4. Чему равна скорость крота при копании метрового тонеля?
A) ≈ 0,066 м/с
B) ≈ 0,001 м/с
C) ≈ 0,003 м/с
D) ≈ 0,012 м/с
E) ≈ 0,006 м/с
175

177.

2 нұсқа
Оқу сауаттылығы
Қазақ тілі (Т1)
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, мазмұны бойынша берілген
тапсырмаларға дұрыс жауап беріңіз. Оқытылу қазақ тілінде жүретін мектеп
үшін (Т1)
1. Қазақстанның аумағы кең және табиғи жағдайлар мен жануарлар
дүниесінің ауқымы өте үлкен. Бірақ, өкінішке орай, браконьерлік және
адамдардың тіршілік ету ортасындағы тым белсенділігінен көптеген жануар
түрлеріне толықтай жойылу қаупі төнді. Бүгінде Қазақстанның Қызыл
кітабына жоғалуы мен саны азаюына байланысты бірқатар жануарлар кірген.
Олар бірнеше санатқа бөлінген: І санат – жоғалып бара жатқан немесе жоғалып
кеткен; ІІ санат – апатты түрде саны қысқарып бара жатқан; III санат – сирек
кездесетін, саны аз табылған; IV санат – белгісіз (толық зерттелмеген); V
санаты – тұрақты бақылауды қажет ететін жерсіндірілген жануарлар.
2. Қызыл кітапқа енген жануарлардың бірі – қарақұйрық. Ол – сирек
кездесетін жануарлар түріне жатады. Кейбір аудандарда саны азайып,
мекендейтін жерлері тарылуда. Олар бекітілген төбешік құмда, шақпатасты
және сазбалшықты шөлдерде, ойлы-қырлы құрғақ аңғарларда, сексеуіл, жүзгін,
теріскен басқан тоғайларда немесе тастақты, құмды, сазды топырақты шөлді
аймақтарда мекендейді.
3. Алтай тауының арқары – елімізде толықтай жойылу қаупі төнген
жануар. Қазақстанда 50-60 бас шамасындай бар. Олар теңіз деңгейінен 8003000 м биіктікте мекендейді. Алтай арқарын Шығыс Қазақстан облысының
аумағынан, Күршім жотасының оңтүстік сілемінен, Қалмақшы өзенінің
жоғары ағысындағы биік таулы шоқылардан, сондай-ақ Бұқтырма көлінің
солтүстік-шығыс беткейлерінен кездестіруге болады.
4. Қазақстан арқарының таралу аймағы кеңіп, саны қалпына келуде.
Қазіргі уақытта Қазақстан арқарының саны 11,8 мың басқа дейін өскен екен.
Бұл жануар таудың жазықтау учаскелерін мекендейді. Олар орын ауыстырып,
шамалы маусымдық көшу жасайды. Ал, құрғақшылық кезінде және қыста қар
қалың түссе алыс қашықтыққа ауысады. Әдетте, таңертең және кешке
белсенді.
5. Қаратау арқарының жоғалып кету қаупі бар. Олар таулардың
далалық, тегіс аймақтарын мекендейді. Бұталармен қоршалған құзды
шатқалдарда жүреді.
6. Қабылан – өте сирек кездесетін жыртқыш. Қабыландар түрлі типтегі
шөлдерде мекендейді. Олар тропиктік және субтропиктік аймақтардағы
ормандарда, тау беткейлерінде, жазық далалар мен саванналарда, өзен
бойындағы тоғайларда тіршілік етеді. Қабылан қазіргі уақытта Қазақстан
аумағында жоғалып кету шегіне жетті, жоғалып кетуі де мүмкін.
176

178.

1. Mәтінде ІV санатқа кіретін жануарлардың ерекшелігі
A) Бақылауды қажет ететін жерсіндірілген жануарлар
B) Жоғалып бара жатқан немесе жоғалып кеткен
C) Апатты түрде саны қысқарып бара жатқан
D) Белгісіз, толық зерттелмеген
E) Сирек кездесетін, саны аз табылған
2. Қазақстанның Қызыл кітабына жануарларды тіркеу себебі
A) Жоғалуы мен санының азаюына байланысты
B) Санының көбеюіне байланысты
C) Зерттеулер жүргізу мақсатында
D) Көпшілікке таныстыру үшін
E) Төзімділігін зерттеу мақсатында
3. Бекітілген төбешік құмда, шақпатасты және саз балшықты шөлдерді
мекендейтін жануар
A) Қазақстан арқары
B) Қабылан
C) Қарақұйрық
D) Қаратау арқары
E) Алтай арқары
4. Mәтіннің 6-азатжолында берілген жануар жайлы ақпарат
A) Бұқтырма көлінің солтүстік-шығыс беткейінде кездеседі.
B) Түрлі типтегі шөлдерде мекендейді.
C) Теңіз деңгейінен 800-3000 м биіктікте мекендейді.
D) Қазақстанда 50-60 бас шамасындай бар.
E) Олар қыста жиі тамақтанады.
5. Mәтінде таралу аймағы кеңіп, саны қалпына келіп жатқан жануар туралы
айтылған азатжол
A) 1
B) 6
C) 4
D) 3
E) 5
6. Tеңіз деңгейінен 800-3000 м биіктікте мекендейтін жануар
A) Қарақұйрық
B) Алатау арқары
C) Қаратау арқары
D) Алтай арқары
E) Қабылан
7. Kөптеген жануар түрлерінің толықтай жойылу қаупіне ұшырау себебі
A) Ауа райының күрт өзгеруінен.
B) Адамдардың тіршілік ету ортасындағы белсенділігінен.
C) Жауын-шышынның болмауына байланысты.
D) Қолайлы жасыл орта қалыптастыра алмағандықтан.
E) Суық ауа райының қолайсыздық тудырғандығынан.
177

179.

8. Mәтін бойынша Қазақстан арқарының ерекшелігі
A) Ойлы-қырлы құрғақ аңғарларда, теріскен басқан тоғайлардамекендейді.
B) Құмды, сазды топырақты шөлді аймақтарда мекендейді.
C) Орын ауыстырып, шамалы маусымдық көшу жасайды.
D) Өзен бойындағы тоғайларда тіршілік етеді.
E) Субтропиктік аймақтардағы ормандарда тіршілік етеді.
9. Mәтін мазмұны бойынша ІІ, III санатқа тән ерекшеліктер
A) Жерсіндірілген жануарлар, белгісіз
B) Жоғалып кеткен, тұрақты бақылауды қажет ететін
C) Жоғалып бара жатқан немесе жоғалып кеткен
D) Саны аз табылған, белгісіз (толық зерттелмеген)
E) Апатты түрде саны қысқарып бара жатқан, сирек кездесетін
10. Mәтіндегі негізгі ой
A) дала жануарларын қорғау
B) Алтай тауын дәріптеу
C) үй жануарларын қорғау
D) құстар мен жануарларды қорғау
E) өсімдіктерді қорғау
178

180.

Қазақ тілі (Т2)
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып,
мазмұны
бойынша
берілген
тапсырмаларға дұрыс жауап беріңіз. Оқытылу орыс тілінде жүретін
мектеп үшін (Т2)
Жер жәннаты - Жетісудағы «Ақбұлақ» шипажайы Алматы қаласынан
15 км жерде, Талғар ауданының Алатау бөктеріндегі Шымбұлақ шатқалында
орналасқан. Бүгінгі заманның талабына сай күрделі жөндеуден өткен шипажай
кезінде ғарышкерлердің ұшып келгеннен кейін денсаулығын сауықтыру орны
болғаны бекер болмаса керек.
Шипажай орналасқан жердің табиғаты әсем. Оның 250 метр тереңдіктен
шығатын минералды суы бар. Шипажай маңында қысы-жазы сылдырлап өзен
ағып тұрады. «Ақбұлақ» шипажайын қайың, шырша, емен ағаштары көмкеріп
тұр. Шипажайдағы жүзу бассейні мен спорттың түр-түріне арналған орындары
толық демалып, денені сауықтыруға оң әсерін тигізеді. Онда денсаулықты
сауықтыруға және нығайтуға барлық жағдай жасалған.
Шипажай аумағына 2002 жылы 3 қабатты жаңа емдеу орталығы
салынды. Бұл орталық бүгінгі заманның талабына сай диагностика, емдеу
құрал-жабдықтарымен қамтамасыз етілген. Емдеу орталығында жүрек,
асқазан, ішек, бүйрек, жыныс бездері, бауыр, өкпе, жүйке жүйесі, буын, сүйек,
омыртқа, тері ауруларына арнайы жобамен емдеу тәсілдері жолға қойылған.
Емдеу тәсілдері адамның жасына, қан құрамына, өмір сүру тәртібіне,
тамақтану әдісіне байланысты әр адамға жеке бағдарламамен қолданылады.
Емдеу түрлері табиғи, халықтық медицинасына сүйене отырып, шөптің
бірнеше түрлерімен, балшықпен, минералды суменен, инемен, сүлікпен, тұзды
немесе оттегімен азондалған ауамен, денені шлактан, улы заттардан тазарту
әдістерімен, тағамның ішу тәртібін реттеу немесе аспен емдеу, қымыз,
шұбатты пайдалану, әртүрлі дене шынықтыру тәсілдерімен ауру денені
қалпына келтіру, тоқпен, жарықпен, шунгит тасымен және денені үзу, су
астында омыртқаны созу, массаждың әртүрлі әдістерін қолдану сияқты ем шаралар қолданылады. Онда денені тазартудың қан тазарту, бауыр өтін жуу,
ішекті минералды сумен тазарту әдістері кеңінен пайдаланады. Емдеу тәртібі
сенбі, жексенбі күндерінде де жалғасады. Шипажайға келген адамдар ем
алумен қатар Алматы, Алматы облысының тарихи ескерткіштері мен сәулет
өнерінің туындыларына экскурссия жасайды. Бос уақыттарында би, ойынсауық, кино, концерт тамашалап, спорттың түр-түрімен айналыса алады.
Бөлмелерге ыстық-мұздай минералды су қосылып, тоңазытқыш, көгілдір
экран, телефон және ұялы телефонның бәрімен байланыс орнатылған.
«Денсаулық - зор байлық», - дейді дана халқымыз. Ендеше,
денсаулықтың жақсы болуы - үнемі күтіп, уақытылы емделгенде ғана
болатынын ұмытпайық.
179

181.

1. Мәтінде жауабы бар сұрақты таңдаңыз.
«Ақбұлақ» шипажайы қай жерде орналасқан?
А) Талғар қаласында
В) Алматы қаласында
С) Талғар қаласының орталығында
D) Талғардағы Шымбұлақ шатқалында
2. Мәтінге сәйкес ақпаратты таңдаңыз.
А) «Ақбұлақ» – сауықтыру спорт кешені.
В) «Ақбұлақ» – тек сүлікпен емдейтін орталық.
С) «Ақбұлақ» – денсаулықты, сауықтыру орталығы.
D) «Ақбұлақ» – тек инемен емдейтін шипажайдың бірі.
3. Мәтіндегі басты тірек сөздерді табыңыз.
А) денсаулық, ауру, емен, шипажай
В) денсаулық, шипажай, ем, сауықтыру
С) денсаулық, шипажай сүйек, шұбат, ем
D) денсаулық, бауыр, бүйрек, бұлшықет
4. Мәтін бойынша толық және нақты ақпаратты табыңыз.
А) Шипажай жанында жыл бойы сылдырлап өзен ағады.
В) «Ақбұлақ» орналасқан жерде қайың, шырша, емен ағаштары өсіп тұр.
С) Шипажайдағы жүзу бассейні денені сауықтыруға көп пайдасын тигізеді.
D) Шипажайда денсаулықты сауықтырып, нығайтуға барлық жағдай жасалған.
5. Мәтін мазмұнына сәйкес жауапты табыңыз.
Шипажайдағы емдеу орталығы қандай жабдықтармен қамтамасыз
етілген?
А) жүрек қызметін реттейтін құралдармен
В) заманға сай диагностика, емдеу құралдарымен
С) түрлі ауруларды анықтайтын құрал-жабдықтармен
D) өкпе ауруларын тексеретін бүгінгі заманғы құралдармен
6. Мәтіндегі негізгі ойды анықтаңыз.
А) Талғар ауданындағы шипажай туралы баяндалады.
В) Минералды судың пайдасы туралы ақпарат беріледі.
С) Денсаулықты сақтау жолдары туралы ақпарат беріледі.
D) Телеграф байланысының маңызы туралы ақпарат беріледі.
7. Мәтінге нақтырақ тақырып таңдаңыз.
А) Балшықпен емдеу орны
В) Денсаулықты сауықтыру орны
С) Халықтық медицина орталығы
D) Минералды сумен емдейтін шипажай
8. Мәтін мазмұнын нақтылайтын қорытындыны таңдаңыз.
А) Денсаулық – зор байлық.
В) «Ақбұлақ» – сүйек ауруларын емдейтін орын.
С) «Ақбұлақ» – тері ауруларын емдейтін орталық.
D) «Ақбұлақ» – Алматы облысындағы шипажайлардың бірі.
9. Мәтіндегі маңызды емес ақпаратты табыңыз.
180

182.

А) Емдеу тәртібі сенбі, жексенбі күндерінде де жалғасады.
В) Шипажайда жаңа емдеу орталығы 2002 жылы салынды.
С) Шипажайда денені тазартудың түрлі әдістері кеңінен қолданылады.
D) Емдеу тәсілдері адамға жеке жасалған бағдарлама бойынша қолданылады.
10. Мәтіннің бірінші азатжолына дәлірек тақырыпша таңдаңыз.
А) Емдеу тәсілдері
В) Талғар – таулы аймақ
С) «Ақбұлақ» шипажайы
D) Алматыдағы шипажай
181

183.

Орыс тілі (Т1)
Инструкция: Внимательно прочитайте текст и правильно выполните
задания к тексту.
Транспортная инфраструктура в Казахстане.
1.Транспортный комплекс имеет важнейшее стратегическое значение,
как для расширения внутреннего рынка, так и для углубления
внешнеторговых связей Республики. Кроме того, географическое положение
Казахстана обусловливает его большую связующую роль в развитии торговых
взаимоотношений на Евразийском континенте. Республика входит в число
стран, от которых напрямую зависит формирование новых транспортных
направлений.
2.Транспортная инфраструктура в Казахстане достаточно хорошо
развита. В стране имеется 20 крупных аэропортов, из которых 11
обслуживают международные перевозки.
3. Однако основным видом транспорта по перевозке пассажиров и груза
являются поезда. Республика располагает достаточно широкой сетью
железных дорог. Протяжённость железных дорог в Казахстане превышает 15
тыс. км. 16 стыковых пунктов соединяют железнодорожную систему
Казахстана с соседними государствами. На сегодняшний день осуществляется
перевозка пассажиров по 116 маршрутам.
4. Также в Казахстане хорошо развит общественный транспорт,
предназначенный для перевозки населения по определённому расписанию и
маршруту. Во всех городах курсируют маршрутные автобусы, в некоторых
городах есть действующие трамвайные парки. В Алматы есть метро. Также
можно воспользоваться службой вызова такси, либо взять напрокат
автомобиль для самостоятельного вождения.
5.В летний период довольно популярны велосипеды. В крупных городах
существуют специальные точки, где можно их арендовать.
6. Для туристов, путешествующих в небольшой группе, выгодно
пользоваться такси в Казахстане. Такси сервис также подходит для поездок в
непосредственной близости от городов. Большое количество автомобилей с
шашками на крышах всегда рядом с аэропортами, станциями метро и
автобусными остановками. Вы также можете найти такси возле торговых
центров и рынков.
(223 сл.)
1. О каком виде транспорта не говорится в тексте?
A) железнодорожном
B) воздушном
C) общественном
D) водном
E) частном
2. Сколько аэропортов Казахстана обслуживают международные перевозки?
182

184.

A) 20
B) 15
C) 11
D) 16
E) 12
3. В каком абзаце говориться о велосипедах?
A) пятом
B) первом
C) четвертом
D) третьем
E) втором
4. Цель текста
A) рассказать о разных видах транспорта
B) информировать о транспортной инфраструктуре страны
C) рассказать о транспорте, предназначенном для перевозки населения по
определённому расписанию и маршруту
D) показать, что основным видом транспорта по перевозке пассажиров и груза
являются поезда
E) рекламировать использование такси в Казахстане.
5. Основным видом транспорта по перевозке пассажиров и груза являются
A) частные такси
B) самолеты
C) автобусы
D) поезда
E) грузовые автомобили
6. Стиль текста
A) официально-деловой
B) художественный
C) научный
D) разговорный
E) публицистический
7. Где существуют специальные точки для аренды велосипедов?
A) во всех городах
B) в 2-3 городах страны
C) в крупных городах
D) в столице страны
E) во всех населенных пунктах
8. Для туристов, путешествующих в небольшой группе, выгодно
A) совершать пешие экскурсии
B) ездить на велосипедах
C) нанимать гида
D) пользоваться общественным транспортом
E) пользоваться такси
9. Позиция автора заключается в выражении
183

185.

A) Транспортная инфраструктура в Казахстане недостаточно развита
B) Транспортная инфраструктура в Казахстане слабо развита
C) Транспортная инфраструктура в Казахстане достаточно хорошо развита
D) Транспортная инфраструктура в Казахстане плохо развита
E) Транспортная инфраструктура в Казахстане не развита
10. Информация, отсутствующая в тексте
A) Во всех городах курсируют маршрутные автобусы.
B) В Алматы есть метро.
C) Можно взять напрокат автомобиль для самостоятельного вождения.
D) Железные дороги обеспечивают свыше 57 % пассажиропотока Казахстана.
E) На сегодняшний день осуществляется перевозка пассажиров по 116
маршрутам.
184

186.

Ағылшын тілі
Reading. Read the text and choose the correct answer
Food
Food is an important substance for human organism. It mainly consists of
proteins, fats and carbohydrates. Besides these three nutritive materials, food can
also be divided into two groups – meals of plant origin and meals of animal origin.
The first group (plant meals) is everything that grows out of our earth. First of
all these are vegetables. Vegetables have a tiny amount of calories and are very rich
in fiber. Certainly fruit is there where vegetable is. Comparing with veggies, fruit is
more dangerous for one's figure, because any fruit is primarily a carbohydrate
product. In this respect an intake of fruits doesn’t have to exceed 500-700 grams per
day. Any seeds are also included in our list – legumes and cereals.
The second group (animal meals) is all elements of our nutrition, which are
obtained directly from animals. For the most part it’s milk and eggs. Consequently
all dairy products turn to be animal food automatically, that is – cheese, curds,
ryazhenka, kefir, organic yoghurts and so on. Honey also takes place in this list as
well as meat (beef, veal, pork) and meal products (sausages, cutlets).
The most wholesome food is the food from the first group. The thing is,
nourishment like that suits all people – the sick, the healthy, the little and the old.
Nonetheless, the second group won’t do harm to healthy people too, especially if it’s
not consumed in a processed form.
1. Food consists of__________
A) proteins, oil and carbohydrates
B) proteins, fats and vitamins
C) proteins, sugar and carbohydrates
D) proteins, fats and carbohydrates
2. Why is fruit dangerous for people?
A) Because it contains carbohydrate
B) Because it has tiny amount of calories
C) Because it contains fruits
D) Obtained directly from animals
3. Which sentence contradicts the text?
A) vegetables have a tiny amount of calories
B) fruit is more dangerous for one's figure
C) all dairy products turn to be animal food
D) animal meals have a tiny amount of calories
4. Which paragraph answer the question: What do animals give us?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
185

187.

5. What is “ryazhenka”
A) boiled fermented milk
B) animal meals
C) plant meals
D) processed
6. What stands for “plant meals”?
A) meals of animal origin
B) grows out of our earth
C) obtained directly from animals
D) animal milk
7. What expression is true about animal meals?
A) do harm to healthy people
B) have a tiny amount of calories
C) dangerous for one's figure
D) it consists of milk and eggs
8. What is “the wholesome food”?
A) plant meals
B) animal meals
C) carbohydrates
D) proteins
9. What does the first group consist of?
A) sausages, cutlets
B) beef, veal, pork
C) legumes and cereals
D) cheese, curds, organic yoghurts
10. Honey takes place in ___
A) first group
B) second group
C) processed food
D) first and second groups
186

188.

Математикалық сауаттылық
Нұсқаулық: Сізге бір дұрыс жауапты тест тапсырмалары беріледі
1.
Кестеде жыл мезгіліне байланысты 1 кг картоптың бағасы туралы
мәліметтер келтірілген.
Қыс
120 тг
Көктем
100 тг
Жаз
60 тг
Күз
40 тг
Дұрыс мәлімдемені таңдаңыз:
А) күзде 1 кг картоптың бағасы қыста оның бағасының төрттен бір бөлігін
құрайды
В) көктемде 2 кг картоптың құны күзде 3 кг құнынан 25% - ға артық
C) жазда 1 кг картоптың бағасы қыста 50% - ға аз
D) күзде 4 кг картоп қыста 2 кг-нан қымбат
Е) жазда 5 кг картоптың құны қыста 4 кг-нан қымбат
2. Он қабатты үйде 200 пәтер және 5 кіреберіс бар. № 137 пәтер қай қабатта
орналасқан?
А) 1-ге
В) 3-ке
С) 10-ға
D) 5-ке
Е) 7-ге
3. Егер үйден саяжайға дейін және керісінше Мураттың айналасында жаяу
жүрсе, онда ол бүкіл жолға 1,5 сағатты алады. Егер мен саяжайдан үйге
оралсам Біріккен Ұлттар Ұйымы жаяу жүріп, велосипедпен оралсам, эго үшін
жол 1 сағатты алады. Мұратқа үйден жазғы үйге дейін және керісінше, егер
БҰҰ велосипедпен жүретін болса, қанша уақыт қажет болады?
А) 30 минут ішінде.
В) 45 минут ішінде.
С) 35 минут ішінде.
D) 40 минут ішінде.
Е) 25 минут ішінде.
4.Х-беске бөлінген кезде жай Сан беретін ең үлкен оң екі таңбалы санның
сандарының қосындысы
А Бағаны
В Бағаны
Х
95
А) А=В-81
В)
С) А бағанының мәні В-дан 5 есе көп
Д) А=В
187

189.

Е) АB
5. Әр әріп белгілі бір санға сәйкес келеді
К
_4
КА
+2
А
+АК
3
К
ВВ
В мәнді табыңыз
А) 7
В) 5
С) 6
D) 8
Е) 4
6. Үшбұрыштың екі жағы тең бөліктерге
бөлінді
А Бағаны
В Бағаны
Боялған бөліктің ауданы
Бүкіл үшбұрыштың ауданы
А) А=6В
В) А 12B
C) B=12A
D) Салыстыру мүмкін емес, өйткені үшбұрыштың түрі көрсетілмеген
Е) А=7В
7. График әр түрлі температурада ауаның 1 м3 су буының құрамын көрсетеді.
А Бағаны
0 С кезінде су буының құрамы
А) А бағанының мәні 3 артық
В) В бағанының мәні 2 артық
С) A<B
В Бағаны
3 грамм
0
188

190.

D) А>B
E) A=B
8. Диаграммада әр түрлі көкөніс дақылдарының отырғызылған және өсірілген
тұқымдарының саны туралы мәліметтер %көрсетілген.
Осы дақылдардың қайсысы тұқымның өнуінің ең жоғары пайызына ие екенін
анықтаңыз.
А) Қырыққабат
В) Қызанақ
С) Сәбіз
D) Қияр
Е) Бұрыш
9. Бұл өрнек қандай санмен аяқталады
?
А) 2
В) 4
С) 6
D) 0
Е) 8
10. 1 киловатт – сағат электр энергиясы 14 теңге тұрады. Электр есептегіші 1
қаңтарда 32544 киловатт – сағатты, ал 1 ақпанда 32726 киловатт – сағатты
көрсетті. Ақпан айында электр энергиясы үшін қанша теңге төлеу керек?
А) 1548
В) 2448
С) 1568
D) 2548
Е) 2558
11. Егер ені d, ұзындығы 3 есе, ал биіктігі 2 есе ұзындыққа тең болса,
тікбұрышты параллелепипедтің көлемі қандай болады?
А)
В)
С)
D)
Е)
189

191.

12. Бос бөтелкенің массасы k г,
суға толтырылған бөтелкенің массасы m г
құрайд. Толық бөтелкенің массасы қандай болады?
А) 4m+3k
В) 4m+k
С) 4m-3k
D) 4m-k
Е) 4m-4k
13. 1 см*1 см өлшемді қағазда екі шеңбер бейнеленген, сондықтан біреуінің
ортасы екіншісінің шекарасында орналасқан. Көлеңкеленген Р фигураның
периметрін табыңыз. Жауапта қатынасты
А)
В)
С)
D)
Е)
190
көрсетіңіз

192.

Математическая грамотность
Инструкция: Вам предлагаются тестовые задания с выбором одного
правильного ответа.
1. В таблице представлены данные о цене 1 кг картофеля в зависимости от
времени года.
Зима
120 тг
Весна
100 тг
Лето
60 тг
Осень
40 тг
Выберите верное утверждение:
А) Цена 1 кг картофеля осенью составляет четвёртую часть от его цены зимой
В) Весной стоимость 2 кг картофеля на 25% больше стоимости 3 кг осенью
С) Летом цена 1 кг картофеля на 50% меньше, чем зимой
D) Осенью 4 кг картофеля стоят дороже, чем 2 кг зимой
Е) Летом стоимость 5 кг картофеля дороже стоимости 4 кг зимой
2. В десятиэтажном доме 200 квартир и 5 подъездов. На каком этаже квартира
№ 137?
А) на 1
В) на 3
С) на 10
D) на 5
Е) на 7
3.
Если от дома до дачи и обратно Мурат идёт пешком, то на весь путь у
него уходит 1,5 часа. Если же от дома до дачи он идёт пешком, а возвращается
на велосипеде, то его путь занимает 1 ч. Сколько времени понадобится
Мурату на путь от дома до дачи и обратно, если он его преодолеет на
велосипеде?
А) 30 мин
В) 45 мин
С) 35 мин
D) 40 мин
Е) 25 мин
4.
Х – сумма цифр наибольшего положительного двузначного числа,
которое при делении на пять даёт простое число
Графа А
Графа В
Х
95
А) А=В-81
В)
С) значение графы А в 5 раз больше В
D) А=В
Е) АB
191

193.

5. Каждой букве соответствует определённая цифра
К
_4
КА
+2
А
+АК
3
К
ВВ
Найдите В.
А) 7
В) 5
С) 6
D) 8
Е) 4
6. Две стороны треугольника разделили на равные части
Графа А
Графа В
Площадь закрашенной части
Площадь всего треугольника
А) А=6В
В) А 12B
C) B=12A
D) Невозможно сравнить, т.к. не указан вид треугольника
Е) А=7В
7. На графике указано содержание водяного пара в 1 м 3 воздуха при разных
температурах.
Графа А
Содержание водяного пара при 00С
А) значение графы А на 3 больше
В) значение графы В на 2 больше
С) A<B
Графа В
3 грамма
192

194.

D) А>B
E) A=B
8. На диаграмме представлены данные о количестве посаженных и взошедших
семян различных овощных культур в %.
Определите, какая из данных культур обладает наибольшим процентом
всхожести семян.
А) Капуста
В) Помидоры
С) Морковь
Д) Огурцы
Е) Перец
9. Какой цифрой оканчивается число
?
А) 2
В) 4
С) 6
D) 0
Е) 8
10. 1 киловатт – час электроэнергии стоит 14 тенге. Счётчик электроэнергии 1
января показывал 32544 киловатт – час, а 1 февраля 32726 киловатт – часов.
Сколько тенге нужно заплатить за электроэнергию за февраль?
А) 1548
В) 2448
С) 1568
D) 2548
Е) 2558
11. Чему равен объём прямоугольного параллелепипеда, ширина которого
равна d, длина – в 3 раза больше, а высота – в 2 раза больше длины?
А)
В)
С)
D)
193

195.

Е)
12. Масса пустой бутылки k г, масса бутылки, наполненной на
водой – m г.
Масса полной бутылки равна:
А) 4m+3k
В) 4m+k
С) 4m-3k
D) 4m-k
Е) 4m-4k
13. На клетчатой бумаге размером 1см*1см изображены два круга так, что
центр одного лежит на границе другого. Найдите периметр Р заштрихованной
фигуры. В ответе укажите отношение
А)
В)
С)
D)
Е)
194

196.

Жаратылыстану-ғылыми сауаттылық
География
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, берілген тест тапсырмаларына дұрыс
жауап беріңіз.
1 тапсырма
Тектоникалық қозғалыстар
Жер қыртысы үнемі қозғалыста болады. Жер қыртысының
тектоникалық қозғалыстары - бұл тектоникалық күштер мен ауырлық күшінің
әсерінен қабаттардың, блоктардың және геологиялық ортаның кез-келген
басқа бөлігінің қозғалысы, бұл жер қыртысының тау жыныстарының пайда
болуына, олардың физикалық қасиеттері мен құрамының өзгеруіне әкеледі.
Жер қыртысының тектоникалық қозғалыстарына: дрейф, коллизия, субдукция,
спрединг жатады.
Жердің әртүрлі бөліктеріндегі және оның әртүрлі деңгейлеріндегі
қозғалыстардың себептері әртүрлі.
1. Тау жыныстарының қалыптасуының және олардың физикалық
қасиеттерінің өзгеруіне әкелетін жер қыртысының қозғалыстары:
A) тектоникалық
B) геологиялық
C) географиялық
D) климаттық
E) толысу
2. Мұхиттың орта-мұхиттық жоталарында және мұхиттың басқа рифтік
аймақтарындағы плиталардың дивергентті шекараларында мұхит түбінің өсуі:
A) дрейф
B) коллизия
C) спрединг
D) субдукция
E) опырылымдар
3. Тектоникалық қозғалыстардың пайда болуының себебі:
A) адамның әсері
B) Жер шарының Күнді айналуы
C) литосфералық плиталардың көлденең қозғалысы
D) тұрақты желдердің бағыты
E) органикалық үгілу
4. Литосфералық плиталардың қозғалысындағы субдукция үдерісін
көрсетіңіздер:
A) Наска және Оңтүстік-Америкалық
B) Үнді-Австралиялық және Евразиялық
C) Солтүстік-Америкалық және Оңтүстік-Америкалық
D) Антарктикалық және Оңтүстік-Америкалық
195

197.

E) Африкалық және Евразиялық
2 тапсырма
Табиғатты пайдалану
Табиғатты пайдалану - бұл табиғат ресурстарын пайдалану арқылы
қажеттіліктерді қанағаттандыруға бағытталған адамдар қоғамы жүзеге
асыратын қызмет. Табиғатты пайдаланудың салалық, географиялық және
бағалау
классификациялары
бар.
Іс-әрекетте
қоршаған
ортаның
мүмкіндіктерін ғалымдар негіздеген бағалауларына сүйену маңызды. Ол
сандық және сапалық құрамды барлау, анықтау, есепке алу нәтижесінде
алынған деректер негізінде жасалады.
Табиғатты пайдалану - елдің тіршілік әрекеті мен экономикалық әлауқатының негізі. Бірақ онымен қолайсыз процестер байланысты. Қоршаған
орта оның құрамына теріс өзгерістер енгізу арқылы ластанады, бұл адам мен
биосфераға кері әсерін тигізеді.
1. Қызмет түріне байланысты салалық классификацияда табиғатты пайдалану:
A) рационалды емес
B) аграрлы
C) жазықтық
D) рационалды
E) далалық
2.Рационалды табиғатты пайдалану:
A) тиімді емес
B) өнімді емес
C) тұрақты емес
D) тиімділігі төмен
E) тиімді
3. Өнеркәсіптік табиғатты пайдалану мәселесі:
A) топырақтың тозуы
B) аумақтың аз орманды болуы
C) кен орындары қорларының сарқылуы
D) шөлейттену
E) жер үсті суларының ластануы
4. Суды тиімді пайдалану мәселесін шешудің жолдары:
A) ағаш отырғызу, орман кесуді тоқтату
B) өзен ағынын реттеу, сарқынды сулардың шығарылуын тоқтату
C) минералды тыңайтқыштар енгізу, мал жаю үшін аумақты ауыстыру
D) жоғары сапалы сүзгілерді орнату
E) шикізатты өндіру жағдайларын жақсарту, қалдықтарды дұрыс кәдеге
жарату.
196

198.

География
Инструкция: Вам необходимо выполнить тестовые задания на основе
контекстов
1 задание
Тектонические движения
Земная кора постоянно находится в движении. Тектонические движения
земной коры – это перемещения слоев, блоков и любых других объёмов
геологической среды под действием тектонических сил и силы тяжести,
вызывающие изменение залегания, физических свойств и состава горных
пород земной коры. К тектоническим движениям земной коры относятся:
дрейф, коллизия, субдукция, спрединг.
Причины движений в разных частях Земли и на разных её уровнях
различны.
1. Движения земной коры, которые вызывают изменение залегания,
физических свойств горных пород:
A) тектонические
B) геологические
C) географические
D) климатические
E) приливные
2. Разрастание океанического дна в срединно-океанических хребтах и других
рифтовых зонах океана на дивергентных границах плит:
A) дрейф
B) коллизия
C) спрединг
D) субдукция
E) разломы
3. Тектонические движения вызывает:
A) антропогенная деятельность человека
B) вращение Земли вокруг Солнца
C) горизонтальное движение литосферных плит
D) направление постоянных ветров
E) органическое выветривание
4. Примером субдукции является движение литосферных плит:
A) Наска и Южно-Американской
B) Индо-Австралийской и Евразийской
C) Северо-Американской и Южно-Американской
D) Антарктической и Южно-Американской
E) Африканской и Евразийской
197

199.

2 задание
Природопользование
Природопользование – это деятельность, осуществляемая обществом
людей, которая направлена на удовлетворение потребностей через
использование ресурсов природы. Существуют отраслевая, географическая и
оценочная классификации природопользования. В действиях важно опираться
на обоснованную учеными оценку возможностей окружающей среды. Она
составляется исходя из данных, полученных в результате разведки, выявления,
учета количественного и качественного состава.
Природопользование - основа жизнедеятельности и экономического
благополучия страны. Но с ним связаны и неблагоприятные процессы.
Загрязняется окружающая среда через внесение негативных изменений в ее
свойства, что приводит к угнетающему действию на человека и биосферу.
1. Природопользование в отраслевой классификации в зависимости от вида
деятельности:
A) нерациональное
B) аграрное
C) равнинное
D) рациональное
E) степное
2.Рациональное природопользование:
A) неэффективное
B) непродуктивное
C) неустойчивое
D) низкоэффективное
E) эффективное
3. Проблема промышленного природопользования:
A) деградация почв
B) малая лесистость территории
C) истощение запасов месторождений
D) опустынивание
E) загрязнение поверхностных вод
4. Путями решения водного природопользования являются:
A) высадка деревьев, прекращение вырубки лесов
B) регулирование речного стока, прекращение выброса сточных вод
C) внесение минеральных удобрений, смена территории для выпаса скота
D) установка высококачественных фильтров
E) улучшение условий добычи сырья, правильная утилизация отходов.
198

200.

Физика
1 Тапсырма
Жылдамдықтың уақытқа тәуелділік графигі берілген
1. Жылдамдықтың уақытқа тәуелділігінің графигі бойынша бастапқы және 4секундтағы жылдамдықтарын анықтаңыз
А)υ0=2 м/с ; υ = 3 м/с
В)υ0=1 м/с ; υ = 3 м/с
С)υ0=2 м/с ; υ = 3 м/с
D)υ0=2 м/с ; υ = 3 м/с
Е)υ0=2 м/с ; υ = 3 м/с
2. Жылдамдықтың уақытқа тәуелділік графигіне сәйкес дененің уақыт t = 2с
кезінде үдеуін анықтаңыз
А) 0,5 м/с2
В) 0,1 м/с2
С) 0,4 м/с2
D) 1,5 м/с2
Е) 5 м/с2
3. Жылдамдықтың уақытқа тәуелділік графигіне сәйкес дененің қозғалыс
түрін және 2 с –тағы орын ауыстыруын анықтаңыз
А)тең үдемелі, 4 м
В)тең кемімелі, 3 м
С)бірқалыпты, 5 м
D) теңүдемелі 3 м
Е)тең кемімелі, 6м
4. График бойынша дененің қозғалыс жылдамдығының уақытқа тәуелділік
теңдеуін анықтаңыз
А) υ = 1+5t
В) υ = 0,5t
С) υ = 2+0,5t
D) υ = 1-0,5t
Е) υ = 1+0,5t
199

201.

2 Тапсырма
Ұзындығы 400 см, ені 30 см және биіктігі 0,25 м темірбетон плитасы өз
көлемінің жартысына дейін суға батырылды (ρс =1000 кг\м3)
1.Архимед күшінің бағытын көрсетіңіз
А) жоғары
В) төмен
С)жоғары және төмен
D) бағыты жоқ
Е) 0
2.Темірбетон плитасының көлемін есептеңіз
А) 0,03 м3
В) 0,3 м3
С) 3 м3
D) 0,4 м3
Е) 30 м3
3. Архимед күшінің формуласы
А)F= mg
В)F= kx
С)FА=ρgh
D)FА=ρgV
Е) FА=ρg
4. Егер темірбетон плитасы өз көлемінің жартысына дейін суға батырылса,
оған әсер ететін Архимед күшін есептеңіз
А)1,5 Н
В)150 Н
С)1500 Н
D)15 Н
Е) 0,15 Н
200

202.

Физика
1 Задание
Дан график зависимости скорости от времени
1. Определите по графику зависимости скорости от времени начальную и
конечную скорости тела в момент времени t = 4 с.
А)υ0=2 м/с ; υ = 3 м/с
В)υ0=1 м/с ; υ = 3 м/с
С)υ0=2 м/с ; υ = 3 м/с
D)υ0=2 м/с ; υ = 3 м/с
Е)υ0=2 м/с ; υ = 3 м/с
2. По графику зависимости скорости от времени определите ускорение тела в
момент времени t = 2с.
А) 0,5 м/с2
В) 0,1 м/с2
С) 0,4 м/с2
D) 1,5 м/с2
Е)5 м/с2
3.По графику зависимости скорости от времени определите вид движения и
перемещение тела за 2 с.
А)равноускоренное, 4 м
В) равнозамедленное; 3 м
С) равномерное; 5 м
D) равноускоренное, 3 м
Е) равнозамедленное, 6 м
4. По графику определите уравнение скорости движения тела в момент
времени t = 2с.
А) υ = 1+5t
В) υ = 0,5t
С) υ = 2+0,5t
D) υ = 1-0,5t
Е) υ = 1+0,5t
201

203.

2 Задание
Железобетонная плита длиной 400 см, шириной 30 см и высотой 0,25 м
погружена в воду на половину своего объёма.(ρв=1000 кг\м3)
1. Укажите направление силы Архимеда
А) вверх
В) вниз
С) вверх и вниз
D) нет направления
Е) 0
2. Вычислите объем железобетонной плиты
А) 0,03 м3
В) 0,3 м3
С) 3 м3
D) 0,4 м3
Е) 30 м3
3. Формула силы Архимеда
А)F= mg
В)F= kx
С)FА=ρgh
D)FА=ρgV
Е) FА=ρg
4.Вычислитесилу Архимеда, действующую на железобетонную плиту, если
она погружена в воду на половину своего объёма?
А)1,5 Н
В)150 Н
С)1500 Н
D)15 Н
Е) 0,15 Н
202

204.

3 нұсқа
Оқу сауаттылығы
Қазақ тілі (Т1)
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, мазмұны бойынша берілген
тапсырмаларға дұрыс жауап беріңіз. Оқытылу қазақ тілінде жүретін
мектеп үшін (Т1)
Биотехнология дегеніміз — биологиялық организмдердің қатысуымен
жүретін процестерді, адамның мақсатына сай өзгерту арқылы өндірісте
пайдалану. «Биотехнология» деген терминді алғаш рет 1919 жылы венгр
ғалымы К.Эреки енгізді.
Қазіргі биотехнологияның басты мақсаты – өсімдіктердің жаңа
сорттарын,
жануарлардың
асыл
тұкымын,
микроорганизмдердің
штаммаларын шығару. Оны адам өміріне қажетті заттар өндіру үшін
биологиялық нысандар мен процестерге негізделген жаңа ғылымның және
өндірістің сапасы деп қарауға болады. Ата-әжелеріміз ежелден
микроорганизмдерді қымыз бен шұбат, айран ашытуға, құрт пен ірімшік
жасауға, нан пісіруге, тері илеуге, т.б. қажетті заттарды дайындауға
пайдаланған.
Қазіргі
биотехнологияның
мынадай
негізгі
бағыттары
бар:
микробиологиялық өндіріс,жасушалық инженерия және гендік инженерия.
Биотехнологияда биохимия,микробиология,молекулалық биология, генетика
ғылымдарының жетістіктерінің нәтижесінде өте бағалы биологиялық белсенді
заттар – гормондар, ферменттер, витаминдер, антибиотиктер, органикалық
қышқылдар – сірке, лимон, сүт және кейбір дәрі-дәрмектер алынады.
Қазір ең жоғары өнімді микроорганизмдер штаммаларының көмегімен
150-ден астам биологиялық заттардың түрлері синтезделді. Мысалы, адамда
және кейбір жануарлар организмінде синтезделмейтін аминқышқылы лизинді
тек микроорганизмдер арқылы алады. Егер жануарлар организмінде лизин
жетіспейтін болса, оның денесінің өсуі тоқтайды. Сондықтан лизинді
жануарлардың жем-шөбіне қосып береді.
Биотехнологияның биологиялық әдістерін қоршаған ортаны ластанудан
тазарту үшін қолданады. Ластанған суларды микроорганизмдердің көмегімен
тазартады. Үлкен қалалардың, өндіріс орындардың шығарған зиянды
қалдықтарын тазарту кейбір бактериялардың қатысуымен жүреді. Металл
қалдықтарымен (уран, мыс, кобальт, т.б.) ластанған суларды тазарту үшін
оларды өз жасушаларына жинайтын бактериялардың түрлерін пайдаланады.
Сонымен биотехнология экологиялық мәселелерді шешуге қатысады.
Үндістанда, Қытайда, Филиппинде үйлерді жылытуға және тамақ
дайындауда биогаз – метан мен көміркышқыл газдың қоспасын пайдаланады.
Ол үшін арнаулы контейнерлерге малдың қиын, қант өндірісінің, ауыл
203

205.

шаруашылығы заттарының калдықтарын жинап, оларға бактерияның арнайы
себіндісін қосады. Осы қоспадан биогаз алады.
https://ulagat.com/
1.Жануарлар денесінің өсуіне әсер ететін биологиялық қоспа
А) Фермент
B) Витамин
С) Лизин
D) Антибиотик
Е) Гормон
2. Биотехнологияның басты мақсаты туралы айтылған азатжол
А) 1
B) 4
C) 3
D) 5
E) 2
3. Металл қалдықтарымен ластанған суларды тазарту үшін нені пайдаланады?
A) Ауыл шаруашылығы заттарының калдықтарын
B) Қалдықтарды жинайтын бактерияның арнайы себіндісін
C) Өз жасушаларына жинайтын бактериялардың түрлерін
D) Ең жоғары өнімді микроорганизмдер штаммаларын
E) Генетикадағы өте бағалы биологиялық белсенді заттарды
4.Үйлерді жылытуға және тамақ дайындауда пайдаланатын биологиялық
қоспа
A) Метан
B) Биогаз
С) Пропан
D) Малдың қиы
Е) Көмірқышқыл газы
5. Биотехнологияда биохимия,микробиология,молекулалық биология,
генетика ғылымдарының жетістіктерінің нәтижесінде өте бағалы биологиялық
белсенді заттар... алынады. Артығын тап.
A) Фермент
B ) Антибиотик
С) Гормон
D) Көмірқышқыл
Е) Витамин
6. Экологиялық мәселелерді шешуге қатысатын биотехнологияның
биологиялық әдістері туралы айтылатын азатжол
А) 1
B) 4
C) 3
D) 5
E) 2
204

206.

7. Биологиялық заттардың 150-ден астам түрі ненің көмегімен синтезделді
A) Ең жоғары өнімді микроорганизмдер штаммаларының көмегімен
B) Оларды өз жасушаларына жинайтын бактериялардың көмегімен
C) Өте бағалы биологиялық белсенді заттардың көмегімен
D) Белсенді органикалық қышқылдардың көмегімен
E) Ауыл шаруашылығындағы заттардың калдықтары көмегімен
8. Жануарлар организмінде лизин жетіспесе не болады?
A) Денесінің өсуі тоқтайды
B) Түрлі ауруға шалдығады
C) Денесінің өсуі баяулайды
D) Жануарлар арықтайды
E) Барлық жауабы дұрыс
9. Қазіргі биотехнологияның негізгі бағыттары. Дұрысын тап.
A) Молекулалық биология
B) Биохимиялық инженерия
C) Биологиялық генетика
D) Органикалық биология
E) Гендік инженерия
10. Мәтін мазмұнына сай қорытынды пікір
A)Микроорганизмдерді зерттеудің бағыттары
B) Биотехнология жетістіктерінің пайдасы зор
C) Биотехнология экологиялық мәселелерді шешеді
D) Биотехнологияның даму кезеңдері
E) Биотехнологиядағы биологиялық әдістерді зерттеу
205

207.

