Халықаралық дербес құқықтағы интеллектуалдық меншік

1.

2.

Жоспар:
• 1. Халықаралық дербес құқықтағы интеллектуалдық
меншік
• 2. Интеллектуалдық меншіктің түрлері
• 3. Халықаралық конвенциялары

3.

Интеллектуалдық меншік құқығы деп – азаматтық және заңды
тұлғаның шығармашылық интеллектуалдық қызметінің нәтижелеріне
және оларға теңестірілген заңды тұлғаның дараландыру құралдарының
жеке немесе заңды тұлғаның өзі орындайтын жұмысы, қызмет өніміне
ерекше мән беретін меншік құқығының бір түрі болып табылады.

4.

Интеллектуалдық меншік құқығының объектілеріне мыналар жатады:
Интеллектуалдық қызметтің туындылары;
Ғылым, әдебиет және өнер туындылары;
Өнер, табыс, үлгі, өндірістік үлгілер;
Фирмалық атаулар;
Тауарлық белгілер

5.

6.

7.

Интеллектуалдық меншік объектілерін шығармашылық қызмет
нәтижесі және айналым қатысушылардың даралану құралым деп
екі топқа бөліп қарастыруға болады.
Интеллектуалдық шығармашылық қызмет нәтижесі:
• Адамның ойы, қиялы, идеясының жетістігі яғни, шығармашылық
нәтижесі сонымен қатар ол тың идея түрінде ғана емес нақты
өмірде материалдық сипатқа ие болуы керек.
Айналым қатысушылардың даралану құралымы:
• Азаматтық айналымға қатысушыларды, жұмыстарды, тауарларды,
фирмалық атаулар, комерциялық сипаттағы заңды тұлғалардың
ресми атауы болу керек.

8.

осы салада бірнеше конвенциялар мен
келісімдер қабылданды
• 1883ж. Өнеркәсіптік меншікті қорғау туралы Париж
конвенциясы;
• 1891ж. Тауар белгілерін халықаралық тіркеу туралы
Мадрид келісімі;
• 1952ж. Авторлық құқық туралы Женева конвенциясы
• 1967 Стокгольмде қабылданған интеллектуалдық
меншіктің бүкіл әлемдік ұйымын бекітуші конвенция
(ВОИС);
• 1994ж Евразиялық патенттік конвенция Мәскеу;
• 1971 Әдебиет және бейнелеу туындыларын қорғау
туралы Берн конвенциясы

9.

Құқық таңдау мәселесіне келсек, ол әрбір мемлекеттің ішкі
заңымен реттеледі. Швейцарияның ХЖҚ туралы заңы
интеллектуалдық құқықтарға осы құқықтарды қорғау сұралатын
елдің құқықғы қолдануға жатады деп бекіткен. Сонымен қатар
тиісті заңда тараптарға сот заңын қолдану мүмкіндігін беретін
келісімді бекітуге болатындығы көзделген. ҚР АК 1120 бабына
сай интеллектуалдық меншікке байланысты құқықтарға осы
құқықтарды қорғау сұралатын елдің құқығы қолданылады.
Отандық заңнамада интеллектуалдық меншікке қатысты өзге
коллизиялық нормалардың болмауы бұл институттың құқық
иеленушілерінде құқық таңдау мүмкіндігінің жоқтығын бекітеді.

10.

ҚР халықаралық шарттарына сәйкес туындының авторы авторлық құқықты
иеленуге негіз болған заңдық факт орын алған мемлекеттің заңымен
анықталады. Осыған байланысты үш ереже бекітілген:
а) ҚР аумағында алғаш рет
жарияланған туындыға
шетелдік автордың авторлық
құқығы;
ә) ҚР азаматтарының
шетелде жарияланған
туындыға авторлық
құқықтары мемлекетімізбен
танылып, қорғалуға жатады;
б) шетелде жарияланған
туындыға шетелдік автордың
авторлық құқығы тек
халықаралық конвенциялар
мен келісімдердің негізінде
қорғалып, танылуға жатады.

11.

Шетелдік автордың шетелде жарияланған туындыларына
қатысты екі режим әрекет етеді. Осыған байланысты
туындылардың өзі екі топқа бөлінеді:
қорғалатын туындылар. Авторлық құқық
туралы 1952 ж. Женева конвенциясына
және Әдебиет және бейнелеу
туындыларын қорғау туралы Берн
конвенциясына ҚР қатысушы болғаннан
кейінгі жарияланған туындылар кіреді.
қорғалмайтын туындыларға қатысты
режим әрекет ететін туындылар кіреді.
Қорғалмайтын туындылардың авторлары
өздерінің авторлық құқықтарын қорғауда
кедергілерге жиі ұшырайды.

12.

Авторлық құқық туралы Бүкіләлемдік
конвенция қазіргі кезде екі вариантта
әрекет етеді. Әлемнің 97 мемлекеті
бұл конвенцияның 1971ж. Парижде
қабылданған мәтінін
ратификацияласа, 36 мемлекет
соның ішінде Қазақстан аталған
конвенцияның 1952ж. Женевада
қабылданған мәтінімен байланысты
болып қалды.