Zaer-shygharu-organdarynyng-patologiyasy-bar-zhuekti-aejelderde-zhuektilik-pen-bosanudy-baskharu-tak

1.

Зәр шығару органдарының
патологиясы бар жүкті
әйелдерде жүктілік пен
босануды басқару тактикасы
ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің №36 клиникалық хаттамасы, 27.12.2017 ж.

2.

Зәр шығару жүйесінің анатомиясы мен физиологиясы
Зәр шығару жүйесі дененің ішкі ортасын тұрақтандыруда және
метаболиттерді шығаруда маңызды рөл атқарады. Ол бірқатар
мүшелерден тұрады:
Бүйрек: Қанды сүзіп, зәрді түзеді.
Несепағар: Зәрді бүйректен қуыққа тасымалдайды.
Қуық: Зәрді жинап, сақтайды.
Несеп шығару түтігі: Зәрді денеден шығарады.
Жүктілік кезінде ана организмінде көптеген физиологиялық өзгерістер
болады, олар зәр шығару жүйесіне тікелей әсер етеді. Жатырдың
ұлғаюы несепағарларды қысып, зәр ағымын баяулатуы мүмкін, бұл
инфекциялардың даму қаупін арттырады.
Жүкті әйелдерде зәр шығару жолдарының инфекциялары (ЗШИ) өте жиі кездеседі, бұл жүктіліктің асқынуларына алып келуі мүмкін.

3.

Зәр шығару жолдарының инфекциялары (ЗШИ) және жүкті әйелдер
Зәр шығару жолдарының инфекциялары жүкті әйелдер арасында кең таралған мәселе болып табылады. Қазақстанда жүкті әйелдердің 10-15%-ында ЗШИ кездеседі, бұл жүктілікке
және ұрықтың дамуына елеулі қауіп төндіреді.
Пиелонефрит
Цистит
Бүйректің қабынуы. Жүктілік кезінде қауіпті асқынуларға әкелуі мүмкін.
Қуықтың қабынуы. Жиі зәр шығару, ауырсыну сезімдерімен сипатталады.
Ұрыққа әсері
Анаға әсері
Инфекция мерзімінен бұрын босануға, ұрық гипоксиясына және өсуінің тежелуіне
Анада сепсис, бүйрек жеткіліксіздігі сияқты ауыр асқынулар тудыруы мүмкін.
әкелуі мүмкін.

4.

ҚР ДСМ КП №36 хаттамасының негізгі талаптары
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің №36 клиникалық хаттамасы жүкті әйелдердегі ЗШИ-ді диагностикалау және емдеу бойынша бірыңғай
стандарттарды белгілейді.
Скрининг және ерте диагностика
Антибиотиктерді таңдау
Жүктіліктің әртүрлі кезеңдерінде зәрдің жалпы анализін және бактериологиялық
Жүкті әйелдер үшін қауіпсіз және ұрыққа зияны жоқ антибиотиктерді таңдау.
зерттеуін міндетті түрде жүргізу. Инфекцияны ерте анықтау емнің тиімділігін
Препаратты таңдауда бактериялардың сезімталдығын ескеру қажет.
арттырады.
Инфекцияны бақылау
Профилактика шаралары
Емдеу барысында инфекцияның динамикасын бақылау, зәр анализдерін қайталау
Жүкті әйелдерге жеке гигиена, жеткілікті сұйықтық ішу және дұрыс тамақтану
және қажет болған жағдайда емдеу схемасын түзету.
туралы кеңес беру, инфекцияның қайталануын болдырмау үшін.

5.

Клиникалық жағдай: Зәр шығару жолдарының инфекциясы бар жүкті әйелді
басқару
Зәр шығару жолдарының инфекциясы бар жүкті әйелдерді басқару кешенді тәсілді қажет етеді. Мұндай жағдайда дәрігерлер анамнезді жинаудан бастап, кешенді диагностика мен емдеуді жүзеге
асырады.
Анамнез және симптомдар:
Жиі зәр шығару: Әйел жиі әрі аз мөлшерде зәр шығаруға шағымданады.
Ауырсыну: Зәр шығару кезінде күйдіру және қуық аймағында ауырсыну сезімдері.
Қызу: Дене температурасының жоғарылауы инфекцияның белсенді фазасын көрсетеді.
Жалпы әлсіздік: Асқынған жағдайларда науқастың жалпы жағдайы нашарлайды.
Диагностика:
Ультрадыбыстық зерттеу (УДЗ): Бүйректің және қуықтың жағдайын бағалау, асқынуларды
анықтау.
Зәрдің жалпы талдауы: Лейкоциттер, эритроциттер және белоктың болуын анықтау.
Зәрдің бактериологиялық талдауы: Инфекция қоздырғышын анықтау және антибиотиктерге
сезімталдығын тексеру.
Емдеу тактикасы:
Диагностика нәтижелері бойынша дәрігер жеке емдеу жоспарын жасайды, ол антибиотикотерапияны және симптоматикалық емді қамтиды. Антибиотиктер жүктілік кезінде қауіпсіз деп танылған

6.

