Облыстық АИТВ-инфекциясының алдын алу орталығы

1.

Түркістан облысы денсаулық сақтау басқармасы
“Облыстық АИТВ-инфекциясының алдын алу
орталығы” МКҚК

2. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 25 қарашадағы № ҚР ДСМ-204/2020 бұйрығы.

АИТВ инфекциясының профилактикасы саласында
қызметті жүзеге асыратын мемлекеттік денсаулық
сақтау ұйымдарында тегін медициналық көмектің
кепілдік берілген көлемі шеңберінде АИТВ
инфекциясы мәселелері бойынша ерікті түрде
анонимдік және (немесе) құпия медициналық зерттепқаралу және консультация алу қағидаларын бекіту
туралы

3.

1-тарау. Жалпы ережелер
1. Осы тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі
шеңберінде АИТВ инфекциясы мәселелері бойынша ерікті түрде
анонимдік және (немесе) құпия медициналық зерттеп-қаралу және
консультация алу қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Халық
денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан
Республикасының 2020 жылғы 7 шілдедегі Кодексінің (бұдан әріКодекс) 162-бабының 1-тармағына сәйкес әзірленді және АИТВ
инфекциясының профилактикасы саласындағы қызметті жүзеге
асыратын мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарында тегін
медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде
Қазақстан
Республикасының
азаматтарын,
қандастарды,
шетелдіктерді, азаматтығы жоқ адамдарды, босқындарды және
Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты және уақытша
тұратын пана іздеген адамдарды АИТВ инфекциясы мәселелері
бойынша ерікті түрде анонимдік және (немесе) құпия
медициналық зерттеп-қаралу және консультация алу тәртібін
айқындайды

4. 2 -тарау. АИТВ- инфекциясы мәселелері бойынша ерікті түрде анонимдік және (немесе) құпия медициналық зерттеп-қарауды жүргізу

3. АИТВ инфекциясына ерікті түрде медициналық зерттеп-қаралуға
ниет білдірген Қазақстан Республикасының азаматтары, қандастар,
шетелдіктер, азаматтығы жоқ адамдар, босқындар және Қазақстан
Республикасының аумағында тұрақты және уақытша тұратын пана іздеген
адамдар олардың таңдауы бойынша зерттеліп-қаралады:
1) анонимдік (құжаттар талап етілмейді);
2) құпиялылық (жеке басын куәландыратын құжат немесе цифрлық
құжаттар сервисінен электрондық құжат (сәйкестендіру үшін), үйінің
мекенжайы, телефоны ұсынылады).
4. АИТВ-инфекциясына анонимдік зерттеп-қаралу АИТВ-1,2
антиденелерін және қандағы, сарысудағы, плазмадағы, қызылиек
сұйықтығындағы (ауыз қуысының шырышты қабығынан транссудат)
бірінші және екінші үлгідегі АИТВ-ға антиденелерді және р24 вирустық
антигенін анықтайтын экспресс-тестілерді (бұдан әрі – ЭТ) немесе АИТВ
инфекциясының профилактикасы саласындағы қызметті жүзеге асыратын
мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарында өзін-өзі тестілеуге арналған
АИТВ-инфекциясын диагностикалау үшін экспресс-тестілерді пайдалана
отырып жүргізіледі.

5.

Анонимдік зерттеп-қаралу кезінде зерттеп-қаралушыға
бірегей сәйкестендіру коды беріледі.
5. Экспресс-тест нәтижелері бойынша зерттепқаралушымен тестілеудің нәтижелері туралы ауызша
ақпараттандырумен тестілеуден кейінгі консультация
жүргізіледі.
Экспресс-тесттің теріс нәтижесі болған жағдайда
зерттеп-қаралушыға жұқтыру қаупі факторлары болғанда
3 (үш) айдан кейін АИТВ-инфекциясына қайтадан
зерттеп-қаралу жүргізіледі.
Экспресс-тесттің оң нәтижесі болған жағдайда
тестіленетін адамның ақпараттық келісуі кезінде осы
Қағидалардың 8 – 22 тармақтарына сәйкес ересектерде
АИТВ-инфекциясының диагностикасын жүргізу тәртібіне
байланысты АИТВ-инфекциясына зерттеп-қаралу
жүргізіледі

6.

7. АИТВ инфекциясының бар-жоғына зерттеп-қарау үшін қан алуды
меншік нысанына және ведомстволық тиесілігіне қарамастан, жеке
басын куәландыратын құжатты не цифрлық құжаттар сервисінен
(сәйкестендіру үшін) электрондық құжатты көрсеткен кезде
денсаулық сақтау ұйымдары жүргізеді. Қан алу көлемі кемінде 5 (бес)
милиллитр (бұдан әрі – мл) бөлгіш гель және ұю активаторы бар
вакуумдық пробиркада жүргізіледі. Қан үлгілері + 2℃ - +8℃
температура, АИТВ инфекциясына зерттеу жүргізетін АИТВ
инфекциясының профилактикасы саласындағы қызметті жүзеге
асыратын аумақтық мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымының
зертханасына жіберіледі және қан алынған сәттен бастап күнтізбелік 5
(бес) күн ішінде серологиялық зерттеулер үшін қолданылалы. Қан
үлгісіне "Денсаулық сақтау саласындағы есепке алу құжаттамасының
нысандарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық
сақтау министрінің міндетін атқарушының 2020 жылғы 30 қазандағы
№ ҚР ДСМ-175/2020 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді
мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21579 болып тіркелген) бекітілген №
097/е
нысаны
бойынша
"зертханалық
зерттеу
қызметтері/консультациялық қызметтер үшін/басқа ауруханаға
жатқызу үшін" қоса беріледі.

7.

8.

9.

16 (он алты) жастан кәмелетке толмағандарды және одан жоғары
жастағыларды АИТВ-инфекциясына ерікті түрде медициналық құпия
зерттеп-қарау олардың қалауы бойынша, әрекетке қабілетсіз
адамдарды – олардың заңды өкілдерінің келісімімен, Кодекстің 78бабының 2-тармағына сәйкес жүргізіледі. АИТВ-инфекциясы 18 (он
сегіз) жасқа толмаған адамда анықталған жағдайда оның ата-анасы
немесе заңды өкілдері хабардар етіледі. 16 (он алты) жасқа дейінгі
балалар ата-аналарының біреуінің немесе заңды өкілінің
ақпараттандырылған келісімімен тексеріледі.
25. Осы Қағидаларға қосымшаға сәйкес нысан бойынша АИТВ
инфекциясы маркерлеріне зерттеу туралы сертификатты Қазақстан
Республикасынан тыс жерлерге шығатын адамдарға АИТВ
инфекциясының профилактикасы саласында қызметін жүзеге
асыратын мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдары, РМДСҰ береді.
Сертификат 3 (үш) ай бойы жарамды.
26. АИТВ инфекциясына зерттеп-қарау кезінде тестілеуге дейінгі
және тестілеуден кейінгі консультацияға жататын тестіленетін
адамдарға ақпараттар ұсынылады.

10.

27. Тестілеуге дейінгі консультация беру
күту орындарында көрсетілетін көрнекі
насихаттау құралдары арқылы ұсынылады.
28. Тестілеуге дейінгі консультация:
1) АИТВ-ға тестілеудің пайдасы, берілу жолдары
және АИТВ оң және АИТВ теріс тест нәтижелерінің
мәні туралы ақпараттан;
2) АИТВ оң диагнозы жағдайында
антиретровирустық терапияны тегін алу туралы
түсінікті қоса алғандағы қолда бар қызметтер туралы
түсініктемеден;
3) серігін тестілеуге қатысты профилактика әдістері
мен ұсынымдардың қысқаша сипаттамасынан;
4) тест нәтижелерінің құпиялылығына кепілдемеден
тұрады.

11.     Тестілеуден кейінгі консультация беру консультация алушыны тестілеу нәтижелері (теріс, оң және анықталмаған), сол нәтиженің

30. Тестілеуден кейінгі консультация беру:
1) пациентке тестілеу нәтижесін және сол нәтиженің
мағынасын хабарлаудан;
2) серонегативті терезеде ықтимал болуы (анықталмаған
немесе теріс нәтиже кезінде) және АИТВ инфекциясына қайта
тестілеуден өтудің қажеттігі туралы хабарлаудан;
3) мінез-құлықтың өзгеруі есебінен жұқтыру қаупін төмендету
мүмкіндігін түсіндіруден;
4) халықтың негізгі топтарына арналған қосымша
медициналық көмек, психикалық-әлеуметтік көмек мүмкіндіктері
туралы хабарлаудан;
5) психологиялық көмек пен қолдаудан тұрады.