Қазақ тілі (Т2)
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, мазмұны бойынша берілген
тапсырмаларға дұрыс жауап беріңіз. Оқытылу орыс тілінде жүретін
мектеп үшін (Т2)
Адамзат тарихындағы ең ірі кітапханалар саналатын әйгілі Александрия
кітапханасы мен қазақ жерінде болған Отырар кітапханасы - заманында
әлемдік өркениеттің дамуына теңдессіз үлес қосқан кешенді білім ордалары.
Алайда бұл екеуінің де өмірі бүгінгі таңға жетпей, тарихтың бір қойнауымен
шектеледі.
Александрия кітапханасы негізін Александрия қаласында ІІ Птолемей қалаған,
қорында бес мың том кітап болған. Оны Эратосфен, Зенодот, Аристарх,
Калиммах есімді ірі ғалымдар басқарған. Сол заманғы оқымыстылар жүз
мыңнан жеті жүз мың томға дейін кітап қоры болғанын жазады. Кітапхана
қорының негізін ежелгі грек әдебиеті мен ғылымынан тұратын шығармалар
құрағанмен, мұнда шығыс халықтары тілдеріндегі кітаптар да көп болған.
Александрия кітапханасы жанында көшірмешілер штаты жұмыс істеп, олар
кітаптарды көшіріп жазып, данасын көбейтіп отырған. Калиммахтың
жетекшілігімен кітапхана каталогы жасалынып, сол жүйе негізінде кітап қоры
толықтырылып тұрған.
Әлемнің екінші үлкен білім бұлағы - Отырар кітапханасы. Бұл
кітапхананың қоры өте бай болған. Отырар - біздің ұлы бабамыз Әбу Насыр
Әл-Фарабидің отаны. «Әлемнің екінші ұстазы» атанған ол әлемнің екінші ірі
кітапханасында білім нәрімен сусындап өсті. Мұнда ежелгі сына жазуымен
жазылған туындылар мен папирусорама қағаздарынан бастап, ортағасырлық
Еуропа, араб және Қытай ғалым-оқымыстыларының шығармаларына дейін
жинақталған.
2001 жылы 27 тамызда Қазақстан Республикасының Үкіметі мен
Біріккен Ұлттар Ұйымының Білім беру, ғылым және мәдениет мәселелері
жөніндегі ұйымы (ЮНЕСКО) арасында көне Отырар қалашығын сақтау
жобасы бойынша келісімге қол қойылды. Келешекте Ұлы Жібек жолының
батыс пен шығыс әлемдері тоғысар тұсында ғылым мен мәдениет орталығына
айналған көне шаһардың бүгінгі орнын шетелдік қонақтар үшін туризм
орнына айналдыру көзделіп отыр. Әйгілі Отырар кітапханасы ата-бабамыз
мекен еткен алып аймақта ілім дәнін сепкен киелі жер екені баршаға аян.
1. Мәтінде жауабы бар сұрақты таңдаңыз.
А) Әлемде неше кітапхана болған?
В) Отырар кітапханасы қай жылы ашылды?
С) Ұлы Жібек жолы қай жерлерді басып өтеді?
D) Әбу насыр әл-Фарабидің қандай шығармалары бар?
2. Мәтінге сәйкес ақпаратты таңдаңыз.
206

208.

А) Фараб қаласында Александрия кітапханасы ашылды.
В) Отырар кітапханасы әл-Фарабидің қатысуымен ашылды.
С) ІІ Птолемей – ең ірі кітапхананың бірінің негізін салушы.
D) 2001 жылы 27 тамызда Қазақстан ұлттық кітапханасы ашылды.
3. Мәтіндегі басты тірек сөздерді табыңыз.
А) Александрия, дана, әлем, кітап қоры
В) Александрия, ғылым, сына, жазу, жоба
С) Александрия, ғылым, қалашық, көшірушілер
D) Александрия, кітапхана, әлем, ғылым, кітап қоры
4. Мәтін бойынша толық және нақты ақпаратты табыңыз.
Александрия кітапханасының негізін ... құрады.
А) ежелгі грек әдебиетінен тұратын еңбектер
В) көне грек әдебиеті мен ғылымынан тұратын еңбектер
С) көне грек ғылымынан ғана тұратын құнды туындылар
D) шығыс, грек халықтары әдебиетінен тұратын шығармалар
5. Мәтін мазмұнына сәйкес жауапты табыңыз.
Көшірмешілер немен шұғылданған?
А) кітаптардың көшірмелерін жинаумен
В) кітаптарды көшірумен, данасын көбейтумен
С) кітаптардың көшірмелерін кітапханаға жеткізумен
D) кітапхана каталогін жасаумен, кітап қорын толықтырумен
6. Мәтіндегі негізгі ойды анықтаңыз.
А) Әл-Фарабидің өмірі мен шығармашылығы туралы баяндалады.
В) Әлемдегі ірі кітапханалардың ғылыми жобалары туралы айтылады.
С) Әлемдік өркениетке үлес қосқан білім ордалары туралы ақпарат беріледі.
D) Біріккен Ұлттар Ұйымының құрылу тарихы, қызметі туралы баяндалады.
7. Мәтінге нақтырақ тақырып таңдаңыз.
А) Әйгілі грек туындылары
В) Әлемге әйгілі кітапханалар
С) Ұлы Жібек жолының тарихы
D) Еуропа ғалымдарының еңбектері
8. Мәтін мазмұнын нақтылайтын қорытындыны таңдаңыз.
А) Ірі кітапханаларды қалпына келтіру жобасына 2001 жылы 27 тамызда қол
қойылды.
В) Отырар кітапханасы – ІІ Птолемей негізін салған әйгілі кітапханалардың
бірі.
С) Отырар кітапханасы – үлкен білім бұлағы, жиырма бір әл-Фарабидің отаны.
D) Александрия мен Отырар – адамзат тарихында ерекше орын алған
кітапханалар.
9. Мәтіндегі маңызды емес ақпаратты табыңыз.
А) Ежелгі туындылар сына жазуымен жазылған.
В) Отырар қаласы «әлемнің екінші ұстазы» әл-Фарабидің отаны болған.
С) Кітапхана каталогі Калиммахтың жетекшілігімен жасалынған.
D) Александрия кітапханасының жанында көшірмешілер жұмыс істеген.
207

209.

10. Мәтіннің үшінші азатжолына дәлірек тақырыпша таңдаңыз.
А) Қытай кітапханасы
В) әл-Фараби шәкірттері
С) Қазақ мәдениетінің дамуы
D) Қазақ жеріндегі кітапхана
208

210.

Орыс тілі
Инструкция: Внимательно прочитайте текст и правильно выполните
задания к тексту.
Социальные сети отвечают на естественное человеческое желание стать
видимым, сообщить миру о себе. Людей сюда приводит не просто желание
сказать «вот я» или переброситься ссылками, но и мнения, наблюдения и
жизненные позиции, которые хочется выразить. Вся структура соцсетей
обслуживает желание и способность аудитории к чтению и письму, искусство
формулировать чувства и мысли, аргументировать позиции и поверять их
полемикой с оппонентами.
Тем не менее, миллионы людей по всему миру страдают от недуга,
который лишь на первый взгляд кажется безопасным увлечением, а на самом
деле приводит к стрессу и серьёзным расстройствам психики. Социальные
сети обладают значительным риском возникновения зависимости. Для этого
существует несколько причин. Первая причина заключается в том, что работа
в социальных сетях раздражает центры удовольствия в нашем мозгу. Мы
испытываем приятные эмоции, читая доброжелательный комментарий под
своей фотографией, получаем «лайк», когда кто-то оставляет положительный
отзыв. Желание повторного получения этих эмоций несёт нас вновь на
просторы соцсетей, заставляя там проводить всё больше времени. Вторая
причина – особенности усвоения информации. Человек получает разнородную
информацию мелкими порциями за маленький промежуток времени.
Прочитал коротенький комментарий, ответил, сразу открыл новости, там
уткнулся взглядом в интересный пост в сообществе про науку, стал читать,
параллельно включив аудиозапись, не дочитал, так как внимание отвлекло
сообщение от друга, ответил и зашёл на страничку этого друга посмотреть,
что там новенького. К такому режиму работы мозг привыкает быстро. Дело в
удобстве, быстроте и доступности соцсетей! Чтобы получить удовольствие от
мнения другого человека о твоей фотографии, не надо много мучиться.
Придумал логин и одним кликом просмотрел, сколько человек «лайкнуло»
твоё фото. Чтобы занять своё внимание чем-то не напрягающим, не нужно
искать интересную статью в поиске: открыл контакт, начал читать новости,
смотреть обновления. Быстрота, доступность – важные _________
формирования любой зависимости. Человек инстинктивно ищет самые лёгкие
пути для достижения удовольствия, пусть эти пути неэффективны и приводят
к вредным последствиям.
1. Заголовок, отражающий тему текста.
А) Социальные сети: преимущества и опасности
В) Как избежать зависимости от социальных сетей?
С) Социальные сети – зло
D) Влияние социальных сетей на подростков
Е) Как влияют социальные сети на успеваемость ученика?
209

211.

2. Жанр текста
А) Репортаж
В) Интервью
С) Статья
D) Очерк
Е) Реклама
3. Опасность социальных сетей состоит в
А) способности аудитории к чтению и письму
В) искусстве формулировать чувства и мысли
С) способности аргументировать свои позиции
D) удобстве, быстроте и доступности
Е) количестве «лайков»
4. Слово «контакт» в тексте имеет значение
А) соприкосновение, соединение
В) пользователь
С) деталь обеспечивающая соприкосновение проводов электрической цепи
D) непосредственное общение, соприкосновение с кем-нибудь
Е) политические, научные, торговые связи
5. Утверждение, соответствующее тексту
А) Социальные сети позволяют каждому почувствовать себя иным человеком
В) Ловушки социальных сетей в том, что они вызывают реальную
зависимость.
С) Современные подростки и социальные сети стали почти неразделимыми
D) Социальные сети используются в качестве инструмента для саморазвития
Е) Социальные сети негативно сказываются на речи и правописании
6. На месте пропуска во втором абзаце
можно поставить
слово/словосочетание
А) предыстории
В) положения
С) предпосылки
D) постулат
Е) вывод
7. Вопрос, на который нельзя ответить, используя информацию текста
А) Какие социальные сети наиболее популярны среди молодежи?
В) Как снизисть зависимость от социальных сетей?
С) Как правильно вести себя в социальных сетях?
D) Как продвигать страницу в социальных сетях?
Е) Почему возникает зависимость от социальных сетей?
8. Ключевые слова, отражающие тему текста
А) Социальные сети, зависимость, информация
В) Удобство, быстрота, доступность
С) Логин, пароль, контакт
D) Пост, страничка, комментарий
Е) Сообщение, фотография, статья
210

212.

9. Характерные особенности социальных сетей
А) Общение, загрузка личной информации
В) Создание личных профилей
С) Предоставление полного спектра возможностей для обмена информацией
D) Возможность коммментарии
Е) Удобство, быстрота, доступность
10. Предложение «Вторая причина – особенности усвоения информации» в
тексте является
А) тезисом
В) обобщением мысли
С) опровержением сказанного
D) развитием рассуждения
Е) выводом
211

213.

Ағылшын тілі
Instructions: Read the text carefully and do the tasks on the text correctly.
Walt Disney and his heroes
Walt Disney was born in Chicago, his father being Irish Canadian, his mother
of German-American origin. He revealed a talent for drawing and an interest in
photography early on and after service with the American Red Cross in the First
World War. In 1923 he left with his brother Roy for Hollywood and for some years
struggled against poverty while producing a series of cartoon films. In 1927 he had
some success with the series called "Oswald the Lucky Rabbit", but it was not until
September 1928, when "Steamboat Willie" appeared, the first "Mickey Mouse" with
sound, that he achieved lasting success. Mickey Mouse became a household word
together with such companions as Minnie, Pluto, and — perhaps the favourite of
them all — Donald Duck. "The Three Little Pigs" and "Snow White and the Seven
Dwarfs", with their still familiar songs by Frank Churchill, immediately spring to
mind. After the Second World War Disney turned his attention to real-life nature
studies and non-cartoon films with living actors. After a rather unsuccessful feature
cartoon "The Sleeping Beauty", he made a triumphant come-back with the very
successful "Mary Poppins".
In 1955 he branched out into a different enterprise —"Disney-land", a huge
amusement park in southern California. Disneyland is situated 27 miles south of Los
Angeles, at Anaheim. Of all the show-places none is as famous as Disneyland. This
superb kingdom of fantasy linked to technology was created by Walt Disney.
The park is divided into six themes and there is so much to see and do in each
that no one would attempt to see all of them in one visit. For extended visits, there
are hotels nearby.
Walt Disney died in California at the age of 65. His works have given so
much pleasure for many years to many people, young and old, in many countries.
1. What did Walt Disney do while producing a series of cartoon films?
A. revealed a talent for drawing
B. had some success
C. struggled against poverty
D. he made a triumphant come-back
2. Who wrote the songs to “Snow White and the Seven Dwarfs"?
A. Walt Disney
B. Walt Disney’s brother
C. Mary Poppins
D. Frank Churchill
3.
Which paragraph answers the question: “How many themes are there in
Disney -land”?
A. 1
B. 2
212

214.

C. 3
D. 4
4. What stands for “amusement park”?
A. An amusement park is a park with a piece of ground adjoining a house, in which
grass, flowers, and shrubs may be grown.
B. An amusement park is a park that features various attractions, such as rides and
games, as well as other events for reading purposes.
C. An amusement park is a place where a bus stops for passengers to get on or off.
D. An amusement park is a park that features various attractions, such as rides and
games, as well as other events for entertainment purposes.
5. Who created the “kingdom of fantasy”?
A. Frank Churchill
B. Walt Disney
C. Walt Disney’s brother
D. Mary Poppins
6. What did Walt Disney do during the First World War?
A. He unfolded a talent for drawing
B. He struggled against poverty
C. achieved lasting success
D. turned his attention to real-life nature
7. What expression is true about Mickey Mouse?
A. unsuccessful feature cartoon
B. achieved lasting success
C. became favourite
D. divided into six themes
8. Which sentence contradicts the text?
A. His works have given so much pleasure for many years
B. He branched out into a different enterprise
C. He left with his brother Roy for Hollywood
D. Frank Churchill created superb kingdom of fantasy linked to technology
9. Where is a huge amusement park situated?
A. in Chicago
B. in California
C. in Canada
D. in Washington D.C
10. What did Walt Disney do after the Second World War?
A. He died in California
B. He achieved lasting success
C. He branched out into a different enterprise
D. He worked with non-cartoon films
213

215.

Математикалық сауаттылық
Нұсқаулық: Сізге бір дұрыс жауапты тест тапсырмалары беріледі
1. Құдықтың тереңдігі-14,5 м. құдыққа құлаған Бақа сыртқа шыққысы келеді:
күндіз ол 4 метрге көтеріліп, түнде 3 метрге төмендейді. Бақа құдықтан шығу
үшін қанша күн қажет.
А) 11
В) 12
С) 10
D) 9
E) 13
2. Көбейту қандай санмен аяқталады 1∙3∙7∙9∙11∙13∙17∙19∙21∙23 ?
А) 2
В) 7
С) 6
D) 4
Е) 5
3. 5 сағат пен 20 минуттың төрттен бірі
А) 1 с. 35 мин
В) 1 с. 40 мин
С) 1 с. 25 мин
D) 1 с. 20 мин
Е) 1 с. 15 мин
4.
Аралаушылар бөренелерді метрлік бөліктерге кеседі. Бөрененің
ұзындығы - 5 метр. Бір кесу бір жарым минутты алады. Барлық бөренелерді
кесуге қанша минут кетеді?
А) 6 минут
В) 8 минут
С) 7 минут
D) 5 минут
Е) 4 минуты
5.
Ребусты шешіп, N*M*P көбейтіндісін табыңыз
NN7
* M
P36
А) 36
В) 18
С) 28
D) 72
Е) 81
214

216.

6.
Кітаптың ортасынан бірнеше парақ түсіп кетті. Сол жақ бет 64, ал оң
жағы 85 деп нөмірленгені белгілі болды. Кітаптың соңғы бетінің нөмірі
қандай?
А) 146
В) 148
С) 144
D) 150
Е) 152
7.Осы өрнектердің қайсысының мәні 11 санына еселік емес?
А) 193+693
В) 144∙1,21-23∙1,21
С) 1482-1152
D) 76+75-74
Е)
+
8.
«Тауарды арзандату» акциясы бойынша мектеп пеналының бағасы 50
теңгеге арзандады. Бастапқыда пенал 300 теңге тұратын. 300 теңге ескі бағаға
оралу үшін пеналдың жаңа бағасын қанша пайызға көтеру керек?
А) 10%
В) 25%
С) 20%
D) 30%
Е) 15%
9.
Биржалық ойыншы жылдық 20% - бен 1000000тг несие алды, осы
ақшаға акция үшін 10000тг бағамен акцияларды сатып алды. Бір жылдан кейін
бұл акциялардың құны 30% - ға өсті. Банкпен несие бойынша толық төлем
жасау үшін (банкке тиесілі пайыздарды ескере отырып) акциялардың ең аз
саны қандай болуы керек?
А) 94
В) 96
С) 93
D) 92
Е) 91
10. Егер Ω + Ψ + Y = 50
Ω: Ψ=2 : 3
Y - Ψ = 18 , сонда Ψ=?
А) 30
В) 12
С) 24
D) 8
Е) 9
11. Отбасында үш бала бар: екі ұл және бір қыз. Олардың есімдері А, В , Г.
әріптерінен басталады, А және В әріптерінің арасында тек бір баланың
есімінің бастапқы әрпі бар. В және Г әріптерінің арасында тек басқа баланың
есімінің бастапқы әрпі бар. Қыздың аты қай әріптен басталады?
215

217.

A) қыздың аты А немесе Г әрпінен басталады
B) қыздың аты В әрпінен басталмайды
C) қыздың аты А әрпінен басталады
D) қыздың аты В әрпінен басталады
E) қыздың аты Г әрпінен басталады
12. Көрсетіңіз х Z аралығының х (
A.
B.
C.
D.
E.
ең кіші мәнін
0
-6
-4
1
-5
13. Диаграммада бір алқапқа отырғызылған көкөніс дақылдарының алқабы
туралы деректер берілген (гектармен).
Пияз бүкіл өрістің қанша пайызын алады?
A.
25%
B.
35%
C.
30%
D.
40%
E.
20%
216

218.

Математическая грамотность
Инструкция: Вам предлагаются тестовые задания с выбором одного
правильного ответа.
1. Глубина Колодца 14,5 м. Лягушка упавшая в колодец хочет выползти
наружу: днем она на 4 проползет вверх, а ночью на 3 метра опускается вниз.
Определите через сколько дней лягушка сможет выйти из колодца.
А) 11
В) 12
С) 10
D) 9
E) 13
2. Какой цифрой заканчивается произведение 1∙3∙7∙9∙11∙13∙17∙19∙21∙23 ?
А) 2
В) 7
С) 6
D) 4
Е) 5
4.
Одна четверть от 5 часов и 20 минут равна
А) 1 час 35 мин
В) 1 час 40 мин
С) 1 час 25 мин
D) 1 час 20 мин
Е) 1 час 15 мин
5.
Пильщики распиливают бревно на метровые части. Длина бревна – 5
метров. Один распил занимает полторы минуты. Сколько минут потребуется,
чтобы распилить всё бревно?
А) 6 минут
В) 8 минут
С) 7 минут
D) 5 минут
Е) 4 минуты
6.
Разгадайте ребус и найдите произведение N*M*P
NN7
* M
P36
А) 36
В) 18
С) 28
D) 72
Е) 81
7.
Из середины книжки выпало несколько листов. Оказалось, что левая
страница пронумерована как 64, а правая – как 85. Какой номер последней
страницы книги?
217

219.

А) 146
В) 148
С) 144
D) 150
Е) 152
8.
Значение какого из данных выражений не кратно числу 11?
3
А) 19 +693
В) 144∙1,21-23∙1,21
С) 1482-1152
D) 76+75-74
Е)
+
9.
Цена на школьные пеналы по акции «Уценка товара» была снижена на
50 тенге. Изначально пенал стоил 300 тенге. На сколько процентов нужно
поднять новую цену пенала, чтобы вернуться к старой цене в 300 тенге?
А) 10%
В) 25%
С) 20%
D) 30%
Е) 15%
10. Биржевой игрок взял кредит в размере 1000000тг под 20% годовых,
купил на эти деньги акции по цене 10000тг за акцию. Через год стоимость
этих акций выросла на 30%. Какое минимальное число акций нужно продать,
чтобы полностью рассчитаться с банком по кредиту (учитывая
причитающиеся банку проценты)?
А) 94
В) 96
С) 93
D) 92
Е) 91
11. Если Ω + Ψ + Y = 50
Ω: Ψ=2 : 3
Y - Ψ = 18 , тогда Ψ=?
А) 30
В) 12
С) 24
D) 8
Е) 9
11. В семье трое детей: два мальчика и девочка. Их имена начинаются с букв
А, В , Г. Среди букв А и В есть начальная буква имени только одного
мальчика. Среди букв В и Г есть начальная буква имени только другого
мальчика. С каой буквы начинается имя девочки?
A) Имя девочки начинается с буквы А или Г
B) Имя девочки не начинается с буквы В
C) Имя девочки начинается с буквы А
218

220.

D) Имя девочки начинается с буквы В
E) Имя девочки начинается с буквы Г
12. Укажите наименьшее х Z из промежутка х (
A. 0
B. -6
C. -4
D. 1
E. -5
13. На диаграмме представлены данные о площади посаженных на одном поле
овощных культур (в гектарах).
Какой процент площади всего поля занимает лук?
A. 25%
B. 35%
C. 30%
D. 40%
E. 20%
219

221.

Жаратылыстану-ғылыми сауаттылық
География
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, берілген тест тапсырмаларына дұрыс
жауап беріңіз.
1 тапсырма
Ауа-райының метеорологиялық элементтері
Ауа-райы - белгілі бір уақытта кеңістіктің белгілі бір нүктесінде
байқалатын метеорологиялық элементтер мен атмосфералық құбылыстар
мәндерінің жиынтығы.
Ауа райы сипаттамалары: ауа температурасы, бұлттылық, атмосфералық
жауын-шашын, жел және т. б. сияқты ауа райы сипаттамалары
метеорологиялық элементтердің атауы болып келеді. Ауа-райын анықтайтын
факторлар көптеген және өзгермелі, сондықтан ауа-райы өте әр түрлі және
егжей-тегжейлі сирек қайталанады, бірақ ұқсас ауа-райы да жиі кездеседі.
Ауа-райының әртүрлі болып қалыптасуы атмосфералық процестердің
дамуына, ауа массаларының, циклондар мен антициклондардың жағдайы мен
қозғалысына байланысты.
Белгілі бір ауа-райы режимімен сипатталып, белгілі бір аймаққа тән
атмосфераның жағдайы климат деп аталады. Жер бетінде климатының
қалыптасуына әсер ететін негізгі факторлар - күн радиациясы , атмосфералық
массалардың айналымы және жамылғы қабат.
1. Фен желі қайда соғады
А) жағалаулық таулардан теңізге қарай
В) жылы, құрғақ, таудан соққан салқын жел
С) экватордан тропиктерге қарай
D) экваторға қарай
Е) тропиктерден полюстерге қарай
2. Күн радиациясының түрлері
А) тура және жұтылған
В) шағылысқан және жанама
С) жылу және күн радиациясы
D) эффективті және эффективті емес
Е) радиациялық және күн радиациясы
3. Қазгидрометтің бақылауы бойынша, 1979 жылы жылдық жауын-шашын
мөлшері 400 мм-ден астам көрсеткіш тіркелген Қазақстандағы ең ылғалды
аудан.
А) Арал маңы
В) Сарыарқа
С) Қызылқұм
220

222.

D) Алатау
Е) Алтай
4. Еліміздің солтүстік-шығысында -40°-55°С
Республиканың солтүстігінен келетін ауа массалары
А) қоңыржай
В) континетті
С) арктикалық
D) тропиктік
Е) экваторлық
дейін
аяз
әкелетін
2 тапсырма
Биосфера
Биосфера-бұл организмдер тіршілік ететін жер кеңістігі. Географиялық
зерттеулер ғалымдарды жер бетінде планетаның барлық басқа бөліктерінен
сапалы түрде ерекшеленетін қабық немесе сфера бар деген қорытындыға
әкелді. Ол, ең алдымен, оның ішінде заттар үш агрегаттық күйде (қатты,
сұйық, газ тәрізді) болып, онда барлық өмір шоғырлануымен сипатталады. Бұл
қабық - жер дамуының жалпы заңдарына бағынатын біртұтас тұтас жүйе.
Жер шарының бетінде ерекше сфера немесе қабық туралы білім
біртіндеп дамыды. Оның негізін әлемнің түрлі елдерінің танымал ғалымдары:
неміс табиғаттанушысы А. Гумбольдт, француз ғалымы Э.Реклю, австриялық
Э. Зюсс, топырақтанушы В. В. Докучаев және географ П. И. Броунов қалаған.
Олардың ғылыми идеяларын ХХ ғасырдың көрнекті ойшылы және
жаратылыстанушысы В.И.Вернадский қабылдады және дамытты.
1. Биосфераның үш құрамдас бөлігінің бірі (В. И. Вернадский бойынша)
болып табылатын «тірі зат»- ......
А) шөгінді жыныстар
В) тас көмір
С) тірі организмдер
D) көл тұнбасы
Е) сазды минералдар
2. Топырақты зерттеуге үлкен үлес қосқан орыс ғалымы ...................... . Ол
топырақ туралы ғылым - топырақтанудың негізін қалады және топырақтың
пайда болу теориясын ұсынды.
А) В. И. Вернадский
В) В.В. Докучаев
С) П.И. Броунов
D) А. Гумбольдт
Е) Э. Зюсс
3. Қазақстанның жазығында неғұрлым дамыған топырақ аймақтары
А) қара топырақ, қара-қоңыр, қоңыр, сұр-қоңыр топырақ
В) күлгін, күлгін-шымтезекті, сұр орман топырақтары
С) құрылымды, құрылымсыз топырақ
221

223.

D) сортаң
Е) тақыр
4. Тау етектегінен шыңына дейін топырақтың өзгеруі
А) ендік зоналдылық
В) созылмалылығы
С) аумақтың кеңдігі
D) биіктік белдеу
Е) топырақ жамылғысы
222

224.

Физика
1 Тапсырма
Дененің жылдамдығын бағытта өзгерту үшін оған әсер ету керек. Егер
бағыттың өзгеруі біркелкі болса, ал жылдамдықтың шамасы өзгермесе, онда
дене шеңбер бойымен қозғалады. Бағытын өзгертетін күшті центрге тартқыш
күш деп атайды. Ол айналу шеңберінің центріне және дененің жылдамдығына
перпендикуляр бағытталған. Оның бағыты жылдамдық бағытының өзгеруімен
бірге өзгереді, бірақ шамасы тұрақты болып қалады.
1.
Велосипед дөңгелегінің радиусы 25 м. Егер центрге тартқыш үдеу 4
2
м/с болса, велосипед қандай жылдамдықпен қозғалады?
А)12 м/с
B) 14 м/с
C) 95 м/с
D) 0,5 м/с
E) 10 м/с
2. Дене сағат тілінің бағытымен шеңбер бойымен қозғалады. М нүктесіндегі
сызықтық жылдамдық векторының бағытын көрсетіңіз.
А) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 15
3. Сызықтық жылдамдық пен айналу периоды формуласы
А)
B)
C)
D)
E)
223

225.

4. Велосипедшінің дөңгелегінің радиусы 40 см.Егер доңғалақ секундына 4
айналым жасаса, велосипедші қандай жылдамдықпен жүреді? Дөңгелектің
айналу периоды неге тең?
А) 10 м/с , 0,25 с
B) 1 м/с , 0,25 с
C) 10 м/с , 4 с
D) 10 м/с , 0,4 с
E) 10 м/с , 25 с
2 Тапсырма
1. Бірқалыпты айналу кезіндегі дененің бұрыштық жылдамдығының
формуласы
А)
B)
C)
D)
E)
2. Радиусы 0,5 м дөңгелектің айналу бұрышы φ=5t заңы бойынша өзгеретіні
белгілі болса, дөңгелек шеңберінің бұрыштық және сызықтық айналу
жылдамдығын анықтаңыз.
А) 4 с-1 ,2,5 м/с
B) 5 с-1 ,1 м/с
C) 5 с-1 ,2,5 м/с
D) 4 с-1 ,1,5 м/с
E) 0,2 с-1 ,2,5 м/с
3. Дененің бірқалыпты айналысы кезіндегі бұрыштық жылдамдығының өлшем
бірлігі
А) с
B) м/с
C) с-1
D) рад/с
E) Гц
224

226.

4. 4π с-1 бұрыштық жылдамдықпен айналған маховиктің 200 айналымды
жасайтын уақыты
А) t = 6,28 с
B) t = 10 с
C) t = 0,25 с
D) t = 50 с
E) t = 100 с
225

227.

Физика
1 Задание
Для того, чтобы изменить скорость тела по направлению, на него надо
оказать воздействие. Если изменение направления происходит равномерно, а
по величине скорость не меняется, то тело движется по окружности. Сила,
благодаря которой происходит изменение направления, называется
центростремительной силой. Она направлена к центру окружности вращения
и перпендикулярно скорости тела. Ее направление меняется вместе с
изменением направления скорости, а величина остается постоянной.
1. C какой скоростью велосипедист проходит закругление с радиусом 25
метров, если центростремительная ускорение его движения равна 4 м/с2?
А)12 м/с
B) 14 м/с
C) 95 м/с
D) 0,5 м/с
E) 10 м/с
2. Тело движется по часовой стрелке по кругу. Задайте направление вектора
линейной скорости в точке M.
А) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 15
3. Формула линейной скорости и периода вращения
А)
B)
C)
D)
E)
226

228.

4. Колесо велосипедиста имеет радиус 40 см. С какой скоростью едет
велосипедист, если колесо делает 4 оборота в секунду? Чему равен период
вращения колеса?
А) 10 м/с , 0,25 с
B) 1 м/с , 0,25 с
C) 10 м/с , 4 с
D) 10 м/с , 0,4 с
E) 10 м/с , 25 с
2 Задание
1. Формула углoвoй cкopocтью тeлa пpи paвнoмepнoм вpaщeнии
А)
B)
C)
D)
E)
2. Определить угловую и линейную скорость вращения окружности колеса,
если известно, что угол поворота колеса радиусом 0,5 м изменяется по
закону φ=5t.
А) 4 с-1 ,2,5 м/с
B) 5 с-1 ,1 м/с
C) 5 с-1 ,2,5 м/с
D) 4 с-1 ,1,5 м/с
E) 0,2 с-1 ,2,5 м/с
3. Единица измерения угловой скорости
А) с
B) м/с
C) с-1
D) рад/с
E) Гц
4. Время, за которое маховик, вращающийся с угловой скоростью 4π с-1,
совершает 200 оборотов
А) t = 6,28 с
B) t = 10 с
227

229.

C) t = 0,25 с
D) t = 50 с
E) t = 100 с
228

230.

4 нұсқа
Қазақ тілі (Т1)
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, мазмұны бойынша берілген
тапсырмаларға дұрыс жауап беріңіз. Оқытылу қазақ тілінде жүретін
мектеп үшін (Т1)
Мәңгілік Ел – мұратым
Біз үшін ортақ тағдыр – біздің мәңгілік ел, лайықты әрі ұлы Қазақстан.
Егеменді дамудың 22 жылында барша қазақстандықтарды біріктіретін, ел
болашағының іргетасын қалаған басты құндылықтар жасалды.
Бұл шығарманың тақырыбы – тамырын тереңге жайған үлкен ағаш
секілді. Тамыры тереңге жайылған ағаштың жапырағы да көгеріп, мәңгі
көктеп гүлденері шындық. Тамырын тереңге жайған, жапырағы жайқалған
ағаш деп отырғанымыз – қазақ ұлты, қазақ елі, қазақ халқы. Бұл біз үшін
мәңгілік ел бейнесінде көрініс тапты.
Мәңгілік ел – бұл қазақтың өткен тарихынан бастау алуы тиіс. Терезесі
тең, керегесі кең, шаңырағы биік еліміздің тарихы мен мәңгілік елдің
іргетасын қалап кеткен Керей мен Жәнібектен бастау алған қазақ елінің
мәңгілік ел болуы, құрылуы осының айғағы.
Мәңгілік Ел – ата-бабаларымыздың сан мың жылдан бергі асыл арманы.
Ол арман – әлем елдерімен терезесі тең қатынас құрып, әлем картасынан
ойып тұрып орын алатын Тәуелсіз Мемлекет атану еді. Ол арман – тұрмысы
бақуатты, түтіні түзу ұшқан, ұрпағы ертеңіне сеніммен қарайтын бақытты ел
болу еді.
Қоғамда «Қазақ елінің ұлттық идеясы қандай болуы керек?» деген сауал
жиі талқыға түседі. Біз үшін болашағымызға бағдар беретін, ұлы мақсаттарға
жетелейтін идея бар. Ол – Мәңгілік Ел идеясы. Тәуелсіздікпен бірге халқымыз
мәңгілік мұраттарына қол жеткізді. Біз еліміздің жүрегі, тәуелсіздігіміздің
тірегі – Мәңгілік Ел ордамызды тұрғыздық. Қазақтың мәңгілік ғұмыры
ұрпақтың мәңгілік болашағын баянды етуге арналады. Ендігі ұрпақ – Мәңгілік
Қазақтың Перзенті. Ендеше, Қазақ Елінің ұлттық идеясы – Мәңгілік Ел!
Мәңгілік Ел ұғымының ұлы бағдары – «Қазақстан-2050»
Стратегиясының түп қазығы. Бұл – әлем кеңістігінде ғұмыр кешкен талай
халықтың басынан өткен тарихи шындық.
«Қазақстан-2050» – Мәңгілік Елге бастайтын ең абыройлы, ең мәртебелі
жол. Әрбір күніміз мерекелі, әрбір ісіміз берекелі болсын! Дамуымыз жедел,
келешегіміз кемел болсын! Жарқын іспен күллі әлемді таң қылып, Жасай
берсін Елдігіміз Мәңгілік!
1. «Қазақстан-2050» Стратегиясында неше басымдық белгіленді?
А) 9 ;
B) 5;
229

231.

C) 6;
D) 7;
E) 8
2. «Қазақ елінің ұлттық идеясы қандай болуы керек?»
А) тарихымызды сақтамайтын;
B) салт-дәстүрімізді жалғастырмайтын;
C) болашағымызға бағдардан алшақтататын;
D) ұлы мақсаттарға жетелейтін;
E) ұлттық құндылықтарымызды ұмыттыратын
3. Мәтіндегі негізгі ойды қай сөйлем арқылы беруге болады?
А) Барша қазақстандықтарды біріктіретін, ел болашағының іргетасын
қалаған басты құндылықтар жасалды.
B) Тамыры тереңге жайылған ағаштың жапырағы да көгеріп, мәңгі көктеп
гүлденері шындық.
C) Қоғамда «Қазақ елінің ұлттық идеясы қандай болуы керек?» деген сауал
жиі талқыға түседі.
D) Мәңгілік ел – бұл қазақтың өткен тарихынан бастау алуы тиіс.
E) Мәңгілік Ел – ата-бабаларымыздың сан мың жылдан бергі асыл арманы.
4.«түп қазығы» тіркесін қалай түсінесіз?
А) бөлімдері;
B) баптары;
C) негізі;
D) тармақтары;
E) тараулары
5.
«Тамыры тереңге жайылған ағаштың жапырағы да көгеріп, мәңгі
көктеп гүлденері шындық» деген сөйлемде автор нені меңзейді?
А) қазақ елі дамып, гүлденеді деген ойды ;
B) ағаштың тамыры терең болатыны жайлы;
C) жапырағы жайқалады деген ой;
D) көктеп гүлдейді дегенді білдіреді;
E) ағаш күтімі жайлы
6. «Мәңгілік ел – бұл қазақтың өткен тарихынан бастау алуы тиіс» деген
сөйлемдегі омоним сөзді табыңыз:
А) өткен;
B) бастау;
C) мәңгілік;
D) тарихынан;
E) қазақтың
230

232.

7. «түтіні түзу ұшқан» тіркесінің мағынасы?
А) мұржасы түзу;
B) пеші дұрыс салынған;
C) отыны түзу;
D) қазан-ошағы түзу;
E) бейбіт мемлекет
8.
Басқа елдермен терезесі тең болуы үшін Қазақстан мемлекетінде не
сақталуы тиіс?
А) тәуелділік;
B) тәуелсіздік;
C) бағыныштылық;
D) егеменсіздік;
E) құқықсыздық
9.
«Ендігі ұрпақ – Мәңгілік Қазақтың Перзенті» сөйлемінде «перзенті»
сөзін мағынасы жуық сөзбен алмастырыңыз:
А) ата-бабасы;
B) ата-анасы;
C) сәбиі, жалғастырушысы;
D) куәгері;
E) немересі
10. «қол жеткізді» тіркесінің қарама-қарсы мағынасын табыңыз:
А) жетті;
B) орындады;
C) жеткізді;
D) апарды;
E) жете алмады
231

233.

Қазақ тілі (Т2)
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, мазмұны бойынша берілген
тапсырмаларға дұрыс жауап беріңіз. Оқытылу орыс тілінде жүретін
мектеп үшін (Т2)
Жұмекен Нәжімеденов - тұлғалы талант. Ол қысқа өмірінің ішінде
өшпейтін көркем туындылар қалдырды. Қазақ поэзиясы жөнінде сөз қозғала
қалса, Жұмекенді ауызға алмай өту мүмкін емес. Ол сонау алпысыншы
жылдардың өзінде-ақ жұрт назарына өзінің ақындық ерекшелігімен ілінді.
Жұмекен Нәжімеденовтің ақын ретіндегі жемісті еңбек еткен кезі –
өткен ғасырдың 60-80 жылдары. Бұл кезең - қазақ поэзиясының
философиялық тұрғыдан тереңдеп, көркемдік жағынан әрлене түскен кезеңі.
Жұмекен поэзиясы сан қырлы. Ақын поэзиясы бірден қалыптаса қалған
жоқ. Өмірді шынайы бейнелеу жолында талай ізденіс соқпақтарынан өтті.
Жігерлі талпыныс, бойға біткен табиғи талантты еңбекқорлықпен баптай
білушілік оны майталман лирик дәрежесіне көтерді. Шығармашылық
болмысындағы ерекшелік пен асқан шеберлігімен Жұмекен Нәжімеденов
қазақ әдебиетінен өзіндік лайықты орнын алды.
Ақынның лирикалық қаһарманы - үлкен интеллект. Оның лирикалық
қаһарманның ойлайтыны жеке бастың қамы емес, халық мүддесі. «Өлең сирена», - дейді Қадыр Мырзалиев. Жұмекен ақынның әр өлеңі - ақын
сезімінің сиренасы. Оның лирикалық кейіпкері әлем алдында, адамзат баласы
алдында үлкен жауапкершілікті сезінеді.
Ақын - заман перзенті, сондықтан заман үнімен үндесе, заман ағымымен
бірге болуы керек. Заманның әр сәт сайын қояр сауалына жауап беру - әр
қаламгердің азаматтық борышы. Жұмекен мұны терең сезінеді. Оның кез
келген өлеңінен өмірге деген ерекше құштарлықты көретініміз осыдан.
«Жүрегімде бір тамшы қан болса егер» деген өлеңімен үндесіп жататын «Соқ,
сағат» атты топтама жырлардың мәні де ерекше терең. Ақын уақыт, заман,
өмір туралы ой-сезімдерін бес өлеңге топтастырады. Ақын заманның
құбылмалы мінезін дөп басып, дәл бағалайды.
ХХ ғасыр - аласапыран төңкерістер, қаһарлы қақтығыстар, өсулер мен
өшулер, жарылыстар мен жаңғырықтар, кереғарлықтар қаптаған, адам ойын
талқандап,
адам жүрегін тебіренткен ғасыр. Шиеленістер туындап,
жаңалықтар ашылып, самғаулар мен шарықтаулар болып жатқан ғасырда
ақын жайбарақаттық жасай алмады. Ол өзі де: «Тағы бір ғажайып түн өтті тек қана үлгердім құмартып», - деп зулап бара жатқан заман екпініне, уақыт
жүрдектігіне ілесу қиын екендігін айтады. Оның лирикалық кейіпкері адал
азамат атынан сөйлейді.
Жұмекен поэзияның дәстүрлі төрт - әлеуметтік, махаббат, табиғат, көңіл
күй тақырыптарында қалам тербегені белгілі. Жұмекен Нәжімеденов қазақ
лирикасын тақырыптық жағынан байытты, оның мазмұнын тереңдетті,
пішінін жетілдірді, жанрлық жаңа белестерге биіктетті. Ол стиль жағынан да
232

234.

ешкімге ұқсамаса, оның лирикалық кейіпкері де өзгеше болмыс-бітімімен
дараланған. Нәжімеденов алпысыншы-сексенінші жылдардағы қазақ
лирикасының шындықты терең философиялық толғаныстармен бейнелеу
тәжірибесін молықтыра, байыта түсті.
Жұмекен Нәжімеденовтің поэмалары
- қазақ әдебиетіндегі
дастаншылдық дәстүрді ілгері дамытқан, жаңалығы мол, мазмұны терең,
пішіні сұлу сырлы мұра - қымбат қазына.
Сонымен, Жұмекен Нәжімеденов қазақ әдебиетінде поэзиясымен де,
прозасымен де қомақты орынға ие болды. Ол - қазақ әдебиетіне ұшан-теңіз
жаңалығымен келіп, оны шалқар байлыққа кенелткен ойшыл суреткер.
1. Мәтінде жауабы бар сұрақты таңдаңыз.
А) Ж. Нәжімеденов қай жерде туылған?
В) Автордың қандай поэмаларын білесіз?
С) Жұмекен Нәжімеденов лирик ақын ба?
D) Ж. Нәжімеденовтың қандай прозалық шығармаларын білесің?
2. Мәтінге сәйкес ақпаратты таңдаңыз.
А) Оның өлеңдері орыс тіліне аударылды.
В) Ж. Нәжімеденов аударма саласында да еңбек сіңірді.
С) Заман сауалдарына жауап беру – әр қаламгердің азаматтық міндеті.
D) Ж. Нәжімеденов – еліміздің Әнұранының сөзін жазған авторларының бірі.
3. Мәтіндегі басты тірек сөздерді табыңыз.
А) поэма, өлең, топтама, поэзия, уақыт
В) поэзия, ақын, азамат, заман, жаңалық
С) поэма, поэзия, мүдде, лирика, замана
D) поэзия, талант, белес, талант, сирена
4. Мәтін бойынша толық және нақты ақпаратты табыңыз.
А) Ол артына өшпес мұра қалдырды.
В) Ақын азаматтық борышын терең сезінді.
С) Қазақ поэзиясында ақынның өзіндік орны бар.
D) Ол алпысыншы жылдардың өзінде ақындық ерекшелігімен көрінді.
5. Мәтін мазмұнына сәйкес жауапты табыңыз.
Жұмекен қандай тақырыптарда өлең шығарды?
А) әлеуметтік, махаббат
В) әлеуметтік, табиғат, көңіл күй
С) әлеуметтік, көңіл күй, махаббат
D) әлеуметтік, махаббат, табиғат, көңіл күй
6. Мәтіндегі негізгі ойды анықтаңыз.
А) ХХ ғасырдағы ірі оқиғалар суреттеледі.
В) Ж. Нәжімеденов өмірі туралы мәлімет беріледі.
С) Ж. Нәжімеденовтың шығармашылығы туралы ақпарат беріледі.
D) Ж. Нәжімеденовтың прозалық туындылары туралы ақпарат беріледі.
7. Мәтінге нақтырақ тақырып таңдаңыз.
А) Қазақ әдебиетінің жанрлары
233

235.

В) Қазақ әдебиетінің ірі тұлғасы
С) Қазақ әдебиетінің жанашыры
D) Қазақ әдебиетінің даму жолдары
8. Мәтін мазмұнын нақтылайтын қорытындыны таңдаңыз.
А) Ақын лирик дәрежесіне көтерілді.
В) Жұмекен поэзиясының ерекшеліктері өте көп.
С) Ақын кейіпкері адамзат алдында жауапкершілік сезінеді.
D) Ақын заман үнімен үндесе, заман ағымымен үйлесе білді.
9. Мәтіндегі маңызды емес ақпаратты табыңыз.
А) Ж. Нәжімеденов жаңашыл ақын болатын.
В) Ж. Нәжімеденов өнерді жоғары бағалады.
С) ХХ ғасыр жаңалықтарға толы ғасыр болды.
D) Ақынның "Соқ, сағат" атты жыр топтамасы бар.
10. Мәтіннің бірінші азатжолына дәлірек тақырыпша таңдаңыз.
А) Суреткер ақын
В) Ж. Нәжімеденов – талант иесі
С) Ақын поэмалары – қымбат қазына
D) Ақынның лирикалық өлеңдерінің сыры
234

236.

