Терминалды жағдай: дәрежелері, клиникасы, диагностикасы, науқас жағдайының ауырлығын бағалау критерилері

1. “Астана Медицина Университеті” АҚ Жедел медициналық көмек кафедрасы

Тақырыбы:Терминалды
жағдай:дәрежелері,клиникасы, диагностикасы, науқас
жағдайының ауырлығын бағалау критерилері.
Тексерген:Сарсенбаева А.К.
Орындаған:Төлепова Ж.М.
530 ЖМ

2. Жоспар:

І.Кіріспе
ІІ.Негізгі бөлім:
1.Этиологиясы
2.Клиникалық көріністері
3. науқас жағдайының ауырлығын бағалау
критерилері
4.Жүрек-өкпелік реанимация
5.Биологиялық өлім
ІІІ.Қорытынды
ІУ.Ұсыныс

3.

• Терминальді жағдайлар-(латынша terminalis- соңы,шегі) –
АҚҚ-ның өте қатты төмендеп, метаболизмнің және
газалмасуының терең бұзылуымен жүретін,өмір мен өлім
арасындағы тіршілікке қабілеттіліктің критикалық деңгейі.
СССР академигі В.А. Неговскидің классификациясы бойынша
терминалды жағдайдың 3 түрі бар: предагония, агония,
клиникалық өлім. Сонымен қоса қазіргі таңда ТЖ-ға
реанимациядан қайта тірілген организмді де жатқызады.Ол
жағдай реаниматологияның жақсы дамуына байланысты.Ол
жағдайлар өте күрделі патофизиологиялық құрылымды
болғандықтан дәрігерден арнайы комплексті емді қажет
етеді.
• Сонымен қоса терминалды жағдайдың сатыларын қазіргі
таңда былай жіктеуге болады:
• Ауыр шок (шок IV степени);
• Терең кома 4 балл және одан төмен;
• Коллапс;
• Терминалды пауза;
• преагония (преагональное состояние);
• агония (агональное состояние);
• Клиникалық өлім.
Егер клиникалық өлімнен науқасты сақтап қала алмасақ
биологиялық өлім п.б.

4. ТЖ-дың этиологиясы

Травмалар;
күюлер;
шоктар;
Миокард инфаркті;
Жүрек ритмінің жіті бұзылуы;
Көп мөлшерде қан жоғалту;
Тыныс алу жолдарының бітелуі, асфиксия;
Электр тоғымен зақымдалу;
Суға бату;
Анафилаксия (укусы насекомых, введение
медикаментов);

5.

Кенеттен өлім-белгілі бір ауыруы жоқ,
қалыпты жағдайдағы адамдарда- аяқ
астынан немесе 60 минут ішінде өзін
жайсыз сезінумен болатын жағдай. Бұл
жағдайға қинап өлтіру,травмалар,
асфикция,суға бату,улану алып келмейді.
КӨ себептері кардиальді және
экстракардиальді деп бөлінеді. К-ді
себептерге:
• Қарыншалар фибриляциясы;
• Пульсі жоқ қарыншалық тахикардия;
• Толық АВ-блокада;
• Асистолия;
• Электромеханикалық диссоциация;
• Анық тамырлық дистония.

6. ТЖ-дың белгілері және диагностикасы

• Тыныс алудың тоқтауы-апноэ;
• Қан айналымының бұзылуы-асистолия;
• Естің сөнуі (кома).
Апноэні анықтау үшін реаниматолог өте
ұқыптылықпен,анық науқастың кеудесін
және ер адамдарда іш аймағын визуальді
қарайды. Ал қанайналымының
бұзылуын перифериялық және ірі
тамырлардағы пульсты есептеу арқылы
және АҚҚ өлшеумен тексеруге болады.

7.

8. ТЖ кезіндегі науқас жағдайын бағалау критерийі

1.Ұйқы және сан артерияларындағы пульсты бағалау;
2.Тыныстың бар жоқтығын анықтау.Ол үшін дәрігер
науқастың кеудесіне құлағын қойып,н/е айнаны
мұрнына,аузына жақындатып,және пинцетпен жіп
не мақта ұстап байқауға болады.
3.Науқастағы команы Глазго шкаласымен
анықтаймыз.
4.Қарашық рефлексін бағалау үшін қабақты ашып
қарашықты байқаймыз, одан соң қабақты қайтадан
бірден ашқанда қарашық өзгермесе онда “қарашық”
рефлексі теріс деген сөз.
Егер жоғарыда айтылған 4 белгінің біреуі болса,тез
арада реанимациялық шараны 1-4 минут ішінде
жүргізу керек.

9.

Преагональді жағдайда науқас есі
сақталады,бірақ ол шатасқан. АҚҚ 60-тан
нөлге дейін түседі.Пульсі бірден жиілеп,жіп
тәрізді болады.Перифериялық
артерияларда сезілмейді,бірақ ұйқы және
сан артерияларында бар. Тынысы беткей
және қиындаған.Тері жамылғысы бозғылт.
Көз рефлекстері сақталған.Предагонияның
өзіне тән уақыт аралығы бар. Мысалы
қанайналымы кенеттен тоқтаса,бұл кезең
болмайды.Ал керісінше қан кету
болса,предагония бірнеше сағатқа созылуы
мүмкін.