12.

31. АИТВ жұқтырған адамның статусы расталған кезде АИТВ
инфекциясының профилактикасы саласында қызметті жүзеге асыратын
мемлекеттік-денсаулық сақтау ұйымының дәрігері немесе психологы
зерттеліп-қаралушыға АИТВ инфекциясының оң нәтижесі туралы
жазбаша хабарлайды, мыналарды қамтитын пациенттің дағдарысты
консультациясын жүргізеді:
1) психологиялық көмек көрсету;
2) АИТВ инфекциясының ерекшеліктері мен клиникалық сатылары,
антиретровирустық препараттармен тегін емдеу мүмкіндіктері, АИТВның басқа адамға берілуін болдырмау үшін берілу жолдары мен
профилактикасының қажетті шаралары туралы хабарлау;
3) емдеуді уақытында бастау үшін АИТВ инфекциясының
профилактикасы саласындағы қызметті жүзеге асыратын мемлекеттік
денсаулық сақтау ұйымында диспансерлік есепке тұру қажеттілігі
туралы ақпараттандыру;
4) денсаулық сақтау, үкіметтік емес ұйымдарда қосымша
медициналық-әлеуметтік көмек алу мүмкіндігі туралы қажеттілікті
бағалау мен ұсынымдар;

13.

5) өз денсаулығын және айналасындағылардың денсаулығын сақтауға
бағытталған сақтық шараларын сақтау қажеттілігі туралы жазбаша
нысанда хабардар ету, сондай-ақ емделуден жалтарғаны және басқа
адамдарды жұқтырғаны үшін әкімшілік және қылмыстық
жауапкершілік туралы ескерту;
6) серіктесті (серіктестерді) тестілеуге қатысты профилактика
нұсқалары мен ұсынымдар;
7) тест нәтижелерінің және кез келген ақпараттың құпиялылық
кепілдігі;
8) пациенттің Кодекстің 7-бабының 31) тармақшасына сәйкес
бекітілген нысан бойынша АИТВ инфекциясын жұқтырған адаммен
құпия әңгімелесу парағына қол қоюы.
32. АИТВ-ға тестілеудің оң нәтижесі болған кезде, адамнан дербес
деректерді электрондық бақылау жүйесіне енгізуге жазбаша
ақпараттандырылған келісімі алынады. Электрондық бақылау
жүйесіне дербес деректерді енгізуден бас тартқан кезде ИБ нөмірі мен
күні, аты-жөні, туған күні, эпидемиологиялық анамнез деректері
енгізіледі.

14. Стигма, Дискриминацияға жол берілмейді!

АИТВ инфекциясымен өмір сүруші адамдарды оқшаулауға,
шеттетуге, таңбалауға ешқандай негіз жоқ. Керісінше, біздің көмегіміз
бен қолдауымызға мұқтаж. Біздің еліміздің заңнамалары барлық
азаматтардың АИТВ жұқпасына ерікті, құпия түрде тексеріліп, ем
қабылдауын қамтамасыз етеді.
2-параграф. АИТВ инфекциясын жұқтырған адамдарға медициналықәлеуметтік көмек көрсету
160-бап. АИТВ инфекциясын жұқтырған адамдарға медициналық көмек
көрсету
161-бап. АИТВ инфекциясын жұқтырған адамдарды әлеуметтік және
құқықтық қорғау
162-бап. АИТВ инфекциясына зерттеліп-қаралу

15. Медициналық ұйымдарда жиі кездесетін стигма және дискриминация

Өсек (12,0%),
Физикалық байланыстан аулақ болу (11,2%)
Науқастың келісімінсіз АИТВ статусын айту (9,6%)
АИТВ мәртебесіне байланысты ауызша ар намысын
таптау (7,3%)
АИТВ мәртебесіне байланысты медициналық қызмет
көрсетуден бас тарту (6,5%,)
АИТВ мәртебесіне байланысты стоматологиялық
қызмет көрсетуден бас тарту(3,7%)
АИТВ-мен өмір сүретін әйелдерге қатысты стигма
мен кемсітушілік ерлерге қарағанда 2 есе жоғары.

16. АИТВ инфекциясының бар-жоғына міндетті құпия медициналық зерттеп-қарау қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Денсаулық
сақтау министрінің 2020 жылғы 27
қарашадағы № ҚР ДСМ-211/2020
бұйрығы

17. МКБ-10 кодтарына сәйкес АИТВ-ға тестілеуге арналған клиникалық көрсеткіштер

1.
айдан аса уақыт
аралығында екі немесе одан да
көп лимфа түйіндердің үлкеюі,
персистирленген,
жайылған
лимфаденопатия.
1
R59 Увеличение лимфатических
узлов

18.

2) Түсіндіруге болмайтын ауыр
кахексия немесе стандартты емдеуді
нашар қабылдайтын (балаларда),
тамақтанудың айқын бұзылулары,
түсініксіз 10% және одан да артық
салмақ жоғалту
R.64 Кахексия
E.43 Тяжелая белково-энергетическая
недостаточность неуточненная
R.53 Недомогание и утомляемость

19.

3) Этиологиясы белгісіз қызба (тұрақты
немесе бір айдан аса уақыт бойы қайталанған);
R.50 Лихорадка неясного происхождения
И другие длительно лихорадящие пациенты
4) 14 тәулік және одан да астам уақыт ішіндегі
(балалардағы) ұзақтығы бір айдан асатын созылмалы диарея;
А 09.0 Другие и неуточненные гастроэнтериты и колиты
инфекционного происхождения
И другие длительные диареи

20.

5) Себорейлік дерматит, қышымалы
папулездік бөртпе (балаларда);
L 21 Себорейный дерматит ,
L 21.8 Другой себорейный дерматит,
L 21.9 Себорейный дерматит
неуточненный

21.

6) Ангулярлық хейлит
К.13.0 Болезни губ

22.

7) Жоғарғы тыныс алу жолдарының
қайталанатын инфекциясы (синусит,
ортаңғы отит, фарингит, трахеит,
бронхит);
J 32.8 Хронический синусит
Н.65, Н.66, Н67 – Хронический средний
отит
Н.70 Мастоидит
J31.2. Хронический фарингит
J 37.1 Хронический ларинготрахеит
J42.Хронический бронхит

23.

8) Белдік теміреткі
B02. Опоясывающий лишай

24.

9) Кез келген шашыраңшы эндемиялық микоз,
терең микоздар (кокцидиоидоз, өкпеден тыс
криптококкоз (криптококктық менингит),
споротрихоз, аспергиллез, изоспороз, өкпеден
тыс
гистоплазмоз,
стронгилоидоз,
актиномикоз және басқалар);
B.45(0-9) Криптококкоз
A.07.3 Изоспороз
B.39 Гистоплазмоз
B.44 Аспергиллез
B.78 Стронгилоидоз
B.42 Споротрихоз
B.48 Другие микозы,неклассифицированные
в других рубриках
B.38 Кокцидиоидомикоз
А42 Актиномикоз

25.

10) Өкпе және өкпеден тыс туберкулез,
оның
ішінде
перифериялық
лимфотүйіндердің туберкулезінен басқа,
атипті
микобактериялары
тудырған
диссеминирленген инфекция диагнозы
қойылған кезде және одан әрі АИТВ
инфекциясына зерттеп-қарау әрбір 6 ай
сайын жүргізіледі;
А15Туберкулез
легких,
подтвержденный бактериоскопически
с наличием или отсутствием роста
культуры
A16 Туберкулез органов дыхания, не
подтвержденный бактериологически
или гистологически
A17†Туберкулез нервной системы
A18 Туберкулез других органов
A19 Милиарный туберкулез

26.

11)
ауыз
қуысының
түкті
лейкоплакиясы,
қызыл иектің сызықтық эритемасы;
К.13.2 Лейкоплакия и другие
изменения эпителия полости рта
К.13.3 Волосатая лейкоплакия
К.13.4 Гранулема и
гранулемоподобные поражения
слизистой оболочки полости рта
L.51 Эритема многоформная

27.