Орыс тілі
Инструкция: Внимательно прочитайте текст и правильно выполните
задания к тексту.
1. Важнейшими в условиях современной цивилизации оказываются не
только земельные, лесные и водные мировые запасы, а также сырьевые или
минеральные природные ресурсы, к которым относятся нефть, уголь,
природный газ, металлические руды и т.д. Именно мировые запасы
минерального сырья и топлива стали в последнее столетие основой для
развития всей мировой экономики.
2. Из всех топливно-энергетических мировых запасов самая большая
доля приходится на уголь. Доказанные мировые запасы нефти составляют
сейчас порядка 140 млрд. т. Наибольшая часть из них сосредоточена на
Ближнем и Среднем Востоке – на их долю приходится около 64% всех
мировых запасов нефти. Разведанные мировые запасы природного газа
выросли за последние десятилетия в 1,5 раза.
3. Один из самых важных вопросов, связанный с мировыми запасами
природных ресурсов – это: на сколько лет хватит человечеству мировых
запасов нефти, газа и других полезных ископаемых? ________, точный ответ
на этот вопрос никто дать не может. Самые пессимистические прогнозы
называют цифру порядка 20 лет для нефти, чуть больше для газа и 200 лет для
угля, исходя из разведанных ресурсов и постоянно растущего потребления.
Оптимистические прогнозы нацеливают нас еще на несколько десятилетий –
до 50 лет для нефти, 70 лет для газа, и до 400 лет для угля, надеясь на еще
неразведанные месторождения.
4. Но какими бы не были эти цифры, существенным является то, что
очень многие мировые природные ресурсы (в том числе нефть, газ, уголь)
являются невосполняемыми. Хотя даже и восполняемые ресурсы (лес, вода,
почва и т.д.) тоже не могут эксплуатироваться бесконечно. Именно поэтому,
задача сохранения и рационального использования природных ресурсов
нашей планеты – одна из приоритетных в развитии современного мирового
хозяйства.
(250
1. Данному тексту подходит заглавие
А) Примеры различных природных ресурсов
В) Мировые запасы сырьевых ресурсов
С) Пути использования земельных ресурсов
D) Заветные мысли о земле
Е) Природные ресурсы моего края
2. Цель текста
А) Дать рекомендации по использованию природных ресурсов
235

237.

В) Рассказать о природных запасах в мире
С) Охарактеризовать природные ресурсы земли
D) Выявить отличительные особенности природных ресурсов на земле
Е) Доказать необходимость изучения природных ресурсов
3. Нефть относится к природным ресурсам
А) лесным
В) водным
С) земельным
D) минеральным
Е) воздушным
4. К абзацу № 3 можно задать вопрос
А) Каковы условия сохранения природных ископаемых?
В) Какие природные ископаемые являются возобновляемыми?
С) На сколько лет хватит человеку природных ресурсов?
D) Где сосредоточены основные залежи нефти?
Е) Каковы основные задачи в развитии мирового хозяйства?
5. Утверждение, соответствующее тексту
А) Переход на возобновляемую энергетику становится реальностью
В) Энергетический кризис настиг европейский континент
С) В мировых запасах ископаемого топлива ведущую роль играет уголь
D) В мире еще очень много еще неразведанных еще месторождений
Е) Торф останется одним из самых востребованных ресурсов
6. Вопрос, на который можно ответить, используя информацию текста
А) Как будет использоваться лес и вода в ближайшем будущем?
В) Где используются природные ресурсы?
С) Как происходит добыча нефти?
D) Какие способы добычи угля существуют?
Е) Что является основой для развития всей мировой экономики?
7. На месте пропуска можно поставить слово/сочетание слов
А) К сожалению
В) К счастью
С) По моему мнению
D) Таким образом
Е) Может быть
8. Слово «приоритетный» в 4 абзаце имеет значение
А) Доступный
В) Дешевый
С) Первостепенный
236

238.

D) Многоговорящий
Е) Судьбоносный
9. Предложение «Задача сохранения и рационального использования
природных ресурсов нашей планеты – одна из приоритетных в развитии
современного мирового хозяйства» является
А) Опровержением сказанного
В) Развитием рассуждения
С) Следствием размышления
D) Обобщением мыслей
Е) Тезисом, к которому представлены аргументы
10. Идея текста отражена в афоризме
А) Кто не любит природы, тот не любит человека, тот не гражданин.
В) Нет ничего красивее хорошо возделанного поля.
С) Сила природы велика.
D) Потому мы радуемся, попадая в природу, что тут мы приходим в
себя.
Е) У природы нет плохой погоды.
237

239.

Ағылшын тілі
Instructions: Read the text carefully and do the tasks on the text correctly.
America's music culture
America's music culture would be incomplete without blues music. Thought it
was created in the early decades of the 20th century, blues music has had a huge
influence on American popular music up to the present days. In fact, many key
elements we hear in pop, soul, rhythm and blues, rock and roll, have their
beginnings in blues music. It has never been the leader in music sales.
Blues music has retained a significant presence not only in concerts and
festivals throughout the United States, but in the daily life of every person on the
planet, as well. One can hear the sound of the blues in unexpected places, from a
television commercial to a new country or western song.
The best known blues musician today is B.B. King. His fame is welldeserved. Born in Indianola, Mississippi in 1925, he earned the nickname "B.B."
("Blues boy") while playing on radio programs in Memphis, Tennessee. From the
1940s through the 1960s, he played mostly in clubs in the South that had only black
audiences. In 1948, he had a hit record with "Three A.M. Blues" and toured steadily
thereafter. His fame spread as he played at blues festivals, concert halls, universities,
and on television shows across the country.
By the late 1960s, B. B. had perfected his famous guitar style of vibrating the
fingers of his left hand as he played, and bending notes to achieve the blues notes,
that are such an integral part of blue music. This singing guitar sound, coupled with
his expressive tenor voice, brought King great success in 1969 with the recording of
"The Thrill is Gone". The song broke through the limited sales of the blues market
to achieve mainstream success and brought B.B. a Grammy award.
1. When was blues music created?
A) in the twenty first century
B) in the twentieth century
C) in the nineteenth century
D) in the eighteenth century
2. Which paragraph answers the question: When did he earn the nickname
"Blues boy"?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
3. Which sentence contradicts the text?
A) American popular music up to the present days
B) People can hear the sound of the blues in unexpected places
238

240.

C) The song broke through the limited sales of the blues market
D) King got his great success recording "Three A.M. Blues"
4. What expression is true about America's music culture?
A) BB played for everybody
B) BB was famous for vibrating the fingers of his left hand
C) BB had a great success in 1979
D) BB played at rock festivals
5. What is “blues”?
A) Blues is a genre of popular music that produces and sells the most hits.
B) Blues is a mixture of pop, soul, rhythm and rock and roll
C) Blues is a genre of popular music that evolved in the United States in 1940
D) Blues is a music genre and musical form which was originated in the United
States
6. What stands for “Grammy award”?
A) Grammy award recognizes spectacular work in the film industry.
B) Grammy award is known for featuring a variety of international popular
music ranging from high-budget feature films to independent short films.
C) Grammy award recognizes spectacular work in the music industry.
D) Grammy award recognizes spectacular work in science.
7. Pop, soul, rhythm and blues, rock and roll______
A) have been the leader in music sales.
B) haven’t been the leader in music sales.
C) have been the leader in film sales.
D) has been the leader in music industry.
8. Blues music has retained a ________
A) considerable absence
B) significant absence
C) considerable attendance
D) significant presents
9. B. B. had perfected his famous guitar style to achieve ______
A) an integral part of rock music
B) an integral part of pop music
C) an integral part of modern music
D) an integral part of blue music
10. Where did "Blues boy" play his music?
A) in festivals, concert halls, schools
B) in festivals, concert halls, universities
C) in concerts, concert halls, universities
D) in festivals, halls, universities
239

241.

Математикалық сауаттылық
Нұсқаулық: Сізге бір дұрыс жауапты тест тапсырмалары беріледі
1.
Кестені пайдаланып функцияны формуламен құрыңыз
х 1 2 3 4
5
у -1 2 7 14 23
А) у=х2-2
В) у=-3х
С) у=х2+1
D) у=х2+2
Е) у=-3х+1
2.
Менің әкем 31 жаста болғанда, мен 8 жаста едім, қазір әкем менен 2 есе
үлкен. Мен қазір неше жастамын?
А) 39
В) 23
С) 32
D) 20
Е) 48
3.
Егер
⊠ + Ο =18
Ο + Δ = 15
⊠ + Δ = 17 сонда ⊠ + Ο + Δ ?
А) 25
В) 29
С) 34
D) 26
Е) 31
4.
Диаграммада А және В банктеріндегі жылдық өсімді ескере отырып,
бастапқы салым сомасы және салым сомасы туралы деректер берілген.
Дұрыс мәлімдемені таңдаңыз:
А) А банкіндегі салым сомасының жылдық пайыздық өсімі В банкінен жоғары
В) B банктегі салым сомасының жылдық пайыздық өсімі 9% құрайды
С) B банктегі салым сомасының жылдық пайыздық өсімі 10-нан астам %
D) А банкіндегі салым сомасының 10-нан кем жылдық пайыздық өсімі %
240

242.

Е) А және В банктеріндегі жылдық пайыздық өсімнің арасындағы
айырмашылық 1-ден аз %
5.Саннан қандай санды алып тастау керек
мүмкіндігінше көп санды алу
үшін?
А) 2
В) 5
С) 3
Д) 6
Е) 4
6.
Кестедегі берілгендерге қарап, сызықтық функцияның теңдеуін
құрыңыз:
0
1
х
-3
2018
у
А) у=2017х+1.
В) у=2000х - 3.
С)у=2020х-3.
D) у=2021х - 3.
Е) у=2019х - 2018.
7.
Ежелгі Римде заң философтары бір-біріне осындай міндет қоюды
ұнататын. Жесір әйел күйеуінен кейін қалған 3500 алтын мұрасын туылуы
керек баламен бөлісуге міндетті. Егер ол ұл болса, онда Рим заңдары бойынша
анасы ер баланың үлесінің жартысын алады. Егер қыз туылса, онда анасы
қызының қос үлесін алады. Бірақ егіздер дүниеге келді-ұлы мен қызы. Заңның
барлық талаптарын орындау үшін ұлына қанша алтын мұра болады?
А) 2000 золотых
В) 1500 золотых
С) 1000 золотых
D) 500 золотых
Е) 2500 золотых
8.
36 минуттық жаттығуда 24 бала баскетбол ойнайды. Бір уақытта тек 10
ұл ойнай алатындығы белгілі, ал барлық ұлдар бірдей уақыт ойнайды.
Әрқайсысы неше минут баскетбол ойнады?
А) 16
В) 15
С) 18
D) 20
Е) 12
9.
Компания тауарларды 5 түрлі дүкенге жібереді. Шеңбердің суретінде
жеткізілген жүктің салмағы бейнеленген. Компаниядан 30 км-ден аспайтын
дүкендерге түске дейін жеткізілген жүктің көлемі қандай?
241

243.

А) 300
В) 219
С) 314
D) 200
Е) 90
10. Тікбұрышты параллелепипедтің үш өлшемінің қосындысы 52 см, оның
ұзындығы енінен 2 есе, ал биіктігі енінен 4 есе аз. Дұрыс мәлімдемені
таңдаңыз:
А) тікбұрышты параллелепипедтің ені 12 см-ден аспайды
В) тікбұрышты параллелепипедтің ені мен биіктігінің қосындысы оның
ұзындығынан үлкен
С) тікбұрышты параллелепипедтің көлемі 2 дм2 кем
D) тікбұрышты параллелепипед бетінің ауданы тақ санмен көрсетіледі
Е) тікбұрышты параллелепипедтің барлық үш өлшемін 2 негізі бар дәреже
түрінде ұсынуға болады
11.
Тіктөртбұрыштың көлеңкелі бөлігінің ауданын есептеу үшін өрнекті
көрсетіңіз.
А) S=(x-y)z
B) S=(x+y)z
C) S=yz
D) S=xy
E) S=xz
242

244.

12.
Төрт жарым таяқтың неше ұшы бар?
А) 10
В) 8
С) 9
D) 9,5
Е) 4
13. Қораптағы шоколад қорабымен 325 грамм, шоколад қораптан 175 грамм
ауыр. Шоколадтың салмағы қандай?
А) 255 г.
В) 260 г.
С) 240 г.
D) 280 г.
Е) 250 г
243

245.

Математическая грамотность
Инструкция: Вам предлагаются тестовые задания с выбором одного
правильного ответа.
1. Используя таблицу, задайте функцию формулой
х 1 2 3 4
5
у -1 2 7 14 23
А) у=х2-2
В) у=-3х
С) у=х2+1
D) у=х2+2
Е) у=-3х+1
1.
Когда моему отцу был 31 год, мне было 8 лет, сейчас отец старше меня в
2 раза. Сколько лет мне сейчас?
А) 39
В) 23
С) 32
D) 20
Е) 48
3.Если
⊠ + Ο =18
Ο + Δ = 15
⊠ + Δ = 17 тогда ⊠ + Ο + Δ ?
А) 25
В) 29
С) 34
D) 26
Е) 31
4.На диаграмме представлены данные о сумме первоначального вклада и
сумме вклада с учётом годового прироста в банках А и В.
Выберите верное утверждение:
А) Годовой процентный прирост суммы вклада в банке А выше, чем в банке В
В) Годовой процентный прирост суммы вклада в банке В составляет 9%
244

246.

С) Годовой процентный прирост суммы вклада в банке В более 10%
D) Годовой процентный прирост суммы вклада в банке А менее 10%
Е) Разница между годовыми процентными приростами в банках А и В
составляет менее 1%
5.
Какую цифру надо вычеркнуть из числа
, чтобы получить как
можно большее число?
А) 2
В) 5
С) 3
D) 6
Е) 4
6.
По данной таблице и составьте уравнение линейной функции
0
1
х
-3
2018
у
А) у=2017х+1.
В) у=2000х - 3.
С)у=2020х-3.
D) у=2021х - 3.
Е) у=2019х - 2018.
7. В Древнем Риме философы – законники любили задавать друг другу такую
задачу. Вдова обязана оставшееся после мужа наследство в 3500 золотых
разделить с ребёнком, который должен родиться. Если это будет сын, то мать
по римским законам получает половину сыновней доли. Если родится дочь, то
мать получает двойную долю дочери. Но случилось так, что родились
близнецы – сын и дочь. Сколько золотых получит в наследство сын, чтобы
были выполнены все требования закона?
А) 2000 золотых
В) 1500 золотых
С) 1000 золотых
D) 500 золотых
Е) 2500 золотых
8.
На 36-минутной тренировке 24 мальчика играют в баскетбол. Известно,
что только 10 мальчиков могут играть одновременно, и все мальчики играют
одинаковое количество времени. Сколько минут каждый сыграл в баскетбол?
А) 16
В) 15
С) 18
D) 20
Е) 12
9.
Фирма отправляет товары в 5 различных магазинов. На рисунке
окружности изображают вес доставленного груза. Каков объём груза
245

247.

доставленного до полудня в магазины, расположенные не далее 30км от
фирмы?
А) 300
В) 219
С) 314
D) 200
Е) 90
10.Сумма трёх измерений прямоугольного параллелепипеда равна 52 см,
причём его длина в 2 раза больше ширины, а высота в 4 раза меньше ширины.
Выберите верное утверждение:
А) Ширина прямоугольного параллелепипеда не превосходит 12 см
В) Сумма ширины и высоты прямоугольного параллелепипеда больше его
длины
С) Объём прямоугольного параллелепипеда меньше 2 дм2
D) Площадь поверхности прямоугольного параллелепипеда выражается
нечётным числом
Е) Все три измерения прямоугольного параллелепипеда можно представить в
виде степени с основанием 2
11.
Укажите выражение для вычисления площади незаштрихованной части
прямоугольника.
246

248.

А) S=(x-y)z
B) S=(x+y)z
C) S=yz
D) S=xy
E) S=xz
12.
Сколько концов у четырёх с половиной палок?
А) 10
В) 8
С) 9
D) 9,5
Е) 4
13. Вес шоколада с коробкой составляет 325 грамм, определите вес
шоколада, если коробка весит на 175 грамм больше шоколада. Сколько весит
шоколад?
А) 255 г.
В) 260 г.
С) 240 г.
D) 280 г.
Е) 250 г
247

249.

Жаратылыстану-ғылыми сауаттылық
География
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, берілген тест тапсырмаларына дұрыс
жауап беріңіз.
1 тапсырма
Физикалық география. Литосфера
Қатты жер қыртысы жердің сыртқы қабатын құрайды. Жер қыртысы
жартылай балқытылған жыныстың қабаты бойымен қозғалатын литосфералық
плиталарға бөлінеді. Плиталардың бөлінген бөліктерін жарық жерлер деп
атайды. Жер қыртысының тектоникалық қозғалыстарына: дрейф, коллизия,
субдукция, спрединг жатады.
Жер сілкінісі жарық бойында жиналған күш жер қыртысын қозғалтып,
босанған кезде болады. Бұл қозғалыстың мысалы төменде келтірілген:
Қазақстан аумағының жер беті геологиялық құрылымының
күрделілігімен және жер бедерінің әртүрлілігімен ерекшеленеді. Еліміздің
рельефінің негізгі ерекшеліктерін физикалық картадан көруге болады.
Қазақстанның қазіргі жер бедері оның геологиялық құрылымымен және
даму тарихымен тығыз байланысты. Ол қазіргі кезге дейін жалғасып жатқан
жердің сыртқы және ішкі күштерінің белсенді қызметі нәтижесінде пайда
болды.
1. Жердің ішкі күштеріне мыналар жатады:
A) тектоникалық
248

250.

B) геологиялық
C) экзогенді
D) географиялық
E) эндогенді
2. Көтерілген заттардың ағыны жер қыртысын бұзуы нәтижесінде пайда
болады:
A) спрединг
B) жарық
C) коррозия
D) субдукция
E) коллизия
3. Құрылымына қарай литосфералық плиталар бөлінеді
A) таулы және рифттік
B) таулы және жазықтық
C) материктік және мұхиттық
D) рифттік және маржандық
E) тереңдік және маржандық
4. Қай литосфералық плиталардың қозғалысы коллизия мысалы бола алады?
A) Тынық мұхиттық және Евразиялық
B) Үнді-Австралиялық және Евразиялық
C) Африкалық және Антарктикалық
D) Антарктикалық және Оңтүстік Америкалық
E) Солтүстік Америкалық және Оңтүстік Америкалық
2 тапсырма
Физикалық география. Атмосфера.
Атмосфера әрқашан қозғалыста болады. Оның төменгі бөлігі –
тропосферада - ауаны бір ендіктен екінші ендікке, мұхиттардан материктерге
және континенттерден мұхиттарға тасымалдайтын кең ауа ағындары пайда
болады. Ауа ағымы, ол қалыптасқан аймақта пайда болатын ерекше
қасиеттерге ие. Температура, ылғалдылық және мөлдірлік оның қасиеттерін
сипаттайды. Қозғалыс кезінде ауа массалары ұзақ уақыт бойы өз қасиеттерін
сақтайды. Соған байланысты олар орналасқан аумақтың ауа-райын
анықтайды.
Ауаның құрамы, температура және атмосфералық қысым биіктікке
байланысты өзгереді. Атмосферада жер үсті өсімдіктерінің фотосинтезінде
және жер үсті жануарларының тыныс алуында қолдануға болатын ауа тек
тропосферада кездеседі.
Антициклон орталықта жоғары қысыммен сипатталатын атмосфералық
құйын болып табылады. Ол, керісінше, ауа массаларын атмосфераның жоғары
249

251.

қабаттарынан тартып, өз ортасынан "жылдамдатады". Оның ортасында
орталықтан жер бетіне спираль түрінде таралатын ауа ағындары пайда
болады.
1. Оттегінің көп бөлігі шоғырланған ауа қабаты:
A) стратосфера
B) тропосфера
C) мезосфера
D) атмосфера
E) термосфера
2. Климаттық белдеулердің қалыптасуына ықпал етеді
A) географиялық қабық
B) жер бедері
C) күн жылуының мөлшері
D) мұхиттар
E) атмосфералық жауын-шашын мөлшері
3. Негізгі климат қалыптастырушы факторларды таңдаңыз:
A) аймақтың географиялық ендігі және мұхиттық ағыстар
B) басым желдердің бағыты және жер бедері
C) теңіздер мен мұхиттардың жақындығы және жердің теңіз деңгейінен
биіктігі
D) атмосфералық айналым және төсеніш беті
E) Барлық жауаптар дұрыс
4. Тұрақты ауа ағыны қалай қалыптасады?
A) суық ауа төмендейді
B) ауа орнында тұрады
C) ауа мұхиттарға қарай бағытталады
D) ауа көлденең бағытта қозғалады
E) экваторлық ендіктерде қыздырылған ауа кеңейіп, жеңілдейді және жоғары
көтеріледі
250

252.

География
Инструкция: Вам необходимо выполнить тестовые задания на основе
контекстов
1 задание
Физическая география. Литосфера
Твердая земная кора образует внешний слой Земли. Земная кора
расколота на литосферные плиты, которые движутся по слою частично
расплавленной породы. Плиты имеют разрывы, которые называются
разломами.
К
тектоническим движениям земной коры
относятся:
дрейф, коллизия, субдукция, спрединг.
Землетрясение происходит, когда напряжение, накопленное вдоль
разлома, освобождается, вызывая сдвиг частей земной коры. Пример сдвига
вдоль разлома показан ниже.
Поверхность
территории
Казахстана
отличается
сложностью
геологического строения и разнообразием рельефа. Главные особенности
рельефа страны можно увидеть на физической карте.
Современный рельеф Казахстана тесно связан с его геологическим
строением и историей развития. Он образовался в результате активной
деятельности внешних и внутренних сил Земли, которая не прекращается до
сих пор.
1. К внутренним силам Земли относятся:
A) тектонические
B) геологические
251

253.

C) экзогенные
D) географические
E) эндогенные
2. Восходящие потоки веществ разрывают земную кору, образуя в ней:
A) спрединг
B) разломы
C) коррозию
D) субдукцию
E) коллизию
3. В зависимости от строения литосферные плиты подразделяются на:
A) горные и рифтовые
B) горные и равнинные
C) материковые и океанические
D) рифтовые и рифовые
E) глубоководные и коралловые
4. Примером коллизии является движение литосферных плит:
A) Тихоокеанской и Евразийской
B) Индо-Австралийской и Евразийской
C) Африканской и Антарктической
D) Антарктической и Южно-Американской
E) Северо-Американской и Южно-Американской
2 задание
Физическая география. Атмосфера.
Атмосфера всегда находится в движении. В ее нижней части –
тропосфере – возникают обширные воздушные течения, переносящие воздух
из одних широт в другие, с океанов на материки и с материков на океаны.
Воздушное течение обладает особыми свойствами, которое оно приобретает в
районе, где формируется. Температура, влажность и прозрачность
характеризуют его свойства. Попадая в движение, воздушные массы долгое
время сохраняют свои свойства. Поэтому определяют погоду территории, над
которой они находятся.
Состав воздуха, температура и атмосферное давление меняются в
зависимости от высоты. В атмосфере воздух, пригодный для использования
в фотосинтезе наземных растений и дыхания наземных животных, встречается
только в тропосфере Земли.
Антициклон является атмосферным вихрем, характеризующийся
высоким давлением в центре. Он, наоборот, «разгоняет» воздушные массы от
собственного центра, втягивая их из более высоких слоев атмосферы. В его
252

254.

центре формируются восходящие потоки воздуха, которые спирально от
центра распределяются по земной поверхности.
1. Слой воздуха, в котором сосредоточено больше всего кислорода:
A) стратосфера
B) тропосфера
C) мезосфера
D) атмосфера
E) термосфера
2. От чего зависит формирование климатических поясов?
A) от географической оболочки
B) от рельефа
C) от количества солнечного тепла
D) от океанов
E) от количества атмосферных осадков
3. Выберите главные климатообразующие факторы:
A) географическая широта местности и океанические течения
B) направление господствующих ветров и рельеф
C) близость морей и океанов и высота местности над уровнем моря
D) атмосферная циркуляция и подстилающая поверхность
E) все ответы верны
4. Как образуется устойчиво восходящий поток воздуха?
A) холодный воздух опускается вниз
B) воздух находится на месте
C) воздух направляется в сторону океанов
D) воздух перемещается в горизонтальном направлении
E) в экваториальных широтах нагретый воздух расширяется, становится легче
и поднимается вверх
253

255.

Физика
2 тапсырма
Шам
Шам мен экранның арақашықтығы 6 м. Шам мен экран арасындағы
линза экранда төңкерілген кескін беретіндей етіп орналасқан. Алынған кескін
биіктігі шамнын биіктігінен 4 есе үлкен.
1. Линзаның түрі
А) жинағыш
В) шашыратқыш
С) дөңес-ойыс
D) жазық-ойыс
Е) қос ойыс
2. Линзаның сызықтық ұлғайтуы
А) 2
В) 4
С) 3
D) 5
Е) 6
3. Шамнан линзаның оптикалық центріне дейінгі қашықтық
А) 1,2 м
В) 4,8 м
С) 3,6 м
D) 2,4 м
Е) 2,8 м
4. Линзаның оптикалық центрінен кескінге дейінгі қашықтық
А) 1,2 м
В) 4,8 м
С) 3,6 м
D) 2,4 м
Е) 2,8 м
254

256.

2 тапсырма
Адамның тыныс алуы
Жас баланың тыныс алу – дем шығару жиілігі 1 минутта 35 рет,
жасөспірімдерде 20 рет, ересек адамда 15 рет. Демек, ересек адам жуық
шамамен 1 сағатта 1000 рет, тәулегіне 22000 рет және бір жылда 8 миллион
рет тыныс алады екен.
1. Ересек адамның тыныс алу периоды
А) 3 с
В) 4 с
С) 6 с
D) 5 с
Е) 2 с
2. Жасөспірімнің демалу жиілігі
А) 0,22 Гц
В) 0,44 Гц
С) 0,33 Гц
D) 0,55 Гц
Е) 0,66 Гц
3. Жасөспірім мен жас баланың тыныс алу периодының айырмашылығы
А) ≈1,75 с
В) ≈2,76 с
С) ≈1,3 с
D) ≈4 с
Е) ≈3 с
4. Жас бала 840 рет тыныс алатын уақытта ересек адамның тыныс алу саны
А) 1000
В) 360
С) 430
D) 2100
Е) 22000
255

257.

Физика
1 задание
Лампа
Расстояние между лампой и экраном 6 м. Линза между лампой и
экраном расположена таким образом, что дает перевернутое изображение на
экране. Высота изображения в 4 раза больше высоты лампы
1. Тип линзы
А) собирающая
В) рассеивающая
С) выпукло-вогнутая
D) плоско-выпуклая
Е) двойная выпуклая
2. Линейное увеличение линзы
А) 2
В) 4
С) 3
D) 5
Е) 6
3. Расстояние от лампы до оптического центра линзы
А) 1,2 м
В) 4,8 м
С) 3,6 м
D) 2,4 м
Е) 2,8 м
4. Расстояние от оптического центра линзы до изображения
А) 1,2 м
В) 4,8 м
С) 3,6 м
D) 2,4 м
Е) 2,8 м
256

258.

2 задание
Дыхание человека
Частота вдохов – выдохов у маленького ребенка 35 раз за 1 минуту, у
подростков 20 раз, у взрослого 15 раз. Получается, что взрослый человек
дышит около 1000 раз за 1 час, 22000 раз за сутки и 8 миллионов раз за год.
1. Период дыхания взрослого человека
А) 3 с
В) 4 с
С) 6 с
D) 5 с
Е) 2 с
2. Частота вдоха подростка
А) 0,22 Гц
В) 0,44 Гц
С) 0,33 Гц
D) 0,55 Гц
Е) 0,66 Гц
3. Различие периода дыхания подростка и маленького ребенка
А) ≈1,75 с
В) ≈2,76 с
С) ≈1,3 с
D) ≈4 с
Е) ≈3 с
4. Количество вдохов взрослого в то время, когда ребенок раннего возраста
дышит 840 раз
А) 1000
В) 360
С) 430
D) 2100
Е) 22000
257

259.

5 нұсқа
Оқу сауаттылығы
Қазақ тілі (Т1)
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, мазмұны бойынша берілген
тапсырмаларға дұрыс жауап беріңіз. Оқытылу қазақ тілінде жүретін
мектеп үшін (Т1)
Адам құқықтары мен бостандықтары – жеке тұлғаның әлем
қауымдастығы мойындап, халықаралық-құқықтық құжаттарда бекітілген,
әлеуметтік және құқықтық тұрғыдан қамтамасыз етілген, ешкім шек
қоймайтын немесе тыйым сала алмайтын құқықтары мен бостандықтары.
Адамның қандай да бір игіліктерді иеленуін қамтамасыз ететін, өз еркімен ісәрекет жасауына мүмкіндік беретін мемлекет пен бұқара арақатынасының
негізгі принциптері адам құқықтары мен бостандықтарына жатады. Адамзат
қоғамында бұл мәселеге ежелден баса назар аударылған. Мысалы, Аристотель
адам құқықтарын «табиғи» және «шартты» деп екіге бөледі. Адамның табиғи
құқықтарын мемлекет орнатқан шартты құқықтардан жоғары қояды. Орта
ғасырда адам құқықтары мен бостандықтары жасалған қайырымдылықтар,
рақымшылықтар ретінде түсіндірілді. Қағидалардың ең маңыздылары ретінде
олар адамдардың еркін, қауіпсіз өмір сүруге, жеке меншік иеленуге тең
құқықтарының болуын, халық биліктің негізгі иесі екендігін, биліктің
тармақталуын, биліктің халық мүддесіне қызмет етуі керектігін атап көрсетті.
Жүзеге асырылу ортасына қарай адам құқықтары мен бостандықтары
азаматтық, саяси, экономикалық, әлеуметтік және мәдени болып жіктеледі.
Саяси және азаматтық құқықтардың қазіргі тұжырымдары БҰҰ Бас
Ассамблеясының Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясында
баяндалған.
Біріккен Ұлттар Ұйымы жанындағы Халықаралық адам құқығын қорғау
комитеті ел ішіндегі дау-дамайларды халықаралық деңгейде реттеуге
атсалысады. Өркениетке ұмтылған кез келген зайырлы мемлекетте құқықтық
келіспеушіліктің бәрі заң шеңберінде шешімін табуы тиіс. Комитет адамдарға
дау-дамайды реттеудің халықаралық заңдардағы тетіктерін көрсетеді,
құқықтық кеңес береді. Өкілдіктің көздегені – екі адамды бір-бірімен
айтыстырып қою емес, керісінше, адам құқығының қорғалуын қамтамасыз
ету. Комитеттің темірқазық етіп ұстанатыны – бейбітшілік, бейбіт бітім.
1.
Мәтінде саяси және азаматтық құқықтардың қазіргі тұжырымдары қай
құжатта берілген?
А) Білім туралы Заңда;
B) Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясында
C) негізгі;
258

260.

D) табиғи және шартты;
E) көмекші
2.
Мәтінге сай емес тақырыпты таңдаңыз
А) Құқықтардың тұжырымдары.
B) Халықаралық адам құқығын қорғау комитеті.
C) Адам құқығы мен бостандығы.
D) Комитеттің ұстанымы.
E) Бұқаралық ақпарат құралдары.
3.
Аристотельдің көзқарасы бойынша адам құқықтары қалай бөлінеді?
А) негізгі және шартты;
B) жасанды;
C) негізгі;
D) табиғи және шартты;
E) көмекші
4.
Мәтінде адам құқықтары мен бостандықтары неше түрге бөлінеді?
А) 6;
B) 7;
C) 5;
D) 3;
E) 4
5. Халықаралық адам құқығын қорғау комитетінің ұстанымы:
А)әдепсіздік;
B) бейбітшілік, бейбіт бітім;
C) алауыздық;
D) тәртіпсіздік;
E) жаугершілік
6.
«Зайырлы» сөзін қалай түсінесіз?
А) мәдениетті, қоғамдық пікірмен санасатын;
B) тәртіпті;
C) ұлтшыл;
D) өркөкірек;
E) талапсыз
7. «Темірқазық етіп ұстанатыны» тіркесінде «темірқазық» сөзі қай мағынада
айтылған?
А) жоспары;
B) жобасы;
C) зерттеуі;
D) бағыт-бағдары;
E) тағылымы
8. «Басты назарындағы» тіркесіне мәтіннен жуық мәндес сөз табыңыз:
А) алдына қойғаны;
B) жоспарлағаны;
C) тәжірибе жасағаны;
D) көздегені;
259

261.

E) іске асырғаны
9. «Заң негізінде» тіркесінің жуық мағынасын мәтіннен табыңыз:
А) заңмен бірге ;
B) заң жолында;
C) заң шеңберінде;
D) заңнан тыс;
E) заң айналасында
10. «Жұмыс істемеуі» тіркесіне мәтіннен қарама-қарсы мағыналы сөз тіркесін
табыңыз:
А) еңбек етуі ;
B) қызмет етуі;
C) жұмыс істеуі;
D) сабақ оқуы;
E) білім алуы
260

262.

Қазақ тілі (Т2)
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, мазмұны бойынша берілген
тапсырмаларға дұрыс жауап беріңіз. Оқытылу орыс тілінде жүретін
мектеп үшін (Т2)
Қажымұқан Мұңайтпасұлы – қазақтың әлемге әйгілі балуаны,
классикалық күрестің асқан шебері. Оның балуан ретінде алғаш танылуы
О.Масляков деген орыс саудагерінің үйінде жалшылықта жүрген кезінен
басталады. Бірде боранды күні шөп алып келе жатқанда, шанасы қарға тіреліп
тұрып қалады. Атына көмектеспек болады. Шананың артынан бар күшімен
итеріп қалғанда, шана жылжып кетіп, ат астында қалып өледі.
Басқа амалы қалмаған ол атты шөптің үстіне тастап, шананы қалаға сүйреп
әкеледі.
Бұл
қала
тұрғындарына
аңыз
болып
тарайды.
Қажымұқанның балуандық жолы – Омбы қаласында өткен балуандар
чемпионатында Иван Злобинмен кездесуінен басталады. Ол – орыстың атақты,
тәжірибелі балуаны. Бұдан кейін Қажымұқан Петербургтегі бүкіл Ресейге
танымал Иван Лебедевтің балуандар мектебінде тәрбиеленеді. Осында цирк
ойындарын
көрсетуге
машықтанады.
1908 жылы күрестен әлем чемпионы Георг Лурихтің ұйымдастыруымен
Ресейдің ірі қалаларында өткен чемпионаттарға қатысады. Бұдан кейін ол
Оңтүстік Американың қалаларын аралайды. Варшавада өткен дүниежүзілік
чемпионатта
кіші
алтын
медальмен
марапатталады. Түрік еліне барған сапарында түрік елі оның күшіне риза
болып, оған «Қажы» деген атақ береді. Бұрын оның азан шақырып қойған аты
Мұқан болса, енді ол Қажы Мұқан аталады. Балуанның осы аты бүкіл өміріне
қалады.
1913 жылы Троицк қаласында халықаралық ең ірі чемпионат өтеді.
Қажымұқан осы чемпионатта он сегіз балуанмен күресіп, соның бәрін де
жығады.
Қажымұқан барлығы 48 алтын, күміс, қола медальмен, «Құрмет белгісі»
орденімен марапатталған. Оған 1937 жылы Орынборда өткен ең ірі
чемпионатта бірінші орын алуына орай Қазақстан Орталық Атқару Комитеті
«Қазақ даласының батыры» деген атақ берген.
1. Мәтінге дәлірек тақырып таңдаңыз.
A) Бала балуан
B) Қажымұқанның марапаттары
C) Қажымұқанның балуандық жолы
D) Қажымұқанның Түрік еліне сапары
2. Дұрыс жауапты табыңыз.
Мұқанға «Қажы» атағы қай уақытта берілді?
A) бала кезінде
261

263.

B) Түркияға барған сапарында
C) циркте ойын көрсеткен кезде
D) балуандар мектебінде тәрбиеленген кезінде
3. Мәтіннің алғашқы бөлігінің мазмұнын анықтаңыз.
A) Қажымұқанның жалшы болған кезі
B) Қажымұқанның Оңтүстік Америка қалаларын аралауы
C) Қажымұқанның Омбы қаласындағы чемпионатқа қатысуы
D) Қажымұқанның Троицк қаласындағы чемпионатқа қатысуы
4. Мәтіннің негізгі идеясын анықтаңыз.
A) Қажымұқанды мақтан тұту
B) Классикалық күресті дәріптеу
C) Күрестен әлем чемпиондарын таныту
D) Балуанның балалық шағымен таныстыру
5. Мәтіннің түйінін анықтаңыз.
A) Қажымұқан қазақты әлемге танытқан.
B) Балуан әлемнің көптеген елдерінде болған.
C) Ол дүниежүзілік чемпионаттарға қатысқан.
D) Қажымұқан балуандар мектебінде тәлім алған
6. Қажымұқанға «Қазақ даласының батыры» деген атақ қай кезде берілді?
A) 1937 жылы Орынборда өткен ең ірі чемпионатта бірінші орын алуына орай
Қазақстан Орталық Атқару Комитеті берген
B) Балуан әлемнің көптеген елдерінде болғанда берілді.
C) Ол дүниежүзілік чемпионаттарға қатысқан уақытта берілді.
D) Қажымұқан балуандар мектебінде тәлім алған кезде берілді.
7. Қажымұқанның балуандық жолы қашан басталған?
A) Қажымұқанның жалшы болған кезінде басталған.
B) Қажымұқанның Оңтүстік Америка қалаларын аралауынан басталады.
C) Омбы қаласында өткен балуандар чемпионатында Иван Злобинмен
кездесуінен басталады.
D) Қажымұқанның Троицк қаласындағы чемпионатқа қатысуынан басталады.
8. Иван Злобин деген адам кім? Дұрыс жауапты табыңыз.
A) жалшы адам
B) орыс саудагері
C) балуандар мектебінде
D) орыстың атақты, тәжірибелі балуаны.
9. Сөйлемді мәтін мазмұнына сәйкес толықтырыңыз.
Қажымұқан барлығы .................................марапатталған.
A) 48 алтын, күміс, қола медальмен, «Құрмет белгісі» орденімен
B) 88 алтын, күміс, қола медальмен
C) Қажымұқанның 48 алтын медалі болған.
D) 48 қола медальмен, «Құрмет белгісі» орденімен
10. Троицк қаласында халықаралық ең ірі чемпионат қай жылы өтті.
A) 1913 жылы
262

264.

B) 1933 жылы
C) 1931 жылы
D) 1919 жылы
263

265.

Орыс тілі
Инструкция: Внимательно прочитайте текст и правильно выполните
задания к тексту.
1. Люди издавна слагали легенды о дожде, называли его живительной
силой, дающей жизнь. Человек всегда стремился понять, как образуется
дождь.
2.Дождь образуется при конденсации водяного пара, который
собирается в облака, преобразующиеся в тучи, из которых на поверхность
земли выпадают капли воды. Это явление – следствие и составная часть
круговорота воды в природе. С поверхности водоемов, почвы и растений вода
испаряется, попадает в атмосферу, где впоследствии и происходит
образование дождевых туч, которые перемещаются воздушными потоками в
разных направлениях и выпадают совсем не там, где образуются первичные
облака. В процессе круговорота воды в природе происходит циклическое
перемещение воды в земной атмосфере. В этот цикл входит испарение,
конденсация и осадки.
3.Интенсивность испарения зависит от температурного фактора,
влажности и скорости перемещения воздушных потоков – ветра.
Атмосферный водяной пар по большей части поставляется из теплых областей
– океанических тропиков и субтропиков. В среднем обновление водяного пара
в атмосфере происходит раз в 10 дней. По мере продвижения насыщенного
влагой воздуха в верхние слои атмосферы он охлаждается и расширяется за
счет понижения давления. Далее происходит конденсация, образуются
мельчайшие капельки, слагающие облака. Внутри облаков капли постоянно
перемещаются, движутся вниз, увеличиваются в размерах и, в конце концов,
могут выпасть на землю в виде дождя. При этом капли, находящиеся в
верхней части облака, могут оставаться жидкими даже при температуре ниже
0° С.
4.Известно, что дождь стал причиной появления прогнозов погоды по
радио. Когда американский владелец радиостанции попал под дождь, он
учредил новую рубрику прогноза погоды, которая рассказывала о дожде
несколько раз в сутки. Все фразы Гидрометцентра о дожде имеют конкретный
смысл. Например, при фразе «кратковременный дождь» имеется в виду, что
продолжительность дождя будет не больше 3 часов. Фраза «ожидается дождь»
означает продолжительность дождя не менее полусуток. Фраза «без
существенных осадков» вовсе не означает, что дождя не будет, это значит, что
дождь выпадет не больше 0,3 литра на квадратный метр.
5. Человек может остаться под дождем совершенно сухим, если
находится в пустыне. На самом деле дожди в пустыне бывают, но о дожде
невозможно узнать, так как капли просто не долетают до земли, испаряясь под
воздействием горячего воздуха.
264

266.

1. Выберите фразу, которая имеет значение «продолжительность дождя
будет не более 3 часов»
A) «без существенных осадков»
B) «кратковременный дождь»
C) «затяжной дождь»
D) «переменная облачность»
E) «ожидается дождь»
2. Укажите информацию, которая отсутствует в тексте
A) В земной атмосфере происходит циклическое перемещение воды.
B) Дождь стал причиной появления прогнозов погоды на радио.
C) Водяной пар расширяется за счет понижения атмосферного давления.
D) Фраза «переменная облачность» означает количество облаков в баллах.
E) Капли в облаках постоянно перемещаются, движутся вниз.
3. По содержанию текста, циклическое перемещение воды в земной атмосфере
происходит в процессе
A) перемещения воздушных потоков
B) понижения атмосферного давления
C) круговорота воды в природе
D) обновления водяного пара
E) образования дождевых туч
4. Отметьте абзац, который содержит ответ на вопрос «В какой части облака
капли могут оставаться жидкими при нулевой температуре?»
A) 2
B) 5
C) 4
D) 1
E) 3
5. Определите, какой вопрос можно задать к 5-му абзацу
A) Каким образом расширяется водяной пар?
B) Откуда поставляется атмосферный водяной пар?
C) Кто учредил новую рубрику прогноза погоды на радио?
D) Почему в пустыне под дождем можно остаться сухим?
E) Что означает фраза «без существенных осадков»?
6. Выберите название, которое отражает тему текста
A) Атмосферный водяной пар
B) Процесс конденсации воды
C) Прогноз погоды на радио
D) Солнце во время дождя!
E) Что известно о дожде?
7.Определите стилистическую особенность данного текста
А) художественный
В) книжный
С) научно-популярный
D) описательный
265

267.

Е) официальный
8. Определите тип предложения «Когда американский владелец радиостанции
попал под дождь, он учредил новую рубрику прогноза погоды, которая
рассказывала о дожде несколько раз в сутки».
А) сложноподчиненное предложение с придаточными образа действия и
местоимённым
В) сложноподчиненное предложение с придаточными условия и
изъяснительным
С) сложноподчиненное предложение с придаточными времени и
изъяснительным
D) сложноподчиненное предложение с придаточными времени и
определительным
Е) сложноподчиненное предложение с придаточными уступки и
определительным
9.Установите соответствие между позициями правого и левого столбцов
1 абзац
2 абзац
3 абзац
4 абзац
5 абзац
А) Очень интересны и полезны народные приметы,
предсказывающие погоду, хорошую и плохую.
В) Роль водяного пара в атмосферных явлениях очень велика,
хотя в составе воздуха находится менее 1 % воды.
С) Выпадающие над пустыней дожди часто испаряются, даже
не достигнув поверхности земли.
D) Солнышко греет землю лучами,
Воду из лужицы в пар превращая,
Пар поднимается выше и выше,
Облачко вдруг появилось над крышей.
Е) Люди часто задаются вопросом, откуда берется дождь.
10. Укажите изобразительно-выразительное средство в предложении «Люди
издавна слагали легенды о дожде, называли его живительной силой, дающей
жизнь»
А) олицетворение
В) сравнение
С) гипербола
D) эпитет
Е) метафора
266

268.

Ағылшын тілі
Instructions: Read the text carefully and do the tasks on the text correctly.
How floods form
There are few places on Earth where flooding is not a concern. Any area
where rain falls is vulnerable to floods, though rain is not the only cause.
A flood occurs when water inundates land that's normally dry, which can
happen in a multitude of ways.
Excessive rain, a ruptured dam or levee, rapid melting of snow or ice, or even
an unfortunately placed beaver dam can overwhelm a river, spreading over the
adjacent land, called a floodplain. Coastal flooding occurs when a large storm or
tsunami causes the sea to surge inland.
Most floods take hours or even days to develop, giving residents time to
prepare or evacuate. Others generate quickly and with little warning. So-called flash
floods can be extremely dangerous, instantly turning a babbling brook or even a dry
wash into rushing rapids that sweep everything in their path downstream.
Climate change is increasing the risk of floods worldwide, particularly in
coastal and low-lying areas, because of its role in extreme weather events and rising
seas. The increase in temperatures that accompanies global warming can contribute
to hurricanes that move more slowly and drop more rain, funneling moisture into
atmospheric rivers like the ones that led to heavy rains and flooding in California in
early 2019.
Meanwhile, melting glaciers and other factors are contributing to a rise in sea
levels that has created long-term, chronic flooding risks for places ranging from
Venice, Italy to the Marshall Islands. More than 670 U.S. communities will face
repeated flooding by the end of this century, according to a 2017 analysis; it's
happening in more than 90 coastal communities already.
1. What statement is true about floods?
A) Most floods don’t take hours or even days to develop, giving residents time to
prepare or evacuate.
B) There are no places on Earth where flooding is not a concern.
C) Climate change is increasing the risk of floods worldwide.
D) Melting glaciers and other factors are not contributing to a rise in sea levels that
has created long-term, chronic flooding risks.
2. What is the main idea of the text?
A) Flood predictions
B) Paying attention to the risks of floods worldwide.
C) Floods can be only caused by excessive rain.
D) Global warming is the biggest problem for all countries.
3. Which paragraph relates with a problem of long-term chronic flooding risks?
267

269.