Босану алдындағы және босану кезіндегі
басқару
Зәр шығару жолдарының инфекциясы бар жүкті әйелдерде босану алдындағы және босану кезіндегі
басқару өте мұқият және қатаң медициналық бақылаумен жүргізілуі керек. Бұл ана мен ұрықтың
денсаулығын қамтамасыз ету үшін маңызды.
Босану тактикасын таңдау
ЗШИ белсенділігіне байланысты табиғи
Мерзімінен бұрын босанудың алдын
алу
босану немесе кесар тілігі арқылы босану
ЗШИ мерзімінен бұрын босану қаупін
мүмкіндігі қарастырылады. Инфекцияның
арттырады. Сондықтан, инфекцияны ерте
асқыну белгілері болса, кесар тілігі қажет
емдеу және ұрықтың жағдайын бақылау өте
болуы мүмкін.
маңызды.
Қажет болған жағдайда кесар тілігі
Ананың немесе ұрықтың жағдайында қауіп
төнген жағдайда, сондай-ақ инфекциялық
процестің бақыланбайтын өсуінде кесар
тілігіне көрсеткіштер пайда болады.
Босану кезінде антибиотиктерді профилактикалық енгізу инфекцияның анадан ұрыққа берілу қаупін
азайтады.

7.

Босанғаннан кейінгі кезеңдегі бақылау және емдеу
Босанғаннан кейінгі кезеңде де ананың денсаулығына мұқият назар аудару қажет, әсіресе зәр шығару жолдарының инфекциясы болған әйелдерде.
ЗШИ асқынуларын ерте анықтау:
Қызу: Дене температурасының жоғарылауы инфекцияның жалғасып жатқанын немесе
асқынғанын көрсетеді.
Зәр шығару бұзылыстары: Ауырсыну, жиі зәр шығару немесе зәрдің ұстамауы.
Іштің төменгі бөлігіндегі ауырсыну: Қуықтың немесе бүйректің қабынуының белгісі болуы
мүмкін.
Антибиотиктерді жалғастыру және симптомдарды бақылау:
Дәрігердің нұсқауы бойынша антибиотикотерапия курсын аяқтау керек. Бұл инфекцияның
толық жойылуын қамтамасыз етеді.
Қуықтың және бүйректің функциясын қалпына келтіру
шаралары:
Босанғаннан кейін зәр шығару жүйесінің толық қалпына келуіне көмектесетін арнайы
жаттығулар мен емдеу процедуралары тағайындалуы мүмкін.
Мұқият бақылау және уақытылы емдеу ананың денсаулығын нығайтып, болашақтағы асқынулардың алдын алады.

8.

Қазіргі заманғы емдеу әдістері мен
инновациялар
Медициналық технологиялардың дамуы зәр шығару органдарының патологиясы бар жүкті әйелдерді
емдеуде жаңа мүмкіндіктер ашады.
Лапароскопиялық және робот-ассисттелген операциялар
Стрестік зәр ұстамау кезінде қолданылатын аз инвазивті әдістер. Бұл әдістер операциядан кейінгі қалпына
келу кезеңін қысқартады.
Ультрадыбыстық диагностика және цервикометрия
Бұл әдістер жүктіліктің ерте кезеңдерінде патологияларды анықтауға, жатыр мойнының жағдайын
бақылауға және мерзімінен бұрын босану қаупін бағалауға мүмкіндік береді.
Медициналық-генетикалық кеңес
Жүкті әйелдерге генетикалық патологиялардың алдын алу және емдеу бойынша толық ақпарат беру,
сондай-ақ болашақ аналарды сауаттандыру.
Бұл инновациялар ана мен ұрықтың денсаулығын қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады.

9.

Қазақстандағы тәжірибе және клиникалық нәтижелер
Қазақстанда зәр шығару органдарының патологиясы бар жүкті әйелдерді басқаруда елеулі жетістіктерге қол жеткізілді. Бұл мемлекеттік қолдаудың,
медициналық білімнің артуының және қазіргі заманғы технологиялардың енгізілуінің нәтижесі.
ҚР жетекші акушер-гинекологтарының тәжірибесі: Жетекші мамандардың біліктілігі мен тәжірибесі науқастарды сапалы емдеуді қамтамасыз
етеді.
Жүктілік пен босанудағы асқынулардың төмендеуі статистикасы: Соңғы жылдары жүктілік және босану кезіндегі асқынулардың саны
айтарлықтай төмендеді, бұл ЗШИ-ді ерте диагностикалау және емдеу арқылы мүмкін болды.
Пациенттердің өмір сапасының жақсаруы: Дұрыс басқару тактикасының арқасында жүкті әйелдердің өмір сапасы жақсарды, олар сау
балаларды дүниеге әкелуде.
Бұл нәтижелер Қазақстанның денсаулық сақтау жүйесінің жүктілік патологиясымен күрестегі тиімділігін көрсетеді.

10.

Қорытынды және ұсыныстар
Зәр шығару органдарының патологиясы бар жүкті әйелдерді тиімді басқару ана мен
ұрықтың денсаулығы үшін өте маңызды. Бұл кешенді тәсіл мен заманауи медициналық
стандарттарды қатаң сақтауды талап етеді.
1
Ерте диагностиканың маңызы
Зәр шығару жолдарының инфекциясын ерте анықтау – ана мен ұрықтың өмірін
сақтаудың кепілі.
2
Хаттамаларды сақтау және жаңарту
ҚР ДСМ КП №36 хаттамасын қатаң сақтау және оны жаңа ғылыми деректерге
сәйкес үнемі жаңартып отыру қажет.
3
Мультидисциплинарлы команда жұмысы
Акушер, уролог, инфекционист және басқа да мамандардың бірлескен жұмысы
емдеу тиімділігін арттырады.
4
Сауатты медициналық бақылау
Жүкті әйелдердің сауатты медициналық бақылауы – салауатты ұрпақ кепілі.