12) Әдеттегі емдеуге көнбейтін ауыр
созылмалы қайталанатын пневмония
және созылмалы бронхиттер (жыл
бойы екі және одан көп реттік
жиілікпен), симптомы жоқ және
клиникалық айқын лимфоидтық
интерстициальдық пневмония;
J.42; Хронический бронхит
неуточненный
J.41, Простой и слизисто- гнойный
простой бронхит
J.17.3 Пневмония при паразитарных
болезнях
J.17.2 Пневмония при микозах

28.

13) Сепсис, ішкі ағзалардың созылмалы және
қайталанатын
іріңді-бактериялық
аурулары
(пневмония,
плевра
эмпиемасы,
менингит,
менингоэнцефалиттер, сүйек және буындардың
инфекциясы, іріңді миозит сальмонеллездік
септицемия (Salmonella tiphi басқа), стоматиттер,
гингивиттер, периодонтиттер және басқалар);
А 02,1 Сальмонелезная септициемия
А 40 Стрептококковая септицемия
А 41 Другая септициемия,
А42,7 Актиномикозная септициемия,
G00-G0.9 Воспалительные болезни
центральной нервной системы (менингиты)
G04.0 Острый диссеминированный энцефалит
М86(0-9) Остеомиелит
J 86 Пиоторакс
К 12.1 Другие формы стоматита,
К05 (0—1) Гингивит и болезни пародонта
К04-5 Хронический апикальный периодонтит

29.

14) Пневмоцистік пневмония;
В.59.
15) Ішкі ағзаларды зақымдайтын және тері
мен шырышты қабықтарды, оның ішінде
көзді созылмалы (бір айдан аса)
зақымдайтын, қарапайым ұшықтың
вирусы тудырған инфекциялар;
В.00 (0-9)
Вирусные инфекции,
характеризующиеся поражением кожи и
слизистых оболочек

30.

16) Кардиомиопатия;
I42 Кардиомиопатия
17) Нефропатия; (Бүйректің басқа
тубулоинтерстициальды аурулары
N15 Другие тубулоинтерстициальные
болезни почек
18) Этиологиясы белгісіз энцефалопатия;
G93.4 Энцефалопатия неуточненная

31.

19) Үдемелі мультифокальдық
лейкоэнцефалопатия;
A81.2 Прогрессирующая много очаговая
лейкоэнцефалопатия
20) Капоши саркомасы
С 46. (0-9) Саркома Капоши
21) ісіктер, оның ішінде лимфома (бас
миының)
немесе
В-жасушалы
лимфома
С00- D.48
Все злокачественные новообразования

32.

23)
Өңештің,
бронхының,
кеңірдектің, өкпенің, шырышты
қабықтың, ауыз қуысының және
мұрынның кандидозы;
B37.0 Кандидозный стоматит
В37.1 Легочный кандидоз
В37.2 Кандидоз кожи и ногтей
В37.5 Кандидозный менингит
В37.6 Кандидозный эндокардит
В37.7 Кандидозная септицемия
В37.8 Кандидоз других локализаций
В37.9 Кандидоз неуточненный

33.

22)Орталық нерв жүйесінің
токсоплазмозы;
B58(0-9) Токсоплазмоз
24) Атипті микобактериялар тудырған
диссеминирленген инфекция;
A31(0-9) Инфекции, вызванные
другими микобактериями
A31.0 Легочная инфекция, вызванная
Mycobacterium
A31.1 Кожная инфекция, вызванная
Mycobacterium
A31.8 Другие инфекции, вызванные
Mycobacterium
A31.9 Инфекция, вызванная
Mycobacterium, неуточненная

34.

25) Этиологиясы белгісіз кахексия;
R64 Кахексия
26) Қарапайым емдеуге келмейтін
созылмалы қайталанатын
пиодермия;
L08.0 Пиодермия

35.

27) Әйелдердің жыныс мүшесі
аумағының этиологиясы белгісіз ауыр
созылмалы
N71.1 Хроническая воспалительная
болезнь матки
N73.3 Острый тазовый перитонит у
женщин
N73.4 Хронический тазовый
перитонит у женщин
N73.9 Воспалительные болезни
женских тазовых органов
N88 Лейкоплакия шейки матки
28) Әйелдердің жыныс мүшелерінің
инвазивтік ісіктері;
D25 Лейомиома матки,
D27 Другиеновообразованияяичника,
D28 Доброкачественные
новообразования, других и
неуточненных женских половых
органов

36.

29) Ауру басталғаннан кейін 3
айдан соң мононуклеоз
B27 Инфекционный мононуклеоз

37.

30) Жыныстық жолмен берілетін
инфекциялар
(мерез,
хламидиоз, трихомониаз, соз,
гениталдық ұшық, вирусты
папилломатоз және басқалар);
A50- A64 Инфекции,
передающиеся
преимущественно половым
путем
А50-53Сифилис
А54 Гонококковая инфекция
А56 другие хламидийные
болезни, передающие половым
путем
А59 Трихомониаз
А60 Аногенетальная
герпетическая инфекция
А 64 Болезни, передающие
половым путем ,неуточненные

38.

31) В және С вирусты гепатиттері
B16 - B19
В16 Острый гепатит В
В17 Другие острые вирусные
гепатиты
В18 Хронический вирусный
гепатит (В и Д, С)
В19 Вирусный гепатит
неуточненный

39.

32) Ауқымды сулы кондиломалар
A63.0 Аногенитальные
(венерические) бородавки
33) Жайылған бөртпелері бар
контагиоздық моллюск, ірі
шорланған контагиоздық
моллюск;
B08.1 Контагиозный моллюск

40.

34) Бұрын дені сау болған адамдардағы алғашқы жарыместік;
F03 Деменция неуточненная
35) Жүйелі түрде қан және оның компоненттерін құйдыратын,
гемофилиямен және басқа да аурулармен ауыратын науқастар;
После переливания крови
D66 Наследственный дефицит фактора VIII
36) Жайылған цитомегаловирустық инфекция.
B25(0-9) Цитомегаловирусная болезнь

41. Эпидемиологиялық көрсетілімдер бойынша АИТВ инфекциясының болуына зерттеп-қарау жүргізіледі

1) ағзалардың (ағзаның бір бөлігінің) және (немесе) тіндердің (тіннің
бөлігінің), жыныстық жасушалардың донорларына – АИТВ инфекциясына
зерттеп-қарау күнінен бастап трансплантаттау мақсатында биологиялық
материалды алып қою операциясына немесе транспланттау рәсіміне, қосалқы
репродуктивтік технологияға дейін күнтізбелік 10 күннен аспайтын мерзімде
жүзеге асырылады. Донорлық қанның, оның компоненттерінің үлгілері
"Донорларды медициналық куәландыруға, медициналық қолдану үшін қан
өнімдерін өндіру кезіндегі қауіпсіздік пен сапаға қойылатын талаптарды
бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020
жылғы 2 қазандағы № ҚР ДСМ-113/2020 бұйрығына (Нормативтік құқықтық
актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21362 болып тіркелген) сәйкес
АИТВ инфекциясына зерттеп қаралады;
1) 108.1 кіші коды - қан және оның компоненттері дайындалған, тексерілген
донорлар .
2) 108.2 кіші коды – жыныстық жасушалар (ұрық, ооциттер) және эмбриондар
дайындалған, тексерілген донорлар .
3) 108.3 кіші коды – трансплантация үшін ағзалары, тіндері, фетальдық және
дің жасушалары алынған, тексерілген донорлар с.

42.