A) 3
B) 4
C) 5
D) 6
4. Which statement is NOT a cause of floods?
A) Excessive rains
B) Rapid snow melting
C) A large storm or tsunami
D) Hot weather and dry climate
5. What word combinations are not related to flash floods?
A) babbling brook
B) sweep everything in their path
C) extremely dangerous
D) rushing rapids
6. How many U.S. communities will face repeated flooding by the end of this
century, according to a 2017 analysis?
A) 670
B) 90
C) more than 670
D) more than 90
7. What has created long-term, chronic flooding risks?
A) climate change
B) melting glaciers
C) tsunami
D) rains
8. Choose the best new title for this text:
A) Climate change and global warming
B) Flooding and its consequences
C) Causes of floods
D) Melting glaciers and other factors are contributing to a rise in sea levels
9. Why is climate change increasing the risk of floods worldwide?
A) Because of its role in extreme weather events and rising seas
B) because of excessive rains
C) because of flash-floods
D) because of long-term, chronic flooding risks
10. What led to heavy rains and flooding in California in early 2019?
A) tsunami
B) excessive rains
C) rapid melting of snow or ice
D) hurricanes that move more slowly and drop more rain, funneling moisture into
atmospheric rivers
268

270.

Математикалық сауаттылық
Нұсқаулық: Сізге бір дұрыс жауапты тест тапсырмалары беріледі
1. Мамыр айында бір грамм алтын 6000 теңге болды. Ай сайын, желтоқсанды
қосқанда, бір грамм алтынның құны 10% - ға артады, бірақ 31 Желтоқсанда
30% жеңілдік бар. 31 Желтоқсанда алтын қанша тұрады?
A. 11692 теңге,
B. 11962 теңге,
C. 8184 теңге,
D. 8481 теңге,
E. 8814 теңге.
2.
Отбасында жасы 2, 5, 9, 13, 18 және 23-ке тең алты бала бар, осы сандық
мәндердің медианасын табыңыз.
A. 5
B. 9
C. 11
D. 22
E. 23
3.
Суреттің ішіндегі сандар арифметикалық амалдардың белгілі бір заңына
сәйкес алынады. Қандай сан болуы керек ?
белгісі.
A. 56
B. 80
C. 70
D. 42
E. 24
4.
Самат шелекке үш пайыздық (3 % ) майлылығы бар 4 литр сүт, ал алты
пайыздық (6 % ) майы бар 6 литр сүт құйды. Шелектегі сүттің майлылығы
қанша пайызды құрайды?
A. 5%
B. 9%
C. 7,5%
D. 4,8%
E. 6.5%
269

271.

5. Мектепте сабақ 8:15-те басталады. Әр сабақ 45 минутқа созылады. Екінші
және үшінші өзгерістерден кейінгі өзгерістердің ұзақтығы-10 минут, қалған
өзгерістер-5 минут. Қазір сағат 12:00-де.Ең жақын қоңырау неше минуттан
кейін соғылады?
А 10 минуттан кейін
В. 30 минуттан кейін
С. 25 минуттан кейін
D. 15 минуттан кейін
Е. 5 минуттан кейін
6.
Кестеде үлгі көрсетілген. Сұрақ белгісіне қай сан сәйкес келеді
3
5
15
17
51
?
A. 155
B. 75
C. 53
D. 99
E. 57
7.
P, O, S нүктелері бір түзу сызықта орналасқан
A. 15
B. 20
C. 30
D. 10
E. 5
8. Кестеде х және у айнымалыларының арасындағы тәуелділік көрсетілген.
Кестедегі тәуелділікті анықтайтын теңдеу арқылы сұрақ белгісіне сәйкес
санды табыңыз.
-1
-2
0
1
2
х
1
-3
5
?
13
у
А) 9
В) 7
С) 6
D) 11
Е) 8.
270

272.

9. Суретте көлденеңнен және тігінен орналастырылған (ойыншық)
фигуралардың жалпы бағасы берілген. Мысалы, төрт жұлдызшаның бағасы 32
теңге. Олай болса, тігінен бірінші бағандағы фигуралардың бағасы қанша
теңгеге тең болатынын көрсетіңіз.
А) 30 тг.
В) 25 тг.
С) 27 тг.
D)28тг.
Е) 26 тг.
10. САХАР, ХАБАР, САУНА, БАНАН, НАРОД сөздерін төмендегі сандармен
алмастыруға болса, Хабар сөзіне сәйкес болатын сан.
A) 51918
B) 91318
C) 31414
D) 41827
Е) 51641
11. АВСD төртбұрышы екі квадратқа және екі
тіктөртбұрышқа бөлінген.
Суретті пайдаланып АВСD төртбұрышының ауданын табыңыз.
А) 324 см2.
В) 289 см2.
С) 285 см2.
D) 196 см2.
Е) 256 см2.
12. Диаграммада әр түрлі көкөніс дақылдарының отырғызылған және
өсірілген тұқымдарының саны туралы мәліметтер % көрсетілген.
271

273.

Осы дақылдардың қайсысы тұқымның өнуінің ең жоғары пайызына ие екенін
анықтаңыз.
А) Қырыққабат
В) Қызанақ
С) Сәбіз
D) Қияр
Е) Бұрыш
13. Егер ені d, ұзындығы 3 есе, ал биіктігі 2 есе ұзындыққа тең болса,
тікбұрышты параллелепипедтің көлемі қандай болады?
А)
В)
С)
D)
Е)
272

274.

Математическая грамотность
Инструкция: Вам предлагаются тестовые задания с выбором одного
правильного ответа.
1.
В мае грамм золота стоил 6000 тенге. Ежемесячно, включая декабрь,
стоимость грамма золота увеличивается на 10%, но 31 декабря действует
скидка 30%. Сколько будет стоить золото 31 декабря?
A. 11692 тенге,
B. 11962 тенге,
C. 8184 тенге,
D. 8481 тенге,
E. 8814 тенге.
2.
В семье шестеро детей, возраста которых равны 2, 5, 9, 13, 18 и 23
Найдите медиану этих числовых значений.
A. 5
B. 9
C. 11
D. 22
E. 23
3.
Цифры внутри рисунка получены по определенному закону
арифметических действии. Какая цифра должно быть вместо ? знака.
A. 56
B. 80
C. 70
D. 42
E. 24
4.
Самат налил в ведро 4 литра молока с трехпроцентной (3 % )
жирностью и 6 литров молока с шестипроцентной (6 % ) жирностью. Сколько
процентов жирности молока в ведре?
A. 5%
B. 9%
C. 7,5%
D. 4,8%
273

275.

E. 6.5%
5. В школе занятия начинаются в 8:15.Каждый урок длится 45 минут.
Продолжительность перемен после второго и третьего 10 минут, остальные
перемены по 5 минут. Сейчас на часах 12:00.Через сколько минут прозвенит
ближайший звонок?
А.через 10 минут
В.через 30 мирут
С.через 25 минут
D.через 15 минут
Е.через 5 минут
8.
В таблице приведена закономерность. Какое число соответствует
вопросительному знаку
3
5
15
17
51
?
A.
B.
C.
D.
E.
155
75
53
99
57
9.
Точки P, O, S расположены на одной ппрямой
A. 15
B. 20
C. 30
D. 10
E. 5
8. В таблице показана зависимость между переменными Х и У. Найдите число,
соответствующее знаку вопроса в таблице
-1
-2
0
1
2
х
1
-3
5
?
13
у
А. 9
В. 7
С. 6
274

276.

D. 11
Е. 8.
9. На рисунке приведена общая оценка фигур, расположенных горизонтально
и вертикально (игрушечных). Например, четыре звездочки стоят 32 тенге.
укажите, сколько тенге будут стоить в первом столбце фигур по вертикали.
А. 30 тг.
В. 25 тг.
С. 27 тг.
D. 28тг.
Е. 26 тг.
10. Даны слова САХАР, ХАБАР, САУНА, БАНАН, НАРОД, если слова
заменить цифрами, найдите число, соответствующее слову ХАБАР.
A. 51918
B. 91318
C. 31414
D. 41827
Е. 51641
11. Четырехугольник АВСD разделен на два квадрата и два прямоугольника.
Найдите площадь прямоугольника АВСD, используя рисунок.
А. 324 см2.
В. 289 см2.
С. 285 см2.
D. 196 см2.
Е. 256 см2.
275

277.

12. На диаграмме представлены данные о количестве посаженных и
взошедших семян различных овощных культур в %.
Определите, какая из данных культур обладает наибольшим процентом
всхожести семян.
A. Капуста
B. Помидоры
C. Морковь
D. Огурцы
E. Перец
13. Чему равен объём прямоугольного параллелепипеда, ширина которого
равна d, длина – в 3 раза больше, а высота – в 2 раза больше длины?
A.
B.
C.
D.
E.
276

278.

Жаратылыстану-ғылыми сауаттылық
География
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, берілген тест тапсырмаларына дұрыс
жауап беріңіз.
1 тапсырма
Халықтың ұдайы өсу түрлері
Халықтың ұдайы өсуі – бұл адамзаттың үздіксіз жаңаруын және
ұрпақтардың өзгеруін қамтамасыз ететін туу, өлім мен табиғи өсімнің
жиынтық көрсеткіштері. Халықтың ұдайы өсуін сипаттау үшін абсолютті
және салыстырмалы демографиялық көрсеткіштер қолданылады.
Абсолютті демографиялық көрсеткіштер белгілі бір уақыт кезеңіндегі
«демографиялық оқиғалардың» көлемін сипаттайды және халық саны мен
оның динамикасын анықтау үшін қолданылады. Салыстырмалы
демографиялық көрсеткіштер - бұл 100 немесе 1000 адамға шаққандағы
халықтың ұдайы өсуінің коэффициенті.
Қазіргі уақытта халықтың ұдайы өсуінің үш түрі бар: дәстүрлі, өтпелі
және заманауи.
Дәстүрлі - аграрлық қоғам мен индустриалды дамудың алғашқы
кезеңдерінде тұрған аймақтарға тән.
Өтпелі - соңғы бірнеше онжылдықта дамушы елдердегі халықтың
ұдайы өсуінің дәстүрлі түрінің өзгеруіне байланысты қалыптасты.
Заманауи түрге мыналар тән: туудың төмен деңгейі, өлімнің орташа
деңгейінің сақталуы, табиғи өсімнің төмендеуі, өмір сүру ұзақтығының
жоғары деңгейі.
1.
Абсолютті демографиялық көрсеткіштерді анықтаңыз:
A) туу коэффициенті, табиғи өсім.
B) туылғандардың саны, иммигранттар мен эмигранттардың қатынасы.
C) туу, өлім және табиғи өсім коэффициенттері.
D) екі жыл ішіндегі халық санының арасындағы айырмашылық.
2.
Туу мен өлімнің жоғары деңгейі, өмір сүру ұзақтығының төмен деңгейі халықтың ұдайы өсу типін анықтаңыз
А) халықтың ұдайы өсуінің дәстүрлі түрі
В) халықтың ұдайы өсуінің өтпелі түрі
С) халықтың ұдайы өсуінің заманауи түрі
D) Демографиялық дағдарыс
3.
Халықтың ұдайы өсуінің заманауи түрі тән елдер дұрыс көрсетілген
жауапты таңдаңыз:
A) Египет, Алжир, Сенегал.
277

279.

B) Ангола, Чад, Франция.
C) Германия, Болгария, Чехия.
D) Панама, Сингапур, Польша
4.
Халықтың ұдайы өсуінің заңдылықтарын талдау, елдер мен
аймақтардың демографиялық көрсеткіштерін салыстыру үшін қолданылады:
A) Салыстырмалы демографиялық көрсеткіштер.
B) Абсолютті демографиялық көрсеткіштер.
C) Туу және өлім көрсеткіштерінің жиынтығы.
D) Халықтың ұдайы өсуінің түрлері
2 тапсырма
Географиялық зерттеу әдістері
Географиялық зерттеулердің негізгі әдістеріне далалық, картографиялық
және теориялық әдістер жатады.
Белгілі бір бағыттар бойынша өту және сипаттама жасау нәтижесінде,
өлшеулер мен бақылаулар жүргізіп, зерттеу объектісі туралы деректерді
жинау және өңдеу далалық зерттеу әдістеріне жатады. Ұйымдастыру тәсіліне
сәйкес далалық зерттеу әдістері экспедициялық және стационарлық болып
бөлінеді.
Зерттеудің картографиялық әдісі карталарды ақпарат көзі ретінде
пайдалануға, яғни оларда бейнеленген объектілерді, құбылыстар мен
процестерді зерттеуге негізделген.
Теориялық әдістер - ойлау қызметіне негізделген зерттеу объектісін
ғылыми тану әдістерінің жиынтығы. Оларға жүйелеу әдісі, салыстырмалы
географиялық әдіс, модельдеу жатады. Шартты түрде географиядағы
модельдерді заттық (макеттер), ақпараттық, вербалды, графикалық, кестелік,
математикалық деп бөлуге болады.
1.
Зерттеу аймағында бастапқы деректерді жинау - бұл әдістердің мәні:
A) Картографиялық
B) Салыстырмалы
C) Теориялық
D) Далалық
2.
Экспедициялық және стационарлық зерттеу әдістерінің басты
айырмашылығы - экспедициялық әдістер маусымдық сипатқа ие, ал
стационарлық зерттеулер тұрақты негізде жүргізіледі. Экспедициялық
зерттеулердің негізгі әдістері мен тәсілдерін анықтаңыз:
A) Өлшемдер, өсімдіктер мен жануарлар коллекцияларын құрастыру, далалық
эксперимент.
B) Зерттеу объектісінің жағдайы туралы деректерді үздіксіз жинау.
C) Қазіргі заманғы ақпараттық технологиялар арқылы жиналған деректерді
278

280.

өңдеу негізінде сенімді болжамдар жасау.
D) Географиялық объектілер мен құбылыстардың жағдайын тұрақты негізде
бақылау.
3.
Дұрыс қатынасты анықтаңыз: «карта- картографиялық әдіс»:
1
2
3
4
A) 1 – визуалды талдау
B) 2 – математикалық талдау
C) 3 – картометриялық талдау
D) 4 – графикалық талдау
4.
Суретте объектінің көрнекі бейнесін алу үшін геометриялық ұқсастыққа
сәйкес жасалған модель көрсетілген.
279

281.

Қандай модельдер түріне жататынын анықтаңыз:
A) Ақпараттық модель.
B) Графикалық модель.
C) Заттық модель.
D) Математикалық модель.
280

282.

География
Инструкция: Вам необходимо выполнить тестовые задания на основе
контекстов.
Задание 1
Типы воспроизводства населения.
Воспроизводством населения называется совокупность показателей
рождаемости, смертности и естественного прироста, обеспечивающая
непрерывное возобновление человечества и смену поколений. Для
характеристики воспроизводства используются абсолютные и относительные
демографические показатели.
Абсолютные демографические показатели характеризуют величину
«демографических событий» за определенный период времени и
используются для определения численности населения и ее динамики.
Относительные
демографические
показатели
представляют
собой
коэффициенты воспроизводства населения, рассчитанные на 100 или 1000
человек.
В настоящее время различают три типа воспроизводства населения:
традиционный, переходный и современный.
Традиционный тип характерен для аграрного общества и регионов,
находящихся на первых стадиях индустриального развития.
Переходный тип воспроизводства населения сформировался вследствие
преобразования традиционного типа воспроизводства населения в
развивающихся странах за последние несколько десятилетий.
Для современного типа воспроизводства населения характерны: низкий
уровень рождаемости, сохранение среднего уровня смертности, снижение
естественного прироста, высокий уровень продолжительности жизни.
1.
Определите абсолютные демографические показатели:
A. Коэффициент рождаемости, естественный прирост.
B. Количество родившихся, соотношение иммигрантов и эмигрантов.
C. Коэффициенты рождаемости, смертности и естественного прироста.
D. Разница между численностью населения за два года.
2. Высокий уровень рождаемости и смертности,
продолжительности жизни – это признаки:
A. Традиционного типа воспроизводства населения.
B. Переходного типа воспроизводства населения.
C. Современного типа воспроизводства населения.
D. Демографического кризиса.
низкий
уровень
3.
Выберите ответ, в котором правильно указаны страны современного
типа воспроизводства населения:
281

283.

A. Египет, Алжир, Сенегал.
B. Ангола, Чад, Франция.
C. Германия, Болгария, Чехия.
D. Панама, Сингапур, Польша
4. Для анализа закономерностей воспроизводства населения, для сравнения
демографических показателей стран и регионов используются:
A. Относительные демографические показатели.
B. Абсолютные демографические показатели.
C. Совокупность показателей рождаемости и смертности.
D. Типы воспроизводства населения
Задание 2
Методы географических исследований.
К основным методам географических исследований относят полевые
методы, картографические методы и теоретические методы.
Методы сбора и обработки данных об объекте исследования в
результате прохождения по определенным маршрутам и составления
описаний, проведения измерений и наблюдений относят к полевым методам
исследования. По способу организации полевые методы исследования делятся
на экспедиционные и стационарные.
Картографический метод исследования основан на использовании карт в
качестве источника информации, т.е. для изучения изображенных на них
объектов, явлений и процессов.
Теоретические методы - совокупность методов научного познания
объекта исследования, основанных на мыслительной деятельности. К ним
относят метод систематизации, сравнительно-географический метод,
моделирование. Условно модели в географии можно разделить на
вещественные (макеты), информационные, вербальные, графические,
табличные, математические.
1. Сбор первичных данных в районе исследования – это суть методов:
A. Картографических.
B. Сравнительных.
C. Теоретических.
D. Полевых.
2.
Главное различие экспедиционных
и стационарных методов
исследования заключается в том, что экспедиционные методы носят сезонный
характер, а стационарные исследования проводятся на постоянной основе.
Определите основные приемы и способы экспедиционных исследований:
A.
Измерения, составление коллекций растений и животных, полевой
эксперимент.
B.
Непрерывный сбор данных о состоянии объекта исследования.
282

284.

C.
Составление достоверных прогнозов на основе обработки собранных
данных посредством современных информационных технологий.
D.
Наблюдение за состоянием географических объектов и явлений на
постоянной основе.
3.
Определите верное соотношение: «карта – картографический метод»:
1
2
3
4
A. 1 – визуальный анализ
B. 2 – математический анализ
C. 3 – картометрический анализ
D. 4 – графический анализ
4.
На рисунке представлена модель, созданная с соблюдением
геометрического подобия для получения наглядного образа объекта.
283

285.

Определите, к какому виду моделей она относится:
A. Информационная модель.
B. Графическая модель.
C. Вещественная модель.
D. Математическая модель.
284

286.

Физика
1 Тапсырма
1. Қозғалыс түрін анықтаңыз
А) тең кемімелі
B) тең үдемелі
С) жауаптардың арасында дұрыс жауап жоқ
2. Дененің бастапқы жылдамдығын анықтаңыз
А) 0 м/с
B) 2 м/с
C) 7 м/с
D) 6 м/с
E) 4м/с
3. Қозғалыс басталғаннан кейін 6 секундтан кейінгі дененің жылдамдығын
анықтаңыз
A) 6м/с
B) 0 м/с
C) 4 м/с
D) 3 м/с
E) 5 м/с
4. Дене қозғалысының үдеуін анықтаңыз
A) 0 м/с2
B) -0,5 м/с2
C) 0,5 м/с2
D) -1,5 м/с2
E) 1,5 м/с2
285

287.

2 Тапсырма
1. Кофе мен мұзды араластырғандағы жылу берілудің түрі
А) Жылуөткізгіштік
В) Сәуле шығару
С)Конденсация
D) Конвекция
Е) Механикалық жұмыс
2. Егер Әмірхан кофеге мұз салмаса және суығанын күтсе, бұл қандай
құбылыс?
А) Жылуөткізгіштік
В) Сәуле шығару
С) Конвекция
D)Конденсация
Е) Механикалық жұмыс
3. Мұздың 1 кесегін 0 С температураға қыздыру үшін қажет жылу мөлшері
А) 21 Дж
В) 42 Дж
С)36 Дж
D) 24 Дж
Е) 28 Дж
4. Ыстық кофені Әмірхан рахаттана ішетін температураға дейін салқындату
кезінде бөлінетін жылу мөлшері
А) 35,4 кДж
В) 25,2 кДж
С) 42 кДж
D) 50,4 кДж
Е) 100,8 кДж
286

288.

Физика
1 Задание
1. Определить вид движения
А) равнозамедленное
B) равномерное
С) Среди ответов нет верного
2.Определите начальную скорость движения тела
А) 0 м/с
B) 2 м/с
C) 7 м/с
D) 6 м/с
E) 4м/с
3. Определить скорость тела через 6 секунд после начала движения
A) 6м/с
B) 0 м/с
C) 4 м/с
D) 3 м/с
E) 5 м/с
4. Определить ускорение движения тела
A) 0 м/с2
B) -0,5 м/с2
C) 0,5 м/с2
D) -1,5 м/с2
E) 1,5 м/с2
287

289.

2 Задание
1. Способ теплопередачи при перемешивании кофе и льда
А) Теплопередача
В) Излучение
С) Конденсация
D) Конвекция
Е) Механическая работа
2. Какое это явление, если Амирхан не кладет в кофе лед, и ждет остывания?
А) Теплопередача
В) Излучение
С) Конвекция
D) Конденсация
Е) Механическая работа
3. Количество теплоты необходимое для нагрева 1 кусочка льда до 0 С?
А) 21 Дж
В) 42 Дж
С)36 Дж
D) 24 Дж
Е) 28 Дж
4. Количество теплоты которое отдает горячее кофе во время остывания до
температуры при которой Амирхан будет пить его с удовольствием
А) 35,4 кДж
В) 25,2 кДж
С) 42 кДж
D) 50,4 кДж
Е) 100,8 кДж
288

290.

6 нұсқа
Оқу сауаттылығы
Қазақ тілі (Т1)
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, берілген тапсырмаларға дұрыс жауап
беріңіз. Оқытылу қазақ тілінде жүретін мектеп үшін (Т1)
Мәңгілік Ел – мұратым
Біз үшін ортақ тағдыр – біздің мәңгілік ел, лайықты әрі ұлы Қазақстан.
Егеменді дамудың 22 жылында барша қазақстандықтарды біріктіретін, ел
болашағының іргетасын қалаған басты құндылықтар жасалды.
Бұл шығарманың тақырыбы – тамырын тереңге жайған үлкен ағаш
секілді. Тамыры тереңге жайылған ағаштың жапырағы да көгеріп, мәңгі
көктеп гүлденері шындық. Тамырын тереңге жайған, жапырағы жайқалған
ағаш деп отырғанымыз – қазақ ұлты, қазақ елі, қазақ халқы. Бұл біз үшін
мәңгілік ел бейнесінде көрініс тапты.
Мәңгілік ел – бұл қазақтың өткен тарихынан бастау алуы тиіс. Терезесі
тең, керегесі кең, шаңырағы биік еліміздің тарихы мен мәңгілік елдің
іргетасын қалап кеткен Керей мен Жәнібектен бастау алған қазақ елінің
мәңгілік ел болуы, құрылуы осының айғағы.
Мәңгілік Ел – ата-бабаларымыздың сан мың жылдан бергі асыл арманы.
Ол арман – әлем елдерімен терезесі тең қатынас құрып, әлем картасынан
ойып тұрып орын алатын Тәуелсіз Мемлекет атану еді. Ол арман – тұрмысы
бақуатты, түтіні түзу ұшқан, ұрпағы ертеңіне сеніммен қарайтын бақытты ел
болу еді.
Қоғамда «Қазақ елінің ұлттық идеясы қандай болуы керек?» деген сауал
жиі талқыға түседі. Біз үшін болашағымызға бағдар беретін, ұлы мақсаттарға
жетелейтін идея бар. Ол – Мәңгілік Ел идеясы. Тәуелсіздікпен бірге халқымыз
мәңгілік мұраттарына қол жеткізді. Біз еліміздің жүрегі, тәуелсіздігіміздің
тірегі – Мәңгілік Ел ордамызды тұрғыздық. Қазақтың мәңгілік ғұмыры
ұрпақтың мәңгілік болашағын баянды етуге арналады. Ендігі ұрпақ – Мәңгілік
Қазақтың Перзенті. Ендеше, Қазақ Елінің ұлттық идеясы – Мәңгілік Ел!
Мәңгілік Ел ұғымының ұлы бағдары – «Қазақстан-2050»
Стратегиясының түп қазығы. Бұл – әлем кеңістігінде ғұмыр кешкен талай
халықтың басынан өткен тарихи шындық.
«Қазақстан-2050» – Мәңгілік Елге бастайтын ең абыройлы, ең мәртебелі
жол. Әрбір күніміз мерекелі, әрбір ісіміз берекелі болсын! Дамуымыз жедел,
келешегіміз кемел болсын! Жарқын іспен күллі әлемді таң қылып, Жасай
берсін Елдігіміз Мәңгілік!
264 сөз
1.
Мәтіндегі негізгі ойды қай сөйлем арқылы беруге болады?
А) Барша қазақстандықтарды біріктіретін, ел болашағының іргетасын
қалаған басты құндылықтар жасалды.
289

291.

B) Тамыры тереңге жайылған ағаштың жапырағы да көгеріп, мәңгі көктеп
гүлденері шындық.
C) Қоғамда «Қазақ елінің ұлттық идеясы қандай болуы керек?» деген сауал
жиі талқыға түседі.
D) Мәңгілік ел – бұл қазақтың өткен тарихынан бастау алуы тиіс.
E) Мәңгілік Ел – ата-бабаларымыздың сан мың жылдан бергі асыл арманы.
2.
«Түп қазығы» тіркесін қалай түсінесіз?
А) бөлімдері;
B) баптары;
C) негізі;
D) тармақтары;
E) тараулары
3.
«Қазақ елінің ұлттық идеясы қандай болуы керек?»
А) тарихымызды сақтамайтын;
B) салт-дәстүрімізді жалғастырмайтын;
C) болашағымызға бағдардан алшақтататын;
D) ұлы мақсаттарға жетелейтін;
E) ұлттық құндылықтарымызды ұмыттыратын
4.
«түтіні түзу ұшқан» тіркесінің мағынасы?
А) мұржасы түзу;
B) пеші дұрыс салынған;
C) отыны түзу;
D) қазан-ошағы түзу;
E) бейбіт мемлекет
5.
Басқа елдермен терезесі тең болуы үшін Қазақстан мемлекетінде не
сақталуы тиіс?
А) тәуелділік;
B) тәуелсіздік;
C) бағыныштылық;
D) егеменсіздік;
E) құқықсыздық
6.
«Тамыры тереңге жайылған ағаштың жапырағы да көгеріп, мәңгі
көктеп гүлденері шындық» деген сөйлемде автор нені меңзейді?
А) қазақ елі дамып, гүлденеді деген ойды ;
B) ағаштың тамыры терең болатыны жайлы;
C) жапырағы жайқалады деген ой;
D) көктеп гүлдейді дегенді білдіреді;
E) ағаш күтімі жайлы
290

292.

7. «Қазақстан-2050» Стратегиясында неше басымдық белгіленді?
А) 9 ;
B) 5;
C) 6;
D) 7;
E) 8
8. «Ендігі ұрпақ – Мәңгілік Қазақтың Перзенті» сөйлемінде «перзенті»
сөзін мағынасы жуық сөзбен алмастырыңыз:
А) ата-бабасы;
B) ата-анасы;
C) сәбиі, жалғастырушысы;
D) куәгері;
E) немересі
9. «қол жеткізді» тіркесінің қарама-қарсы мағынасын табыңыз:
А) жетті;
B) орындады;
C) жеткізді;
D) апарды;
E) жете алмады
10. «Мәңгілік ел – бұл қазақтың өткен тарихынан бастау алуы тиіс» деген
сөйлемдегі омоним сөзді табыңыз:
А) өткен;
B) бастау;
C) мәңгілік;
D) тарихынан;
E) қазақтың
291

293.

Қазақ тілі (Т2)
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып,
мазмұны
бойынша
берілген
тапсырмаларға дұрыс жауап беріңіз. Оқытылу орыс тілінде жүретін
мектеп үшін (Т2)
Ас – адамның арқауы.
Ас – адамның арқауы. Адам ағзасы түрлі аспен қоректеніп, күш
жинайды. Жалпы тағамдар ет, сүт, дәнді-дақылдардан жасалады. Олардың
әрқайсысы адам ағзасы үшін пайдалы. Ет өнімдері дәмділігімен және өзінің
құрамындағыадам ағзасына пайдалы ақуыз заттарымен құнды. Қазақтың
дәстүрлі дастарқанында күріш, бидай, жүгері, тары сияқты дән
азықтарынандайындалатын тағамдар да өте мол. Бұл тағамдардәрумендерге
бай, ағзаға сіңімді келеді. Майға қуырған қып-қызыл бидай, аппақ баданалы
жүгері дастарқанның сәні емес?
Адамның күнделiктi тиімді тамақтануға қажеттi тағам түрлерiн
төмендегідей топтарға жiктеуге болады. Оның алғашқысына құрамында ағзаға
қажеттi ақуыз, май, көмiртегi, дәрумендер мен минералды тұздары бар сүзбе,
сүт, қаймақ, айран, iрiмшiк, құрт, құрғақ сүт, қаймақты балмұздақ, қымыз,
шұбатты енгізуге болады.
Сүт тағамдары денсаулыққа аса пайдалы. Кезінде академик И.П. Павлов:
«Сүт – табиғаттың өзі дайындаған тамаша тағам» деп бағалаған болатын.
Шындығында қоректік жағынан алғанда, сүт –тағамдық құндылығымен ағза
үшін аса маңызды өнім. Сүт – сүт қоректі жануарлардың сүт бездерінен
бөлінетін секрециялық сұйық. Адам баласының саналы
тіршілігінің
барысында өз қажетіне қарай лайықтап алған бұл табиғи өнімнің қоректік
жағынан алғанда тағамдық құндылығы өте жоғары. Сүт және одан өндірілетін
өнімдер – өте сіңімді және адам ағзасы үшін пайдалы тағам. Сүттен қаймақ,
кілегейалынып, сары май шайқалады. Сиыр, қой ,ешкі сүтінен айран
ұйытылып, май шайқалса, бие сүтінен қымыз, түйе сүтінен шұбат ашытылады.
Сүтті жас баладан еңкейген кәріге дейін ішеді. Ол – адам ағзасына өте
пайдалы ас.Өйткені ол дәрумендерге, қышқылдар мен майларға, ақуыз бен
минералды заттарға, микроэлементтер мен ферменттерге өте бай. Бір сөзбен
айтқанда,сүт-химиялық құрамы жағынан тамаша тағам. Себебі оның
құрамында адам ағзасының қалыпты жетілуі үшін қажетті барлық заттар бар.
Соған орайфизиологиялық құндылығы жағынан бір де бір азық тең келе
алмайды. Сүттің тағы бір ерекше қасиеті – ас қорыту бездерінің жұмыс істеу
қабілетін үнемі жақсартып отырады.
273 сөз
1. Мәтіннің бірінші азат жолына дәлірек тақырыпша таңдаңыз
A. Еттен жасалатын тағамдар
B. Диеталық тағам түрлері
C. Адам ағзасына қуат беруші
D. Қуырылған жүгері түрлері
E. Дәннен жасалатын тағамдар
292

294.

2. Мәтінге сәйкес ақпаратты таңдаңыз
A. Ет өнімдері ферметтерге бай болды.
B. Қаймақты ботқа пісіргенде пайдалануға болады.
C. Уыз – жаңа төлдеген малдың қою сүті.
D. Дәнді-дақылдар құрамындағы ақ уызымен құнды болып келеді.
E.Дәрумені көп тағам ағзаға түскенде тез қорытылады.
3. Мәтіндегі маңызды емес ақпаратты таңдаңыз.
A. Бие сүтінен ұлттық сусын – қымыз ашытылады.
B. Сүт дәрумендерге, қышқылдар мен майларға өте бай.
C. Сүт құрамында микроэлеметтер мен ферменттер көп.
D. Сүттің ерекше қасиеті – ас қорыту бездерінің жұмысын жақсарту.
E. Аппақ баданалы жүгері дастарқанның сәні.
4. Мәтін бойынша толық және нақты ақпаратты табыңыз.
A. Сүт – тамаша тағам.
B. Сүт және оның өнімдері адамға өте пайдалы.
C. Сүт ас қорыту бездерінің жұмысын жақсартады.
D. Сүтті жас баладан бастап, қарт адамдар да пайдаланады.
E.Сүттен қаймақ, кілегейалынып, сары май шайқалады.
5. Мәтін стилін белгілеңіз.
A. ғылыми стиль
B. ресми іс- қағаздар стилі
C. публицистикалық стиль
D.көркем әдебиет стилі
E. ауыз екі сөйлеу стилі
6. Мәтіндегі негізгі ойды анықтаңыз.
A. Сүттен тағам жасау жолдары туралы айтылады.
B. Сүт және сүт өнімдерінің пайдасы туралы баяндалады.
C. Еттен жасалатын тағам түрлері туралы ақпарат беріледі.
D. Дәннен жасалатын ұлттық тағамдар туралы ақпарат беріледі.
E.Қазақтың дәстүрлі дастарқанында күріш, бидай, жүгері, тары
азықтарынандайындалатын тағамдар да өте мол.
7. Мәтіннің түрін анықтаңыз.
A. әңгімелеу
B. пайымдау
C. сипаттау
D. ресми
E. дұрыс жауабы жоқ
8. Мәтіндегі басты тірек сөздерді табыңыз.
293

295.

A. сүт, өнім, денсаулық, дәрумен, тағам
B. ағза, ірімшік, жүгері, сүт, өнім, минерал
C. дәрумен, сүт, май, өнім, құндылық
D. сүт, күріш, ботқа, фермент, микроэлемент
E. Уыз, академик, жүгері, күріш, химиялық зат
9. Мәтінге нақтырақ тақырып таңдаңыз.
A. Адам ағзасына пайдалы өнімдер
B. Сүттің химиялық құрамы
C. Дәнді - дақылдарды пайдалану
D. Еттен жасалатын тағамдар
E. Дәнді - дақылдардың түрлері
10.Мәтін мазмұнын нақтылайтын қорытындыны таңдаңыз.
A. Сүттен қаймақ алынады.
B. Ешкі сүтінен айран ұйытады.
C. Сүттің адам денсаулығына пайдасы зор.
D. Сүттің химиялық құрамын И.П. Павлов зерттеді.
E. Жалпы тағамдар ет, сүт, дәнді-дақылдардан жасалады.
294

296.

Орыс тілі (Т1)
Инструкция: Внимательно прочитайте текст и правильно выполните
задания к тексту.
Уж кто из современных художников имеет чувство юмора, так это
голландец Флорентин Хофман. Художник считает, что чем предметы больше, тем
они лучше. Если вещь имеет нормальный размер – это прекрасно, но намного
интереснее, если она будет огромной. Может быть, инсталляции Флорентина
Хофмана и не претендуют на то, чтобы стать в ряд с шедеврами мирового искусства,
зато они, без сомнения, вызывают удивление, улыбку и делают мир хоть немного
веселее.
Экспонаты Флорентина Хофмана не могут поместиться обычных галереях.
Поэтому они располагаются обычно в публичных местах: в парках, в скверах, в
любимых местах отдыха взрослых и детей. Одна из самых известных его работ –
желтый резиновый утенок, созданный в рамках выставки современного искусства
Estuaire 2007 – важно покачивался на волнах реки Луары (Франция) и смотрел на
зрителей с высоты своего 26-метрового роста.
На днях в акватории города Сидней появилась большая желтая уточка –
гигантская копия нашей детворы из ванных комнат. Дружественный плавающий
утенок обладает исцеляющими свойствами и может помочь в разрешении мировой
напряженности. Резиновый утенок мягкий, доброжелательный и подходящий для
всех возрастов! Жители этого австралийского города, а также его гости были весьма
удивлены, когда в гавань вошла гигантская желтая уточка. Свидетелями этого
события стали сразу 30 тысяч человек. Подобные игрушки есть у многих дома в
ванной комнате. Они очень умилительны, а потому всегда вызывают улыбку при
взгляде на них. Вот этого же эффекта и хотел добиться Флоретин Хофман, выпуская
желтую утку высотой в двадцать метров в акваторию залива города Сидней.
Художник Флоретин Хофман просит не искать в этой своей работе никаких
политических или социальных мотивов. Он призывает людей смотреть на
гигантскую ванную уточку и улыбаться – никаких других целей он перед собой не
ставил, создавая это произведение искусства.
1.Определите тип данного текста
А) описание
B) рассуждение
C) повествование
D) повествование с рассуждением
E) описание с повествованием
2. Определите стиль данного текста
А) художественный
В) официально-деловой
С) публицистический
D)разговорный
295

297.

Е) научный
3. Определите жанр данного текста
А) статья из Интернета
В) письмо
С) отрывок из рассказа
D) публицистический очерк
Е) репортаж
4. Укажите, к чему в тексте призывает художник Флоретин Хофман
А) любить и беречь родных и близких
В) сохранить мир на земле, жить без насилия в мире и согласии
С) призывает людей смотреть на гигантскую ванную уточку и улыбаться
D)быть творческими людьми, создавая свои шедевры в живописи
Е) радоваться, что в Сиднее нашлось место его скульптуре
5. Найдите из приведенных утверждений то, которое не соответствует данному
тексту
А) Экспонаты Флорентина Хофмана не могут поместиться в обычных галереях.
В) Они располагаются обычно в публичных местах.
С) Экспонаты художник рекламирует в цирках, театрах, по радио и на телевидении.
D)Его экспонаты располагаются в парках, в скверах, в любимых местах отдыха
взрослых и детей.
Е)Инсталляции Хофмана не претендуют на то, чтобы их считали шедеврами.
6. Найдите из приведенных утверждений то, которое не соответствует данному
тексту
А) Дружественный плавающий утенок обладает исцеляющими свойствами и может
помочь в разрешении мировой напряженности.
В) Жители Лондона, а также его гости были весьма удивлены, когда в гавань вошла
гигантская желтая уточка.
С) Резиновый утенок мягкий, доброжелательный и подходящий для всех возрастов!
D)Подобные игрушки есть у многих дома в ванной комнате.
Е) Флорентин Хофман имеет чувство юмора.
7.Укажите верное утверждение: создав свою работу, Флорентин Хофман считает,
что
А) мир должен измениться к лучшему
В) его фигуры поднимают людям настроение
С) надо быть профессиональным художником
D)чем предметы больше, тем они лучше
Е)англичанам его инсталляция очень понравятся
8. Укажите утверждение, которое соответствует содержанию текста
296

298.

А) Художник Флорентин Хофман считает, что объем не влияет на качество
предмета
В) Инсталляции Флорентина Хофмана имеют нормальный размер
С) Инсталляции Флорентина Хофмана не вызывают улыбки
D) Игрушки, подобные инсталляциям Хофмана, есть у многих дома в ванной
комнате
Е) Желтый резиновый утенок создан в рамках выставки современного искусства
EXPO-2017
9.Определите, какое изобразительно-выразительное средство есть в данном
предложении: Резиновый утенок мягкий, доброжелательный и подходящий для всех
возрастов!
А) олицетворение
В) инверсия
С) окказионализм
D) гипербола
Е) параллелизм
10. Укажите в тексте близкое по смыслу слово к понятию инсталляция
А)галерея
В)акватория
С)экспонат
D) шедевр
Е)искусство
297

299.

Ағылшын тілі
Instructions: Read the text carefully and do the tasks on the text correctly.
Kazakh national cuisine
Hospitality has always been a main character trait of Kazakh people. Even if
you have just a minute to pop in to a Kazakh house, an owner will still ask you to sit
down and offer a fragrant tea with sweets.
Hospitable owner would offer his guest a seat at a place of honor.
Traditionally, meal is served at a low round table, called dastarkhan. First and
foremost, in order to quench thirst of the guest a hostess would treat him with a
bowl of yogurt drink. This can be "kumys" - a drink based on fermented mare's milk
- or shubat the main ingredient of which is camel milk. Then, table will be filled
with baursaks - balls of dough, pre-fried in boiling oil, samsa - triangular pastries
with meat,kausyrma - a kind of thin pastries or fried doughs filled with meat and
onions, raisins,kurt (small, salted cheese balls) and, of course, tea.
After a long-drawn tea ceremony, assortment of dishes on the festive table
will be complemented by meat dishes:kazi, shuzhuk, zhal, zhaya, karta, kabyrga.
The above dishes are traditionally prepared from horse meat or lamb. The main dish
of Kazakh cuisine, with which owners welcome their guests is besbarmak. Name of
this dish is translated from Kazakh as “five fingers” because of a manner to eat the
dish by hand. Besbarmak's main ingredients are: meat (lamb or horse meat), pasta (it
is cut into small squares), as well as herbs (dill , parsley, cilantro, etc.).
As for traditional Kazakh first course, sorpa – rich broth completed by
seasoned vegetables, spices and herbs - occupies a special place. Sorpa, unlike other
first courses, is for drinking, so it is served in bowls. Tea ceremony completes the
meal.
(288 words)
1. What is the name of the main dish of Kazakh cuisine, with which the hosts greet
their guests. Choose one correct answer.
A. Kumys
B. Beshbarmak
С. Baursaks
D. Sorpa
E. Kausyrma
2. What is the name of a drink based on fermented mare's milk? Choose one correct
answer.
A. samsa
В. kumys
С. baursaks
D. shubat
E. Kurt
298

300.

3. Determine the main product on the basis of which kurt is prepared? Choose one
correct answer.
A. cheese
B. shubat
C. cottage cheese
D. fried wheat
E. dough
4. The traditional food of the Kazakh people includes mutton and horse meat, as
well as fermented dairy products. Determine what this may be related to?
A. sedentary lifestyle
B. sharply continental and dry climate
C. large areas of pasture fields
D. nomadic lifestyle
E. all the answers are correct
5. Suggest a name for the 1st and 2nd paragraphs of this text.
A. Hospitable people
B. Tea ceremony
C. Kazakh sweets
D. Dastarkhan
E. Features of Kazakh cuisine
6. What dish of Kazakh national cuisine can be prepared from the list of products
listed below?
Oil
Flour
Egg
salt
water
starter culture
A. beshbarmak
B. male
C. kausyrma
D. baursak
E. kurt
7. Group the following dishes of Kazakh cuisine according to a common feature:
koumiss, shubat, kurt, kospa, cottage cheese
A. Dairy products
B. Meat dishes
C. National drinks
D. Flour products
E. Fish products
8. What is the Kazakh national drink made on the basis of camel milk? Choose one
correct answer.
A. samsa
В. kumys
299

301.

С. baursaks
D. shubat
E. kurt
9. For what purpose did the author write this text?
A. To tell about the hospitality of the Kazakh people
B. To acquaint readers with the national dishes of the Kazakh people
C. To tell about the tea ceremony
D. To acquaint readers with the national drinks of the Kazakh people
E. To tell about the traditional ceremonies of receiving guests
10. Choose interesting features of Kazakh cuisine. Choose one answer option.
A. The main ingredients of traditional Kazakh cuisine are meat, flour and dairy
products.
B. It is believed that Kazakhs are among the leading countries in tea consumption,
almost every meal in Kazakh families is followed by tea.
C. Kazakh cuisine is usually not spicy.
D. There are many high-calorie dishes in traditional Kazakh cuisine.
E. All the answers are correct
300

302.

Математикалық сауаттылық
Нұсқаулық: Сізге бір дұрыс жауапты тест тапсырмалары беріледі
1. Теңсіздіктің шешімін көрсетіңіз:
А. [4,5;+∞)
В. (-∞;1,5]
С. (-∞;4,5]
D. [1,5;+∞)
E. (-∞;1,5)
2. Арифметикалық прогрессияның алғашқы үш мүшесі берілген: 10; 6; 2.
Прогрессияның алтыншы мүшесін табыңыз.
A. -10
B. 10
C. -12
D. 8
E. 12
3. Өрнектің мәнін табыңыз:
A. 33
B. -16
C. 83
D. -17
E. 17
4. Теңдеудің түбірін табыңыз:
A. -0,15
B. 1,5
C. 1
D. 0,15
E. -1,5
5. АBCD тіктөртбұрышында іргелес қабырғаларының қатынасы 12:5, ал
диагоналі 26 см. Тік төртбұрыштың ең қысқа қабырғасы қандай?
A. 20 см
B. 10 см
C. 24 см
D. 16 см
E. 18 см
6.
Теңдеудің
түбірлерінің
орташа
A. 5
301
арифметикалық
мәнін
табыңыз:

303.

B. -5
C. -8
D. 8
E. 10
7. a параметрінің қандай мәнінде берілген өрнек квадраттық үшмүше
болмайды?
A. кез келген а
B. дұрыс жауабы жоқ
C. а=0
D. а=2
C. а=1
8. Геометриялық прогрессияда b3= 27, b1=3. Прогрессияның бесінші мүшесін
табыңыз.
A. 443
B. 143
C. 124
D. 432
E. 243
9. Телефон пернетақтасында 0-ден 9-ға дейін 10 сан бар. Кездейсоқ басылған
санның 4-тен кем болу ықтималдығы қандай?
A. 0,3
B. 0,5
C. 0,35
D. 0,4
E. 0,53
10. Өрнекті ықшамдаңыз:
A. cosx
B. -cosx
C. sinx
D. -sinx
E. 1
11. Есептеңіз:
A. 0,5
B. 0
C. 0,6
302

304.

D. -1
E. 0,4
12. Екі натурал санның көбейтіндісі 720-ға тең. Егер бірінші санды екіншісіне
бөлсе, онда бөлінді 3, ал қалдығы 3 болады. Берілген сандарды табыңыз.
A. 48; 15
B. 60; 12
C. 72;10
D. 30; 24
E. 36; 20
13. А (3;8), В (–7;5), С (k; 11) нүктелері берілген. ВА векторы СВ векторына
перпендикуляр болғандағы k мәнін табыңыз.
A. 3,5
B. -8,2
C. -5,2
D. 8,2
E. -3
303

305.