10.

11.

• Кейде преагональды және агональды
жағдайда терминальды пауза болады.
Ол 5–10 секундтан 1–4 минутқа дейін
созылады: тыныс алудың
тоқтауымен,сирек пульспен немесе
оның болмауымен сипатталды.
Қарашықтың жарыққа реакциясы
жойылады, қасаң қабық рефлексі бар,
қарашықтар кеңейеді.Терең наркоз
кезіндегі өлімде терминалды пауза
болмайды. Терминальной паузадан
соң агония дамиды.

12.

Агония кезінде АҚҚ және пульс перифериялық
тамырларда жоғалып,ірі артерияларда әлсірейді.
Көз рефлекстері (қасаң қабық-роговичный,
қарашықтың жарыққа реакциясы) жойылады,
тыныс ауа порциясын жұтқандай болып өзгереді.
• Клиникалық өлім – өлім мен өмір арасындағы 3-6
минутты құрайтын өтпелі саты.Тыныс және жүрек
қызметі болмайды,қарашықтар кеңейген,тері
жамылғысы мұздай,рефлекстер жоқ. Алайда бұл
қысқа мерзімде тіршілік үшін маңызы қызметтерді
қайта қалыпқа келтіруге болады.
Клиникалық өлім ұзақтығына өлім түрі,себебі, оның
жағдайы, науқас жасы,оның ОЖЖ қозғыштығы,өлім
кезіндегі дене температурасы және т.б.-лар әсер
етеді.

13.

14.

15.

Қарқынды қан айналымының аяқ асты
тоқтауының негізгі белгілері:
1. Қанайналым тоқтағаннан 8-10
секундта естің жоғалуы;
2. Есті жоғалтқанда тырысу болуы;
3. Ірі магистральді артерияларда
пульстің болмауы;
4. 30-40-50 секунд ішінде тыныстың
тоқтауы;
5. 30-90 секундтан соң қарашықтың
кеңейуі;
6. Бозару,көгеру,мәрмәр тәрізді тері

16.

17.

18.

Науқастарға жүрек-өкпе-милық реанимация
алғашқа 1-2-3-4 минуттарда жүргізілуі
керек себебі миға қоректік зат болып,
анаэробты гликолизді жүргізетін мидағы
глюкоза қоры тек осы сәтке ғана жетеді.
Реанимацияның негізгі міндеттері:
1. Эффективті гемодинамиканы
қалыптастыру;
2. Тыныс алуды қалыптастыру;
3. Бас миының жұмысын қалыптастыру және
реттеу;
4. Терминальді жағдай рецедивінің алдын
алу;
5. Асқынулардың алдын алу;

19. ТЖ кезіндегі алғашқы көмек

Организнің тіршілікке қабілеттілігін қамтамассыз ету
(правило ABC):
• Air way open – тыныс алу жолдарының өткізгіштігін
қамтамассыз ету;
• Breathe for victim – өкпені жасанды желдетуді
қамтамассыз ету-ӨЖЖ (ИВЛ);
• Circulation his blood – жүрек массажын жасауға кірісу;
• Прекардиальді соққы.
Терминалды жағдай анықталған мезеттен бастап, тез арада
жүрек-өкпелік реанимацияны жүргізу қажет.

20.

21. ТЖ кезінде реанимациялық шараларға қарсы көрсеткіштер:

Жазылмайтын аурулардың
терминалды сатысы;
Метастаздары бар қатерлі ісіктер;
Мидың қайтымсыз зақымдалуы;
Балалардағы олигофрения.

22.

23.

24.

25.

26.

27.

28.

29.

30.

31. Биологиялық өлім

1.Қасаң қабықтың кеуіп,қарашықтың
бұлыңғырлануы;
2.Науқастың көз алмасын басып қарағанда
оның формасы өзгереді және мысық
көзіндей болып қарашық жіңішке саңылауға
айналады.Бұл 2 белгі науқастың 1 сағат
бұрын өлгендігін көрсетеді.
3.Науқас өлген кезден әрбір 1 сағат сайын
температура 1градусқа түсіп отырады.
4.Науқастың денесінің төменгі бөлігінде
өліктік дақтар д.а. Күлгін түсті дақтар п.б.
5.Жоғарыдан төмен қарай жүретін өліктік
қимыл:бет-мойын-дене-қол-аяқ;

32.

ТЖ-лар кезінде дәрігер өте тез ойланып,
жылдам қимылдау қажет. Себебі осы ТЖды небәрі 1 минуттан 4 минутқа дейінгі
аралық құрайды.Осы минуттың ішінде
дәрігер білімді және жылдам
болса,науқасты қайта өмірге түрілтуге
уақыты бар.
Бірақ мұндай жағдайлар тек қана ауруханада
емес үйде,жұмыс орнында немесе
қоғамдық жерлерде де орын алуы мүмкін,
сондықтан біздің ұсынысымыз: Бұқаралық
ақпарат құралдарынан халыққаклиникалық өлім жайлы және мұндай
жағдайда не істеу керектігін, ЖӨЖ-ИВЛ
әдісін және мүмкіндік болса жүрекке тікелей
емес массаж жасау әдісін үйретсе деп
ойлаймыз!!!