2) биологиялық материал реципиенттеріне – АИТВ инфекциясына зерттеп-қарау
күнінен бастап донорлық биологиялық материалды трансплантаттауға немесе
гемотрансфузияға дейін күнтізбелік 10 күннен аспайтын мерзімде және одан кейін
1 және 3 айдан кейін қайта. Реципиенттерді АИТВ инфекциясына тексеру күні 1
және 3 айдан кейін стационарлық жағдайда емдеу аяқталғаннан кейін көшірме
эпикризінде көрсетіледі. Егер пациент бір емдеуге жатқызу ішінде бірнеше рет
гемотрансфузия алған жағдайда, онда АИТВ-ға тексеру бірінші гемотрансфузия
алдында және курс аяқталғаннан кейін 1 және 3 айдан кейін жүргізіледі. Тұрақты
гемотрансфузия алатын, ұзақ мерзімді қан ауруы бар адамдар диагноз қойылған
кезде және одан әрі әрбір 6 ай сайын АИТВ инфекциясына тексерілуге жатады.
Биологиялық материал реципиенттерін тексеру АИТВ инфекциясының
профилактикасы саласындағы қызметті жүзеге асыратын денсаулық сақтау
ұйымдарында жүргізіледі;
1) 110.1 кіші коды - гемотрансфузияға дейін немесе органдардың, тіндердің,
жыныстық, фетальдық және дің жасушаларының трансплантациясына дейін
тексерілген адамдар;
2) 110.2 кіші коды – гемотрансфузиядан кейін немесе органдардың,
тіндердің, жыныстық, фетальдық және діңгектік жасушалардың
трансплантациясынан кейін, 1 айдан кейін тексерілген реципиенттер.
3) 110.3 кіші коды - гемотрансфузиядан кейін немесе органдардың,
тіндердің, жыныстық, фетальдық және дің жасушаларының
трансплантациясынан кейін, 3 айдан кейін тексерілген реципиенттер.

43.

3) Гемодиализдегі адамдарға - әрбір 6 ай сайын;
124-код - Жоғарыда аталған кодтардың біріне де жатпайтын, тексерілген
адамдар
4) АИТВ жұқтырған жыныстық серіктестерге және инъекциялық
есірткіні бірлесіп қолданатын серіктестерге - ИФТ әдісімен немесе экспресс
тесттермен серіктесте АИТВ инфекциясы анықталған кезде бір рет және одан
әрі, жалғасып жатқан байланыс кезінде – жылына 2 рет;
1) 101.1 кіші коды - АИТВ-жұқтырған науқастармен бұрын жыныстық
қатынаста болған, тексерілген адамдар
2) 101.2 кіші коды – Иньекциялық есірткіні АИТВ-жұқтырған
науқастармен бірге тұтынатын, тексерілген адамдар

44.

5) Денсаулық сақтау ұйымдарына медициналық көмекке жүгінген
кезде халықтың негізгі топтарына; инъекциялық есірткіні
тұтынатын адамдарға (бұдан әрі – ИЕТ) – психикалық денсаулық
саласында медициналық көмек көрсететін ұйымдарда есепке қою
кезінде және бұдан әрі – жылына 2 рет; психикалық денсаулық
саласында
медициналық
көмек
көрсететін
ұйымдарда
стационарлық жағдайларда емделуге немесе оңалтуға жіберілген
немесе түскен кезде – соңғы тестілеу күніне қарамастан;
1) 102.1 кіші коды – нарколог дәрігерде есепке алу кезінде
тексерілген ИЕТА;
2) 102.2 кіші коды - нарколог дәрігерде есепте тұратын ИЕТА;
3) 102.3 кіші коды - профилактикалық бағдарламаларға (сенім
пункттеріне, достық кабинеттеріне, ҮЕҰ-ға) өтініш білдірген
ИЕТА;

45.

6) Тергеу изоляторлары мен қылмыстық-атқару жүйесі
мекемелеріне келіп түскен кезде қамауға алынған және
сотталған адамдарға жоғарыда көрсетілген мекемелерге келіп
түскеннен кейін 6 айдан соң, босатылар алдында, қалауы
бойынша тергеу изоляторында немесе қылмыстық-атқару
жүйесі мекемесінде ұстау кезеңінде, АИТВ жұқтырған адаммен
жыныстық немесе парентералдық қатынаста болған кезде;
1) 112.1 кіші коды – ТИ-ға түскенде тексерілген,
тергеудегі қамауға алынғандар саны;
2) 112.2 кіші коды – ТИ-ға түскен мезгілден 6 айдан
кейін тексерілген, тергеудегі қамауға алынғандар саны;
3) 112.3 кіші коды –ТМ-ге түскенде тексерілген,
сотталғандар саны;
4) 112.4 кіші коды – ТМ-ге түскен мезгілден 6 ай және
артық айдан кейін және мекемеде болған кезеңде қалауы
бойынша тексерілген, сотталғандар саны;
5) 112.5 кіші коды – пенитенциарлы мекемелерден
босану алдында тексерілген, сотталған адамдар саны.

46.

7) осы Қағидалардың 28-37-тармақтарына сәйкес туғаннан бастап 18 айға дейінгі
балаларда АИТВ инфекциясының диагностикасын жүргізу тәртібіне сәйкес АИТВжұқтырған аналардан, АИТВ-мәртебесі белгіленбеген аналардан туған балаларға;
28. АИТВ жұқтырған аналардан туған балаларды алғашқы тексеру туғаннан бастап
48 сағатқа дейінгі жастағы АИТВ-ның провирустық ДНК (бұдан әрі – АИТВ пДНҚ)
болуына ПТР әдісімен жүргізіледі. Эпидемиологиялық көрсетілімдер бойынша 18 айға
дейінгі балаларды тексеру кезінде ПТР әдісімен алғашқы тексеру жасына қарамастан
эпидемиологиялық көрсетілімдер туындаған кезде жүргізіледі. Зерттеуге арналған
биоматериал (капиллярлық қанның құрғақ тамшысының (бұдан әрі – КҚҚТ) үлгісі
немесе көлемі кемінде 1 мл этилендиаминтетерасірке қышқылы (бұдан әрі - ЭДТА) бар
жаңа алынған қан) РМДСҰ зертханасына жіберіледі. Кіндіктен алынған қанға зерттеу
жүргізілмейді.
29. 48 сағатқа дейінгі жаста теріс нәтиже алған кезде ПТР (АИТВ пДНҚ) әдісімен
екінші зерттеу 6 апта жасында жүргізіледі. Биоматериал үлгісі (ЭДТА-дан немесе
КҚҚТ-ден алынған жаңа алынған қан) РМДСҰ зертханасына жіберіледі.
30. 6 аптада теріс нәтиже алған кезде АИТВ инфекциясының профилактикасы
саласындағы қызметті жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымының маманымен бірге
педиатр дәрігер медициналық-санитариялық алғашқы көмек ұйымында баланың жайкүйіне ай сайын клиникалық бақылау жүргізеді.
31. ПТР әдісімен АИТВ пДНҚ болуына үшінші зерттеу балада АИТВинфекциясының клиникалық көрсетілімдері болмаған кезде 9 айлығында жүргізіледі.
АИТВ-инфекциясының клиникалық симптомдары болған кезде жасына қарамастан
АИТВ пДНҚ анықтауға қосымша зерттеу жүргізіледі.
122-код – АИТВ-жұқтырған аналардан туылған,
тексерілген балалар.

47.

8) медициналық манипуляцияларды орындау кезінде зақымданған немесе
зақымданбаған теріге, шырышты қабықтарға, жарақаттарға (дезинфекциялық
өңдеуден өтпеген медициналық құралмен тері жабындарын инъекциялау, кесу),
инфекцияланған материалдың немесе биологиялық субстраттардың түсуіне
байланысты авариялық жағдай салдарынан зардап шеккен адамдарға,
медициналық манипуляцияларды орындау кезінде және жыныстық қатынас
кезінде және байланыс болған сәттегі басқа да жағдайларда және одан әрі
байланыс болған күннен бастап 1 және 3 айдан кейін жұқтыру қаупіне ұшыраған
адамдарға. АИТВ инфекциясының әлеуетті көздері болып табылатын адамдар
авариялық жағдайды тіркеу кезінде бір рет АИТВ инфекциясына экспресс
тесттермен тексеріледі. Авариялық жағдайда зардап шеккендер авария болған
кезде экспресс тесттермен және ИФТ немесе ИХЛТ әдісімен авариядан кейін 1
және 3 айдан кейін тексеруден өтеді. Барлық авариялық жағдайлар № ҚР ДСМ175/2020 бұйрығына сәйкес бекітілген № 049/е нысаны бойынша медициналық
манипуляциялар жүргізу кезінде авариялық жағдайларды тіркеу журналында
тіркеледі;
107. 1 кіші коды – ЖКП жүргізілуіне қармастан, апаттық ахуалдар кезінде
тексерілген, медицина қызметкерлер;
107. 2 кіші коды - ЖКП жүргізілуіне қармастан, апаттық ахуалдар кезінде
тексерілген басқа адамдар.