Математическая грамотность
Инструкция: Вам предлагаются тестовые задания с выбором одного
правильного ответа.
1. Укажите решение неравенства:
А. [4,5;+∞)
В. (-∞;1,5]
С. (-∞;4,5]
D. [1,5;+∞)
E. (-∞;1,5)
2. Выписаны первые три члена арифметической прогрессии 10; 6; 2;
…Найдите 6-й член этой прогрессии.
A. -10
B. 10
C. -12
D. 8
E. 12
3. Найдите значение выражения:
A. 33
B. -16
C. 83
D. -17
E. 17
4. Найдите корень уравнения:
A. -0,15
B. 1,5
C. 1
D. 0,15
E. -1,5
5. В прямоугольнике ABCD смежные стороны относятся как 12:5, а его
диагональ равна 26 см. Чему равна меньшая сторона прямоугольника?
A. 20 см
B. 10 см
C. 24 см
D. 16 см
E. 18 см
6. Найдите среднее арифметическое корней уравнения:
304

306.

A. 5
B. -5
C. -8
D. 8
E. 10
7. При каком значении параметра, а данное выражение не является
квадратным трехчленом?
A. при любом а
B. нет правильного ответа
C. при а=0
D. при а=2
C. при а=1
8. В геометрической прогрессии b3= 27, b1=3. Найдите пятый член прогрессии.
A. 443
B. 143
C. 124
D. 432
E. 243
9. На клавиатуре телефона 10 цифр, от 0 до 9. Какова вероятность того, что
случайно нажатая цифра будет меньше 4.
A. 0,3
B. 0,5
C. 0,35
D. 0,4
E. 0,53
10. Упростите выражение:
A. cosx
B. -cosx
C. sinx
D. -sinx
E. 1
11. Вычислите:
A. 0,5
B. 0
C. 0,6
D. -1
305

307.

E. 0,4
12. Задуманы два натуральных числа, произведение которых равно 720. Если
первое число разделить на второе, то в частном получится 3 и в остатке 3.
Какие числа задуманы?
A. 48; 15
B. 60; 12
C. 72;10
D. 30; 24
E. 36; 20
13. Даны точки А (3;8), В (–7;5), С (k; 11). Найдите значение k, при котором
вектор ВА перпендикуляр вектору СВ.
A. 3,5
B. -8,2
C. -5,2
D. 8,2
E. -3
306

308.

Жаратылыстану-ғылыми сауаттылық
География
1 тапсырма
Биосфераның құрылысы және шегаралары
Биосфера – барлық табиғи компоненттердің өзара байланысы өзара
байланысы нәтижесінде пайда болған Жердің бірігей тірі қабықшасы.
Биосфераның шартты шекаралары бар. Тірі организмдер бүкіл гидросфераны
ең терең Мариана шұңғымасына дейін 11 км-ден астам тереңдікке дейін,
атмосфераның төменгі қабатын 20 км биіктікке және литосфераның жоғарғы
қабатын 1-2 км тереңдікке дейін мекендейді. Осыдан биосфераның қалыңдығы
50 км-ге жуық деп айтуға болады.
Тіршіліктің шекаралары тірі организмдердің өмір сүруіне кедергі
келтіретін жер бетіндегі факторларымен анықталады.
Биосфераның жоғарғы шагарасы тірі организмдер үшін зиянды
ультракүлгін сәулелерді ұстап қалады. Ол азон қабатымен және жоғарыда
оттегінің азаюымен анықталады.
Ауа, құрлық, су өзара шектесетін және қолайлы температура мен жарық
бар жерде тіршілік көбірек шоғырланады.. Бұлар – сулар толысу және қайту
зоналар аумағы, тропиктік жалпақ жапырақты және аралас ормандар.
Өмір сүру жағдайы қатаң жерлерде тіршілік аз. Бұлар – балықтың
жекелеген түрлері мен судың атмосфералық қысымы және ұдайы
қараңғылыққа бейімделген өзге тіршілік иелері тұратын теңіздің терең
күштері.
1. Жердің бірігей тірі қабықшасы
А) Гидросфера
В) Биосфера
С) Атмосфера
D) Литосфера
2. Мариан шұңғымасы орналасқан мұхит
А) Атлант
В) Тынық
С) Үнді
D) Солтүстік Мұзды
3. Судың атмосфералық қысымы және ұдайы қараңғылыққа бейімделген
тіршілік иелері
А) тікен терілілер, шаян тәрізділер, маржан полиптері
В) жыландар, тасбақалар, кальмар
С) шаяндар, құрттар, ішек қуыстылар
307

309.

D) маржан полиптері, тасбақалар, шаяндар
4. Биосфераның жоғарғы шагарасының қызметі
А) жер қойнауының температурасын анықтайды
В) табиғатта заттардың түрін өзгертеді және қозғалтады
С) биологиялық айналымын жүргізеді
D) зиянды ультракүлгін сәулелерді ұстап қалады
2 тапсырма
Ерекше табиғи құрылым
Топырақ – табиғат компоненттерінің бірі. Жердің геологиялық тарихында
алдымен пайда болған топырақ.
Қазақстанда топырақ жамылғысының зоналылығы өте айқын белгіленген
Бұл солтүстіктен оңтүстікке дейінгі аумақтың едәуір ұзындығына және
жазық рельефтің басым болуына байланысты.
Қазақстанның жазықты аймақтарында негізгі үш топырақ зоналары
бөлінеді:
1. Қара топырақты зона республиканың солтүстігінде тараған. Бұл зона
солтүстік Қазақстан облысы түгелімен, Қостанай облысының көп жері,
ақмола, Павлодар, Ақтөбе, Батыс Қазақстан облыстарын қамтиды.
Республиканың негізгі астық өндіретін алқабы саналады.
2. Қара қоңыр топырақ зонасы Орталық Қазақстанның көп жерін, каспий
маңы ойпатының солтүстігін, Шығыс Қазақстанның облысының жазықтарын
алып жатыр. Қара қоңыр және қоңыр топырақтары егіншілік пен мал
шаруашылығына, ал шөлейттің ашық қоңыр топырақты негізінен жайылымға
ретінде пайдаланылады.
3. Қоңыр және сұр-қоңыр топырағы оңтүстік Қазақстанды қамтиды. Бұл
мал шаруашылық ауданы. Егіншілікті тек қана суармалы күйде ғана мүмкін.
1. Қазақстанның жазықты аймақтарында дамыған топырақ зоналары
А) 2
В) 3
С) 5
D) 6
2. Қазақстанға тән топырақ түрлерін анықта
А) күлгін, шымды-күлгін, қара топырақты
В) шымды-күлгін, қара топырақты, қоңыр және сұр-қоңыр
С) қара, қара қоңыр, қоңыр және сұр-қоңыр
D) күлгін, қоңыр және сұр-қоңыр, шымды-күлгін
3. Қазақстанның табиғат зоналарына ұқсас материктер
308

310.

А) Оңтүстік Америка, Аустралия,
В) Аустралия, Африка
С) Солтүстік Америка, Аустралия,
D) Солтүстік Америка, Оңтүстік Америка
4. Оңтүстік Америка, Солтүстік Америка құрлықтарына ұқсас Қазақстанның
табиғат зоналары
А) орманды дала және дала, шөлейт және шөл, биіктік белдеулер
В) саванна және сирек ормандар, биіктік белдеулер, антарктикалық шөлдер
С) арктикалық және антарктикалық шөлдер, саванна және сирек ормандар,
биіктік белдеулер
D) арктикалық шөлдер, орманды дала және дала, саванна және сирек ормандар
309

311.

География
1 задание
Строение и границы биосферы
Биосфера – уникальная живая оболочка Земли, которая возникла в
результате взаимодействия всех природных компонентов. Биосфера имеет
условные границы. Живые организмы населяют всю гидросферу до дна самой
глубокой Марианской впадины более 11 км, нижние слои атмосферы до
высоты около 20 км и верхние слои литосферы до глубины 1-2 км. Из этого
следует, что толщина биосферы около 50 км.
Границы жизни определяются факторами земной среды, которые
препятствуют существованию живых организмов.
Верхняя
граница
биосферы
определяется
озоновым
слоем,
задерживающим ультрафиолетовое излучение, губительное для всех живых
организмов и уменьшением кислорода с высотой.
Наибольшая концентрация жизни наблюдается там, гда граничат воздух,
суша и вода и имеются благоприятная температура и свет. Это территория
приливно-отливных зон, тропические широколиственные и смешанные леса.
Наименьшая концентрация жизни наблюдается там, где условия для жизни
суровые. Это морские глубины, где живут отдельные виды рыб и другие
существа, приспособившие к атмосферным перегрузкам воды и к постоянной
тьме.
1. Уникальная живая оболочка Земли
А) Гидросфера
В) Биосфера
С) Атмосфера
D) Литосфера
2. Океан, где расположен Марианский желоб
А) Атлантический
В) Тихий
С) Индийский
D) Северный Ледовитый
3. Живые организмы, приспособившиеся к атмосферным перегрузкам воды и к
постоянной тьме
А) иглокожие, ракообразные и коралловые полипы
В) змеи, черепахи, кальмар
С) рачки, черви, кишечнополостные
D) коралловые полипы, черепахи, рачки
4. Функции верхней границы биосферы
310

312.

А) определяет температуру земных недр
В) превращает и перемещает вещества в природе
С) осуществляет биологический круговорот
D) задерживает ультрафиолетовое излучение
2 тапсырма
Особое природное образование
Почва – одно из самых первых природных образований в геологической
истории планеты Земля.
Зональность почвенного покрова выражена в Казахстане очень четко. Это
связано со значительной протяженностью территории с севера на юг и
преобладанием равнинного рельефа. На равнинах Казахстана развиты три
главные почвенные зоны:
1. Черноземные почвы охватывают всю Северо- Казахстанская область,
большую часть Костанайской, северные части Акмолинской, Павлодарской,
Актюбинской и Западно-Казахстанской областей. Черноземные
почвы
являются основным хлеборобным регионом ресспублики.
2. Каштановые почвы занимают большую часть Центрального
Казахстана, север Прикаспийской низменноссти, равнины ВосточноКазахстанской области. Темно-каштановые и каштановые почвы сухой степи
пригодны для богарного земледелия и животноводства, а светло-каштановые
почвы полупустыни используются в основном как пастбища.
3. Бурые и серо-бурые почвы охватывают южную часть Казахстана. Это
животноводческий район, земледелие возможно лишь при орошении.
1. Главные почвенные зоны на равнинах Казахстана
А) 2
В) 3
С) 4
D) 5
2. Определите соответсвующие почвы Казахстана
А) подзолотистая, дерново-подзолотистая, черноземная
В) дерново-подзолотистая, черноземная, бурая и серо-бурая
С) черноземная, каштановая, бурая и серо-бурая
D) Подзолотистая, Бурая и серо-бурая, дерново-подзолотистая
3. Материки, сходные с природными зонами (лесостепи, степи, полупустыни,
пустыни, высотные зоны) Казахстана
А) Южная Америка, Австралия,
В) Австралия, Африка
С) Северная Америка, Австралия,
D) Северная Америка, Южная Америка
311

313.

4. Природные зоны Казахстана, сходные с материками Северная Америка,
Южная Америка
А) лесостепи и степи, полупустыни и пустыни, области высотной поясности
В) саванны и редколесья, высотные зоны, антарктические пустыни
С) арктические и антарктические пустыни, саванны и редколесья, высотные
зоны
D) арктические пустыни, лесостепи и степи, саванны и редколесья
312

314.

Физика
1. Тапсырма. Стробоскопиялық фотосуретте кішкене шардың науа бойымен
тыныштық күйінен басталған қозғалысы сызылып көрсетілген. Тізбектес екі
жарқыл арасындағы уақыт 0,2 с-қа тең. Шкала бөліктері сантиметр есебімен
көрсетілген.
1.1 Қозғалыс басынан санағанда 0,4 с –тан кейін шардың орны
A) 4 см;
B) 1 см;
C) 9 см;
D) 16 см;
E) 12 см.
1.2 Шардың бастапқы жылдамдығы
A) 0;
B) 0,1 м/с;
C) 0,2 м/с;
D) 0,3 м/с;
E) 0,4 м/с;
1.3) 0,6 с-тан кейін шардың жылдамдығы
A) 0;
B) 0,1 м/с;
C) 0,2 м/с;
D) 0,3 м/с;
E) 0,4 м/с;
1.4 Шардың үдеуі
A) 0,1 м/с2;
B) 0,2 м/с2;
C) 0,3 м/с2;
D) 0,4 м/с2;
E) 0,5 м/с2;
313

315.

2.Тапсырма
2.1 Кофе мен мұзды араластырғандағы жылу берілудің түрі
A) Жылуөткізгіштік
B) Сәуле шығару
C) Конвекция
D) Конденсация
E) Механикалық жұмыс
2.2 Егер Әмірхан кофеге мұз салмаса және суығанын күтсе, бұл қандай
құбылыс?
A) Жылуөткізгіштік
B) Сәуле шығару
C) Конвекция
D) Конденсация
E) Механикалық жұмыс
2.3 Мұздың 1 кесегін 0 С температураға қыздыру үшін қажет жылу мөлшері
A) 21 Дж
B) 42 Дж
C) 36 Дж
D) 24 Дж
E) 28 Дж
2.4 Ыстық кофені Әмірхан рахаттана ішетін температураға дейін
салқындату кезінде бөлінетін жылу мөлшері
A) 35,4 кДж
B) 25,2 кДж
C) 42 кДж
D) 50,4 кДж
E) 100,8 кДж
314

316.

Физика
1.Задание
На стробоскопическом фото изображено движение шара по наклонной
плосткости из состояния покоя. Время между вспышками 0,2 с. Шкала
наклонной плоскости представлена в сантиметрах.
1. Определите где находится шар через 0,4 с после начала движения
A) 4 см;
B) 1 см;
C) 9 см;
D) 16 см;
E) 12 см.
2.
Начальная скорость шара
A) 0;
B) 0,1 м/с;
C) 0,2 м/с;
D) 0,3 м/с;
E) 0,4 м/с;
3.
Скорость шара через 0,6 с
A) 0;
B) 0,1 м/с;
C) 0,2 м/с;
D) 0,3 м/с;
E) 0,4 м/с;
4. Ускорение шара
A) 0,1 м/с2;
B) 0,2 м/с2;
C) 0,3 м/с2;
D) 0,4 м/с2;
E) 0,5 м/с2;
315

317.

2.Задание
1. Способ теплопередачи при перемешивании кофе и льда
A) Теплопередача
B) Излучение
C) Конвекция
D) Конденсация
E) Механическая работа
2. Какое это явление, если Амирхан не кладет в кофе лед, и ждет остывания?
A) Теплопередача
B) Излучение
C) Конвекция
D) Конденсация
E) Механическая работа
3. Количество теплоты необходимое для нагрева 1 кусочка льда до 0 С?
A) 21 Дж
B) 42 Дж
C) 36 Дж
D) 24 Дж
E) 28 Дж
4. Количество теплоты которое отдает горячее кофе во время остывания до
температуры при которой Амирхан будет пить его с удовольствием
A) 35,4 кДж
B) 25,2 кДж
C) 42 кДж
D) 50,4 кДж
E) 100,8 кД
316

318.

7 нұсқа
Оқу сауаттылығы
Қазақ тілі (Т1)
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, мазмұны бойынша берілген
тапсырмаларға дұрыс жауап беріңіз. Оқытылу қазақ тілінде жүретін
мектеп үшін (Т1)
Адам құқықтары мен бостандықтары – жеке тұлғаның әлем
қауымдастығы мойындап, халықаралық-құқықтық құжаттарда бекітілген,
әлеуметтік және құқықтық тұрғыдан қамтамасыз етілген, ешкім шек
қоймайтын немесе тыйым сала алмайтын құқықтары мен бостандықтары.
Адамның қандай да бір игіліктерді иеленуін қамтамасыз ететін, өз еркімен ісәрекет жасауына мүмкіндік беретін мемлекет пен бұқара арақатынасының
негізгі принциптері адам құқықтары мен бостандықтарына жатады. Адамзат
қоғамында бұл мәселеге ежелден баса назар аударылған. Мысалы, Аристотель
адам құқықтарын «табиғи» және «шартты» деп екіге бөледі. Адамның табиғи
құқықтарын мемлекет орнатқан шартты құқықтардан жоғары қояды. Орта
ғасырда адам құқықтары мен бостандықтары жасалған қайырымдылықтар,
рақымшылықтар ретінде түсіндірілді. Қағидалардың ең маңыздылары ретінде
олар адамдардың еркін, қауіпсіз өмір сүруге, жеке меншік иеленуге тең
құқықтарының болуын, халық биліктің негізгі иесі екендігін, биліктің
тармақталуын, биліктің халық мүддесіне қызмет етуі керектігін атап көрсетті.
Жүзеге асырылу ортасына қарай адам құқықтары мен бостандықтары
азаматтық, саяси, экономикалық, әлеуметтік және мәдени болып жіктеледі.
Саяси және азаматтық құқықтардың қазіргі тұжырымдары БҰҰ Бас
Ассамблеясының Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясында
баяндалған.
Біріккен Ұлттар Ұйымы жанындағы Халықаралық адам құқығын қорғау
комитеті ел ішіндегі дау-дамайларды халықаралық деңгейде реттеуге
атсалысады. Өркениетке ұмтылған кез келген зайырлы мемлекетте құқықтық
келіспеушіліктің бәрі заң шеңберінде шешімін табуы тиіс. Комитет адамдарға
дау-дамайды реттеудің халықаралық заңдардағы тетіктерін көрсетеді,
құқықтық кеңес береді. Өкілдіктің көздегені – екі адамды бір-бірімен
айтыстырып қою емес, керісінше, адам құқығының қорғалуын қамтамасыз
ету. Комитеттің темірқазық етіп ұстанатыны – бейбітшілік, бейбіт бітім.
7. Аристотельдің көзқарасы бойынша адам құқықтары қалай бөлінеді?
А) негізгі және шартты;
B) жасанды;
C) негізгі;
D) табиғи және шартты;
E) көмекші
8. Мәтінде адам құқықтары мен бостандықтары неше түрге бөлінеді?
317

319.

А) 6;
B) 7;
C) 5;
D) 3;
E) 4
3. Мәтінде саяси және азаматтық құқықтардың қазіргі тұжырымдары қай
құжатта берілген?
А) Білім туралы Заңда;
B) Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясында
C) негізгі;
D) табиғи және шартты;
E) көмекші
4. Мәтінге сай емес тақырыпты таңдаңыз
А) Құқықтардың тұжырымдары.
B) Халықаралық адам құқығын қорғау комитеті.
C) Адам құқығы мен бостандығы.
D) Комитеттің ұстанымы.
E) Бұқаралық ақпарат құралдары.
5. «зайырлы» сөзін қалай түсінесіз?
А) мәдениетті, қоғамдық пікірмен санасатын;
B) тәртіпті;
C) ұлтшыл;
D) өркөкірек;
E) талапсыз
6. Халықаралық адам құқығын қорғау комитетінің ұстанымы:
А)әдепсіздік;
B) бейбітшілік, бейбіт бітім;
C) алауыздық;
D) тәртіпсіздік;
E) жаугершілік
7. «заң негізінде» тіркесінің жуық мағынасын мәтіннен табыңыз:
А) заңмен бірге ;
B) заң жолында;
C) заң шеңберінде;
D) заңнан тыс;
E) заң айналасында
318

320.

8. «жұмыс істемеуі» тіркесіне мәтіннен қарама-қарсы мағыналы сөз тіркесін
табыңыз:
А) еңбек етуі ;
B) қызмет етуі;
C) жұмыс істеуі;
D) сабақ оқуы;
E) білім алуы
9. «басты назарындағы» тіркесіне мәтіннен жуық мәндес сөз табыңыз:
А) алдына қойғаны;
B) жоспарлағаны;
C) тәжірибе жасағаны;
D) көздегені;
E) іске асырғаны
10. «темірқазық етіп ұстанатыны» тіркесінде «темірқазық» сөзі қай мағынада
айтылған?
А) жоспары;
B) жобасы;
C) зерттеуі;
D) бағыт-бағдары;
E) тағылымы
319

321.

Қазақ тілі (Т2)
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, мазмұны бойынша берілген
тапсырмаларға дұрыс жауап беріңіз. Оқытылу орыс тілінде жүретін
мектеп үшін (Т2)
Қазақстан Республикасының қорықтары
Ақсу-Жабағлы (Оңтүстік-Қазақстан облысы). 1927 жылы құрылған.
Атауы екі өзеннің атынан құралған: Ақсу және Жабағлы. Әсіресе Ақсу өзені
өтуге ыңғайсыз тік жағасымен ерекшеленеді. Жалпы ауданы 85,3 мың га.
Қорықта өсімдіктің 1404 түрі, аңдардың 47 түрі, 239 түрлі құс мекен етеді.
Наурызым (Қостанай облысы). 1934 жылы Қазақстанның ең оңтүстік
массивіндегі қарағай орманы орналасқан Наурызым қарағайлы орманын және
суда жүзетін жұмыртқалы құстардың мекені көлдерді сақтау мақсатында
құрылған. Аумағы - 87,7 мың га. Қорықта өсімдіктің 961 түрлері, 39 түрлі
аңдар мен 239 түрлі құстың түрлері кездеседі.
Қорғалжын қорығы (Ақмола облысы). 1968 жылы сирек кездесетін
жұмыртқа салатын – қызғылт фламингоны сақтау мақсатында құрылған.
Қорықтың жалпы ауданы – 243,7 га., акваториясы 199,2 га алып жатыр. Мұнда
42 түрлі аңның түрлері, 298 түрлі құс, 331 өсімдік түрлері тіршілік етеді.
Авиафауна құрамы өте бай. Сирек кездесетіндер қатарына пеликан, фламинго,
шипун-аққуы жатады.
Алматы (Алматы облысы). 1961 жылы құрылды. Аумағы 73,3 га
құрайды. 137 өсімдік түрлері, 39 жануарлар түрі мен 200 ге жуық құстың
түрлері бар. Сирек кездесетіндердің қатарына тянь-шань қоңыр аюы, қар
барысы, түркістан сілеусіні кіреді.
Қорыққа Іле өзені жазығының бос бөлігі қызықты табиғи нысаны – 150
метрлік «Ән салғыш құмдар» құмды төбе жатады.
Марқакөл (Шығыс-Қазақстан облысы). 1976 жылы Оңтүстік Алтайдың
табиғи кешенін қорғау мен тану үшін құрылған. Жалпы ауданы
75 мың
га. Қорықта 721 өсімдік түрлері, 59 аң түрлері мен 254 құстың түрлері бар.
Негізгі түрлері – марал, аю.
Тектоникалық текті Марқакөл таулы көлі ерекше қызығушылық танытады:
теңіз деңгейінен 1485 м биіктікте орналасқан, ауданы 544 шаршы метр,
тереңдігі 27 м. Онда сирек кездесетін сиг-ускуч балығы тіршілік етеді.
Үстірт қорығы (Маңғыстау облысы). 1984 жылы құрылған. Аумағы 223 га. Қорықта 261 өсімдік түрлері, 27 түрлі аңдар, 111 түрлі құс және
бауырымен жорғалаушылардың -27 түрі тіршілік етеді. Сұр кесіртке Қызыл
кітапқа
енгізілген.
Батыс-Алтай (Шығыс-Қазақстан облысы). 1992 жылы құрылған.
Жалпы ауданы 56 мың га. Қорықта 564 өсімдік түрлері, 30 түрлі жануарлар
түрлері, 120 құстың түрлері бар.
Барса-Келмес (Қызылорда облысы). 1939 жылы құрылған. Аумағы –
30 мың га. Флорада 250 түрлі өсімдік саны бар. Жануарлар әлемінде 56 түрлі
320

322.

жануарлар түрлері – құлан, жайран, сайғақ, қарсақ, қасқыр тіршілік етеді. 203
түрлі құстың түрі бар.
1. Мәтіндегі негізгі ойды анықтаңыз.
A. Қазақстан Республикасының қорықтары туралы мәлімет
B. Өсімдіктердің түрлері туралы ақпарат
C. Жануарлардың түрлері айтылған.
D. Сұр кесіртке туралы айтылған.
2. Мәтіннің үшінші азатжолына дәлірек тақырып таңдаңыз.
A. Жануарлар әлемі
B. Алматы облысы
C. Қорғалжын қорығы
D. Қызыл кітап
3. Мәтіндегі басты тірек сөздерді табыңыз
A. Қызыл кітап, өзен, көл, орман, қорық
B. Қорықтар, құстар, жануарлар, өсімдіктер
C. Қорықтар, тастар, шөлді мекен, мұхиттар
D. Қызыл кітап, теңіз, қала, орман, табиғат
4. Жануарлар әлемінде 56 түрлі жануарлар түрлері – құлан, жайран, сайғақ,
қарсақ, қасқыр тіршілік етеді. 203 түрлі құстың түрі бар.
Қай қорық туралы айтылған?
А. Барса –Келмес қорығы
B. Батыс –Алтай қорығы
C. Ақсу-Жабағлы қорығы
D. Марқакөл қорығы
5. Мәтін мазмұнына сәйкес жауапты табыңыз.
Қорықтардың қайсысы сирек кездесетін жұмыртқа салатын – қызғылт
фламингоны сақтау мақсатында құрылған?
A. Үстірт қорығы
B. Қорғалжын қорығы
C.Ақсу – Жабағлы қорығы
D. Марқакөл қорығы
6. Мәтін стилін белгілеңіз.
A. ғылыми стиль
B. ресми іс- қағаздар стилі
C. публицистикалық стиль
D.көркем әдебиет стилі
E. ауыз екі сөйлеу стилі
7. Мәтіндегі маңызды емес ақпаратты таңдаңыз.
A. Авиафауна құрамы өте бай.
B. Қорғалжын қорығы 1968 жылы сирек кездесетін жұмыртқа салатын –
қызғылт фламингоны сақтау мақсатында құрылған.
C. Ақсу-Жабағлы 1927 жылы құрылған.
D. Барса-Келмес 1939 жылы құрылған, аумағы – 30 мың га.
321

323.

8. Мәтін бойынша қай қорықта өсімдіктердің ең көп түрі өседі?
A. Ақсу-Жабағлы
B. Наурызым қорығы
C. Барса – Келмес қорығы
D. Батыс – Алтай қорығы
9. Наурызым қорығы қандай мақсатпен құрылған?
A. Суда жүзетін жұмыртқалы құстардың мекені көлдерді сақтау мақсатында
құрылған.
B. Сирек кездесетін жұмыртқа салатын – қызғылт фламингоны сақтау
мақсатында құрылған.
C. Алтайдың табиғи кешенін қорғау мен тану үшін құрылған
D. Сирек кездесетін тянь-шань қоңыр аюы, қар барысы, түркістан сілеусінін
сақтау мақсатында құрылған.
10. Мәтінге нақты тақырып таңдаңыз.
A. Қазақстан Республикасының қорықтары
B. Наурызым қорығы
C. Қызыл кітап
D. Үстірт қорығы
322

324.

Орыс тілі
Инструкция: Внимательно прочитайте текст и правильно выполните
задания к тексту.
Изучение иностранного языка во все времена считалось делом необычайно
трудным. К сожалению, и по сей день среднестатистический выпускник школы не
может похвастаться хорошим знанием иностранных языков. Этот факт вызывает у
современных учёных недоумение. По их оценкам, человек не реализует и половины
своих возможностей. Люди пугаются трудностей изучения неродного языка.
Лингвисты уверены: чем больше языков человек знает, тем легче он усваивает
новый язык. Доказательством этому служит опыт полиглотов – людей, владеющих
многими языками. Среди них есть и такие, которые знают более ста языков.
Безусловно, у этих людей есть особые способности к языкам. Но это не удел лишь
избранных. Если овладеть методикой и применять её настойчиво, можно достигнуть
поразительных результатов.
Обратимся к опыту полиглотов. Что они советуют? Во-первых, надо всегда
стараться выразить свою мысль на языке, который изучаете. Во-вторых, надо быть
предельно любознательным и чаще задавать вопросы на языке, который изучаете.
В-третьих, надо изучать родственные языки. И, наконец, надо чаще слушать музыку.
Она развивает слух, а хороший слух – лучший помощник в изучении иностранного
языка.
Языковеды к этому добавляют: начинать изучение языка следует с освоения
слов, которые чаще всего встречаются в данном языке. Списки этих слов можно
найти в специальных частотных словарях. Также следует читать как можно больше
развлекательной и приключенческой литературы. Именно там повторяется то, что
часто встречается в языке. А успех будет зависеть от количества прочитанного.
Значит ли это, что каждый при желании и разумном подходе может стать
полиглотом? Безусловно. «Трудно только начать, а с третьего языка всё покатится
как по маслу», – говорят знатоки. И ещё. Всегда помните слова французской
пословицы: чтобы стать кузнецом, надо ковать. (По В. Пекелесу)
1.Определите тему данного текста
А)Полиглоты – люди, владеющие несколькими языками.
В)Трудности изучения иностранных языков.
С) Изучение родственных языков.
D) Роль развлекательной литературы при изучении иностранных языков.
Е) Хороший слух – лучший помощник при изучении иностранных языков.
2. Определите тип данного текста
А) описание
B) описание с повествованием
C)повествование
D)повествование с рассуждением
E) рассуждение
323

325.

3. Определите стиль данного текста
А) художественный
В) официально-деловой
С) публицистический
D)разговорный
Е) научный
4.Укажите утверждение, соответствующее содержанию текста
А) Выпускники современных школ могут похвастаться знанием иностранных
языков.
В) Полиглоты – это избранные люди, которые знают 100 и более языков.
С) Слушание классической музыки не всегда помогает при изучении иностранных
языков, развивает только слух.
D) Чтение научной и приключенческой литературы – первый шаг к изучению
языков.
Е) Лингвисты считают, что в специальных частотных словарях можно найти списки
слов, наиболее часто встречающихся в изучаемом языке.
5. Укажите утверждение, не соответствующее содержанию текста: Полиглоты
советуют, что…
А) надо всегда стараться выразить свою мысль на изучаемом языке.
В) надо чаще слушать музыку.
С) надо изучать родственные языки.
D) следует читать как можно больше развлекательной и приключенческой
литературы.
Е) надо чаще задавать вопросы на языке, который изучаете.
6.Найдите пословицу, соответствующую по смыслу французской пословице
«Чтобы стать кузнецом, надо ковать».
А) Красна птица пером, а человек – умом.
В) Век живи – век учись, а дураком останешься.
С) Не умеючи, и лаптя не сплетешь.
D) Любишь кататься, люби и саночки возить.
Е) мало видеть, надо понимать.
7. Определите, какое изобразительно-выразительное средство есть в данном
предложении: «Трудно только начать, а с третьего языка всё покатится как по
маслу».
А) олицетворение
В) инверсия
С) сравнение
D) гипербола
Е) эпитет
8. Укажите в тексте близкое по смыслу слово к понятию лингвист
А) полиглот
В) ученый
С) избранный
D) языковед
324

326.

Е) помощник
9. Согласно тексту, музыка развивает слух. Определите, о каком слухе
подразумевается в предложении.
А) способность человека воспринимать звуки природы
В) способность воспринимать все звуки окружающего мира
С) умение хорошо слышать
D) способность человека полноценно воспринимать музыку, правильно её
оценивать
Е) любовь к музыке любого характера и направления
10. Продолжите мысль: согласно источнику, по оценкам ученых, …
1. человек не реализует и половины своего потенциала.
2. необходимо иметь особые способности к языкам.
3. важно повторять как можно больше иностранных слов.
4.людей сдерживают трудности, с которыми они столкнутся при изучении чужого
языка.
5.единицы способный реализовать свои возможности.
А) 1, 5
В)1, 4
С) 2, 3
D) 3, 4
Е) 1, 2
325

327.

Ағылшын тілі
Instructions: Read the text carefully and do the tasks on the text correctly.
Sports and games in Kazakhstan
People all over the world are fond of sports and games. Sport makes people
healthy, keeps them fit, more organized and better disciplined. It unites people of
different classes and nationalities.
Many people in Kazakhstan do sports on their personal initiative. They go in
for skiing, skating, boxing, table tennis (Ping-Pong), swimming, volleyball, football,
bodybuilding, etc. All necessary facilities are provided for them: stadiums, sport
grounds, swimming pools, skating rinks, skiing stations, football fields. Sport is paid
much attention to in our educational establishments. Gymnastics is a part of
children's daily activity in the kindergartens. Physical culture is a compulsory
subject at schools and colleges.
Professional sport is also paid much attention to in our republic. There are
different sporting societies clubs and complexes. They are used for international and
world competitions. The most popular sport in Kazakhstan is boxing.
Kazakh boxers are generally well known in the world. In last three Olympic
Games their performance was assessed as one of the best and they had more medals
than any country in the world except Cuba and Russia (in all three games). In 1996
and 2004, two Kazakh boxers (Vasiliy Jirov in 1996 and Bakhtiyar Artayev in 2004)
were recognized as the best boxers for their techniques with the Val Barker trophy,
awarded to the best boxer of the tournament.
Kazakh boxers performed well in the 2000 Summer Olympics in Sydney,
Australia. Two boxers, Bekzat Sattarkhanov and Yermakhan Ibraimov, earned gold
medals. Other two boxers, Bulat Jumadilov and Mukhtarkhan Dildabekov, earned
silver medals.
1. Which statement about sports in Kazakhstan is correct according to the text?
A) Physical education is an optional lesson for school students.
B) Kazakhstan plans to make boxing the main sport of the country.
C) Kazakhstan pays attention to the development of professional sports.
D) Gymnastics is a compulsory part of student's daily activity in the University.
2. What is the main idea of the text?
A) Preparation of Kazakh athletes for the Olympics.
B) There are hundreds of sports.
C) History of boxing in Kazakhstan.
D) Status of sport in Kazakhstan.
3. Which paragraph answers the question «What sport is the most prevalent in
Kazakhstan?»?
А)Paragraph 3
326

328.

B) Paragraph 1
C) Paragraph 4
D) Paragraph 2
4. Which sentence contradicts the text?
A) Sport divides people into different classes.
B) In Kazakhstan, many people like to play sports.
C) Kazakh boxers are known all over the world.
D) Kazakh boxers were awarded with the Val Barker trophy.
5. “Sport is paid much attention to in our educational establishments.” What does
this sentence mean?
A) Members of the government are fond of sports
B) Sports are supported in Kazakhstan at the state level.
C) Sport is important for the country's development strategy
D) sports development is included in the educational system
6. What expression is true about the total number of medals of Kazakhstan in boxing
for the last three Olympiads?
A) Kazakhstan had more medals than any country in the world.
B) Cuba and Russia had more medals overall.
C) Kazakhstan had more medals in 1996, and in 2004 Cuba and Russia.
D) Kazakhstani boxers have won silver medals for three years.
7.How many boxers from Kazakhstan stood on the podium at the Sydney Olympics?
A) 2
B)3
C)4
D) 0
8. Which Kazakhstani boxers stood on the highest platform of the podium at the
Sydney Olympics?
A) Bekzat Sattarkhanov and Yermakhan Ibraimov
B) Vasiliy Jirov and Bakhtiyar Artayev
C) Bulat Jumadilov and Mukhtarkhan Dildabekov
D) Bakhtiyar Artayev and Bulat Jumadilov
9. What is the Val Barker trophy?
A) an award for more medals in boxing
B) а prize for two gold medals in boxing in a row
C) а consolation prize in boxing
D) a prize that is awarded to the most technical boxer of the Olympic Games
10. How is sport in Kazakhstan supported by the state?
А) There are different sporting societies clubs and complexes.
B) Sport is paid much attention to in educational establishments.
C) All necessary facilities are provided for people in Kazakhstan: stadiums, sport
grounds, swimming pools, skating rinks, skiing stations, football fields.
D) all of the above
327

329.

Математикалық сауаттылық
Нұсқаулық: Сізге бір дұрыс жауапты тест тапсырмалары беріледі
1. Берілген 4444 сан қандай цифрмен аяқталады?
А) 0
В) 2
С) 4
D) 6
Е) 8
2. 1 дәптер және 2 қалам 135 тг тұрады, ал 2 дәптер және 1 қалам 240 тг
тұрады. Сонда 3 дәптер қанша тұрады?
А) 30 тг
В) 90 тг
С) 115 тг
D) 230 тг
Е) 345 тг
3. Бір апта ішінде «Рахат» дүкенінен 24 адам қызыл жемпір, 16 адам жасыл
жемпір сатып алды. Оның ішінде 11 адам екі түсті де сатып алды. Қанша адам
тек қызыл жемпірді сатып алды?
А) 5
В) 11
С) 13
D) 16
Е) 18
4. Қорапта 5 жасыл, 19 қоңыр және 6 көк дәптер бар. Кездейсоқ алынған
дәптердің көк болмау ықтималдығы қандай?
А) 1:5
В) 4:5
С) 1:6
D) 5:6
Е) 19:30
5. 12 бетті газетке төрт фотосуретті қанша жолмен орналастыруға болады, егер
бір бетте бірден көп фотосурет болмауы керек?
А) 18810
В) 11188
С) 18180
D) 11880
Е) 11818
6. Егер а+в=11 және в+с=101 болса, а+3в+2с өрнегінің мәнін табыңыз.
328

330.

А) 213
В) 321
С) 123
D) 211
Е) 312
7. Абылайдың Қазақстан тарихынан емтихан тапсыру ықтималдығы 0,9; оқу
сауаттылығынан 0,8; математикалық сауаттылығынан 0,8. Абылай тек бір ғана
емтиханды тапсыру ықтималдығын табыңыз.
А) 0,035
В) 0,5
С) 0,4
D) 0,064
Е) 0,125
8. Барлық цифрлары тақ және кем дегенде біреуі 5-ке тең болатын қанша төрт
таңбалы сан құрастыруға болатынын анықтаңыз.
А) 256
В) 284
С) 369
D) 468
Е) 576
9. 3 санның арифметикалық ортасы 42-ге, тағы 5 санның арифметикалық
ортасы 50-ге тең. Осы 8 санның арифметикалық ортасын табыңыз?
А) 46
В) 47
С) 48
D) 49
Е) 50
10. 14; 19; 29; 40;.....сандар қатары белгілі бір заңға сәйкес орналасқан.
Қатардағы келесі санды анықтаңыз.
А) 44
В) 48
С) 52
D) 56
Е) 60
11. Жазықтықта 10 нүкте берілген. Оның әрбір екеуін кесіндімен қосты.
Берілген нүктелерден өтпейтін түзу кесіп өтуге болатын осындай
кесінділердің ең көп санын анықтаңыз?
А) 20
В) 25
329

331.

С) 30
D) 35
Е) 45
12. 11...1...9...3 сандарының арасында +, -, * математикалық таңбалары
қолданылды. Әрбір таңба бір рет қолданылса, өрнек қандай санға тең
болмайды?
А) -15
В) -7
С) 5
D) 17
Е) 37
13. Жолаушылар пойызы 65 км/сағ. жылдамдықпен 8 сағат жүрді. Жүк
пойыздың жылдамдығы жолаушылар пойызынан 25 км/сағ. кем болса, осы
қашықтықты канша уақытта жүріп өтер еді?
А) 8 сағ
В) 9 сағ
С) 10 сағ
D) 12 сағ
Е) 13 сағ
330

332.

Математическая грамотность
Инструкция: Вам предлагаются тестовые задания с выбором одного
правильного ответа.
1. В мае грамм золота стоил 6000 тенге. Ежемесячно, включая декабрь,
стоимость грамма золота увеличивается на 10%, но 31 декабря действует
скидка 30%. Сколько будет стоить золото 31 декабря?
A. 11692 тенге,
B. 11962 тенге,
C. 8184 тенге,
D. 8481 тенге,
E. 8814 тенге.
2. В семье шестеро детей, возраста которых равны 2, 5, 9, 13, 18 и 23 Найдите
медиану этих числовых значений.
A. 5
B. 9
C. 11
D. 22
E. 23
3. Цифры внутри рисунка получены по определенному закону
арифметических действии. Какая цифра должно быть вместо ? знака.
A. 56
B. 80
C. 70
D. 42
E. 24
4. Самат налил в ведро 4 литра молока с трехпроцентной (3 % ) жирностью и 6
литров молока с шестипроцентной (6 % ) жирностью. Сколько процентов
жирности молока в ведре?
A.
B.
C.
5%
9%
7,5%
331

333.

D.
E.
4,8%
6.5%
5. В школе занятия начинаются в 8:15.Каждый урок длится 45 минут.
Продолжительность перемен после второго и третьего 10 минут, остальные
перемены по 5 минут. Сейчас на часах 12:00.Через сколько минут прозвенит
ближайший звонок?
А.через 10 минут
В.через 30 мирут
С.через 25 минут
D.через 15 минут
Е.через 5 минут
6. В таблице приведена закономерность. Какое число соответствует
вопросительному знаку
3
5
15
17
51
?
A. 155
B. 75
C. 53
D. 99
E. 57
7. Точки P, O, S расположены на одной ппрямой
A. 15
B. 20
C. 30
D. 10
E. 5
8. В таблице показана зависимость между переменными Х и У. Найдите число,
соответствующее знаку вопроса в таблице
-1
-2
0
1
2
х
1
-3
5
?
13
у
A. 9
332

334.

B. 7
C. 6
D. 11
E. 8.
9. На рисунке приведена общая оценка фигур, расположенных горизонтально
и вертикально (игрушечных). Например, четыре звездочки стоят 32 тенге.
укажите, сколько тенге будут стоить в первом столбце фигур по вертикали.
A. 30 тг.
B. 25 тг.
C. 27 тг.
D. 28тг.
E. 26 тг.
10. Даны слова САХАР, ХАБАР, САУНА, БАНАН, НАРОД, если слова
заменить цифрами, найдите число, соответствующее слову ХАБАР.
A. 51918
B. 91318
C. 31414
D. 41827
E. 51641
11. Четырехугольник АВСD разделен на два квадрата и два прямоугольника.
Найдите площадь прямоугольника АВСD, используя рисунок.
A.
B.
C.
D.
E.
324 см2.
289 см2.
285 см2.
196 см2.
256 см2.
333

335.

12. На диаграмме представлены данные о количестве посаженных и
взошедших семян различных овощных культур в %.
Определите, какая из данных культур обладает наибольшим процентом
всхожести семян.
A. Капуста
B. Помидоры
C. Морковь
D. Огурцы
E. Перец
13. Чему равен объём прямоугольного параллелепипеда, ширина которого
равна d, длина – в 3 раза больше, а высота – в 2 раза больше длины?
A.
B.
C.
D.
E.
334

336.

Жаратылыстану-ғылыми сауаттылық
География
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, берілген тест тапсырмаларына дұрыс
жауап беріңіз.
1 тапсырма
Мұхит суының тұздылығы
Мұхиттар мен теңіздердің суы тұзды және ішуге мүлдем жарамсыз.
Әрбір литр теңіз суында орта есеппен 35 г тұз болады. Ал өзендер құятын
теңіздердің суы онша тұзды болмайды. Оған Балтық теңізі мысал бола алады.
Мұндағы тұздылық 1 литрге 2-5 г ғана.Теңіздердің тұщы аз қосылатын және
булану күшті жүретін жерлерінде тұз мөлшері 39 – 40 г-ға жетеді. Еріген
тұздардың 1 л судағы граммен алынған мөлшерін судың тұздылығы деп
атайды. Тұздылық санның мыңнан бір бөлігі – промиллемен (‰) өлшенеді.
Мұхит суында жер бетіндегі заттардың бәрі еріген күйінде кездеседі, оның
4/5-ін өздеріне күкірт, бром, алюминий, мыс, күміс, алтын және т.б.
араласады. Мұхит бетінің орташа тұздылығы әр түрлі. Ең жоғарғы орташа
тұздылық Атлант мұхитында 35,4‰, ал ең төмегі тұздылық – Солтүстік
Мұзды мұхитта 32‰. Солтүстік Мұзды мұхиттың тұздылығының аз болуы,
оған көптеген ірі-ірі суы мол өзендердің құюынан. Солтүстік Мұзды мұхиттың
Азия жағалауында тұздылық тіпті 20‰-ге дейін төмендейді. Сонымен қатар
мұхит суының тұздылығы жауын-шашын мөлшеріне, айсбергтердің еруі мен
судың булануына да байланысты. Су құрамындағы еріген тұздар судың
қатуына кедергі жасайды. Сондықтан судың тұздылығы жоғарылаған сайын,
оның қату температурасы төмендейді.
Егер судың тұздылығы мен температурасы төмен болса, онда ол
жерлерді мұз басып жатады. Солтүстік Мұзды мұхит оның айқын мысалы
болып табылады.
1. Тұздылығы төмен мұхитты атаңыздар
А) Атлант мұхиты
В) Тынық мұхиты
С) Үнді мұхиты
D) Солтүстік Мұзды мұхиты
2. Төменде дұрыс берілген тұжырымды анықтаңыздар
А) Судың тұздылығы жоғарылаған сайын, оның қату температурасы да
жоғарылайды
В) Судың тұздылығы кеміген сайын, оның қату температурасы жоғарылайды
С) Судың қату температурасына оның тұздылығы ықпал етпейді
D) Судың тұздылығы жоғары болған жағдайды оның қату температурасы
артады
335

337.

3. 20 центнер мұхит суынан алынатын тұздың мөлшері
А) 7 кг
В) 70 кг
С) 700 г
D) 7 т
4. Төменде берілген теңіздерді тұздылық мөлшерінің жоғарылауына
байланысты ретімен орналастырыңыздар
А) Охот теңізі, Балтық теңізі, Қызыл теңіз, Жерорта теңізі,
В) Балтық теңізі, Охот теңізі, Жерорта теңізі, Қызыл теңіз
С) Қызыл теңіз, Балтық теңізі, Жерорта теңізі, Охот теңізі
D) Жерорта теңізі, Охот теңізі, Қызыл теңіз, Балтық теңізі
2 тапсырма
Гималай тауы
Гималай - Жер шарындағы аса биік тау жүйесі. Гималай жотасы осыдан
70 миллион жыл бұрын Үнді-Австрия және Еуразия құрлықтарының
соқтығысуы кезінде пайда болған. Үнді-Австралиялық платформа жылына 67
мм жылжиды. Гималай шыңдарының климаты әркелкі. Альпинистер жоғарыға
көтерілген кезде жер сілкінісі, су тасқыны, қар көшкіні секілді табиғи
кедергілерге тап болады. Жыл сайын Эверест шыңына көтерілу кезінде
бірнеше адам құрбан болады екен. Гималай тауында қарлы шыңдардан басқа
жасыл далалы алқаптар бар. Гималай бөктерінде өсетін емдік өсімдіктер –
нағыз табиғи және таза өсімдіктер. Гималай Антарктида мен Арктика жерінен
кейінгі қар мен мұздың шоғырлануы бойынша үшінші орынды алады.
Гималай тауының таулы жүйесі ең жас таулы жүйе ретінде қабылданған.
Ондағы өзендердің жасы таудың жасынан әлдеқайда үлкен. Гималай өзендері:
Ганг, Инд, Брахмапутра, Меконг, Янцзы.
1. Гималай тауының ең биік нүктесі
А) Чогори
В) Макалу
С) Эверест
D) Дхаулагири
2. Аумағында Гималай таулары орналасқан мемлекеттер
А) Үндістан, Непал, Қытай, Пәкістан, Бутан
В) Қытай, Тайланд, Бутан, Оман
С) Үндістан, Қытай
D) Қытай, Пәкістан, Бутан, Ливан, Катар
336

338.

3. Гималай жотасы осыдан 70 миллион жыл бұрын Үнді-Австрия және
Еуразия құрлықтарының соқтығысуы кезінде пайда болған, құрлықтық
тақталардың соқтығысу үдерісі атауын анықтаңыздар
А) Коллизия
В) Спрединг
С) Субдукция
D) Дедукция
4. Гималай тауынан бастау алатын Меконг өзені кесіп өтетін түбек
А) Лисян
В) Үндіқытай
С) Синай
D) Канин
337

339.

География
Инструкция: Вам необходимо выполнить тестовые задания на основе
контекстов.
Задание 1
Соленость океанических вод
Воды океанов и морей соленые и совершенно непригодные для питья.
Каждый литр морской воды содержит в среднем 35 г соли. А вода морей, в
которые впадают реки, менее соленая. Примером может служить Балтийское
море. Соленость здесь всего 2-5 г на 1 литр. В тех местах морей, где мало
пресной воды и сильное испарение, содержание соли достигает 39-40 г.
Количество растворенных солей, полученное в граммах на 1 л воды,
называется соленостью воды. Соленость измеряется в тысячной части числа –
промилле (‰). В океанской воде все вещества на земле находятся в
растворенном состоянии, 4/5 из которых смешиваются с серой, бромом,
алюминием, медью, серебром, золотом и др. Средняя соленость поверхности
океана различна. Самая высокая средняя соленость составляет 35,4‰ в
Атлантическом океане, а самая низкая соленость – 32‰ в Северном
Ледовитом океане. Низкая соленость Северного Ледовитого океана, из-за
впадения в него большого количества крупных водоносных рек. На азиатском
побережье Северного Ледовитого океана соленость снижается даже до 20‰.
Соленость воды океана также зависит от количества осадков, таяния
айсбергов и испарения воды. Растворенные в воде соли препятствуют
замерзанию воды. Поэтому по мере повышения солености воды температура
ее замерзания снижается.
Если вода имеет низкую соленость и температуру, то она подвергается
обледенению. Северный Ледовитый океан является ярким примером этого.
1. Назовите океан с низкой соленостью
А) Атлантический океан
В) Тихий океан
С) Индийский океан
D) Северный Ледовитый океан
2. Определите правильное утверждение, приведенное ниже
А) по мере повышения солености воды повышается и температура ее
замерзания
В) по мере уменьшения солености воды повышается температура ее
замерзания
С) на температуру замерзания воды не влияет ее соленость
D) при высокой солености воды повышается температура ее замерзания
3. Количество соли, получаемой из 20 центнеров океанской воды
338

340.

А) 7 кг
В) 70 кг
С) 700 г
D) 7 т
4. Расположите моря, приведенные ниже, которые размещены по мере
увеличения солености
А) Охотское море, Балтийское море, Красное море, Средиземное море,
В) Балтийское море, Охотское море, Средиземное море, Красное море
С) Красное море, Балтийское море, Средиземное море, Охотское море
D) Средиземное море, Охотское море, Красное море, Балтийское море
Задание 2
Гора Гималаи
Гималаи - самая высокая горная система на планете. Гималайский
хребет образовался 70 миллионов лет назад во время столкновения ИндоАвстрийского и Евразийского континентов. Индо-Австралийская платформа
перемещается на 67 мм в год. Климат гималайских пиков разнообразен.
Альпинисты, поднимаясь наверх, сталкиваются с естественными
препятствиями, такими как землетрясения, наводнения, лавины. Каждый год
во время восхождения на вершину Эвереста жертвами становятся несколько
человек. В Гималаях, помимо заснеженных вершин, есть зеленые степные
долины. Целебные растения, растущие в предгорьях Гималаев, являются
настоящими природными и чистыми растениями. Гималаи занимают третье
место по концентрации снега и льда после Антарктиды и Арктики. Горная
система Гималаев принята как самая молодая горная система. Возраст рек в
нем намного больше возраста гор. Гималайские реки: Ганг, Инд, Брахмапутра,
Меконг, Янцзы.
1. Самая высокая точка Гималаев
А) Чогори
В) Макалу
С) Эверест
D) Дхаулагири
2. Государства, на территории которых расположены горы Гималаи
А) Индия, Непал, Китай, Пакистан, Бутан
В) Китай, Таиланд, Бутан, Оман
С) Индия, Китай
D) Китай, Пакистан, Бутан, Ливан, Катар
339

341.

3. Определите название процесса столкновения материковых плит, когда 70
миллионов лет назад во время столкновения Индо-Австрийского и
Евразийского континентов образовался Гималайский хребет
А) Коллизия
В) Спрединг
С) Субдукция
D) Дедукция
4. Полуостров, пересекаемый рекой Меконг, которая берет начало в Гималаях
А) Лисян
В) Индокитай
С) Синай
D) Канин
340

342.

Физика
1 Тапсырма
1. Тапсырма. Графиктен біз автокөліктің жылдамдығының
уақытқа
тәуелділігін көріп тұрмыз. Қозғалыс теңүдемелі екендігін ескеріп отырамыз.
Автокөліктің бастапқы жылдамдығы 20 м/с, ал 3 секундта оның жылдамдығы
5 м/с – қа дейін төмендеді.
1. Денінің үдеуін анықтаңыз:
A) 5 м/с
B) 10 м/с
C) – 5 м/с
D) – 10 м/с
E) 20 м/с
2. Тежелу жолын анықтаңыз:
A) 40 м
B) 55 м
C) 60 м
D) 75 м
E) 80 м
3. Дененің бірінші секундта жүрген жолы неге тең екендігін анықтаңыз:
A) 17.5 м
B) 18.5 м
C) 19.5 м
D) 20.5 м
E) 21.5 м
4. Жылдамдықтың уақытқа тәуелділік теңдеуін жазыңыз:
A) v=20 – 5t
B) v=15 – 6t
C) v=10 – 5t
D) v=10 + 5t
E) v=15 + 6t
341

343.

2 Тапсырма.
Суретте біз бірқалыпты түзусызықты қозғалысты көреміз. Бірқалыпты
түзу сызықты қозғалыс - дене кез-келген уақыт аралығында бірдей
қозғалыстар жасайтын қозғалыс. "Кез келген тең" деген сөздер әрбір сағат
үшін, әрбір минут үшін, әрбір 30 минут үшін, әрбір секунд үшін, секундтың
әрбір үлесі үшін дене бірдей қозғалыстар жасайды дегенді білдіреді.
1. Халықаралық бірліктер жүйесінде жылдамдық бірлігі
A) км/сағ
B) м/мин
C) см/с
D) м/с
E) км/с
2. 36 км/сағ-та қанша м/с бар?
A) 10 м/с
B) 8 м/с
C) 36 м/с
D) 15 м/с
E) 25 м/с
3 Графиктегі дененің екінші секундтағы орын ауыстыру мен жылдамдығы A)
10м, 6м/с
B) 5 м, 4 м/с
C) 20 м, 5 м/с
D) 10 м, 10 м/с
E) 10м, 5м/с
4. Бірқалыпты түзу сызықты қозғалыс кезінде
A) жылдамдық тұрақты
B) үдеу тұрақты
C) уақыт тұрақты
D) үдеу кемиді
E) жылдамдық кемиді
342

344.

Физика
1 Задание
На графике мы видим, зависимость скорости от времени автомобиля.
Замечаем, что движение равноускоренное. Начальная скорость автомобиля 20
м/с, а за 3 с его скорость уменьшилась до 5 м/с.
Подпись отсутствует
1. Определите ускорение тела:
A) 5 м/с
B) 10 м/с
C) – 5 м/с
D) – 10 м/с
E) 20 м/с
2. Определите тормозной путь:
A) 40 м
B) 55 м
C) 60 м
D) 75 м
E) 80 м
3. Определите путь пройденный телом за первую секунду движения:
A) 17.5 м
B) 18.5 м
C) 19.5 м
D) 20.5 м
E) 21.5 м
4. Напишите уравнение зависимости скорости от времени:
A) v=20 – 5t
B) v=15 – 6t
C) v=10 – 5t
D) v=10 + 5t
E) v=15 + 6t
343

345.

2 Задание
На рисунке мы видим равномерное прямолинейное движение.
Равномерное прямолинейное движение — движение, при котором тело за
любые равные промежутки времени совершает одинаковые перемещения.
Слова «любые равные» означают, что за каждый час, за каждую минуту, за
каждые 30 минут, за каждую секунду, за каждую долю секунды тело
совершает одинаковые перемещения.
1. В системе SI единица измерения скорости
A) км/сағ
B) м/мин
C) см/с
D) м/с
E) км/с
2. В 36 км/час сколько м/с?
A) 10 м/с
B) 8 м/с
C) 36м/с
D) 15м/с
E) 25 м/с
3 Перемещение и скорость тела на графике во вторую секунду
A) 10м, 6м/с
B) 5 м, 4 м/с
C) 20 м, 5 м/с
D) 10 м, 10 м/с
E) 10м, 5м/с
4. При прямолинйном равномерном движении.
A) Скорость остается постоянной
B) ускорение постоянное
C) время не меняется
D) ускорение уменьшается
E) скорость уменьшается
344

346.

8 нұсқа
Оқу сауаттылығы
Қазақ тілі (Т1)
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, мазмұны бойынша берілген
тапсырмаларға дұрыс жауап беріңіз. Оқытылу қазақ тілінде жүретін
мектеп үшін (Т1)
Мексика елінің кей тұрғындары сөйлейтін тіл жойылу қаупінде тұр.
Себебі ол тілде сөйлейтін екі адам бір-бірімен сөйлесуден бас тарткан.
Америка үндісінің Зуни тайпасы жапон тіліне ұқсас. Соңғы зерттеулердің
корытындысы бойынша, олардың биологиялык сәйкестіктері расталған.
Солтүстік Испания мен Оңтүстік Франция облыстарының тұрғындары
ешқандай тілдік семьяға жатпайтын еуропалық тілде сөйлейді. Баск тілі
оқшауланған тілдер қатарына кіреді. Ол тілде тек баск жұрты ғана сөйлейді.
Оңтүстік Африка Республикасында 11 ресми тіл бар. Бұл әлемде тіркелген ең
көп ресми тілі бар мемлекетке жатады. Дағыстан елінің таулы аймағына өмір
сүретін Арчи жұртының әр етістігі 1,5 миллион рет жіктелетін тілде сөйлейді.
Испания кұрамына кіретін Канар аралдарының сөйлеу тілі толығымен
ысқырықтан тұрады. Дүние жүзінде жалпы саны 7000 тіл бар. Мамандардың
айтуынша, олардың 2400-і жойылып кетеді.
Статистика бойынша әр 14 күнде бір тіл өмір сүруін тоқтатады екен.
Бостван халкы 5 негізгі сыртылдақ дыбыстан тұратын тілмен тілдеседі. Папуа
мемлекеті (Жаңа Гвинея apалы) 840 тілде сөйлейді. Бұл – жердегі тілдердің 1/7
бөлігін алады. Француз тілінде «О» дыбысын 13 түрлі тәсілмен жазуға
болады. Лингвистика профессоры Марк Окранд «Жұлдызды жол» (Звёздный
путь) киносына арнап тіл ойлап тапқан. Ол өзінің 3 жастағы баласына осы
тілді үйретеді, алайда бала ер жеткен соң тілді ұмытып қалған. Фриз тілі – 400
мың халкы бар, нидерландықтар сөйлейтін ресми тіл. Ол ағылшын тілінде
сөйлеуді үйренуге арналған ең жеңіл тіл болып саналады. Бугенвил aралын
мекендейтін 4 мың адам ротокас тілінде сөйлейді. Ротокас тілі 11 әріптен
тұрады. Бұл әлемдегі ең қысқа әліпби болып есептеледі. Ең ұзақ әліпби 72
әріптен құралған. Ол – Кхмерс тілі. Оны Камбоджа мемлекетінің басым
көпшілігі пайдаланады.
Криптофазия – бір-біріне өте жақын адамдар
сөйлейтін тіл. (Мысалы, егіздер). Барлық ұлтта өзіне тән тіл екпіндері (акцент)
болады, соған сәйкес мылқау адамдардың да өздерінің тілдік екпіндері бар.
Ватикан елінің банкоматтары нұсқауды латын тілінде береді. Қытай тілінде
шамамен 50 мыңнан астам иероглиф бар. Газет-журналды еркін оқи алу үшін
кемінде 2000-нан аса иероглиф білу керек.
1. Оңтүстік Франция облысының тұрғындары қай тілде сөйлейді?
А) француз
В) ағылшын
C) тілдік семьяға жататын еуропалық тілде
345

347.

D) тілдік семьяға жатпайтын еуропалық тілде
E) испан, ағылшын, француз тілдерінде
2. Ротокас тілі қанша әріптен тұрады?
A) 72
B)11
C) 840
D) 13
E) 33
3. Марк Окранд не үшін жаңа тіл ойлап тапты?
А) өзінің 3 жастағы баласы үшін
B) Бугенвил аралын мекендейтіндер үшін
С) туысына арнап хат жазу үшін
D) газет-журналды еркін оқу үшін
E) кино түсіру үшін
4. Ең ұзақ әліпби ретінде танылған, 72 әріптен кұралған тіл?
А) фриз тілі
В) ротокас тілі
С) кхмерс тілі
D) баск тілі
E) испан тілі
5. Қай жердің халқы ысқырықтан тұратын тілде сөйлейді?
А) Канар аралдарының халқы
B) Бостван халқы
C) Криптофазия халқы
D) Дағыстан халқы
Е) Папуа мемлекеті
6. Мәтін қай стильде жазылған?
А) ауызекі сөйлеу
В) ресми іс-қағаздар
C) публицистикалық+ғылыми
D) көркем әдеби
E) дұрыс жауабы жоқ
7. Әлемде тіркелген ең көп ресми тілі бар мемлекет?
A) Қытай Республикасы
B) Камбоджа Республикасы
C) Оңтүстік Африка Республикасы
D) Конго Республикасы
Е) Ватикан елі
8. Мәтінге сай келмейтін ақпаратты көрсетіңіз:
А) Оңтүстік Африка Республикасында 13 ресми тіл бар.
B) Криптофазия – бір-біріне өте жақын адамдар сөйлейтін тіл.
F) Фриз тілі – нидерландықтар сөйлейтін ресми тіл.
D) Қытай тілінде шамамен 50 мыңнан астам иероглиф бар.
Е) Әр 14 күнде бір тіл өмір сүруін тоқтатады.
346

348.

9. Мәтінде қай аймақ тұрғындарының тілдері туралы айтылмайды?
A) Ватикан аймағы
В) Дағыстан елі
C) Папуа мемлекеті
D) Австралия аймағы
E) Бугенвил аралы
10. Ватикан елінің банкоматтары нұсқауды қай тілде береді?
А) тіл екпіні
В) нидерланд тілі
C) латын тілі
D) тіл дыбысы
Е) ағылшын тілі
347

349.

Қазақ тілі (Т2)
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, мазмұны бойынша берілген
тапсырмаларға дұрыс жауап беріңіз. Оқытылу орыс тілінде жүретін
мектеп үшін (Т1)
Ағаш пен сүйектен оюлап тұрмыстық, музыкалық аспаптар жасау –
халқымыздың ертеден келе жатқан дәстүрлі өнерлерінің бірі. Сүйектен ойып
әшекейлі бұйым жасайтын шеберлерді, ағаш ұсталарын жұрт бұйым жасату
үшін алыстан іздеп келетін болған. Қолөнер шеберлері ағаш бұйымдардың
бетіне, аттың қамыт-сайман, ер-тұрманына, музыкалық аспаптарға сүйектен
ойып өрнек салған.
Ағаштан оюлап жасалатын тұрмыстық заттың көп тараған түрі – ағаш
төсек, кебеже, сандық. Халық шеберлері ағаштан түрлі ыдыстар да
дайындаған. Олар астау, тостаған, сапты аяқ, ожау сияқты ыдыстар жасаған.
Мұндай әшекейлі заттар қазақтың баспанасы киіз үйге ерекше сән беріп
тұрған.
Осындай шеберлердің бірі – Дүйсен ағай. Ол Алматы облысының Кеген
ауданында тұрады. Дүйсен ағай - жеке кәсіпкер. Оның ағаштан ұлттық бұйым
жасайтын бірнеше шеберханасы бар.
Қазақтың музыка мәдениеті тарихында домбыра ел ішіне кең тараған
екі, үш ішекті, шертіп ойнайтын аспабы ретінде ертеден белгілі болған. Қазақ
жерлерінің әр өңірінде тұратын халық шеберлері домбыраны әртүрлі үлгіде
жасаған. Домбыра жасауға қайың, қарағай, жөке, шырша, үйеңкі сияқты
ағаштар пайдаланылған. Дүйсен ағай да домбыра жасау үшін осы ағаштарды
пайдаланады. Ағай домбыраның шанағын бөлшек-бөлшек ағаштардан немесе
сом ағаштан ойып жасайды. Шанақтың қақпағына қос ішектен дыбыс беретін
тиек орнатылады. Ал ұзынша мойнына иірген ішектен екі немесе үш оралған
пернелер тағылады.
Домбыра – қазақ музыка мәдениеті тарихында ел ішіне ең көп тараған
аспап. Ол – қазақ халқының тарихын паш ететін музыкалық аспап. Үй ішінің
біреуі домбыра шертпейтін отбасы қазақ арасында кем де кем. Сондықтанда
Дүйсен ағайға келушілер саны өте көп. Олар еліміздің барлық аймағынан
келеді. Олардың бірі өз отбасына арнап жасатса, енді біреулері сыйға тарту
үшін әзірлетеді. Тіпті халық арасында кеңінен танылған әнші-күйшілерге
арнап жасататындар да бар.
Дүйсен ағайдың отбасы - қонақжай. Келушілер ағайдың отбасының
қонақжайлылығы мен шеберлігіне тәнті болады. Тапсырыс берушілер саны
жылдан жылға артып келеді.
Шеберлер дәстүрі бүгінде жалғасын тауып келеді. Отандық кәсіпкерлер
жасаған ұлттық бұйымдардың сапасы өте жақсы. (281сөз)
1. Мәтіндегі негізгі ойды анықтаңыз.
A) Киіз үй ағаш шеберханасында жасалады.
348

350.

B) Жеке кәсіпкерлікпен айналысу - табыс көзі.
C) Отандық өнімдердің сапасы жыл санап артып келеді.
D) Ұлттық бұйымдарды дәріптеу - бүгінгі ұрпақтың парызы.
2. Мәтінге нақтырақ тақырып таңдаңыз.
A) Он саусағынан өнер тамған хас шебер
B) Музыкалық аспаптар - халық қазынасы
C) Ағаштан жасалатын заттардың қолданылуы
D) Қолөнер шеберлерінің әшекей бұйымдарды жасауы
3. Мәтін мазмұнын нақтылайтын қорытындыны таңдаңыз.
A) Дүйсен ағай - шебер әрі жеке кәсіпкер.
B) Домбыра - қазақ халқының музыкалық аспабы.
C) Қонақты төрге шығару - құрмет көрсетудің белгісі.
D) Төсек, кебеже, сандық жасайтын шеберхананы Санат басқарады.
4. Мәтіндегі маңызды емес ақпаратты таңдаңыз.
A) Дүйсен ағайдың отбасы - қонақжай.
B) Ағай домбыраның шанағын тек сом ағаштан ойып жасайды.
C) Ұлттық бұйымдар жасайтын шеберлердің бірі - Дүйсен ағай.
D) Домбыра - қазақтың ән-күй өнері саласындағы ең көп тараған ұлттық
аспап.
5. Мәтіннің үшінші азатжолына дәлірек тақырыпша таңдаңыз.
A) Дүйсен ағай
B) Ұлттық бұйымдар
C) Жеке кәсіпкерлік
D) Домбыра - ұлттық аспап
6. Мәтінге сәйкес берілген сөйлемді жалғастырыңыз:
Қазақ жерлерінің әр өңірінде тұратын ... .
A) Дүйсен ағайдың отбасы - қонақжай.
B) ағай домбыраның шанағын тек сом ағаштан ойып жасайды.
C) ұлттық бұйымдар жасайтын шеберлердің бірі - Дүйсен ағай.
D) халық шеберлері домбыраны әртүрлі үлгіде жасаған.
7. Домбыра қандай аспап?
A) екі, үш ішекті , шертіп ойнайтын аспабы.
B) жалпы тұрқы жәшік тектес, көп ішекті шертпелі аспап.
C) үрмелі музыкалық аспап.
D) екі ішекті ысқышы бар аспап.
8. Мәтіндегі басты тірек сөздер.
A) Дүйсен ағай, домбыра, ағаш бұйымдар
B) Ұлттық бұйымдар, қонақ, қобыз, домбыра
C) Жеке кәсіпкерлік , отбасы, сыбызғы, шеберхана
D) Домбыра, сыбызғы, қобыз, сандық
9. Мәтінде жауабы бар сұрақты табыңыз.
A) Мәтінде қай ақын туралы айтылған?
B) Қобыз қалай жасалады?
C) Ағаштан жасалатын заттардың қандай түрлері бар?
349

351.

D) Дүйсен ағайдың жасы нешеде?
10. Мәтін стилін белгілеңіз.
A) ғылыми стиль
B) ресми іс- қағаздар стилі
C) публицистикалық стиль
D) көркем әдебиет стилі
350

352.

Орыс тілі
Инструкция: Внимательно прочитайте текст и правильно выполните
задания к тексту.
А знаешь ли ты, каково значение слов алфавит и азбука?
Было это давным-давно. В те далёкие времена люди жили в пещерах. Им
надо было общаться. И люди придумывали для этого разные способы.
Например, посылали друг другу рисуночное письмо-пиктограмму. А
канадские индейцы сообщали о чём-то другому племени с помощью дыма. В
Африке для передачи сообщений люди били в барабан. Он назывался тамтам.
От языка сигналов, жестов, рисуночного письма люди пришли к письму
буквенному. Около 5 тысяч лет назад в Египте были созданы иероглифы.
Слово «иероглиф» означает «священные знаки». Каждый иероглиф – это
слово или его часть. В наше время иероглифами пишут народы Китая и
Японии.
Первый в мире алфавит был создан 2 тысячи лет назад финикийцами.
Он состоял из 22 согласных звуков. Слово алфавит создано по названию
первых букв «альфа» и «вита».
В 10 веке русский князь Владимир побывал в Греции и принял
христианство. Он хотел, чтобы русичи тоже были образованными и велел
двум братьям Кириллу и Мефодию создать русскую азбуку. Они стали
переводить греческие богослужебные книги на славянский язык, чтобы люди
ходили в церковь и могли понимать грамоту. Братья усовершенствовали
греческий алфавит и приспособили его к славянской азбуке. Слово азбука
создано по названию первых букв «аз» и «буки». По имени старшего брата
азбуку назвали кириллицей.
1. Определите тему данного текста
А) Грамоте учиться – всегда пригодится.
В) Из истории грамоты.
С) Кирилл и Мефодий.
D) Значение слов алфавит и азбука.
E) А знаете ли вы историю письма?
2. Определите стиль данного текста
А) художественный
В) официально-деловой
С) публицистический
D) разговорный
Е) научно-популярный
3. Укажите тип данного текста
А) описание
B) описание с повествованием
C)повествование
351

353.

D)рассуждение с описанием
E) рассуждение
4. Найдите в тексте, кто, согласно содержанию, первым в мире создал алфавит
А) египтяне
В) русичи
С) европейцы
D) американцы
Е) финикийцы
5.Распознайте, что обозначает, согласно тексту, слово пиктограмма
А) письмо другу
В) рисуночное письмо
С) предупреждение
D) пожелание
Е) алфавит
6.Укажите утверждение, соответствующее содержанию текста
А) Люди в далекие жили в пещерах, чтобы общаться.
В) Первый в мире алфавит был создан три тысячелетия в Греции.
С) Кирилл и Мефодий усовершенствовали финикийское письмо, чтобы создать
русский алфавит.
D) Первый в мире алфавит состоит из 22 согласных звуков.
Е) В Африке для передачи сообщений использовали рисунчатое письмо.
7. Укажите утверждение, не соответствующее содержанию текста
А) Каждый иероглиф представляет собой часть слова или целое слово.
В) Дым являлся способом сообщения информации у канадских индейцев.
С) Князь Владимир привез братьев Кирилла и Мефодия для создания русского
алфавита.
D) Слово азбука создано в честь славянского бога солнца.
Е) Иероглифы были придуманы в Египте около 5 тысяч лет назад.
8. Определите, какое изобразительно-выразительное средство есть в данном
предложении
«От языка сигналов, жестов, рисуночного письма люди пришли к письму
буквенному»
А) гипербола
В) сравнение
С) метафора
D) олицетворение
Е) оксюморон
9. Укажите, согласно тексту, лишнее из данного ряда слов
А) жесты
В) сигналы
С) буквы
D) пиктограмма
Е) грамота
352

354.

10. Расположите по порядку, согласно тексту, события развития письма как
способа общения
1. Египтяне передавали информацию при помощи иероглифов.
2. Люди в древности общались при помощи рисунчатого письма.
3.В Древней Руси для перевода богослужебных книг была создана азбука.
4.В Африке общались с помощью звуков барабана.
5.Финикийцы придумали алфавит.
А) 1, 4, 2, 3, 5
В) 2, 4, 3, 1, 5
С) 1, 2, 5, 4, 3
D) 2, 4, 1, 5, 3
Е) 1, 5, 2, 3. 4
353

355.

Ағылшын тілі
Instructions: Read the text carefully and do the tasks on the text correctly.
Pollution is the degradation of natural environment by external substances
introduced directly or indirectly. Human health, ecosystem quality and aquatic and
terrestrial biodiversity may be affected and altered permanently by pollution.
Pollution occurs when ecosystems cannot get rid of substances introduced
into the environment. The critical threshold of its ability to naturally eliminate
substances is compromised and the balance of the ecosystem is broken.
The sources of pollution are numerous. The identification of these different
pollutants and their effects on ecosystems is complex. They can come from natural
disasters or the result of human activity, such as oil spills, chemical spills, nuclear
accidents … These can have terrible consequences on people and the planet where
they live: destruction of the biodiversity, increased mortality of the human and
animal species, destruction of natural habitat, damage caused to the quality of soil,
water and air…
Preventing pollution and protecting the environment necessitate the
application of the principles of sustainable development. We have to consider
satisfying the needs of today without compromising the ability of future generations
to meet their needs. This means that we should remedy existing pollution, but also
anticipate and prevent future pollution sources in order to protect the environment
and public health. Any environmental damage must be punishable by law, and
polluters should pay compensation for the damage caused to the environment.
1. According to the text, what is the proper definition of the term “Pollution”?
A. is a mixture of solid particles and gases in the air
B. is the release of substances into bodies of water that makes water unsafe for
human use and disrupts aquatic ecosystems
C. is the degradation of natural environment by external substances introduced
directly or indirectly
D. temporary flooding of a large area resulting from flooding of rivers (lakes) during
high water and floods, heavy rains, icy river congestion, heavy snowmelt in the
mountains, and other causes.
E. there is no right answer
2. Is the given statement correct: Human health condition, ecosystem quality and
aquatic and terrestrial biodiversity might be influenced and even modified by
pollution?
A. correct
B. incorrect
C. partly correct
D. partially incorrect
354

356.

3. Pollution happens when ecosystems can’t remove ________________
introduced into the environment:
A. toxic chemicals
B. substances
C. carbon dioxide
D. radioactive isotopes
4. Why can’t the environment naturally eliminate pollutants from it?
A. since the critical threshold of its ability is compromised and the balance of the
ecosystem is broken
B. since the critical threshold of its ability is compromised
C. since the balance of the ecosystem is broken
D. destruction of the biodiversity
5. What is considered to be complex in terms of the number of different pollutants
for the environment?
A. the identification of different particles and their effects on ecosystems
B. the number of different particles and their effects on ecosystems
C. the quality of different particles and their effects on ecosystem
D. destruction of natural habitat
6. The sources of pollution are ___________
A. definite
B. infinite
C. stable
D. indefinite
7. What terrible consequences could oil spills and nuclear accidents have on people
and the planet?
A. destruction of the biodiversity
B. alteration of geographical features of the planet
C. modification of the people’ genes
D. damage to the quality of soil, water and air
8. Which actions are supposed to be essential in terms of sustainable development?
A. prevention of pollution
B. protection of the environment
C. prevention of pollution and protection of the environment
D. government control
9. What must be prevented if we heal the existing pollution?
A. future possible influence
B. future pollution sources
355

357.

C. future generations needs
D. use of the world ocean
10.
Which strict rules towards the environmental damage must be created?
A. any environmental damage must be punished by law
B. any environmental damage must be punished by society
C. any environmental damage must be punished by the environmentalists
D. any damage to the environment should be taxed
356

358.

Математикалық сауаттылық
Нұсқаулық: Сізге бір дұрыс жауапты тест тапсырмалары беріледі
1. 175; 172; 179; 171; 174; 170; 172; 169 сандар қатары берілген. Қатардың
модасын және орташа арифметикалық мәнін табыңыз.
A. 172; 172,75
B. 172; 172
C. 172; 172,5
D. 171; 172,75
C. 170; 172,75
2. Көрсетілген формуламен берілген сандық қатардың бесінші және он бесінші
мүшелерін табыңыз:
A. 38; -21
B. 1,8; -5,8
C. 19; 76
D. 57; -95
E. -95; -105
3. Есептеңіз:
A. 16
B. 10
C. 18
D. 24
E. 12
4. Теңдеуді шешіңіз:
A. 3
B. 5
C. 4
D. 1
E. 2
5. Арифметикалық прогрессияда төртінші мүшесі 10 тең, оныншы мүшесі 19ға тең. Осы прогрессияның алғашқы он мүшесінің қосындысын табыңыз.
A. 105,5
B. 120
C. 122,5
D. 124
E. 115,5
6. Теңсіздікті шешіңіз:
A. (4;11)
357

359.

B. [4;11]
C. (-∞;4)
D. (-∞;4) (11;+∞)
E. (-∞;8) (16;+∞)
7. Центрі О нүктесінде орналасқан шеңберге жанама АВ және AO кесіндісі
жүргізілді. АВ=15, АО=17 болса, шеңбердің радиусын табыңыз.
A. 5
B. 9
C. 12
D. 4
E. 8
8. Геометриялық прогрессияның бесінші мүшесі -14-ке, сегізінші мүшесі 112
тең. Прогрессияның еселігін табыңыз.
A. 2
B. 3
C. -3
D. -2
E. 4
9. Өрнектің мәнін табыңыз:
A. 1
B. 7
C. 6
D. 0,5
E. 3
10. Векторлардың арасындағы бұрышты табыңыз:
A. 30 градус / 30 градусов
B. 45 градус / 45 градусов
C. 15 градус / 15 градусов
D. 60 градус / 60 градусов
E. 90 градус / 90 градусов
11. q мәнін табыңыз, егер теңдеудің түбірлерінің айырмасы 2-ке тең:
A. 32
B. -25
C. 35
D. -35
E. 25
12. Тікбұрышты үшбұрыштың бір қабырғасы екіншісінен екі есе үлкен және
олардың мәндері бүтін сандар. Үшінші қабырғасының мәні қандай болуы
мүмкін емес?
A. 12-нің түбірі
B. 20-ның түбірі
C. 36-ның түбірі
358

360.

D. 27-нің түбірі
E. 45-тің түбірі
13. Екі санның көбейтіндісі неге тең, егер ол бір саннан 7 есе үлкен, ал екінші
саннан 4 есе үлкен болса.
A. 14
B. 27
C. 11
D. 29
E. 28
359

361.

Математическая грамотность
Инструкция: Вам предлагаются тестовые задания с выбором одного
правильного ответа.
1. Дан ряд чисел: 175; 172; 179; 171; 174; 170; 172; 169. Найдите моду ряда и
среднее арифметическое ряда.
A. 172; 172,75
B. 172; 172
C. 172; 172,5
D. 171; 172,75
C. 170; 172,75
2. Найдите пятый и пятнадцатый члены числовой последовательности,
заданной следующей формулой:
A. 38; -21
B. 1,8; -5,8
C. 19; 76
D. 57; -95
E. -95; -105
3. Вычислите:
A. 16
B. 10
C. 18
D. 24
E. 12
4. Решите уравнение:
A. 3
B. 5
C. 4
D. 1
E. 2
5. Найдите сумму первых десяти членов арифметической прогрессии, если
четвертый член равен 10, десятый член равен 19.
A. 105,5
B. 120
C. 122,5
D. 124
E. 115,5
6. Решите неравенство:
A. (4;11)
B. [4;11]
C. (-∞;4)
360

362.

D. (-∞;4) (11;+∞)
E. (-∞;8) (16;+∞)
7. К окружности с центром в точке О проведены касательная AB и секущая
АО. Найдите радиус окружности, если AB=15, АО=17.
A. 5
B. 9
C. 12
D. 4
E. 8
8. Найдите знаменатель геометрической прогрессии, если пятый член равен 14, восьмой член равен 112.
A. 2
B. 3
C. -3
D. -2
E. 4
9. Найдите значение выражения:
A. 1
B. 7
C. 6
D. 0,5
E. 3
10. Найдите угол между векторами:
A. 30 градус / 30 градусов
B. 45 градус / 45 градусов
C. 15 градус / 15 градусов
D. 60 градус / 60 градусов
E. 90 градус / 90 градусов
11. Найдите значение q, если разность корней уравнения равна 2.
A. 32
B. -25
C. 35
D. -35
E. 25
12. В прямоугольном треугольнике одна сторона в два раза больше другой, их
значения – целые числа. Каким не может быть значение третьей стороны?
A. 12-нің түбірі / корень из 12
B. 20-ның түбірі / корень из 20
C. 36-ның түбірі / корень из 36
D. 27-нің түбірі / корень из 27
E. 45-тің түбірі / корень из 45
361

363.

13. Чему равно произведение двух чисел, если оно в 7 раз больше одного из
чисел и в 4 раза больше другого числа?
A. 14
B. 27
C. 11
D. 29
E. 28
362

364.

Жаратылыстану-ғылыми сауаттылық
География
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, берілген тест тапсырмаларына дұрыс
жауап беріңіз.
1 тапсырма
Ауа температурасы – ауаның жылыну деңгейі, ауа райы мен климаттың
негізгі сипаты. Күн сәулелері – Жер бетіндегі жылудың негізгі көзі. Осы
күннен келетін сәулелер атмосфера қабатынан өте отырып, алдымен жер бетін
қыздырады, содан кейін жылы ауа жоғары қарай таралады. Нәтижесінде
биіктеген сайын ауа температурасы төмендей береді. Әрбір 100 м биікке
көтерілгенде температура орта есеппен 0,6˚С-ге төмендейді. Жер бетіндегі ауа
температурасы тәулік ішінде 4 рет өлшенеді. Ауа температурасын өлшейтін
құрал термометр деп аталады.
Ауа температурасы бірқалыпты күйінде қалмайды, ол тәулік және жыл
ішінде өзгеріп тұрады. Тәулік ішіндегі ең төмен температура күн
шығар алдындағы уақытта тура келеді.
Амплитуда – температураларды көрсететін сандардың жай айырмасы
емес, олардың бір-бірінен алшақтығы. Мысалы, тәуліктің ең жоғары
температурасы +25˚С, ең төменгі температура +15˚С. Тәуліктік
амплитуда+10˚С-ге тең.
1. Ауа температурасын өлшейтін құрал
A. Термометр
B. Барометр
C. Гигрометр
D. Психрометр
2. 12 қарашада ауа температурасының көрсеткіштері: түнгі сағат 01.00-де
+7˚С, таңғы 07.00-де -4˚С, күндізгі 13.00-де +12˚С, кешкі 19.00-де +11˚С.
Тәуліктің орташа температурасын анықтаңыз
A. +26˚С
B. +6,5˚С
C. +6˚С
D. -6,5˚С
3. Еліміздің орташа температурасы арасында үлкен айырмашылық бар.
Айрмашылық себебін анықтаңыз
A.
Жердің төсеніш бетінің альбедосына байланысты
B.
Еліміздің оңтүстік-шығысында созылып жатқан таулар ауа массасының
алмасуына өз ықпалын тигізгендіктен
C.
Иран таулы қыратында қалыптасатын циклондар қыста суық ауаның
ұлғаюына ықпал еткендіктен
D.
Аумақтың солтүстіктен оңтүстікке созылмалылығы
363

365.

4. Жетісу Алатауының етегінде температура +18˚С болса, оның шыңындағы
температураны анықтаңыз
A. +6˚С
B. -2,3˚С
C. -9,7˚С
D. -11,9˚С
2 тапсырма
Атмосфералық қысым және оның өзгеруі
Ауа барлық жер бетіндегі заттар бетінің әр шаршы сантиметріне 1 кг 33
г
салмақ
түсіреді.
Ауаның
жер
бетіне
түсірген
ауырлық
салмағы атмосфералық қысым деп аталады. Биіктік артқан сайын қысым
азая береді. Күн жер бетін біркелкі қыздырмайды, соған сәйкес ауа да әркелкі
қызады. Осыған орай жер бетінде жоғары және төменгі атмосфералық
қысымды аймақтар пайда болады. Олар бірін-бірі экватордан полюске қарай
алмастырып отырады. Жер бетінің түрлі аймақтарындағы және түрлі
биіктіктегі атмосфералық қысымды бір-бірімен салыстыру үшін 45˚ ендіктегі
теңіз деңгейіндегі қысым алынады. Сынап бағасының 760 мм биіктігіне тең
қысым – қалыпты атмосфералық қысым деп аталады. Атмосфераның жер
бетіне таяу қабатында әрбір 10 м биіктікке көтерілгенде қысым шамамен 1 ммге төмендейді.
1. Жер бетінде атмосфералық қысымның әр түрлі болу себебі
A. Жердің өз білігінен айналуы
B. Жер бетіндегі ауаның әркелкі қызуы
C. Ауа массаларының бір бағытта қозғалуы
D. Тропосферадағы ауа ағынының қозғалысы
2. Атмосфера қабаттарында қысымның біркелкі таралмауынан пайда болып
әрі жоғары қысымнан төменгі қысымға қарай бағытталатын табиғи құбылыс
A. Найзағай
B. Бұлттардың түзілуі
C. Жауын-шашын
D. Жел
3. Атмосфералық қысымы төмен қаланы анықтаңыздар
A. Москва
B. Вашингтон
C. Рио-де-Жанейро
D. Лхаса
4. Төбенің етегінде барометр 765 мм с.б. көрсетсе, ал төбенің басындағы
қысым 742 мм с.б. болса, төбенің биіктігін есептеңіз
A. 32 м.
B. 230 м.
C. 320 м.
D. 232 м.
364

366.

География
Инструкция: Вам необходимо выполнить тестовые задания на основе
контекстов.
1 задание
Изменение температуры воздуха
Температура воздуха - это уровень потепления воздуха, основной
характер погоды и климата. Солнечные лучи являются основным источником
тепла на Земле. Лучи от солнца, проходя через слой атмосферы, сначала
нагревают поверхность Земли, а затем теплый воздух распространяется вверх.
В результате при подъеме температура воздуха снижается. При подъеме на
каждые 100 м высоты температура снижается в среднем на 0,6˚С. Температура
воздуха на поверхности Земли в течение суток измеряется 4 раза. Прибор для
измерения температуры воздуха называется термометром.
Температура воздуха не остается стабильной, она меняется в течение
суток и года. Самая низкая температура в течение суток приходится на время,
предшествующее восходу солнца.
Амплитуда температуры - это не просто разность чисел, показывающих
температуры, а их отдаленность друг от друга. Например, максимальная
температура суток +25˚С, минимальная температура +15˚С, суточная
амплитуда равна+10˚С.
1. Прибор для измерения температуры воздуха
A. Термометр
B. Барометр
C. Гигрометр
D. Психрометр
2. 12 ноября показатели температуры воздуха: в 01.00 часов ночи +7˚С, в 07.00
утра -4˚С, днем в 13.00 часов +12˚С, вечером в 19.00 +11˚С. Определите
среднюю температуру суток.
A. +26˚С
B. +6,5˚С
C. +6˚С
D. -6,5˚0С
3. Существует большая разница между средними температурами на
территории нашей страны. Определите причину разницы.
A. Из-за альбедо поверхности Земли
B. Горы, простирающиеся на юго-востоке страны, способствуют обмену
воздушных масс
365

367.

C. Циклоны, формирующиеся в горном хребте Ирана, способствуют
увеличению холодного воздуха зимой
D. Протяженность территории с севера на юг
4. Определите температуру на вершине Жетысуского Алатау, если у подножия
гор температура +18˚С
A. +6˚С
B. -2,3˚С
C. -9,7˚С
D. -11,9˚С
2 задание
Атмосферное давление и его изменение
Воздух весит 1 кг 33 г на каждый квадратный сантиметр поверхности
всех земных предметов. Сила, с которой воздух давит на поверхность Земли,
называется атмосферным давлением. С увеличением высоты давление
уменьшается. Солнце нагревает поверхность Земли неравномерно,
соответственно и воздух нагревается неравномерно. В связи с этим на Земле
образуются зоны высокого и низкого атмосферного давления. Они сменяют
друг друга от экватора к полюсу. Установлено, что на уровне моря на широте
45˚ и при температуре 0° атмосферное давление равно 760 мм ртутного
столба, называется нормальным атмосферным давлением. При подъеме на
высоту каждые 10 м в приземном слое атмосферы давление падает примерно
на 1 мм.
1. Причина различного атмосферного давления на земле
A. Вращение от оси земли
B. Неравномерный нагрев поверхностного воздуха
C. Движение воздушных масс в одном направлении
D. Движение воздушного потока в тропосфере
2. Природное явление, возникающее из-за неравномерного распределения
давления в слоях атмосферы и направляющееся от высокого давления к
низкому
A. Молния
B. Образование облаков
C. Осадки
D. Ветер
3. Определите город с низким атмосферным давлением
A. Москва
B. Вашингтон
C. Рио-де-Жанейро
D. Лхаса
366

368.

4. Рассчитайте высоту холма, если у подножия холма барометр показывает 765
мм рт.ст., а давление на вершине холма 742 мм рт. ст.
A. 32 м.
B. 230 м.
C. 320 м.
D. 232 м.
367

369.

Физика
1 Тапсырма
1. Қозғалыс түрін анықтаңыз
A) тең кемімелі
B) тең үдемелі
C) жауаптардың арасында дұрыс жауап жоқ
2.Дененің бастапқы жылдамдығын анықтаңыз
A) 0 м/с
B) 2 м/с
C) 7 м/с
D) 6 м/с
C) 4 м/с
3. Қозғалыс басталғаннан кейін 6 секундтан кейінгі дененің жылдамдығын
анықтаңыз
A) 6м/с
B) 0 м/с
C) 4 м/с
D) 3 м/с
E) 5 м/с
4. Дене қозғалысының үдеуін анықтаңыз
A) 0 м/с2
B) -0,5 м/с2
C) 0,5 м/с2
D) -1,5 м/с2
E) 1,5 м/с2
2 тапсырма
Суретте математикалық маятниктің резонанстық қисығы (еріксіз
тербелістердің амплитудасының еріксіз күшінің жиілігіне тәуелділігі)
көрсетілген.
368

370.

1.Резонанстық жиілікті анықтаңыз
A) 1 Гц
B) 2 Гц
C) 4 кГц
D) 3 Гц
E) 2 кГц
2. Резонанс кезінде маятниктің амплитудасын анықтаңыз
A) 6 см
B) 4 см
C) 2 см
D) 10 см
E) 5 см
3. Резонанстың пайдалы көрінісі мысал бола алады. А. автобустағы әйнектің
дірілі Б. қоңыраудың ауыр тілін біртіндеп шайқау
A) тек А
B) тек Б
C) А және Б
D) жауаптардың арасында дұрыс жауап жоқ
4. Резонанстың құбылысы байқалуы мүмкін
A) кез келген тербелмелі жүйе
B) еркін тербелістер жасайтын жүйе
C) автотербеліс жүйесі
D) еріксіз тербелістер жасайтын жүйе
E) жауаптардың арасында дұрыс жауап жоқ
369

371.