48.

9) Жұмысқа орналасу кезінде және одан әрі жылына 1 рет
медициналық тексеруден өту кезінде диагностика мен
емдеудің
инвазиялық
әдістерін
жүргізген
медицина
қызметкерлеріне, денсаулық сақтау саласындағы білім беру
ұйымдарының, оның ішінде техникалық және кәсіптік білім
беру, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдарының және
жоғарғы оқу орындарының студенттеріне жылына 1 рет;
120-код – жұмысқа келгенде және ары қарай жылына 1 рет
тексерілген қан қызметі, хирургиялық, гинекологиялық,
акушерлік, гематологиялық, стоматологиялық бейіндегі
медицина қызметкерлері және инвазивті диагностикалау
және емдеу әдістері, гемодиализбен айналысатын
медицина
қызметкерлер,
вирусологиялық,
бактериологиялық, клиникалық, иммунологиялық және
паразитологиялық зертхана қызметкерлері.

49.

10) Әскери оқу орындарының талапкерлерін қоса алғанда,
мемлекеттік авиация және аумқатық қорғаныс саласындағы
уәкілетті органның бөлімшелерінде, ішкі істер, ұлттық
қауіпсіздік органдарында, Қазақстан Республикасының
басқа да әскерлері мен әскери құралымдарында әскери
қызметшілерге, сондай-ақ келісімшарт және әскерге шақыру
бойынша әскери қызметке кіретіндерге;
111.1 кіші коды – Қорғаныс министрлігінің бөлімшелерінде, ІІМ, ҰҚК,
ТЖ және басқа әскери және ҚР әскери құрылымдарында
тексерілген әскери қызметкерлердің саны;

50.

11) жүкті әйелдерге:
екі рет – жүктілік бойынша және 28-30 апта мерзімінде есепке қою кезінде;
аборт, өздігінен түсік тастау немесе қатып қалған жүктілік жағдайында жүктілікті
тоқтатар алдында;
АИТВ инфекциясына екі рет зерттеп-қарау нәтижесіз босандыру ұйымдарына
түскендерге;
бір рет тексерілгендерге - босануға түскенге дейін 3 аптадан астам;
босандыру ұйымынан тыс босанған әйелдер;
негізгі топтарға жататындар;
АИТВ-оң жыныстық серіктесі немесе инъекциялық есірткіні қолданатын серіктесі
бар;
1) 109.1 кіші коды – жүктілік мерзіміне байланыссыз әйелдер
консультациясында есепке қою кезінде, тексерілген жүкті әйелдер
( бірінші тест);
2) 109.2 кіші коды – үшінші триместрде АИТВ-ға екінші тест өткізу
кезінде, тексерілген жүкті әйелдер;
3) 109.3 кіші коды – босандыратын ұйымға АИТВ инфекциясына
тексеру нәтижелерінсіз келіп түскен, босануға келіп түскенге дейін – 3
апта бұрын АИТВ инфекциясына бір рет тексерілген жүкті
әйелдердің, босандыратын ұйымнан тыс босанған әйелдер;
4) 109.4 кіші коды - жүктілікті сақтамаған (баланы алдырту, түсік
тастау), тексерілген жүкті әйелдер.
200.3 код – тексерілген жүкті әйелдер.( Шетел азаматшасы)

51.

12) Прокуратура, тергеу органдарының және (немесе) соттың
сұрау салулары негізінде адамдарға;
22. 118-код - УҰИ, КТБО-да ұсталатын, қабылдаумекемелерінде реттеу тексерілген адамдар.
13) Жүкті әйелді есепке қою кезінде жүкті әйелдің жыныстық
серіктестеріне бір рет;
124-код - Жоғарыда аталған кодтардың біріне де жатпайтын,
тексерілген адамдар.
14) Нозокомиалды ошақтағы адамдарға: егер денсаулық сақтау
ұйымынан шығарылғаннан кейін 3 айдан астам уақыт өтсе,
байланыста болғандар АИТВ инфекциясының болуына бір
реттік зерттеп-қараудан өтеді және теріс нәтиже кезінде
бақылау тоқтатылады

52.

12) Прокуратура, тергеу органдарының және (немесе) соттың
сұрау салулары негізінде адамдарға;
22. 118-код - УҰИ, КТБО-да ұсталатын, қабылдаумекемелерінде реттеу тексерілген адамдар.
13) Жүкті әйелді есепке қою кезінде жүкті әйелдің жыныстық
серіктестеріне бір рет;
124-код - Жоғарыда аталған кодтардың біріне де жатпайтын,
тексерілген адамдар.
14) Нозокомиалды ошақтағы адамдарға: егер денсаулық сақтау
ұйымынан шығарылғаннан кейін 3 айдан астам уақыт өтсе,
байланыста болғандар АИТВ инфекциясының болуына бір
реттік зерттеп-қараудан өтеді және теріс нәтиже кезінде
бақылау тоқтатылады

53.

15) 16 жасқа дейінгі балаларға анада АИТВ инфекциясы
анықталған кезде 16 жасқа дейінгі балаларда АИТВ
инфекциясы анықталған кезде, босанғаннан кейінгі кезеңде
емшек сүтімен қоректендіру кезінде баланы жұқтыру қаупі
бар әйелді жұқтыру жағдайларын анықтау үшін.
1)106.1 кіші коды - эпидемиологиялық тексеру кезінде
тексерілген ересек адамдар;
2) 106.2 кіші коды - эпидемиологиялық тексеру кезінде
тексерілген балалар.

54. Р24 вирустық антигенін және бірінші және екінші үлгідегі АИТВ-ға антиденелерді анықтайтын экспресс тестпен АИТВ инфекциясының

1) Босануға АИТВ инфекциясына екі рет зерт-теп-қарау
нәтижесіз түскен; босануға түскенге дейін бір рет немесе үш
аптадан астам зерттеп-қаралған; негізгі топтарға жататын;
АИТВ-оң жыныстық серіктесі немесе инъекциялық есірткі
пайдаланатын серіктесі бар немесе ме-дициналық мекемеден
тыс босанған, кейін осы Қағидалардың 6-20-тармақтарына
сәйкес ересектер мен 18 айдан асқан балаларда АИТВ
инфекциясының диагностикасын жүргізу тәртібіне сәйкес ИФТда немесе ИХЛТ-да немесе ЭХЛТ-да қан үлгісін зерт-тейтін
жүкті әйелдерге;
2) АИТВ мәртебесін айқындау, тәуекел дәрежесін бағалау
және байланыстан кейінгі антиретровирустық профилактиканы
тағайындау мақсатында апат жағдайында зардап шеккендерге
және адамдарға – апат кезінде ықтимал жұқтыру көздеріне;

55.

3) АИТВ инфекциясының профилактикасы саласындағы
қызметті жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдарына
жүгінген кезде халықтың негізгі топтарына. Үкіметтік емес
ұйымдарда қызылиек жанындағы сұйықтық бойынша тестті
пайдалана отырып зерттеп-қарау жүргізіледі. Қауіп
факторлары болған жағдайда, зерттеп-қаралушыға 3 айдан
кейін қайта тексеруден өту ұсынылады;
4) Белгілі бір тұрғылықты жері жоқ және (немесе) жеке
басын куәландыратын құжаттары жоқ, оның ішінде
стационар жағдайларында емделуге, АИТВ-ға экспресс
тестілеу әдісімен шұғыл медициналық көмекке түсетін
адамдарға.
Экспресс
тестілеу
нәтижесі
науқастың
стационарлық картасына енгізіледі. Экспресс тесттің оң
нәтижесі кезінде ақпарат одан әрі жұмыс істеу үшін АИТВ
инфекциясының профилактикасы саласындағы қызметті
жүзеге асыратын аумақтық денсаулық сақтау ұйымына
жіберіледі;

56.