Физика
1 Задание
1. Определить вид движения
A) равнозамедленное
B) равномерное
C) среди ответов нет верного
2. Определите начальную скорость движения тела
A) 0 м/с
B) 2 м/с
C) 7 м/с
D) 6 м/с
C) 4 м/с
3. Определить скорость тела через 6 секунд после начала движения
A) 6м/с
B) 0 м/с
C) 4 м/с
D) 3 м/с
E) 5 м/с
4. Определить ускорение движения тела
A) 0 м/с2
B) -0,5 м/с2
C) 0,5 м/с2
D) -1,5 м/с2
E) 1,5 м/с2
2 Задание.
На рисунке предоставлена резонансная кривая (зависимость амплитуды
вынужденных колебаний от частоты вынуждающей силы) математического
маятника
370

372.

1. Определите резонансную частоту
A) 1 Гц
B) 2 Гц
C) 4 кГц
D) 3 Гц
E) 2 кГц
2. Определите амплитуду маятника при резонансе
A) 6 см
B) 4 см
C) 2 см
D) 10 см
E) 5 см
3. Примером полезного проявления резонанса может быть А дребезжание
стекол в автобусе Б. постепенное раскачивание тяжелого языка колокола
A) только А
B) только Б
C) и А, и Б
D) среди ответов нет верного
4. Явление резонанса может наблюдаться в
A) любой колебательной системе
B) системе, совершающей свободные колебания
C) автоколебательной системе
D) системе, совершающей вынужденные колебания
E) Среди ответов нет верного
371

373.

9 нұсқа
Оқу сауаттылығы
Қазақ тілі (Т1)
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, мазмұны бойынша берілген
тапсырмаларға дұрыс жауап беріңіз. Оқытылу қазақ тілінде жүретін
мектеп үшін (Т1)
Кез келген халық – мәңгі әрі ұлы ұлдарымен және қыздарымен даңқты.
Олар кейінгі ұрпақтарының рухани, ғылыми мұрасында, тарих беттерінде
өшпес із қалдырды. Қазақ елінің осындай ұлдарының бірі – Бейбарыс Сұлтан
(араб еңбектерінде Бейбарс). Дешті Қыпшақ даласын монғолдар басып
алғаннан кейін Бейбарысты 800 дирхамға сатып жібереді. Он жасар ұл бала
өзінің алғашқы ұстазы, тәлімгері және әміршісі болған Бұндұқдәрі саудагердің
құлы ретінде Египетке келеді.
Араб әлемінде Бейбарыс Сұлтан туралы ғылыми және әдеби еңбектер
мен аңыздар көп, бірақ оның балалық шағы туралы мәліметтер аз. Түрлі
елдердің ғалымдары тарихи деректерге сүйене отырып, оның ата-бабаларын
Каспий маңындағы аймақтарға таралып кеткен Беріш тегіне жатқызады.
Тарихи құжаттарда оның толық аты – Сұлтан Рукн-Ад-Дин Аз-Захир Бейбарс
аль-Бұндұқдәрі ас- Салиха Ан-Наджми Ат-Түркі (кейбір деректерде әлҚыпшақ). Мамандардың түсіндірмелері бойынша, бұл шамамен: Бұндұқтар
тегінің тәрбиеленушілері, исламның жарқын тірегі Бейбарыс Сұлтан түріктен
шыққан, Салиха мен Наджми сұлтандардың қолбасшысы деп аударылады.
Бұндұқдәрі құл баланы әскери өнерді үйренуге береді. Бейбарыс Египет
билеушісі Сұлтан Салиханың қайсар жауынгері болады, соңында таққа
отырып, 17 жасында ел басқарады. Египет мемлекетінде оған дейінгі болған
әмірлерден ерекшелігі – араб әлемінде Бейбарыс Сұлтанның Египет
мемлекеттілігінің негізін қалаушы ретінде саналуы.
Бейбарыс Сұлтан тақырыбы қазақстандық жазушылар мен
зерттеушілерді бұрыннан қызықтырып келеді.
Белгілі қазақ жазуышысы Сәуірбек Бақбергенов «Айтаңсық»
(Бейбарыстың кіші қарындасының аты) әңгімесін, Морис Симашко «Емшан»
повесін, Қойшығара Салғарин, Тұрсын Жұртбаев және басқа да
шығыстанушылар зерттеу жұмыстарын жазды, белгілі ақын Аманқос Ершуов
«Бейбарыс» поэмасын жазды.
1. Бейбарыс Сұлтан өмірінің қай кезеңі жайлы мәліметтер аз?
А) Египет мемлекетінің негізін қалаушы жайлы;
В) құлдықтағы өмірі жайлы;
С) қайсар жауынгерлігі жайлы;
D) балалық шағы жайлы;
Е) әскери өнерді үйренуші жауынгер жайлы
372

374.

2. Сәуірбек Бақбергеновтің «Айтаңсық» әңгімесі атауының Бейбарыс
Сұлтанға қатысы –
А) Бейбарыс Сұлтанның кіші қарындасының аты;
В) Бейбарыс Сұлтанның жарының есімі;
С) Араб әміршісінің аты;
D) еш қатысы жоқ;
Е) Бейбарыс Сұлтанның туған жерінің атауы
3. Бейбарыс Сұлтанның туған жері –
А) Дешті Қыпшақ даласы;
В) Түрік жері;
С) Мысыр елі;
D) Қытай елі;
Е) Монғол даласы
4. Араб әлеміндегі Бейбарыс Сұлтанның басқа әмірлерден ерекшелігі –
А) тегі түркілерден болуында;
В) Бейбарыс Сұлтанның Египет мемлекетінің негізін қалаушы болып
саналуында;
С) алғашқы ұстазы Бұндұқдәрі саудагердің шәкірті болуында;
D) Сұлтан Салиханың қайсар жауынгері болуында;
Е) 17 жасында ел басқаруында
5. Бейбарыс Египетке кім ретінде келеді?
А) Салиха мен Наджми сұлтандардың қолбасшысы;
В) Египет билеушісі;
С) әскери өнерді үйренуші;
D) Египет мемлекетінің негізін қалаушы;
Е) Бұндұқдәрі саудагердің құлы
6. «Бейбарыс» поэмасының авторы:
А) Аманқос Ершуов;
В) Олжас Сүлейменов;
С) Тұрсын Жұртбаев;
D) Морис Симашко;
Е) Сәуірбек Бақбергенов
7. Мәтін мазмұнына қатысты дұрыс тұжырымдар:
1. Құлдыққа сатылған бала билеуші дәрежесіне дейін көтеріледі.
2. Бейбарыс Египеттің қайсар жауынгері болды.
3. Бейбарыстың қарындасы туралы мәлімет бар.
4. Бейбарыс өмірінің барлық кезеңдері туралы нақты ақпарат жеткілікті.
А) 1,2,4
В) 2,3,4
373

375.

С) 1,3,4
D) 1,2,3,4
Е) 1,2,3
8.Үшінші азатжолдың бірінші азатжолға қатысы қандай?
А) ойды тұжырымдайды;
В) ойды дамытады;
С) ойды пайымдайды;
D) ойды қорытындылайды;
Е) ойды салыстырады
9. Мәтіндегі екінші сөйлемдегі «өшпес» сөзін қай сөзбен алмастыруға
болмайды?
А) мәңгілік;
В) сөнбес;
С) жарық;
D) кең тараған;
Е) өмірлік
10. Мәтіннің жанрын анықтаңыз:
А) ертегі;
В) очерк;
С) мақала;
D) аңдатпа;
Е) сұхбат
374

376.

Қазақ тілі (Т2)
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, мазмұны бойынша берілген
тапсырмаларға дұрыс жауап беріңіз. Оқытылу орыс тілінде жүретін
мектеп үшін (Т2)
9 қазан – Дүниежүзілік пошта күнінің қарсаңында «Қазпошта» АҚ
«Алматы почтамты» Алматы филиалы өзінің құрылғанының 150 жылдығын
атап өтуге үлкен дайындық жасап жатыр екен. Осы орайда «Казпочта» АҚ
«Алматы почтамты» Алматы филиалының директоры Сәуле Егембердиева
тілшілер сауалдарына жауап берді.
- Сәуле Дүйсембайқызы, Ұлттық поштаның мұншалық терең тарихи
тамырынан азырақ мәлімет беріп өтсеңіз ...
- Иә, Алматыда алғашқы пошта байланыс бөлімшесінің ашылғанына
биылғы жылдың қазан айында 150 жыл толып отыр. Патшалық Ресейдің
пошта-телеграф байланысының мұрағаттық қорларынан белгілі болғандай,
1860 жылы Верныйда (Алматы қаласы) алғашқы пошталық байланыс
бөлімшесі ашылып, көп ұзамай ол пошта –телеграф кеңсесі болып қайта
құрылған. 1883 жылы құрамына 14 пошта бөлімшесі бағындырылған.
Верныйдағы пошта байланысы 1917 жылға дейін, яғни Кеңес өкіметі
құрылғанға дейін Алматыда қызметін атқарды. Сәл кейін 1919 жылдың
2 желтоқсанында Қазақстанның астанасы болған Орынбор қаласында поштателеграф байланыс бөлімшесі ашылды.
- Бүгінгі уақыт пошта үрдістерін түбірімен өзгертіп, жаңа заманның
талабына икемдеп үлгерді. Қазақстан Республикасы Дүниежүзілік пошта
одағына мүше болуымен байланысты отандық поштаға инновацияның жаңа
түрлері енгізілді. Осыған орай, «Казпошта» АҚ «Алматы почтамты» Алматы
филиалы поштасының қазіргі қызмет ауқымы мен ерекшеліктері қандай?
- «Алматы почтамты» қызметкерлері бүгінгі таңда жеке тұлғалармен
қатар, жыл он екі ай Алматы қаласындағы 200-ден астам ұйымның заңды
тұлғаларына күнделікті басылымдарды жеткізіп беру міндетін атқарады. Оған
бізде жұмыс істейтін 263 пошташы, 96 жүргізуші жұмылдырылған. Қаланың
барлық аумағын қамтитын Алматы филиалы пошта байланысының 65
бөлімшесі, алты байланыс пункттері, бес учаскесі және 90 бірлікті
автомашиналар паркінен тұратын байланыс автобазасы бар.
Қазіргі таңда пошта жүйесіндегі ақша аударымдарының ең көп сұранысқа
ие болып отырған түрі – республика ішіндегі жедел ақша аударымдары болып
отыр. Оның басты артықшылығы – автоматтандырылған пошта бөлімшесінен
жіберілген ақша аударымын небәрі 10-15 минуттың ішінде алуға
болатындығында. Пошталық жедел ақша аударымының бұл түрімен
студеттер, зейнеткерлер, сондай-ақ еліміздің түкпір-түкпірлерінде іссапармен
немесе басқа да жұмыстарымен жүрген азаматтар жиі пайдаланады.
Бірінші тілші:
375

377.

- Кәсіби мерекелеріңіз құтты болсын, сұхбатыңызға рақмет!
1. Бірінші тілшінің ниетін анықтаңыз
А. Ұлттық пошта қызметімен танысу
B. Қазпошта қызметкерлері туралы мәлімет алу
C.Ұлттық поштаның тарихы туралы мәлімет алу
D. Қазпоштаның мерейтойға дайындығы туралы білу
2. Мәтінге сәйкес басты тірек сөздерді белгілеңіз.
А. Пошта, байланыс пункттері, бөлімше.
B. Пошта, байланыс құралдары, ұшақ, пойыз.
C. Ақша аударымы, бөлімше, іссапар, ұшақ.
D. Пошта, іссапар, жолаушы, телеграф, пойыз.
3. Тілші сөзі арқылы берілген ақпаратты табыңыз.
А. ҚР Дүниежүзілік пошта одағына мүше болды.
B. Қазпоштада 263 пошташы, 96 жүргізуші жұмыс істейді.
C. Жедел ақша аударымы қызметін зейнеткерлер жиі пайдаланады.
D. 1860 жылы Верныйда алғашқы пошталық байланыс бөлімшесі ашылған.
4. Алғаш құрылған кең пошта байланысы?
А. Верныйдағы пошта-телеграф кеңсесі
B. Орынбордағы пошта-телеграф бөлімшесі
C. Верныйдағы пошталық байланыс бөлімшесі
D. 14 пошта бөлімшесі бағындырылған Алматыдағы пошта бөлімшесі
5. Мәтіннен екінші тілшінің ниетін анықтаңыз.
А. Дүниежүзілік пошта күнін атап өту.
B. Алғашқы қазақ поштасы туралы білу.
C. Қазпоштаның 150 жылдық мерейтойын ұйымдастыру.
D. Қазпошта Алматы филиалының қызмет ауқымы туралы білу.
6. Сұхбатта айтылған қазіргі таңда ең көп сұранысқа ие пошта қызметінің
түрін көрсетіңіз.
А. хаттарды жеткізу
B. төлемдерді қабылдау
C. жедел ақша аударымы
D. басылымдарды жеткізіп беру
7. Сұхбаттағы әңгіме нақты қай пошта туралы болғандығын анықтаңыз.
А. Ұлттық пошта
B. Алматы поштасы
C. «Қазпошта» жүйесі
D. Қазақстан астаналарындағы пошталар
8. Сұхбаттың соңғы түйінін анықтаңыз.
А. Қазпоштаның қызмет көрсету аясын кеңейту керек.
B. Халыққа пошта қызметін пайдаланудың тиімділігін көрсету.
C. Ауылдардағы Қазпошта филиалдарының жұмысын жақсарту керек.
D. Қазіргі таңда Қазпошта халыққа заман талабына сай қызмет көрсетеді.
376

378.

9. Пошта қызметінің қазіргі ерекшеліктері туралы сауалға сұхбат берушінің
қалай жауап бергенін анықтаңыз.
А. Нақты жауап берді
B. Жартылай жауап берді
C. Пошта қызметінің ерекшеліктері атап көрсетілді.
D. Поштаның қызметі айтылып, ерекшеліктері көрсетілмеді.
10. Верныйда (Алматы қаласы) алғашқы пошталық байланыс бөлімшесі қай
жылы ашылды?
А. 1960 жылы
B. 1860 жылы
C. 1680 жылы
D. 1919 жылы
377

379.

Орыс тілі
Инструкция: Внимательно прочитайте текст и правильно выполните
задания к тексту.
Учитесь учиться!
Мы вступаем в век, в котором образование, знания, профессиональные
навыки будут играть определяющую роль в судьбе человека. Без знаний,
кстати сказать, все усложняющихся, просто нельзя будет работать, приносить
пользу. Ибо физический труд возьмут на себя машины, роботы. Даже
вычисления будут делаться компьютерами, так же как чертежи, расчеты,
отчеты, планирование и т. д. Человек будет вносить новые идеи, думать над
тем, над чем не сможет думать машина. А для этого все больше нужна будет
общая интеллигентность человека, его способность создавать новое и,
конечно, нравственная ответственность, которую никак не сможет нести
машина. Этика, простая в предшествующие века, бесконечно усложнится
в век науки. Это ясно. Значит, на человека ляжет тяжелейшая и сложнейшая
задача быть человеком не просто, а человеком науки, человеком, нравственно
отвечающим за все, что происходит в век машин и роботов. Общее
образование может создать человека будущего, человека творческого,
созидателя всего нового и нравственно отвечающего за все, что будет
создаваться.
Учение – вот что сейчас нужно молодому человеку с самого малого
возраста. Учиться нужно всегда. До конца жизни не только учили,
но и учились все крупнейшие ученые. Перестанешь учиться – не сможешь
и учить. Ибо знания все растут и усложняются. Нужно при этом помнить, что
самое благоприятное время для учения –молодость. Именно в молодости,
в детстве, в отрочестве, в юности ум человека наиболее восприимчив.
Восприимчив к изучению языков (что крайне важно), к математике,
к усвоению просто знаний и развитию эстетическому, стоящему рядом
с развитием нравственным и отчасти его стимулирующим.
Умейте не терять времени на пустяки, на «отдых», который иногда
утомляет больше, чем самая тяжелая работа, не заполняйте свой светлый
разум мутными потоками глупой и бесцельной «информации». Берегите себя
для учения, для приобретения знаний и навыков, которые только в молодости
вы освоите легко и быстро. И вот тут я слышу тяжкий вздох молодого
человека: какую же скучную жизнь вы предлагаете нашей молодежи! Только
учиться. А где же отдых, развлечения? Что же нам, и не радоваться?
Да нет же. Приобретение навыков и знаний – это тот же спорт. Учение
тяжело, когда мы не умеем найти в нем радость. Надо любить учиться
и формы отдыха и развлечений выбирать умные, способные также чему-то
научить, развить в нас какие-то способности, которые понадобятся в жизни.
Если другим людям они нравились, то почему вам они могут
378

380.

не понравиться! Читайте стоящие книги, а не просто чтиво. Изучайте историю
и литературу. И то и другое должен хорошо знать интеллигентный человек.
Именно они дают человеку нравственный и эстетический кругозор, делают
окружающий мир большим, интересным, излучающим опыт и радость. Если
вам что-то не нравится в каком-либо предмете – напрягитесь и постарайтесь
найти в нем источник радости – радости приобретения нового.
Учитесь любить учиться!
(Д.С.Лихачёв)
1.Определяющий тезис данного рассуждения Д.С.Лихачёва
А) в молодости, в детстве, в отрочестве, в юности ум человека наиболее
восприимчив.
В) Даже вычисления будут делаться компьютерами
С) образование, знания, профессиональные навыки будут играть
определяющую роль в судьбе человека.
D) благоприятное время для учения – молодость.
Е) Человек будет вносить новые идеи
2.Автор утверждает, что ум человека наиболее восприимчив
А) в молодости, в детстве, в отрочестве, в юности
В) к математике
С) до конца жизни
D) всегда
Е) к усвоению просто знаний
3. Автор утверждает, что радость познания нового свойственна молодым:
А) какую же скучную жизнь вы предлагаете нашей молодежи
В) Берегите себя для учения, для приобретения знаний и навыков, которые
только в молодости вы освоите легко и быстро.
С) До конца жизни не только учили, но и учились все крупнейшие ученые
D) не заполняйте свой светлый разум мутными потоками глупой и бесцельной
«информации».
Е) Умейте не терять времени на пустяки
4. Предложение: Если вам что-то не нравится в каком-либо предмете –
напрягитесь и постарайтесь найти в нем источник радости – радости
приобретения нового является:
А) побудительным
В) назывным
С) повествовательным
D) невосклицательным
Е) восклицательным
5. Д.С.Лихачёв подводит итог своим размышлениям:
А) напрягитесь и постарайтесь найти источник радости
В) Приобретение навыков и знаний — это тот же спорт
С) Учитесь любить учиться!
D) изучайте историю и литературу
379

381.

Е) надо выбирать умные формы отдыха и развлечений
6. Абзацы, в которых говорится, что молодые годы – время учёбы:
А) 1, 2
В) 4, 6
С) 2, 3
D) 3, 5
Е) 2, 6
7. Информация, отсутствующая в тексте:
А) Скоро от человека потребуется внесение новых идей, а над их
воплощением будут работать компьютеры
В) Знания, которыми обладает человечество, всё время расширяются и
усложняются
С) Отдых и развлечения тоже могут способствовать развитию человека
D) Уж в младенчестве человек с большим удовольствием начинает осваивать
новое
Е) История и литература способствуют расширению кругозора человека
8. К абзацу (1) можно поставить вопрос:
А) Что даёт человеку изучение истории и литературы?
В) Какие формы отдыха и развлечений автор рекомендует молодёжи?
С) Что будет с человеком, если он прекратит своё образование?
D) Почему молодому человеку необходимо учиться с самого раннего
возраста?
Е) Какой, по мнению автора, будет роль человека в производстве XXI века?
9.Укажите изобразительно-выразительное средство в предложении «Именно
в молодости, в детстве, в отрочестве, в юности ум человека наиболее
восприимчив».
А) параллелизм
В) инверсия
С) градация
D) литота
Е) гипербола
10.Определите, в каком значении автор использует слово «отдых»
А) досуг
В)полезное занятие
С) отпуск
D)передышка
Е) ничегонеделание
380

382.

Ағылшын тілі
Instructions: Read the text carefully and do the tasks on the text correctly.
History of the Internet
The history of the Internet has begun in the middle of the 20th century as a
result of rapid development of computer science. Computers of that age were still
relatively underperforming and needed constant maintenance. Some kind of an
effective and automated method of time-sharing between users needed to be devised
and implemented for them to work reliably.
The first idea that had emerged from that necessity was a concept of multitasking. Nowadays we don’t pay much attention to the fact that our computers
perform many tasks at once, and that with our computers we can, for example, work
and listen to music at the same time.
The second idea would be a proposition to merge multiple computers into a
single network. Each participant of such a network would be able to exchange data
with the others. But the exact mechanism of implementation was still largely a
mystery. Roughly for ten years the scientists were developing and discarding all
kinds of ideas, one after another, preserving those that could be at least somewhat
handy bit by bit.
One should make a distinction between terms ‘the Internet’ and ‘the World
Wide Web’. The first one relates to the network architecture in itself. The second
one is more of a modern development and constitutes an interface that allows the
access to a network for a user. It emerged in 1990 courtesy of CERN scientists, Tim
Berners-Lee in particular. He was the inventor of terms such as HTTP, HTML, and
also of a web browser.
In 2020 nearly 4,5 billion people are using the Internet both for work and
communication.
This promising technology still continues its development nowadays, and for
now we can’t even fathom what new discoveries this further development can bring.
1. What statement is true about the history of the Internet?
A) Computers of the 20th century were perfect.
B) In the 20th century the history of the Internet began.
C) The history of the Internet has begun as the result of automatization.
D) There was no necessity of the Internet in the middle of the 20th century.
2. What was the reason of appearing the history of the Internet?
A) It was a rapid development of computer science.
B) It was a concept of multi-tasking.
C) People wanted to have many computers.
D) People wanted to work together.
3. Which words support the ideas of emerged necessity.
A) multi-tasking and underperforming
381

383.

B) constant maintenance and a single network
C) multi-tasking and a single network.
D) only a single network
4. Who would be able to exchange data with the others?
A) each participant
B) only two participants
C) all the participants
D) three participants
5. Which term relates to the network architecture in itself.
A) World Wide Web
B) Network
C) The Internet
D) HTTP
6. Which paragraph relates with a problem of uniting some computers into a single
network?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
7. Tim Berners-Lee was one of the inventors of:
A) HTTP
В) HTML
С) a web browser
D) all answers are correct
8. What is the main idea of the text?
A) The history of the Internet is great.
B) The Internet still continues its development nowadays.
C) The scientists have done great job.
D) The Internet unites people.
9. Which sentence answers the question: “Can people predict new discoveries
during the development of The Internet?”
A) Some kind of an effective and automated method of time-sharing between users
needed to be devised and implemented for them to work reliably.
B) We can’t even fathom what new discoveries this further development can bring.
C) More of a modern development and constitutes an interface that allows the
access to a network for a user.
D) For ten years the scientists were developing and discarding all kinds of ideas
10. Choose the best new title for this text:
A) The benefits of developing of the Internet.
B) The history of a web browser.
C) People use the Internet for work and communication.
D) Billions people use the Internet.
382

384.

Математикалық сауаттылық
Нұсқаулық: Сізге бір дұрыс жауапты тест тапсырмалары беріледі
1. Есептеңіз: ( + 0,75):(
)
А) 2
В) 4
С) 1
D) -1
Е) 5
2. Балабақшадағы жиналысқа 69 ата-ана қатысты, ол барлық ата-аналардың
92% құрайды. Қанша ата-ана жиналықсқа қатыспады?
А) 5
В) 6
С) 8
D) 7
E) 9
3. Ықшамдаңыз: 6х2 -3,5х2-5,5х2
А) 3х2
В) -3х2
С) 8х2
D) -8х2
E) -7х2
4. Теңдеуді шығарыңыз: 3х+3-5х-2=3
A) 3
B) -1
C) 1
D) 0
E)
5. Барлық екі таңбалы сандардың қосындысын табыңыз.
A) 4805
B) 4850
C) 4905
D) 4950
E) 5050
6. 2х2-х-15=0 квадрат теңдеуінің түбірлірі жататын интервалды көрсетіңіз:
A) (
)
B) (2,7; 5)
C) []
D) (2,5; 2,9)
E) (2,3; 2,8)
7. Теңсізідікті шешіңіз: 3х2+5х-8≥0
383

385.

A) (- ;2)
B) (1; +∞)
C) [- ;1]
D) (- ∞;- ]ᴗ [1; +∞)
E) (- ∞; + ∞)
8. Функцияның анықталу облысын анықтаныз: y=
A) ( - ∞; + ∞)
B) (- ∞;- ]ᴗ [1; +∞)
C) (- ∞; -5]
D) [-5; 1]
E) [1; +∞)
9. Кодты құлыпта бес түйме бар. Оны ашу үшін түймелерді белгілі бір ретпен
басу керек. Дұрысын табу үшін неше түрлі нұсқасы жасалынады?
A) 5
B) 120
C) 25
D) 55
E) нет правильного ответа
10. Өрнекті ықшамдаңыз:
A) sin x
B) cos x
C)
D)
E)
11. Үшбұрыштың бұрыштары 3:7:8 сандарына пропорционал. Үшбұрыштың
ең үлкен бұрышын табыңыз.
A) 600
B) 450
C) 900
D) 1500
E) 800
12. Моторлы қайық өзен ағысымен 40 мин, ағынға қарсы 1 сағат жүзіп, осы
уақытта барлығы 37 км жол жүрді. Егер өзен ағысының жылдамдығы 1,5
км/сағ болса, қайықтың тыңық судағы жылдамдығын табыңыз.
A) 23,5 км/ч
B) 22,5 км/ч
C) 32,5 км/ч
384

386.

D) 33,5 км/ч
E) 25,5 км/ч
13. Шаршының периметрі 48 см тең. Шаршыға іштей сызылған шеңбердің
ауданын табыңыз.
A) 32 см2
B) 24 см2
C) 48 см2
D) 16 см2
E) 36 см2
385

387.

Математическая грамотность
Инструкция: Вам предлагаются тестовые задания с выбором одного
правильного ответа.
1. Вычислите: ( + 0,75):(
)
А) 2
В) 4
С) 1
D) -1
Е) 5
2. На родительском собрании в детском саду присутствовало 69 человек, что
составляло 92% всех родителей. Сколько родителей отсутствовало на
собрании?
А) 5
В) 6
С) 8
D) 7
E) 9
3. Упростите: 6х2 -3,5х2-5,5х2
А) 3х2
В) -3х2
С) 8х2
D) -8х2
E) -7х2
4. Решите уравнение: 3х+3-5х-2=3
A) 3
B) -1
C) 1
D) 0
E)
5. Найдите сумму всех двузначных чисел.
A) 4805
B) 4850
C) 4905
D) 4950
E) 5050
6. Укажите промежуток, содержащий все корни квадратного уравнения: 2х2-х15=0
A) (
)
B) (2,7; 5)
C) []
D) (2,5; 2,9)
386

388.

E) (2,3; 2,8)
7. Решите неравенство: 3х2+5х-8≥0
A) (- ;2)
B) (1; +∞)
C) [- ;1]
D) (- ∞;- ]ᴗ [1; +∞)
E) (- ∞; + ∞)
8. Найдите область определения функции: y=
A) ( - ∞; + ∞)
B) (- ∞;- ]ᴗ [1; +∞)
C) (- ∞; -5]
D) [-5; 1]
E) [1; +∞)
9. Кодовый замок имеет пять кнопок. Чтобы его открыть, надо нажать кнопки
в определенной последовательности. Сколько разных вариантов набора цифр
должны перепробовать, чтобы наверняка оказался нужный вариант?
A) 5
B) 120
C) 25
D) 55
E) нет правильного ответа
10. Упростите выражение:
A) sin x
B) cos x
C)
D)
E)
11. Углы треугольника пропорциональны числам 3:7:8. Найдите наибольший
угол треугольника.
A) 600
B) 450
C) 900
D) 1500
E) 800
12. Моторная лодка шла 40 мин по течению реки и 1 час против течения и за
это время прошла 37 км. Найдите скорость лодки в стоячей воде, если
скорость течения реки равна 1,5 км/ч.
A) 23,5 км/ч
B) 22,5 км/ч
387

389.

C) 32,5 км/ч
D) 33,5 км/ч
E) 25,5 км/ч
13. Периметр квадрата равен 48 см. Определите площадь круга, вписанного в
квадрат.
A) 32 см2
B) 24 см2
C) 48 см2
D) 16 см2
E) 36 см2
388

390.

Жаратылыстану-ғылыми сауаттылық
География
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, берілген тест тапсырмаларына
дұрыс жауап беріңіз.
1 тапсырма
Платформа
Платформа (фр. plate – жайпақ, forme — форма) - геологияда
қозғалмалығы біршама аз, жазық немесе үстірт тәрізді бедерлі, екі жікқабатты
құрылымдық қабаттан – іргетастан және шөгінді қабаттан тұратын жер
қыртысының кең ауқымды атырабы. Жер бетінде іргетастық көрініс беретін
бөліктерді қалқандар дейді. Шөгінді тыспен көмкерілген тұстарын тақта деп
атайды. Архей мен протерозойда қалыптасқан ежелгі платформа (Шығыс
Еуропа, Сібір) және ігретасы палеозой мен мезозой тау жыныстарьшан
құралған жас платформа (Батыс Сібір, Скиф, Тұран) деп ажыратылады;
кристалды тақтатастардан, гнейстерден, эффузивті жыныстардан және тағы
басқалар. күшті метаморфозданған архейлік жыныстардан құралған жер
қабығының көлемді берік алабы.
Ол тек эпейрогендік қозғалысқа ғана ұшырап, не жоғары көтеріліп, не
төмен түсуі мүмкін. Төмен түскен жағдайда платформаның үстін
горизонтальды теңіз шөгінділері жабады. Сонымен, метаморфозды жыныстар
не жер бетінде, не ертеде шөгінді жыныстармен жабылған тереңдіктерде
кездеседі. Сондықтан платформаға өзінің фундаменті мен оны жауып жатқан
шөгінді жыныстар құрамдарының бір-біріне түгелдей ұқсамауы және шөгінді
жыныстардың бұзылмай қабатталып жатуы тән.
1. Материктік жер қыртысының салыстырмалы түрде тұрақты бөлігі
A.
Тау тізбегі
B.
Қалқан
C.
Платформа
D.
Геосинклиналь
2. Ежелгі Шығыс Еуропа платформасы қалыптасқан дәуір
A.
Палеозой
B.
Кембрийге дейінгі дәуір
C.
Неогендік – төрттік дәуір
D.
Кайнозой
3. Орталық Азия республикаларының аумағындағы жас платформаны
анықтаңыздар
A.
Тұран платформасы
B.
Шығыс Сібір платформасы
C.
Батыс Сібір платформасы
389

391.

D.
Үнді платформасы
4. Жер шарындағы ең ежелгі ірі қалқандар
A.
Канада, Балтық, Алдан
B.
Тұран, Шығыс Европа, Алдан
C.
Балтық, Батыс Сібір, Тұран
D.
Батыс Еуропа, Батыс Сібір, Тұран
2 тапсырма
Көші-қон
Көші-қон – адамдардың тұрғылықты мекенінен әр түрлі себептермен
басқа жерге қоныс аударуы, көшіп-қонуы. Көші-қон адамдардың белгілі бір
аумақтың шекарасынан асып, тұрақты немесе уақытша тұрғылықты мекенге
қоныс аударуы арқылы жүзеге асады. Халықтың әлеуметтік, экономикалық,
экологиялық, саяси, діни, әскери және басқа себептермен ұйымдасқан түрде
(мемлекеттің және басқа қоғамдық құрылымдардың қатысуымен) және
ұйымдаспаған түрде (көшіп келушілердің өздерінің күшімен) көшіп-қонуы
мүмкін. Қазіргі кезде көші-қонды туғызатын себептердің ішіндегі ең бастысы
экономикалық себеп болып отыр. Қазақстанда бұған экологиялық апат
аймақтарына байланысты себепті де қосуға болады. Халықтың көшіп-қонуы
ежелгі заманнан бері бар. Көші-қон алғашқы қоғамдық еңбек бөлінісімен
(бақташылар тайпасының бөлініп шығуымен), егіншіліктің дамуымен,
егіншіліктен қолөнердің бөлінуімен, халықтардың ұлы қоныс аударуымен,
ұлы географиялық ашылымдармен, индустрияның дамуымен (19 ғасырдың
басында) байланысты болды. 20 ғасырда көші-қонға соғыстар зор әсерін
тигізді. Көші-қон адамзаттың дамуында, аумақтардың халықтар арасында
қайта бөліске түсуінде зор рөл атқарды. Көші-қон тұрғылықты халықтың да,
көшіп кетушілердің де тұрмыс деңгейіне, халықтың демографиялық және
әлеуметтік құрылымына, қоныстануына, этнографиялық құрамының өзгеруіне
елеулі ықпал етеді.
1. Қазіргі кездегі көші-қонның ең басты себебі
A. Тарихи
B. Экономикалық
C. Саяси
D. Индустриялдық
2. 2021 жылдың I тоқсанында Қазақстаннан 5519 адам кетіп, елге 2066 адам
келген. Көші-қон сальдосын анықтаңыз
A. Сыртқы көші-қонның оң сальдосы қалыптасты-3453
B. Сыртқы көші-қонның теріс сальдосы қалыптасты-3453
C. Ішкі көші-қонның оң сальдосы қалыптасты-7585
D. Ішкі және сыртқы көші қон сальдосы анықталмады
3. Маңғыстау облысында көші-қон сальдосы оң көрсеткішке ие, облысқа
шетелдерден көшіп келудің себебін анықтаңыздар
390

392.

A. Аймақтың экологиясы өмір сүру үшін қолайлы
B. Аумақта қолайлы діни ахуал қалыптасқан
C. Жұмысқа орналасудың жоғары мүмкіндігі
D. Тарихи отанына қайта оралу
4. Қазақстанның сыртқы көші-қоны бағытталған ел
A. Швеция
B. АҚШ
C. Германия
D. Ресей
391

393.

География
Инструкция: Вам необходимо выполнить тестовые задания на основе
контекстов.
1 задание
Платформа
Платформа (фр. plate-плоская, forme — форма) – в геологии обширная
часть земной коры с относительно ровным рельефом, равнинной или
низменной формы, состоящая из двух слоистых структурных слоевфундамента и осадочной части. Выходы фундамента на поверхность Земли
называются щитами. Молодые платформы, покрытые осадочным чехлом
называются плитами. Древняя платформа (Восточно-Европейская), сложилась
в архее и протерозое. Молодая платформа (Западно-Сибирская, Туранская),
сложенная из палеозойских и мезозойских пород, представляет собой
массивный прочный массив земной коры, сложенный из кристаллических
сланцев, гнейсов, эффузивных пород и других метаморфических архейских
пород.
Платформа может подвергаться только вертикальным движениям,
подниматься вверх либо опускаться вниз. При опускании поверхность
платформы покрывается горизонтальными морскими отложениями. Так,
метаморфические породы встречаются либо на поверхности земли, либо в
глубинах, ранее покрытых осадочными породами. Поэтому для платформы
характерно неполное сходство своего фундамента и составов покрывающих ее
осадочных пород друг с другом и неразрывное перекрытие осадочных пород.
1. Относительно стабильная часть материковой земной коры
A. Горная цепь
B. Щит
C. Платформа
D. Геосинклиналь
2. Эпоха формирования древней Восточно-Европейской платформы
A. Палеозойская эра
B. Докембрийская эпоха
C. Неогенно - четвертичная эпоха
D. Кайнозойская эра
3. Молодая платформа на территории Центральной Азии
A. Туранская
B. Восточно-Сибирская
C. Западно-Сибирская
D. Индийская
4. Самые древние крупные щиты на Земле
A. Канадский, Балтийский, Алданский
B. Туранский, Восточно-Европейский, Алданский
392

394.

C. Балтийский, Западная Сибирь, Туранский
D. Западная Европа, Западная Сибирь, Туранский
2 задание
Миграция
Миграция - перемещение людей из одного места жительства в другое
место по разным причинам. Миграция осуществляется путем переселения
людей за пределы определенной территории к месту постоянного или
временного проживания. Население может мигрировать организованно (с
участием государства и других общественных структур) и неорганизованно
(силами самих мигрантов) по социальным, экономическим, экологическим,
политическим, религиозным, военным и другим причинам. В настоящее время
наиболее важной из причин, вызывающих миграцию, является экономическая
причина. В Казахстане к этому можно добавить и причину, связанную с
зонами экологического бедствия. Миграция населения существует с древних
времен. Миграция была связана с первым общественным разделением труда
(разделением племени пастухов), развитием земледелия, выделением ремесла
из земледелия, великим переселением народов, Великими географическими
открытиями, развитием промышленности (начало 19 века). В 20 веке большое
влияние на миграцию оказали войны. Миграция сыграла огромную роль в
развитии человечества, в перераспределении территорий между народами.
Миграция оказывает существенное влияние на уровень жизни как коренного
населения, так и иммигрантов, демографическую и социальную структуру
населения, расселение, изменение национального состава.
1. Главная причина миграции в настоящее время
A. Историческая
B. Экономическая
C. Политическая
D. Индустриальная
2. За I квартал 2021 года из Казахстана выехало 5519 человек, в страну
прибыло 2066 человек. Определите сальдо миграции
A. Сформировано положительное сальдо внешней миграции- 3453
B. Сформировано отрицательное сальдо внешней миграции - 3453
C. Сформировано положительное сальдо внутренней миграции - 7585
D. Сальдо внутренней и внешней миграции не выявлено
3. Сальдо миграции в Мангистауской области имеет положительный
показатель, уточните причину иммиграции в область из-за рубежа
A. Экология региона благоприятна для жизни
B. На территории сложилась благоприятная религиозная обстановка
C. Высокая возможность трудоустройства
D. Возвращение на историческую родину
4. Страна, внешней миграции из Казахстана
393

395.

A. Швеция
B. США
C. Германия
D. Россия
394

396.

Физика
1 Тапсырма
«Ом заңын тексеру» зертханалық жұмысын орындау барысында оқушы
келесі құрылғыларды қамтитын электр тізбегін құрастырды:
1. Оқушы электрлік өлшеуіш құралдарының бөлік құнын анықтап, өлшеу
қателігін ескере отырып, мәліметтерді жазды.
A) (0,1 0,01) А; (0,1 0,01) В
B) (0,1 0,5) А; (0,2 0,1) В
C) (0,1 0,05) А; (0,2 0,1) В
D) (0,1 0,05) А; (0,1 0,01) В
E) (0,1 0,05) А; (0,2 0,01) В
2.Электрлік өлшеуіш құралдарының көрсеткіштері бойынша оқушы кестеге
келесі мәндерді жазды:
A) 1,1 А; 2,2 В
B) 1,2 А;2,2 В
C) 1,1 А; 2,3В
D) 1,2 А; 2,4 В
E) 1,1 А; 2,4 В
3. Ом заңының формуласынан резистордың кедергісін табу үшін төмендегідей
формуланы есептеп шығарыңыз:
A) I=U/R
B) I= R/U
C) U= I·R
D) R= U/I
E) R= I/U
4.Резистордың кедергісін есептеңіз
A) 0,6 Ом
B) 1,7 Ом
C) 1,8 Ом
D) 1,9 Ом
E) 2,0 Ом
395

397.

2 Тапсырма
Тізбектей және параллель қосу тізбектерін зерттеу бойынша
практикалық жұмыс барысында оқушыға резисторларды жалғау сұлбасы
ұсынылды:
1. Осы сұлбаға сәйкес заңдылықты жазыңыз
A) I=I1+I2 U=U1=U2
1/R=1/R1+1/R2
B) I=I1=I2 U=U1=U2
R = 1/R1+1/R2
C) I=I1=I2 U=U1+U2
R = R1+R2
D) I=I1+I2 U=U1+U2
1/R= R1+R2
2. Тізбек бөлігінің жалпы кедергісін есептеңіз:
A) 50 Ом
B) 20 Ом
C) 15 Ом
D) 12 Ом
E) 10 Ом
3. Вольтметрдің көрсеткішін есептеңіз
A) 133 В
B) 30 В
C) 4,5 В
D) 3 В
E) 0,0075 В
4. A және A2 амперметрлерінің көрсеткішін есептеңіз
A) 0,25 А; 0,15 А
B) 0,25 А; 0,1 А
C) 0,15 А; 0,25 А
D) 0,1 А; 0,25 А
396

398.

Физика
1 Задание
При проведении лабораторной работы «Проверка закона Ома» ученик
собрал электрическую цепь, в которую вошли следующие приборы:
1. Ученик определил цену одного деления электроизмерительных приборов и
записал данные с учётом погрешности измерения.
A) (0,1 0,01) А; (0,1 0,01) В
B) (0,1 0,5) А; (0,2 0,1) В
C) (0,1 0,05) А; (0,2 0,1) В
D) (0,1 0,05) А; (0,1 0,01) В
E) (0,1 0,05) А; (0,2 0,01) В
2. По показаниям электроизмерительных приборов ученик записал в таблицу
следующие значения:
A) 1,1 А; 2,2 В
B) 1,2 А;2,2 В
C) 1,1 А; 2,3В
D) 1,2 А; 2,4 В
E) 1,1 А; 2,4 В
3. Для нахождения сопротивления резистора из формулы закона Ома
вычислите формулу:
A) I=U/R
B) I= R/U
C) U= I·R
D) R= U/I
E) R= I/U
4. Вычислить сопротивление резистора:
A) 0,6 Ом
B) 1,7 Ом
C) 1,8 Ом
D) 1,9 Ом
E) 2,0 Ом
397

399.

2 Задание
На практической работе по изучению цепей последовательного и
параллельного соединения ученику была предложена схема соединения
резисторов
1. Записать закономерность для данного соединения
A) I=I1+I2 U=U1=U2
1/R=1/R1+1/R2
B) I=I1=I2 U=U1=U2
R = 1/R1+1/R2
C) I=I1=I2 U=U1+U2
R = R1+R2
D) I=I1+I2 U=U1+U2
1/R= R1+R2
2. Рассчитать общее сопротивление участка цепи:
A) 50 Ом
B) 20 Ом
C) 15 Ом
D) 12 Ом
E) 10 Ом
3. Рассчитать показание вольтметра
A) 133 В
B) 30 В
C) 4,5 В
D) 3 В
E) 0,0075 В
4. Рассчитать показание амперметра А и амперметра А2
A) 0,25 А; 0,15 А
B) 0,25 А; 0,1 А
C) 0,15 А; 0,25 А
D) 0,1 А; 0,25 А
398

400.

10 нұсқа
Оқу сауаттылығы
Қазақ тілі (Т1)
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, мазмұны бойынша берілген
тапсырмаларға дұрыс жауап беріңіз. Оқытылу қазақ тілінде жүретін
мектеп үшін (Т1)
Бүркітті құсбегілер әр түрлі жолмен қолға түсіреді. Соның негізгі тәсілі
– бүркітті балапан кезінде ұядан алу. Себебі, бүркіт ұясын адам баласы оңай
бара алмайтын, аса биік шың-құздың басына, жалама жартастарға салады.
Кәнігі құсбегілер бүркіттің балапанын ұядан алу үшін ұзақ уақыт аса мұқият
бақылап тексереді. Ұябасардың қай жақтан ұшып шығып, қайда барып, қалай
қайтқаны – бәрі-бәрі аса мұқият бақыланады. Ақылды құс балапанына жем
тасығанда өте қырағылық танытып, сақтықпен барынша құпия ұшады.
Мысалы, ұядан ел көзіне түспей өте ерте ұшады немесе ұясын құпия ұстау
үшін жемді ұяның жақын маңынан емес, барынша ұзақтан тасиды. Сол сияқты
ақылды бүркіт ұясына жем әкелгенде дағдылы бір бағытпен келмейді және
жемнің өзін үнемі бір жақтан әкелмейді, ұяға жақындаған кезде бой тасалап,
сайды өрлей, жер бауырлай ұшып ұяның астынан жасырын тік көтеріледі.
Сондықтан, нағыз қыранның ұясын табу оңай-оспақ жұмыс емес. Кейбір
бүркіт ұя маңынан адамды көріп қалса, балапанын басқа жаққа көшіріп
әкетеді.
Ұядағы жұмыртқа жалғыз болса оны жалқы балапан деп атайды. Бұл
қыран болудың бір белгісі деп есептеледі. Қыран бүркіттер жалқы балапаннан
көбірек шығады. Ел аузында «жалғыз туса жан алар» деген сөз бар. Егер ұяда
бірі үлкендеу, бірі кішілеу екі жұмыртқа болса, құсбегілер үлкендеуін ұябасар
деп, кішілеуінен бұқатана балапан шығады деп есептейді де, ұябасар жақсы
өсіп жетілсін деп бүркіт жоқта ұядағы жемге ортақтасатын бұқатана
жұмыртқаны алып тастайды. Бүркіт балапанында сары аяқ, сары тұмсық
болады. Өсе келе әр түрлі түске өзгереді. Бірақ, қырағы құсбегілер құсты
осындай балапан кезінде-ақ назар салып, болашақта қандай құс болатынын
парықтай алады. Балапан ана тәрбиесінде өсіп қана қанаттанады. Әбден
ұшарға таяғанда ұстамаса, ақ үлпек кезінде ұядан алған балапан кенжелеп
орнынан тұра алмайтын тілерсек дертіне шалдығуы мүмкін. Ұядан алған
балапанды үйге әкелген соң үйшік жасап, бөлек баққан абзал. Үйшіктің есігін
жауып, жемді төбесіндегі жарық түсетін тесіктен берген дұрыс. Балапан жемге
тойғаннан кейін үйшікті тазалап, суды жаңалап қояды.
1.Мәтін желісінің ретін табыңыз:
1) Балапанның өсуі
2) Бүркіт ұясы
3) Қырағы құсбегілер
4) Бүркітті қолға түсіру тәсілі
399

401.