5) АИТВ жұқтырған жыныстық серіктестерге және инъекциялық
есірткіні бірлесіп қабылдайтын серіктестерге. Экспресс тесттің
оң нәтижесі кезінде жеке басын куәландыратын құжатты немесе
цифрлық құжаттар сервисінен электрондық құжатты көрсете
отырып, ИФТ немесе ИХЛТ немесе ЭХЛТ-да растайтын
зерттеулер жүргізіледі.
6) капиллярлық экспресс тесттерді немесе қызылиек жанындағы
сұйықтық бойынша тесттерді қолдана отырып, психикалық денсаулықты қорғау саласында медициналық-әлеуметтік көмек
көрсететін медициналық ұйымдарға немесе медициналықсанитариялық
алғашқы
көмек
ұйымдарында
дәрігернаркологтарға жүгінген кезде ИЕТ-ға;
7) әрбір 6 айдан кейін осы Қағидалардың 6-20-тармақтарына
сәйкес ересектер мен 18 айдан асқан балаларда АИТВ
инфекциясы-ның диагностикасын жүргізу тәртібіне сәйкес ИФТ
немесе ИХЛТ немесе ЭХЛТ-дағы қан үлгісін кейіннен зерттей
отырып, АИТВ инфекциясының профилактикасы сала-сындағы
қызметті жүзеге асыратын мемле-кеттік денсаулық сақтау
ұйымдарында зерт-ханалық зерттеу жүргізу мүмкін болмаған
кезде
гемодиализ
орталықтары
мен
бөлім-шелерінің
пациенттеріне;

57.

8) Клиникалық-эпидемиологиялық айғақтар бойынша
инвазивтік ем-шаралар алу үшін амбулаториялық бейіндегі
медициналық ұйымдарға жүгінген кезде адамдарға;
9) Жүкті әйелді есепке қою кезінде жүкті әйелдің
жыныстық серіктестеріне бір рет;
10) Биомінез құлықтық зерттеулерге қатысушыларға,
оның ішінде халықтың негізгі топтары арасында таралуына
эпидемиологиялық бақылау жүргізу кезінде;
11) АИТВ инфекциясының алдын алу бойынша халық
арасында
жүргізілетін
іс-шаралар
мен
акцияларға
қатысушыларға;
12) Жастар денсаулық орталықтарына жылына 1 рет
жүгінген кезде 16-дан 29 жасқа дейінгі жастарға.
13) Қабылдау-тарату орындарына, арнайы қабылдау
орындарына, белгілі бір тұрғылықты жері жоқ адамдарға
арналған әлеуметтік бейімдеу орталықтарына, кәмелетке
толмағандарды бейімдеу орталықтарына түскен кездегі
адамдарға.

58.

41. 16 жас және одан асқан кәмелетке толмағандарды АИТВинфекциясына ерікті түрде медициналық құпия зерттеп-қарау олардың
қалауы бойынша, әрекетке қабілетсіз адамдарды – олардың заңды
өкілдерінің келісімімен, Кодекстің 78-бабының 2-тармағына сәйкес
жүргізіледі. АИТВ-инфекциясы 18 жасқа дейінгі АИТВ жұқтырған
адам анықталған жағдайда оның ата-анасы немесе заңды өкілдері
хабардар етіледі.
42. Шетелдік дипломатиялық өкілдіктердің қызметкерлері,
шетелдік консулдық мекемелердің жұмыскерлері және Қазақстан
Республикасының аумағында артықшылықтар мен иммунитеттерді
пайдаланатын өзге де адамдар Кодекстің 162-бабының 4тармағына сәйкес өздерінің келсімімен ғана АИТВ-инфекциясының
бар-жоғына зерттеп-қаралудан өтеді.
43. Экспресс тестілеу нәтижелері стационарлық пациенттің
электрондық медициналық картасына немесе амбулаториялық
пациенттің медициналық картасына деректерді енгізе отырып,
экспресс тестілеу әдісімен АИТВ-ға зерттеулерді тіркеу журналында
тіркеледі. Медициналық емес ұйымда экспресс әдіспен зерттеліпқаралған адамдар (үкіметтік емес ұйымдар, зерттеулер немесе
акциялар
жүргізген
кезде,
жасырын
түрде)
осы
Қағидаларға қосымшаға сәйкес АИТВ-ға зерттеулерді экспресс
тестілеу әдісімен тіркеу журналында тіркеледі.

59. Экспресс тестілеу әдісімен АИТВ-ға зерттеулерді тіркеу журналы ________жылғы " " ________басталды _ _______жылғы " "

Тіркеу
№
1
БСК**/
Тегі, аты,
әкесінің
аты (бар
болған
жағдайда)
2
Туған жыныс Зерттепкүні
ы
қарау
коды
3
4
5
Экспресс
ЗерттепЗерттеуге
Экспресс тест
тест серия
қаралу
арналған
зерттеу
немесе лот күні мен
материал
нәтижесі (оң
атауы,
уақыты (сарысу, плазма, немесе теріс
жарамдылы
қан, қызылиек
немесе
қ мерзімі
жанындағы
валидті емес
сұйықтық
(сілекей)
6
7
8
9
Зерттеу ИФТ немесе ИХЛТ
немесе ЭХЛТ әдісімен
Тіркеу №
Талдау
жасау
күні
нәтиже
10
11
12
Экспресс
тест
жүргізеті
н
қызметке
рдің тегі
(анық)
Экспресс
тест
жүргізеті
н
қызметке
рдің
қолы
13
14

60.

ЖИТС-тің алдын алу және оған қарсы күрес
жөніндегі республикалық орталықтың директоры
Б.С.Байсеркиннің 22.07.2015 ж №39
Медициналық мекемелердің эпидемиологтары
үшін
Әдістемелік ұсынымы

61. Апатты жағдай – зақымдалған/зақымдалмаған теріге, шырышты қабатқа немесе жарақат алғанда жұқпасы бар материалдың немесе басқа

62.

АИТВ ИНФЕКЦИЯСЫНЫҢ НОЗОКОМИАЛЬДЫ
ТАРАЛУЫ
НОЗОКОМИАЛЬНАЯ ТРАНСМИССИЯ –
Медициналық іс-шараға байланысты жұқтыру (апаттық жағдай)
Апаттық жағдай – бұл
медицина қызметкерінің
терісіне, шырышты
қабаттарына қан мен басқа да
биологиялық сұйықтықтардың
түсуі, сондай-ақ медициналық
процедуралар кезінде
(инъекция, кесу және т.б.)
олардың жарақаттануы.
Травматикалық
жарақаттардың үлесі 70%дан асады.
Теріні құралдармен кесіп
алғанда немесе тіліп алғанда
АИТВ-ны АИТВ-мен ласталған
қанмен жұқтыру мүмкіндігі 0,3
пайыз құрайды.
Инфекцияның ең жоғары жұғу
қаупі инъекция кезінде : үлкен
диаметрлі инемен; тамырда
немесе артерияда болған
инемен; қан бар құралмен
зақымдалған кезде байқалады.
науқастан науқасқа
(ластанған ерітінділер, стерильді
емес құралдар арқылы)
медицина
қызметкерінен
науқасқа
науқастан
медициналық
қызметкерге
Апаттық жағдайлар кезінде әртүрлі вирустармен
жұқтыру қаупі
Вирусты гепатит С
5 -7%
Вирусты гепатит В
10-30%
АИТВ -инфекция
0,3-0,6%
Белгілі бір апаттық жағдайда АИТВ жұқтыру қаупі
Инемен
Кесіп алу
Көздің шырышты қабатына
түсу
Зақымдалған
теріге
түсу
кезінде
0,3%
0,3-1%
0,09%
0,1%
62

63.

АИТВ- ИНФЕКЦИЯСЫНЫҢ АЛДЫН АЛУ
ШАРАЛАРЫ
МЕДИЦИНАЛЫҚ ҰЙЫМДАРДАҒЫ АПАТТЫҚ ЖАҒДАЙЛАРДЫҢ СЕБЕПТЕРІ - ТҮРЛІ
ЕМДЕУ
ЖӘНЕ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ МАНИПУЛЯЦИЯЛАР ҮШІН ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ
СТАНДАРТТАРДЫ
, СОНЫМЕН ҚАТАР ӨТКІР ҚҰРАЛДАРДЫ ЖОЮ КЕЗІНДЕ ЕРЕЖЕЛЕРДІ БҰЗУ.
1
2
3
емдеудиагностикалық
шаралардың
стандарттарын
әзірлеу
Апаттық жағдай
кезінде әрекет ету
алгоритмін құру
Апаттық жағдайлар
кезінде жұмыс
орындарында ескерту
парақшаларымен
қамтамасыз ету
ЖЕКЕ ҚОРҒАНЫШ ҚҰРАЛЫН ПАЙДАЛАНУ (ЖҚҚ, СИЗ)
(защита кожных покровов, глаз, рта и слизистых
оболочек от контакта с биологическими жидкостями)
АНТИРЕТРОВИРУСҚА ҚАРСЫ ДӘРІЛЕРДІҢ ҚОЛЖЕТІМДІ ҚОРЫ БОЛУ
ТӘУЛІК БОЙЫ
АИТВ-инфекциясының алдын алуға бағытталған қызметін үйлестіру үшін, әрбір
медициналық ұйымда бірінші басшының бұйрығымен жауапты адамды тағайындау
ұсынылады, (оның ішінде АРВП препараттарын тағайындау үшін)
63

64.

АПАТТЫҚ ЖАҒДАЙ КЕЗІНДЕГІ ІС-ҚИМЫЛ АЛГОРИТМІ
АПАТТЫҚ
ЖАҒДАЙ
СЕБЕПТЕР МЕН ЖАҒДАЙЛАРДЫ ТАЛДАУ ЖҮРГІЗУ,
ЖҰҚТЫРУ ДӘРЕЖЕСІН АНЫҚТАУ
БОЛҒАН ЖАҒДАЙ ТУРАЛЫ
МЕДИЦИНАЛЫҚ ҰЙЫМ БАСШЫСЫНА
ХАБАРЛАУ
ТЕСТКЕ ДЕЙІНГІ КЕҢЕС БЕРУ
АИТВ-на антиденелерді АНЫҚТАУ ҮШІН
ЭКСПРЕСС ТЕСТ ЖҮРГІЗУ
НАУҚАС (КЕЛІСІМІ БОЙЫНША)
МЕДИЦИНАЛЫҚ ҚЫЗМЕТКЕР
ЭТ ӘДІСІМЕН АИТВ ДИАГНОСТИКАЛАУ,
В және С вирустық гепатиттеріне тексеру
+
АРВП ДӘРІЛЕРІН ҚАБЫЛДАУ
қатынастан кейінгі профилактика үшін (2 сағат ішінде, 72 сағаттан кешіктірмей)
ТЕСТТЕН КЕЙІНГІ КЕҢЕС ЖҮРГІЗУ
ДИСПАНСЕРЛІК БАҚЫЛАУ
АПАТТЫҚ ЖАҒДАЙДЫ ТІРКЕУ
ЖҰҚПАЛАНҒАН
МАТЕРИАЛМЕН КӘСІБИ
ЖАНАСУ ТУРАЛЫ ЕСЕП
АПАТТЫҚ ЖАҒДАЙ
ЖУРНАЛЫНА ТІРКЕУ
(049/Е)
ЭПИД.
ТЕКСЕРУ
ЖҮРГІЗУ
64

65.

ӘМБЕБАП САҚТЫҚ ШАРАЛАРЫ (1)
ӘМБЕБАП САҚТЫҚ ШАРАЛАРЫ –
қанмен және басқа дене сұйықтықтарымен байланыс арқылы пациенттер мен медицина
қызметкерлері арасында инфекциялардың берілу қаупін азайтуға бағытталған,
инфекциялық бақылау шеңберіндегі іс - шаралар кешені,
Биологиялық
сұйықтықтар
теріңізге тиіп
кетсе,
қолғапты
немесе ЖҚҚ
шешкеннен
кейін
қолыңызды
ағынды сумен
және сабынмен
жуыңыз.(немес
е бір рет
қолданылатын
қағаз сүлгілер
немесе
антисептикалы
қ майлықтар)
қолданыңыз,
содан кейін
ластанған
жерлерді
шайыңыз.
Инесі бар бір
реттік
қолданылатын
шприцтер
алдын ала
шаюсыз,
дезинфекцияс
ыз,
бөлшектемей
және
деформациясы
з
пайдаланылған
нан кейін
қауіпсіз жинау
және жою үшін
контейнерлерг
е жиналады.
(ары қарай контейнерлер)
Ластанған
қайта
пайдалануға
болатын кесу
және тесу
аспаптары
дереу қатты,
ылғалға төзімді
жерге
орналастырыла
ды (төменгі
және бүйір
жақтары),
кейіннен
өңдеуге
арналған
таңбаланған
контейнерлер
Контейнерлер
пайдалануға
ыңғайлы жерге
орналастырыла
ды, олардың
толып кетуіне
жол берілмейді
(¾
толтырылады)
және тек тығыз
жабық түрде
жылжытуға
болады
Биологиялық
сұйықтықтарды
ң үлгілері
тиісті
таңбалары бар
жабық
ыдыстарға
салынады.
Үлгі
контейнері лас
немесе
зақымдалған
болса, ол
екінші
контейнерге
салынады
Ластанған
кірлермен
жанасуды
азайтыңыз,
оны
белгіленген
сөмкелерге
немесе
контейнерлерг
е салыңыз,
дымқыл кірді
су өткізбейтін
сөмкелерде
немесе
контейнерлерд
е
тасымалдаңыз.

66.

ӘМБЕБАП САҚТЫҚ ШАРАЛАРЫ (1)
ҰСЫНЫЛАДЫ
қажетсіз диагностикалық және емдік инвазивті процедуралардың санын азайту;
бір рет қолданылатын құралдарды барынша пайдаланыңыз;
Қолданылған медициналық құралдар манипуляция аяқталғаннан кейін дереу
дезинфекциялық ерітіндісі бар ыдысқа батырылуы керек;
қанмен немесе басқа биологиялық сұйықтықтармен байланыста болған
медициналық құралдарды бөлшектеу, жуу, шаю тек қолғаппен жүзеге асырылуы
керек;
пайдаланылған өткір құралдарды арнайы ыдыстарда сақтаңыз;
пайдаланылған инелерге қалпағын жаппаңыз;
Еденге құлаған инелерді қолыңызбен жинамаңыз (тек магнитпен).

67.

Кәсіби байланыс болған жағдайдағы әрекеттер
- қанмен және басқа биологиялық сұйықтықтармен
байланыс болғаннан кейін жедел түрде терінің
ластанған аумағын (және зақымдалған) сабынмен
жуу қажет, ал лас шырышты қабатты таза сумен
жуу қажет.
- Медқызметкер мен
пациентке жедел тестілеу
жүргізу қажет, егер ол белгілі болса, АИТВ-ға
антиденелерді стандартты тестілеу (ИФТ) қажет

68.

Пациентке қызмет көрсету кезінде жарақат алған жағдайда:
- байланыс жасаған медициналық қызметкер мен пациент
АИТВ-ға жедел диагностикалаудан өтеді.
- медқызметкер химиопрофилактика үшін кеңес алуға және
препараттарды қабылдауға АИТВ орталығына/жедел көмек
ауруханасына жіберіледі, ал олар болғанда тікелей МҰ алады.
- антиретровирустық препараттарды қабылдау апаттан кейін
алғашқы екі сағат ішінде, 72 сағаттан кешіктірмей басталуы
қажет.
- апатты жағдай ықтимал жұқтырылған материалмен кәсіби
қатынас және соған сәйкес шаралардың жүргізу (атқарылған
жұмыстардың уақыты, күні, сипаты, қатынастуралы толық
ақпарат, қатынас болған пациент туралы мәлімет, кеңес беру
туралы толық мәлімет, постбайланысты АРВ профилактикасы
және диспансерлік бақылау)журналында тіркеледі.

69.

АРВ препараттармен постбайланысты профилактика
тағайындалмайды:
- егер қатынас жасаған адам АИТВ-ны бұрын жұқтырған
болса (құжаттық қорытынды);
- АИТВ-мен қатынас созылмалы сипатқа ие (презервативті
сирек қолданатын серодискордантты жұптарда);
- бір шприц қолданатын ИЕТА арасында.
- егер қатынаста жұқтыру қауіпі болмаса. Презервативті
қолдана отырып жасалған жыныстық қатынас кезінде,
қауіпсіз биологиялық сұйықтықтармен қатынас болғанда,
қан құрамында АИТВ-ға антиденелері жоқ адамның
биологиялық
сұйықиығымен
қатынас
болғанда
зақымдалмаған теріге қауіпті биологиялық сұйықтық
түскен жағдайда бұл жағдай болады.
ПБП ұзақтығы – 4 апта.