A) 3. 4. 2. 1.
B) 2. 3. 4. 1.
C) 4. 2. 3. 1.
D) 1. 2. 3. 4.
E) 4. 3. 2. 1.
2. Мәтін бойынша бүркіттің қандай қасиетін байқауға болады?
A) қырағылық;
B) мұқияттылық;
C) сақтық;
D) ақылдылық;
E) барлық жауап дұрыс
3. Бүркітті қолға түсірудің ең тиімді тәсілі:
A) қақпан құру;
B) балапан кезінде ұядан алу;
C) құздың басынан алу;
D) бүркіт науқас кезде қолға түсіру;
E) аналық бүркіттің соңына түсу
4.Құсбегілер жұмыртқаны неше түрге бөліп қарастырды?
A) 1
B) 3
C) 2
D) 4
E) 5
5.Неліктен құсбегілер бұқатана жұмыртқаны ұясынан алып тастайды?
A) бүркіт жоқта ұядағы жемге ортақтасатыны үшін;
B) ұяда артық орын алмас үшін;
C) қолға үйрету үшін;
D) бөлек ұяға орналастыру үшін;
E) бұқатана жақсы өсіп-жетілуі үшін
6.Мәтіндегі «парықтай алу» тіркесін қай тіркеспен алмастыруға болады?
A) бағамдай алу;
B) болжай алу;
C) бағыттай алу;
D) пысықтай алу;
E) үйрете алу
7.Мәтінге сәйкес емес ақпаратты белгілеңіз:
A) Үйшіктің есігін жауып, жемді төбесіндегі жарық түсетін тесіктен бермеген
дұрыс.
B) Бүркіт балапанында сары аяқ, сары тұмсық болады.
C) Жемді әбден қараңғы түскенде жақындатып қойса, таң атқанша жеп
бітіреді.
D) Ұябасардың қай жақтан ұшып шығып, қайда барып, қалай қайтқаны бәрібәрі аса мұқият бақыланады.
E) Ұядағы жұмыртқа жалғыз болса оны жалқы балапан деп атайды.
400

402.

8.Кәнігі сөзіне мәндес сөз:
A) кәдімгі;
B) қырағы;
C) кәсіби;
D) сақ;
E) өзгеше
9.Бүркіт балапаны өсе келе қандай түске өзгереді?
A) сары;
B) қызыл;
C) қызғылт;
D) әр түрлі;
E) қара
10. Мәтіннің түрін анықтаңыз:
A) әңгімелеу;
B) пайымдау;
C) сипаттау;
D) әңгімелеу-сипаттау;
E) пайымдау- әңгімелеу
401

403.

Қазақ тілі (Т2)
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, мазмұны бойынша берілген
тапсырмаларға дұрыс жауап беріңіз. Оқытылу орыс тілінде жүретін
мектеп үшін (Т2)
Ғалым туралы естелік
Омбыдағы Кадет корпусында Шоқан Потанинмен дос болады. Потанин
– қазақ халқының ауыз әдебиетін зерттеуші, ғалым Шоқан туралы
естеліктерінде былай деп жазады: «...Мен Шоқанмен корпусқа оқуға келгенде
таныстым. Ол орысша білмеді, мен қазақша білмедім. Бірақ Шоқан орыс тілін
тез үйреніп алды. Екеуіміз де кітап оқуды жақсы көрдік, әсіресе саяхатшылар
туралы кітапқа қатты қызығатынбыз, сондықтан екеуіміз жақсы дос болып
кеттік.
Мен қазақ даласы мен географиясы туралы білгенімді дәптерге жазып
жүрдім. Шоқан сол жазуларды өз әңгімесімен толықтырады. Сөйтіп, біз
қазақтардың бүркіт пен аңға шығуын толық жаздық.
Шоқан кейіннен оқуда орыс достарынан да озып кетті. Ақылды,
дарынды балаға үлкендер де қызыға қарайтын. Демалыс күндері оны
офицерлер мен Сібір шенеуніктері үйлеріне шақыратын. Ол қаладағы
өнерлі,білімді адамдармен көп араласып тұрды.
Шоқан өте көп оқитын, саяхатшы болуды армандайтын. Қаладағы
кітапханадан кітап алу сол кезде тек Шоқанға ғана рұқсат етілді. Ол әкелген
кітаптарды мен де оқитынмын.
Біз Шоқаннан үлкен болсақ та, білім жағынан ол бізден әлдеқайда
жоғары еді. Корпус оқушылары үшін Шоқан «Еуропаға ашылған терезе»
секілді еді».
Шоқан кадет корпусында өзінен бір курс жоғары оқыған досы Григорий
Потанинге туған өлкесінде ірі ғылыми зерттеу жүргізу туралы арманын
айтқан. Г.Потаниннің ол кезде қарапайым бала, оқуға деген талпынысы
оншалықты болмаған. Бірақ Шоқанмен таныстығы оның ғылымға деген
көзқарасын өзгертіп, ары қарайғы бүкіл тағдырына әсер етті.
Потанин Шоқан Уәлихановты білімге аса құштар жасөспірім ретінде
сипаттады. Екі жылдан кейін он төрт жастағы Шоқанның идеялары бүкіл
класты былай қойып, екі жыл жоғары кластағылардан да озық болып еді. Ол
ғылымды дала баласына тән емес ерекше серпінмен игеруге кірісті.
Тәрбиешілері мен ұстаздары одан аса көрнекті ғалым шығатынына сенді.
Уәлихановтың оқытушылары да білікті еді. Білімі ұшан теңіз Ждан-Пушкин,
тарихшы Гонсевский, географ Старков, сурет пәнінің мұғалімі Померанцев,
әдебиетші Костылецкий бала Шоқанға зор әсер етті.
1.Мәтінге сәйкес келмейтін ақпаратты таңдаңыз.
А) Ш.Уәлиханов Кадет корпусында оқыды.
В) Шоқан Потанинмен жақын жолдас болды.
402

404.

С) Потанин Шоқаннан бірнеше жас кіші болды.
D) Екі дос саяхатшылар туралы кітаптарды көп
оқитын.
2.Мәтінде жауабы бар сұрақты таңдаңыз.
А) Шоқан Омбыда қайда тұрды?
В) Шоқан кітапханада кіммен танысты?
С) Шоқан мен Потанин қалай дос болды?
D) Шоқан саяхатқа кімдермен барды?
3. Мәтінге сәйкес ақпаратты таңдаңыз.
А) Шоқан өте дарынды, алғыр еді.
В) Шоқан ешкімге сырын айтпайтын.
С) Шоқанның достары қазақша жақсы білді.
D) Шоқан дарынды балаларға қызыға қарайтын.
4.Мәтіндегі басты тірек сөздерді табыңыз.
А) Омбы, естелік, саяхат
В) Қазақ, Шоқан, география
С) Шоқан, Потанин, дос, оқу
D) Шоқан, кітапхана, Еуропа
5. Мәтін бойынша толық және нақты ақпаратты табыңыз.
А) Шоқанның өнерлі достары өте көп.
В) Ол білімді адамдармен жақсы таныс болатын.
С) Шоқан қаладағы өнерлі, білімді адамдармен жақын араласты.
D) Шоқан қаладағы өнерлі, дарынды балалармен араласып тұратын.
6. Мәтіндегі негізгі ойды анықтаңыз.
А) Шоқанның орыс тілін тез меңгеруі
В) Шоқанның саяхатшы болуды армандауы
С) Оқу кезіндегі Шоқанның зеректік танытуы
D) Шоқанның корпус оқушыларынан ерекшелігі
7. Берілген сөйлемнің мәтін бойынша жалғасын анықтаңыз:
Шоқанмен таныстығы оның ғылымға деген көзқарасын өзгертіп, ... .
А) ары қарайғы бүкіл тағдырына әсер етті.
В) ерекше серпінмен игеруге кірісті.
С) білім жағынан олбізден әлдеқайда жоғары еді.
D) Шоқанның корпус оқушыларынан ерекшелігі
8. Кадет корпусында оқыған кезде Шоқанның сурет пәнінің мұғалімі кім
болған?
А) Ждан-Пушкин
В) Гонсевский
С) Померанцев
D) Костылецкий
9. Мәтінге дәлірек тақырып таңдаңыз.
А) Омбы
В) Қазақ географиясы
С) Оқу
403

405.

D) Ғалым туралы естелік
10. Мәтін бойынша Шоқанның арманы.
А) суретші болу және тарихшы болу
В) саяхатшы болу және ірі ғылыми зерттеу жүргізу
С) жақсы оқушы болу және суретші болу
D) Шоқан кітапхана ашқысы келді.
404

406.

Орыс тілі
Инструкция: Внимательно прочитайте текст и правильно выполните
задания к тексту.
труд людей, которые выращивали зерно, затем его молотили, а потом из
муки пекли разные виды выпечки. Ароматный лаваш у кавказских народов,
душистый крендель у немцев, незабываемый багет у французов, мягкий
каравай у русского народа – всё это часть национальной культуры.
Блюда из злаковых культур: проса и ржи, пшеницы, ячменя, овса –
испокон веков составляли основу традиционного русского питания. В наши
дни основой повседневного стола все больше становятся мясные и молочные
изделия, морепродукты, а в старину зерно потребляли в любом виде –
поджаривали, размачивали, взращивали, мололи; из муки варили каши и
пекли лепешки в очаге, на раскаленных камнях или в печи. Из пресного теста
готовили также сочни, оладьи, ватрушки, шаньги, колобки и всякие пряники
на меду.
Привычный для современного человека хлеб, приготовленный на
закваске, также был известен славянам очень давно. Форма хлеба
определялась конструкцией русской печи с ее плоским подом. Хлеб ели
каждый день и при каждой трапезе. Большой круглый хлеб назывался
«каравай» или «коврига». Слово «каравай» долгое время служило синонимом
хлеба вообще. Привычный для нас хлеб продолговатой формы появился
сравнительно недавно. Основными видами хлеба были в старину, да и до
сих пор остаются, ржаной и пшеничный, который различался качеством
помола муки.
Из разных сортов пшеничной муки пекли как церковные просфоры, так
и любимую повседневную и праздничную выпечку. На Руси в крестьянских
семьях часто пекли калачи. Ручки от калача не ели, а ели ароматный мякиш.
Тогда-то и появилось выражение «дойти до ручки».
В тесто для пирогов добавляли сдобу – яйца и масло; постные пироги
готовили с капустой, морковью, грибами и крупами, а скоромные – с рыбой и
мясом, а том числе с зайчатиной. Москва традиционно славилась такими
видами выпечки, как кулебяки и расстегаи. Адам Олерий, посетивший Москву
в 1730-х годах, говорил: «У них есть особый род печенья, который они
называют пирогами… и начиняют эти пироги мелко искрошенной рыбой или
говядиной с луком, затем поджаривают в масле, а в постные дни – в оливе.
Такие печенья довольны вкусны, и ими угощает каждый своего гостя, если
хозяин расположен к нему и хочет хорошенько накормить гостя». А
знаменитая (пропущено слово для 7 задания) … «Бублик, баранку, батон и
буханку пекарь испёк спозаранку» призывает нас уважать и беречь хлеб и
труд людей.
405

407.

1. Укажите утверждение, соответствующее содержанию текста: с детства
ребёнка учили
А) печь хлеб
В) уважать труд людей
С) как сажать хлеб
D) как молоть хлеб
Е) чтить традиции
2.Укажите информацию, которая не соответствует содержанию текста
А) В тесто для пирогов добавляли сдобу – яйца и масло.
В) Постные пироги готовили с капустой, морковью, грибами и крупами.
С) Основным видом хлеба в старину был лишь ржаной хлеб.
D) Основными видами хлеба и до сих пор, как и в старину, остаются, ржаной и
пшеничный.
Е) В старину зерно потребляли в любом виде – поджаривали, размачивали,
взращивали.
3. Определите, какую начинку использовали для скоромных пирогов
А) капуста
В) морковь
С) грибы и крупа
D) рыбой и мясо
Е) рис с овощами
4. Укажите основную мысль текста
А) Важно знать разные виды хлеба.
В) Необходимо помнить, как развивалось пекарское мастерство.
С) Нужно уважать и беречь хлеб и труд людей.
D) Нужно знать и ценить историю хлеба.
Е) Важно помнить об истории хлеба.
5. Распознайте, согласно тексту, с каким видом хлеба связано выражение
«дойти до ручки»
А) с пирогом
В) с расстегаем
С) с пряником
D) с караваем
Е) с калачом
6. Определите, согласно тексту, смысл фразеологического выражения «дойти
до ручки»
А) «дошёл до своей цели»
В) «осуществил свою мечту»
С) «крестьянин пришёл с просьбой к барину»
D) «опустился до нищего, совсем беден»
Е) «выполнил работу до конца»
7.Восстановите пропущенное слово на месте точек в предложении «А
знаменитая … «Бублик, баранку, батон и буханку пекарь испёк спозаранку»
призывает нас уважать и беречь хлеб и труд людей»
406

408.

А) пословица
В) поговорка
С) скороговорка
D) прибаутка
Е) шутка
8. Уберите лишнее слово из ряда слов, согласно тексту, начинкой постных
пирогов была
А) капуста
В) зайчатина
С) морковь
D) грибы
Е) крупы
9. Соотнесите, соединяя линией. содержание левого и правого столбцов
1. кавказские народы
А) крендель
2. немцы
В) каравай
3. французы
С) лаваш
4. русские
D) багет
10. Распознайте слово, которое, согласно тексту, соответствует содержанию
картинки
А) Форма хлеба определялась
конструкцией русской печи.
В) В крестьянских семьях часто
пекли калачи.
С) Москва традиционно славилась
кулебякой и расстегаем.
D) Ни одна трапеза не обходилась
без хлеба.
Е) Церковные просфоры пекли
из разных сортов пшеничной муки.
407

409.

Ағылшын тілі
Instructions: Read the text carefully and do the tasks on the text correctly.
3D printing is becoming more and more popular. We are now able to print
things such as clothing, prosthetic limbs, musical instruments and prototype
cars. People and businesses are able to create the things they need very quickly and
easily using 3D printers.
But can you imagine printing food? Some scientists are trying to revolutionise the
dining experience by doing this. Scientists say that they are easy to use: you simply
have to select a recipe and put the raw food 'inks' into the printer. You can also
modify the instructions to make the food exactly how you want it. This means that it
would be very quick and easy to create tasty and nutritious meals.
Using 3D printers to create your meals would also be saving the
environment. There would be less need for traditional growing, transporting and
packaging processes as food production would be a lot more efficient. For example,
alternative ingredients such as proteins from algae, beetroot leaves and insects could
be converted into tasty products!
Printing food could also help people who suffer from dysphasia (a swallowing
disorder). They could program the printer to print softer versions of their favourite
foods so that they would not have trouble swallowing them.
However, some people think that a future of 3D-printed food would be a
disaster. It could take away many jobs, including those for growing, transporting
and packaging food. Imagine a world where there was no need for farming or
growing crops and the same tastes and textures could be printed from a raw 'food
ink'. Likewise, traditional cafés and restaurants might lose business. Also, there are
concerns about the nutritional value of printed food: is it really possible to get the
nutrients we need from food-based inks and gels.
1. What is the main idea of the text?
A. Using 3D printers can create the things we need very quickly and easily
B. Using 3D printers can help to cook
C. 3D printers create new life
D. 3D printers are very dangerous for people
2. How can 3D printer help in the kitchen?
A. It can cut and slice the products
B. It can be very quick and easy way to create tasty and nutritious meals.
C. It can select a recipe and put the raw food 'inks' into the printer.
D. 3D printer can’t help in the kitchen
3. Which paragraph answers the question “What kind of alternative ingredients
could be converted into tasty products?”
A. Paragraph 1
B. Paragraph 2
C. Paragraph 3
408

410.

D. Paragraph 4
4. “Printing food could also help people who suffer from dysphasia”. What does this
sentence mean?
A. 3D printer can print solid food versions
B. It can print favorite foods for everyone
C. 3D printer can print softer versions of food to swallow
D. 3D printer can treat from dysphasia
5. What is the “dysphasia”?
A. Traditional food
B. Tasty products
C. Printing food
D. A swallowing disorder
6. What jobs could 3D printer take away?
A. growing, transporting and preparing food
B. growing, transporting and packaging food
C. planting, transporting and preparing food
D. growing, unpacking and packaging food
7. Which sentence contradicts the text?
A. 3D printer in the kitchen will become very useful
B. We can put the raw food 'inks' into the printer
C. Meals can be created at the touch of a button.
D. Traditional cafés and restaurants might earn a lot of money
8. What expression is true about 3D printer?
A.
3D printers would save our environment.
B.
3D-printed food would be dangerous for people.
C.
We can get the nutrients we need from food-based inks and gels
D.
Beetroot leaves and insects couldn’t be converted into tasty products
9. Which statement about 3D printer is correct according to the text?
A. Eating together with family and friends isn’t a traditional activity.
B. People are able to create the things they need very quickly and easily.
C. 3D printer can’t print softer versions of foods
D. People can create new professions
10. Why do scientists concern about the nutritional value of printed food?
A. People can’t get the nutrients they need from food-based inks and gels
B. People can print food from a raw 'food ink'
C. Nutritional value of printed food would be better
D. Printed food would be traditional and enjoyable activity.
409

411.

Математикалық сауаттылық
Нұсқаулық: Сізге бір дұрыс жауапты тест тапсырмалары беріледі
1. Футболка 8000 теңге тұрды. Бағасы арзандағаннан кейін 6800 болды.
Футболканың бағасы қанша пайызға төмендеді?
A. 5%
B. 10%
C. 15%
D. 20%
E. 25%
2. Екі жаяу жүргінші бір нүктеден шығып, әртүрлі бағытта қозғалды. Бірнеше
сағаттан кейін олар тыңығуға тоқталды. Тынығу орнының координаталары
А(2;4), В (4;-2). Осы векторлардың арасындағы бұрыш неге тең?
A. 80
B. 70
C. 60
D. 90
E. 110
3. Маша бір цифр екі рет қайталанбайтындай етіп, 6,7,8,9 цифрларынан төрт
таңбалы сандар жасауға шешім қабылдады. Ол қанша сан құра алады?
A. 30
B. 27
C. 24
D. 16
C. 100
4. Құмырсқа илеулерінің арасы 30 метр. Екі құмырсқа илеулерінен бір
уақытта, бірдей жылдамдықпен қарама-қарсы бағытта жүгіріп шықты. 30
секундтан кейін олардың ара қашықтығы 270 м болды. Құмырсқалардың
қаншалықты жылдам жүгіргенін табыңыз.
A. 5 м/с
B. 2 м/с
C. 3 м/с
D. 7 м/с
E. 4 м/с
5. Екі допты тігінен жоғары лақтырылғаннан кейін, олар жерге түсді. Суретте
доптардың жер бетіндегі биіктігінің ұшу уақытына тәуелділік графиктері
көрсетілген. Графиктерді пайдалана отырып, алғашқы 3 секундта доптардың
қайсысы жоғары және қаншаға жоғары ұшқанын табыңыз.
A. 1 доп, 2,5 м
B. 1 доп, 1 м
C. 2 доп, 2,5 м
D. 2 доп, 3 м
410

412.

E. 1 доп, 2 м
6. Туристер бірінші сағатта 4 км жүрді, ал келесі сағатта олар бірінші сағатқа
қарағанда 1 км артық жүрді, осылайша әрбір келесі сағатта алдыңғысынан 1
км артық жүрді. 4 сағаттан кейін туристердің ара қашықтығын табыңыз.
A. 25 км
B. 18 км
C. 16 км
D. 22 км
E. 39 км
7.
Алдияр стенд үшін бұрышы бар тақтай бөлігінен тең қабырғалы
трапецияны кесуді ұйғарды. Егер Алдияр тақта бұрышын бұрыштардың бірі
ретінде қалдырғысы келсе, трапецияның осы бұрышқа тең емес басқа бұрышы
қанша градус болады?
A. 30
B. 70
C. 60
D. 55
E. 120
8. Бойы 0,9 м ұл бала 2,7 м биіктікте фонарь ілінген сырықтан 6 м қашықтықта
тұр. Баланың көлеңкесінің ұзындығын метрмен табыңыз.
A. 3 м
B. 7 м
C. 6 м
D. 5 м
E. 2 м
9. Қазақстанның Ұлытау ұлттық табиғи саябағында ерекше ормандар өседі.
Берілген есепті шешсеңіз, сіз оның жауабынан Шренк шыршасы қанша метр
биіктікке жететінін білесіз. Есеп: Тең қабырғалы үшбұрыштың табанындағы
бұрышты табыңыз, егер ол төбесіндегі бұрыштың 62,5% болса.
A. 20
B. 120
C. 50
D. 80
E. 60
10. Диаграммада әртүрлі көкөніс дақылдарының егілген және өнген
тұқымдарының саны туралы деректер % түрінде көрсетілген. Осы
дақылдардың қайсысында тұқымның өну пайызы жоғары екенін анықтаңыз.
411

413.

Қырыққабат қызанақ
сәбіз
бұрыш
қияр
A. қырыққабат
B. қызанақ
C. сәбіз
D. қияр
E. бұрыш
11. Үйдің төбесі тең қабырғалы тікбұрышты үшбұрыштың пішініне тәрізді.
Төбенің табанының ұзындығы 8 м болса, шатырдың биіктігін табыңыз?
A. 3 м
B. 5 м
C. 4 м
D. 2,5 м
E. 4,5 м
12. Семинарға Норвегиядан 3, Ресейден 3, Испаниядан 4 ғалым келді.
Есептерді шығару тәртібі жеребе арқылы анықталады. Ресейден келген
ғалымның баяндамасы сегісінші болу ықтималдығын табыңыз.
A. 0,5
B. 0,2
C. 0,4
D. 0,3
C. 0,1
13. Арифметикалық ортасы 35-ке тең, ал геометриялық ортасы 28 тең болатын
екі натурал санды табыңыз.
A. 50; 20
B. 28; 42
C. 56; 14
D. 65; 15
E. 80; 14
412

414.

Математическая грамотность
Инструкция: Вам предлагаются тестовые задания с выбором одного
правильного ответа.
1. Футболка стоила 8000 тенге. После снижения цены она стала стоить 6800
тенге. На сколько процентов была снижена цена на футболку?
A. 5%
B. 10%
C. 15%
D. 20%
E. 25%
2. Два пешехода вышли из одного пункта и движутся в разных направлениях.
Координаты их места отдыха А(2;4), В (4;-2). Какой угол между данными
векторами?
A. 80
B. 70
C. 60
D. 90
E. 110
3. Маша решила составить четырехзначные числа из цифр 6,7,8,9, при
условии, что ни одна цифра не повторяется дважды. Сколько всего чисел она
может составить?
A. 30
B. 27
C. 24
D. 16
C. 100
4. Расстояние между муравейниками 30 метров. Из этих муравейников
одновременно вылезли два муравья и побежали в противоположных
направлениях с одинаковой скоростью. Через 30 секунд расстояние между
ними было 270м. Найдите с какой скоростью бежали муравьи.
A. 5 м/с
B. 2 м/с
C. 3 м/с
D. 7 м/с
E. 4 м/с
5. Два мяча подбросили вертикально вверх, и они упали на землю. На рисунке
изображены графики зависимости высоты расположения мячей над землей от
413

415.

времени полета. Используя графики выясните, какой из мячей, за первые 3
секунды пролетел выше и на сколько.
A. 1 мяч на 2,5 м
B. 1 мяч на 1 м
C. 2 мяч на 2,5 м
D. 2 мяч на 3 м
E. 1 мяч на 2 м
6. Туристы за первый час прошли 4км, а следующий час прошли на 1 км
больше, чем за первый час, и так каждый последующий час они проходили на
1 км больше, чем предыдущий. На каком расстоянии туристы будут через 4
часа от начала пути?
A. 25 км
B. 18 км
C. 16 км
D. 22 км
E. 39 км
7. Алдияр решил вырезать для стенда равнобокую трапецию из куска доски с
имеющим углом, сколько градусов будет содержать другой угол трапеции,
неравный данному углу, если Алдияр захочет оставить угол доски, как один из
углов трапеции?
A. 30
B. 70
C. 60
D. 55
E. 120
8. Мальчик ростом 0,9 м стоит на расстоянии 6 м от столба, на котором висит
фонарь на высоте 2,7 м. Найти длину тени мальчика в метрах.
A. 3 м
B. 7 м
C. 6 м
D. 5 м
E. 2 м
9. В Улытауском национальном природном парке Казахстана растут
необычные леса. Решите задачу, и вы узнаете по ее числовому ответу, какой
высоты достигает ель Шренка в метрах. Задача: Найдите угол при основании
равнобедренного треугольника, если он составляет 62,5% угла при его
вершине.
A. 20
B. 120
C. 50
414

416.

D. 80
E. 60
10. На диаграмме представлены данные о количестве посаженных и
взошедших семян различных овощных культур в %. Определите какая из
данных культур обладает наибольшим процентом всхожести семян.
A. капуста
B. помидоры
C. морковь
D. огурцы
E. перец
11. Крыша дома имеет форму равнобедренного прямоугольного треугольника.
Найдите Высоту крыши, если длина основания крыши 8 м?
A. 3 м
B. 5 м
C. 4 м
D. 2,5 м
E. 4,5 м
12. На семинар приехали 3 ученых из Норвегии, 3 из России и 4 из Испании.
Порядок докладов определяется жеребьёвкой. Найдите вероятность того, что
восьмым окажется доклад ученого из России.
A. 0,5
B. 0,2
C. 0,4
D. 0,3
C. 0,1
13. Найдите два натуральных числа, если их среднее арифметическое равно
35, а их среднее геометрическое равно 28.
A. 50; 20
B. 28; 42
C. 56; 14
D. 65; 15
415

417.

E. 80; 14
416

418.

Жаратылыстану-ғылыми сауаттылық
География
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, берілген тест тапсырмаларына
дұрыс жауап беріңіз.
1 тапсырма
Көл
Көл - тікелей теңізбен қосылмаған құрлықтар өңіріндегі суға толы
дербес ойыстар. Жер шарындағы көлдердің жалпы ауданы 2,1 млн.
км2 (құрлық ауданының шамамен 1,4%-ы). Ондағы жинақталған судың көлемі
176 мың км3, оның 52%-ы тұщы су, 48%-ы ащы су. Көлде эндемик түрлер,
кейде реликт түрлер тіршілік етеді. Жер шарының ең ірі көлі – Каспий теңізі,
ең терең көлі – Байкал. Қазақстанда Каспий мен Аралды қоспағанда, 48262
көл бар, олардың жалпы ауданы 45032 км2.
Көлдер ағынды көл (ағатын өзендері бар) және тұйық көл болып
ажыратылады.
Өзендермен салыстырғанда көлдердің суы едәуір ащы болады. Ағынды
көлдердің суы, негізінен тұщы болады, ал ағынсыз тұйық көлдер көбінесе ащы
келеді. Тіпті бір көлдің өзінің жеке бөліктерінің су тұздылығы жөнінен
айырмашылығы болуы мүмкін.
1.
Қазақстандағы тартылған теңіздердің орнында пайда болған көл
A.
B.
C.
D.
Алакөл
Арал
Зайсан
Балқаш
2.
Картадағы 5 санымен көрсетілген көлді анықтаңыз
A. Сасықкөл
417

419.

B. Зайсан
C. Теңіз көлі
D. Алакөл
3. Балқаш көлдің батыс жағы тұщы, шығыс жағы тұзды болып келеді, мұның
себебін анықтаңыз
A. Балқаш көлінің шығыс жағына қарағанда, батыс бөлігінен жауын-шашын
көп түседі
B. Жер бетінен келетін судың басым бөлігін беретін Іле өзені көлдің батыс
бөлігіне құяды, ал шығыс бөлігі шөлдермен қоршалған, онда су өте қатты
буланады
C. Балқаштың батыс бөлігіне еліміздің ең ірі бес өзені келіп құяды, ал шығыс
бөлігі ағынсыз болып табылады
D. Көлдің шығыс бөлігінің химиялық құрамы алуан түрлі, бұл жерасты
суларының әрекетіне байланысты болады
4. Жанартаулық көлдер таралған аймақтарды көрсетіңіздер
A. Ява аралы, Жаңа Зеландия, Камчатка
B. Финляндия, Батыс Австралия
C. Солтүстік Американың орталық бөлігіндегі көлдер
D. Балқан түбегі, Исландия, Оңтүстік –батыс Азия
2 тапсырма
Әлемдегі елдерді топтау
Дүние жүзі саяси картасында 230 мемлекет бар деп есептеледі. Казіргі
елдерді топтау әртүрлі көзқараспен: аумақтың көлемі, халықтың саны,
географиялық орынының ерекшілігі, қоғамдық құрылысының ерекшілігі,
әлеуметтік-экономикалық деңгейі, тарихи – географиялық сипаты, физикогеографиялық ұқсастығы және т.б. жүргізіледі. Аумағының көлемі және
халқының саны бойынша гигант – елдер: Қытай, Индия, АҚШ, Канада,
Бразилия, Ресей.
Әлеуметтік-экономикалық даму деңгейі бойынша дүние жүзі
мемлекеттері 2 топқа бөлінеді: экономикалық дамыған елдер, экономикалық
дамып келе жатқан елдер.
Экономикасы дамыған елдерге 60 тан астам мемлекет жатады.
Экономикалық дамыған І топқа 7 ел («Үлкен жетілік»): АҚШ, Жапония,
Германия, Франция, Ұлыбритания, Италия, Канада кіреді. Бұлардың ішінде
бірінші орынды АҚШ және Жапония алады. Бұл екеуінің үлесіне 20%
өнеркәсіп өнімі тиеді. Егер АҚШ табиғи – ресурстық потенциалға бай болса,
Жапония ғылым, техника мен технология потенциалына бай болып келеді.
1.
Жер көлемі жағынан әлем елдерінің ішінде 3-орын алатын мемлекет
418

420.

A. Қазақстан
B. АҚШ
C. Аргентина
D. Қытай
Жоғары дамыған елдерге жататын қатарды анықтаңыз
A. Италия, Швеция, Ангола, Финляндия
B. Канада, Аргентина, Қазақстан, Франция
C. Алжир, Бразилия, Жапония, Ресей
D. Канада, Жапония, Франция, Италия
2.
Сыртқа көмірсутек, негізінен, мұнай мен газ және оның өнімдерін
шығаратын елдер дамушы елдер типологиясында өз кезегінде шағын топшаны
құрайды. Мұндай елдердің көбі шоғырланған аумақты атаңыздар
A. Парсы шығанағы елдері
B. Ұлы көлдер аймағы
C. Оңтүстік Азия
D. Еуропа
3.
Қазақстанның экономикалық –географиялық орналасуының басты
кемшілігі
A. Көршілік жағдайы, яғни көрші елдің аумағын үшінші бір елмен байланыс
орнату үшін пайдалану мүмкіншілігі жоқ
B. Табиғи-ресурстық әлеуетінің төмен болуы
C. Ішкі құрлықтық жағдай
D. Ресей, қытай сияқты экономикасы жоғары мемлекеттермен көршілес болу
экспорттың ұлғаюына кедергі келтіруі.
4.
419

421.

География
Инструкция: Вам необходимо выполнить тестовые задания на основе
контекстов.
1 задание
Озеро представляет собой самостоятельные впадины, заполненные
водой в области континентов, не связанных непосредственно с морем. Общая
площадь озер на земном шаре составляет 2,1 млн. км2 (около 1,4% площади
суши). Объем накопленной в нем воды составляет 176 тыс. км3, из них 52%пресная вода, 48%-соленая. В озере обитают эндемичные виды, иногда
реликтовые. Самое большое озеро земного шара - Каспийское море, самое
глубокое озеро-Байкал. В Казахстане, за исключением Каспийского и
Аральского озер, насчитывается 48262 озера, общая площадь которых
составляет 45032 км2.
Озера подразделяются на проточные (с протекающими реками) и
тупиковые.
По сравнению с реками вода в озерах значительно соленая. Воды
проточных озер в основном пресные, в то время как непроточные тупиковые
озера часто бывают горькими. Даже отдельные части одного озера могут
отличаться по солености воды.
1. Озеро, образованное на месте пересохших морей в Казахстане
A. Алаколь
B. Арал
C. Зайсан
D. Балхаш
2.
Определите
озеро,
обозначенное
A. Сасыккөл
B. Зайсан
C. Тенгиз
D. Алаколь
420
цифрой
5
на
карте

422.

3. Западная сторона озера Балхаш - пресная, восточная - соленая, определите
причину
A. С западной части озера Балхаш выпадает больше осадков, чем с восточной
стороны
B. Река Или дает большую часть воды, поступающей с поверхности Земли,
впадает в западную часть озера, а восточная часть окружена пустынями, где
вода испаряется очень сильно
C. В западную часть Балхаша впадают пять крупнейших рек страны, а
восточная часть является бессточной
D. Химический состав восточной части озера разнообразен, что обусловлено
действием подземных вод
4. Укажите регионы, в которых распространены вулканические озера
A. Остров Ява, Новая Зеландия, Камчатка
B. Финляндия, Западная Австралия
C. Озера в центральной части Северной Америки
D. Балканский полуостров, Исландия, Юго-Западная Азия
2 задание
Группировка современных стран мира
Считается, что на политической карте мира 230 государств.
Группировка современных стран проводится с разных точек зрения: размеры
территории, численность населения, особенности географического положения,
особенности общественного устройства, социально-экономический уровень,
историко – географический характер, физико-географическое сходство и др.
Страны – гиганты по размеру территории и численности населения: Китай,
Индия, США, Канада, Бразилия, Россия.
По уровню социально-экономического развития государства мира
делятся на 2 группы: экономически развитые страны, экономически
развивающиеся страны.
К странам с развитой экономикой относятся более 60 государств.
В I группу с развитой экономикой входят 7 стран («Большая семерка»):
США, Япония, Германия, Франция, Великобритания, Италия, Канада. Среди
них первое место занимают США и Япония. На долю этих двух стран
приходится 20% промышленной продукции. Если США богаты природно –
ресурсным потенциалом, то Япония богата потенциалом науки, техники и
технологий.
1. Государство, занимающее 3-е место среди стран мира по территории
A.
Казахстан
B.
США
C.
Аргентина
421

423.

D.
Китай
2. Определить ряд стран, относящийся к высокоразвитым странам
A. Италия, Швеция, Ангола, Финляндия
B. Канада, Аргентина, Казахстан, Франция
C. Алжир, Бразилия, Япония, Россия
D. Канада, Япония, Франция, Италия
3. Страны, выпускающие углеводороды, в основном нефть и газ и его
продукты, в свою очередь образуют небольшую подгруппу в типологии
развивающихся стран. Назовите территорию, где сосредоточено большинство
таких стран
A. Страны Персидского залива
B. Массив Великих озер
C. Южная Азия
D. Европа
4. Главный недостаток экономико-географического положения Казахстана
A. Состояние соседства, т. е. нет возможности использовать территорию
соседней страны для связи с третьей страной
B. Низкий природно-ресурсный потенциал
C. Внутриконтинентальное положение
D. Соседство с государствами с высокой экономикой, такими как Россия,
Китай, может помешать увеличению экспорта
422

424.

І бөлім – 4 сынып
Оқу сауаттылығы (қазақша / орысша)
№
1 нұсқа
2 нұсқа
3 нұсқа
4 нұсқа
5 нұсқа
6 нұсқа
7 нұсқа
8 нұсқа
9 нұсқа
Каз. Русс. Каз. Русс. Каз. Русс. Каз. Русс. Каз. Русс. Каз. Русс. Каз. Русс. Каз. Русс. Каз. Русс.
1
B
D
A
D
C
A
C
D
A
A
B
B
C
C
C
C
B
A
10 нұсқа
Каз. Русс.
A
C
2
3
4
5
6
7
8
9
10
C
A
B
C
D
A
C
A
C
D
B
D
D
A
A
D
A
B
A
B
D
C
D
B
B
A
C
B
B
C
B
B
A
D
B
A
C
D
C
A
B
C
A
B
A
B
D
A
B
D
A
D
B
D
B
C
B
C
C
B
D
A
B
C
B
A
B
A
C
D
C
C
B
C
B
C
B
A
C
A
D
B
B
C
C
A
C
B
B
A
B
D
D
B
C
A
A
C
B
B
C
B
C
C
B
D
A
B
B
C
B
C
C
B
D
A
B
A
C
D
D
C
D
C
B
A
C
D
A
B
A
B
A
A
C
D
C
D
D
C
C
B
D
C
B
C
B
C
D
B
B
B
A
D
C
D
D
C
B
D
D
A
B
A
B
B
C
D
A
C
B
A
A
C
B
C
A
C
A
A
Математикалық сауаттылық (қазақша / орысша)
№
1 нұсқа
2 нұсқа
3 нұсқа
4 нұсқа
5 нұсқа
6 нұсқа
7 нұсқа
8 нұсқа
9 нұсқа
10 нұсқа
Каз. Русс. Каз. Русс. Каз. Русс. Русс. Каз. Русс. Русс. Каз. Русс. Каз. Русс. Каз. Русс. Каз. Русс. Каз. Русс.
1
C
D
D
C
A
C
B
C
C
C
C
C
C
C
B
B
A
A
D
D
2
B
D
A
D
C
A
B
B
A
A
A
A
B
B
D
D
C
C
C
B
3
D
D
D
C
B
A
C
D
A
A
A
A
B
B
B
B
C
C
A
C
4
D
C
B
C
D
B
C
A
B
B
A
A
A
C
A
A
D
D
D
A
5
A
C
B
C
D
A
B
C
A
A
D
D
D
D
A
A
B
B
D
A
6
C
D
A
B
A
D
A
C
D
D
C
C
A
A
B
B
B
B
A
A
7
A
C
C
D
D
C
A
B
C
C
D
D
A
C
D
D
C
C
B
B
8
C
C
B
D
B
D
C
D
D
D
B
B
A
A
C
C
C
C
A
C
9
A
C
D
D
B
A
D
A
A
A
B
B
C
C
C
C
B
B
A
B
10
B
C
D
B
D
B
B
B
B
B
C
C
C
C
D
B
A
A
D
B
423

425.

11
12
B
A
C
A
C
C
D
B
C
B
D
C
C
A
B
D
B
A
A
C
D
C
D
C
C
A
C
A
A
A
№
1 нұсқа
Каз. Русс.
2 нұсқа
Каз. Русс.
Жаратылыстану-ғылыми сауаттылық (қазақша / орысша)
3 нұсқа
4 нұсқа
5 нұсқа
6 нұсқа
7 нұсқа
Каз. Русс. Каз. Русс. Каз. Русс. Каз. Русс. Каз. Русс.
1
2
3
4
5
6
7
8
A
B
B
A
C
B
D
B
B
D
C
B
D
A
A
C
A
D
C
B
B
D
C
D
C
B
A
D
B
C
A
C
B
A
C
B
B
A
A
D
D
A
B
B
C
D
C
B
B
C
B
B
D
B
A
A
B
B
D
C
A
D
A
B
D
B
C
C
A
B
C
A
C
A
B
A
A
B
C
B
424
D
A
B
B
C
D
C
B
D
A
B
B
C
D
C
B
C
C
D
B
B
B
A
A
C
C
D
B
B
B
A
A
A
A
A
A
8 нұсқа
Каз. Русс.
C
A
C
D
D
A
C
A
C
A
C
D
D
A
B
A
A
A
B
D
9 нұсқа
Каз. Русс
.
A
A
C
C
C
C
B
B
D
D
A
A
B
B
D
D
B
D
10 нұсқа
Каз. Русс
.
A
A
B
B
A
A
C
C
C
C
A
A
C
C
B
B

426.

№
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1 нұсқа
D
B
C
C
C
D
C
D
B
D
2 нұсқа
D
A
C
B
C
D
B
C
E
A
3 нұсқа
C
E
C
B
D
D
A
A
E
B
ІІ бөлім – 9 сынып
Оқу сауаттылығы
Қазақ тілі (Т1)
4 нұсқа
5 нұсқа
6 нұсқа
D
В
Е
D
Е
С
Е
D
D
C
С
Е
А
В
В
В
А
А
Е
D
D
В
D
С
С
С
Е
Е
В
В
Қазақ тілі (Т2)
4 нұсқа
5 нұсқа
С
С
№
1
1 нұсқа
А
2 нұсқа
D
3 нұсқа
А
2
3
4
5
А
С
В
С
C
B
D
B
С
D
B
B
С
В
С
D
В
А
А
А
425
7 нұсқа 8 нұсқа 9 нұсқа
D
D
D
C
B
A
B
E
A
E
C
B
A
A
E
B
C
A
C
C
E
B
A
B
D
D
D
D
1-C, 2-E,
B
3-A
10 нұсқа
C
E
B
C
A
B
A
A
D
B
6 нұсқа
С
7 нұсқа
A
8 нұсқа
D
9 нұсқа
C
10 нұсқа
C
Е
А
В
С
C
B
A
B
A
A
B
C
A
A
C
D
C
A
C
C

427.

6
7
8
9
10
В
В
С
Е
А
A
D
D
A
C
C
B
D
A
D
А
С
D
A
A
C
B
D
D
B
№
1
2
3
4
5
6
7
8
9
1 нұсқа
В
С
С
С
D
Е
С
Е
А
2 нұсқа
D
C
C
B
D
E
C
E
C
3 нұсқа
Е
D
C
E
Е
В
С
В
Е
10
Е
D
Е
Орыс тілі
4 нұсқа
5 нұсқа
В
B
В
D
D
C
С
E
С
D
Е
E
А
C
С
D
D
1-Е,2-D,3В,
4- А, 5-С
С
E
3 нұсқа
С
D
С
Ағылшын тілі
4 нұсқа
5 нұсқа
В
C
С
B
D
D
№
1
2
3
1 нұсқа
С
D
В
2 нұсқа
D
A
D
426
В
В
А
А
С
A
A
A
A
A
D
A
A
C
D
6 нұсқа
D
C
А
С
С
В
В
D
В
7 нұсқа
B
E
C
E
D
C
C
D
D
8 нұсқа
E
E
C
E
B
D
D
C
E
С
B
D
E
D
6 нұсқа
B
В
С
7 нұсқа
C
D
A
8 нұсқа
C
A
B
9 нұсқа
B
A
C
10 нұсқа
A
B
B
C
A
D
A
B
B
A
C
D
B
9 нұсқа
10 нұсқа
D
B
A
C
B
D
A
C
C
E
C
D
A
C
E
D
C
1C, 2A, 3D,
4B

428.

4
5
6
7
8
9
10
С
В
А
А
А
В
А
C
A
B
D
A
C
B
D
В
А
B
D
B
D
В
D
С
В
С
D
В
D
A
C
B
C
A
D
427
D
А
D
А
D
В
Е
A
D
B
C
A
D
D
A
A
B
A
C
B
A
A
A
C
C
B
B
A
C
D
B
D
A
B
A

429.

Математикалық сауаттылық (қазақша / орысша)
№
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
1 нұсқа
D
D
C
D
E
D
D
D
B
C
E
B
E
2 нұсқа
C
D
A
A
E
C
D
B
B
D
B
C
B
№
1 нұсқа
2 нұсқа
1
2
3
4
С
Е
В
А
А
С
С
А
1
А
В
3 нұсқа
В
Е
D
А
D
В
Е
С
С
В
D
Е
А
4 нұсқа
А
В
А
D
С
D
А
В
Е
Е
А
А
Е
5 нұсқа
C
C
D
D
B
C
E
A
E
B
E
B
E
6 нұсқа
В
А
D
Е
В
А
D
Е
D
С
С
А
С
7 нұсқа
D
E
C
B
D
A
D
C
B
A
B
B
E
Жаратылыстану-ғылыми сауаттылық
География (қазақша / орысша)
3 нұсқа
4 нұсқа
5 нұсқа 6 нұсқа 7 нұсқа
1 тапсырма
В
Е
В
В
D
А
В
А
В
B
Е
С
С
А
B
С
В
А
D
B
2 тапсырма
С
В
D
В
C
428
8 нұсқа
A
E
D
C
C
D
E
D
E
B
C
C
E
9 нұсқа
C
B
B
B
C
C
D
A
B
D
E
B
E
10 нұсқа
C
D
C
E
B
D
C
A
C
C
C
D
C
8 нұсқа
9 нұсқа
10 нұсқа
A
B
D
C
C
B
A
B
D
B
A
B
A
B
B

430.

2
3
4
№
С
С
В
1 нұсқа
Е
С
В
2 нұсқа
В
А
D
3 нұсқа
С
Е
Е
С
A
A
B
D
D
B
B
C
D
D
A
C
7 нұсқа
8 нұсқа
9 нұсқа
10
нұсқа
Е
C
A
A
A
A
C
C
B
C
D
D
E
-
С
С
В
В
D
A
E
A
B
A
D
D
B
-
D
A
Физика (қазақша / орысша)
4 нұсқа
5 нұсқа 6 нұсқа
1
2
3
4
А
В
Е
С
В
А
D
Е
Е
D
А
А
А
В
А
В
1
2
3
4
Е
А
D
Е
А
В
D
С
Е
В
С
А
В
С
D
Е
A
D
C
1 тапсырма
А
С
С
В
2 тапсырма
D
С
В
В
429
А
А
D
D
D
B

431.

430