70.

Апатты жағдайлардың үлгісі мен іс-шаралар кешені:
АИТВ, ВГВ, ВГС жұқтыру қауіпімен байланысты қатынастар: терінің
зақымдалуы (инемен егіп алу немесе өткір құралмен кесіп алу); шырышты қабатқа
немесе зақымдалған теріге биологиялық сұйықтықтың түсуі; зақымдалмаған терінің
тіндермен, қанмен, биологиялық сұйықтықтармен көлемі бойынша ауқымды немесе
ұзақ (бірнеше немесе одан да көп минут) байланысы.

71. .

№ 1 апатты жағдай үлгісі: тері қабаттарының
зақымдалуы (кесіп алу, егу)
Теріні құралдармен кесіп алғанда немесе тіліп
алғанда АИТВ-ны АИТВ-мен ласталған қанмен
жұқтыру мүмкіндігі 0,3-0,5% құрайды. В және С
гепатитін жұқтыру мүмкіндігі бұл апатты
жағдайда 6-30% пайызды құрайды.
Іс-шара:
тез арада қолғапты шешу немесе жараны
жалаңаштау қажет.
егер мүмкіндік болса ағынды су астында қолды
екі қайтара мұқият, сабындап жуу қажет
бактерицидті пластырмен таңу керек.
орын алған апатты жағдай туралы хабарлап,
журналға тіркеу қажет

72. № 2 апатты жағдай үлгісі: қанның дененің ашық бөліктеріне түсуі. Жұқпасы бар қанның зақымдалмаған теріге түскен кезде ВВГ, СВГ

73.

№3 апатты жағдай үлгісі: егер қан
көзге, мұрынның шырышты
қабығына немесе ауыз қуысына
түссе.
АИТВ, ВВГ және СВГ жұқтыру
мүмкіндігі
шырышты
қабыққа
түскен жұқпалы қаннан 0,09% 0,2% бағаланады
Іс-шара:
егер қан көзге түссе, тез арада
ағынды сумен 1-2 минут бойы жуу;
қан мұрынның шырышты қабығына
түссе тез арада ағынды сумен 2
минут бойы жуу;
егер қан ауыз шырышты қабығына
түскен жағдайда тез арада 2 минут
көлемінде ағынды суға ауыз қуысын
шаю;

74.

№4 апатты жағдай үлгісі: қан
халатқа немесе арнаулы жұмыс
киіміне тиген жағдайда
Қан халатқа тигенде:
арнаулы
киім
мұқият
шешіп
(ластанған
жағын ішіне қарай орау);
су өтпейтін қапқа салу;
тез арада кір жуатын орынға жеткізу;
кір жуатын орында залалсыздандыру
(нұсқау бойынша);
Содан кейін жууға беру;
Лас киім астындағы теріні тазалау;
Аяқ киімді екі рет залалсыздандыру
ерітіндісімен сүрту (қолға қолғап
киіп).

75.

№ 5 апатты жағдай үлгісі: қан жабдыққа, үстел бетіне, еденге
тигенде
Істеу қажет:
егер қан жабдыққа тигенде немесе жиһаз бетіне, тез арада
залалсыздандыратын ерітіндіге сулап майлықпен сүрту керек. Өңдеуді
залалсыздандыру нұсқасы бойынша қайталау керек. Майлық игеріледі (Б
класс);
қан мен сұйықтықтың көп мөлшерде болса, қанды еденде:
қолғап кию;
шүберекті зарасыздандыратын ерітінде сулау;
биосұйықтықты ыдысқа жию;
содан ыдысқа дезқұрал нұсқауы бойынша эскпозиция 1:5 арасалмақты
зарасыздандыру ерітіндісін құю;
Залалсыздандырылған ерітіндіде сулап, ластанған жерді біржолғы
майлықпен қайта өңдеу;
әр 15 минут сайын қайталау;

76.   Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрі  2021 жылғы 26 мамырдағы № ҚР ДСМ - 44 бұйрығына қосымша "Вирустық

4-параграф. Вирустық гепатиттер мен АИТВ инфекциясы бойынша санитариялықпрофилактикалық іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын
санитариялық-эпидемиологиялық талаптар
85. Инфекция жұқтырудан қорғау мақсатында:
1) осы құралдарды пайдаланудың барлық уақыты ішінде тері жабынын,
көзді, ауызды және сілемейқабықты биологиялық сұйықтықтармен жанасудан
қорғайтын ЖҚҚ;
2) қорғаныш құралдары мен қауіпсіз технологиялар қолданылады.

77.

86. Денсаулық сақтау ұйымдарында инфекция жұқтыруды
болдырмау үшін мынадай талаптар сақталады:
жұмыс беруші ЖҚҚ береді;
биологиялық сұйықтықтармен және олармен ластанған
беттермен жұмыс тікелей жұмыс алдында киілетін
қолғаптармен жүргізіледі. Бір рет қолданылатын қолғаптарды
қайта пайдалануға жол берілмейді;
жұмыс халат, хирургиялық қалпақ немесе бас киім,
ауыстырылатын аяқ киім киіп жүзеге асырылады;
бетті иекке дейін жабатын маскалар, қорғаныш көзілдірігі
немесе бетке арналған экран немесе бүйірлік қалқандармен
жабдықталған қорғаныш көзілдірігімен бірге маскалар
қолданылады;

78.

ЖҚҚ қолжетімді жерде сақталады;
Персоналдың шағын жарақат алу жағдайларын, қан мен биологиялық сұйықтықтардың
теріге және сілемейқабыққа түсетін авариялық жағдайларды есепке алу қамтамасыз
етіледі.
Биологиялық сұйықтықтармен жұмыс істеу кезіндегі сақтық шаралары:
биологиялық сұйықтықтар теріге түскен кезде қолғаптарды немесе ЖҚҚ шешкеннен
кейін дереу қолды сабынмен жуу, содан кейін ластанған жерлерді жуу қажет. Қол
ағынды судың астында жуылады. Ағынды су болмаған жағдайда қолға бір рет
қолданылатын қағаз сүлгілерді немесе антисептикалық сулықтарды қолдану керек;
инелері бар бір рет қолданылатын шприцтер алдын ала жуылмай, дезинфекцияланбай,
бөлшектелмей және деформацияланбай пайдаланылғаннан кейін қауіпсіз жинау және
кәдеге жаратуға арналған контейнерлерге (бұдан әрі – ҚКЖК) тасталады;
көп рет пайдаланылатын ластанған, кесетін және тесетін құралдар кейіннен өңдеу үшін
бірден қатты, ылғал өткізбейтін (түбі мен қабырғалары), таңбаланған контейнерлерге
салынады;

79.       88. Инфекция жұқтырудың профилактикасы үшін:

Биологиялық сұйықтықтармен жанасу ықтимал жұмыс орындарында тамақ
ішуге, темекі шегуге, макияж жасауға, түйіспелі линзаларды шешуге немесе
киюге;
Тамақ пен сусындарды тоңазытқыштарда немесе биологиялық сұйықтықтар
мен тіндердің үлгілері сақталатын орындарда сақтауға;
Биологиялық сұйықтықтарды ауызбен тамшуырға соруға;
Биологиялық сұйықтықтармен ластанған шыны сынықтарын қолмен
көтеруге;
Шприцтерден пайдаланылған инелерді бүгуге, сындыруға, алуға, оларға
қалпақтар кигізуге және осындай әрекеттерді ластанған өткір аспаптармен
жүргізуге;
Көп рет қолданылатын шаншитын және кесетін құралдар бар
контейнерлерден қолмен бірдеңе алуға, контейнерді қолмен ашуға, босатуға
жол берілмейді.

80.

89. Медицина персоналын кәсіптік инфекция жұқтырудың
профилактикасы бойынша оқытуды медициналық ұйымдардың
басшылары қамтамасыз етеді.
90. Денсаулық сақтау ұйымдарының персоналы (медициналық,
сондай-ақ медициналық емес) жұмысқа қабылдану кезінде және жыл
сайын осы Санитариялық қағидаларда белгіленген қауіпсіздік
техникасы бойынша нұсқамадан өтеді.