Геометрия. Төртбұрыштар. Көпбұрыштар. Параллелограмм. Трапеция. Фалес теоремасы

1. Геометрия.

Райымбекова А.А
НИШ ФМН Астана

2. Мазмұны

Төртбұрыштар
Көпбұрыштар
Параллелограмм
Трапеция
Фалес теоремасы
Тіктөртбұрыш
Ромб
Остік және централік симметрия
Аудан
Ауданның қасиеттері
Тіктөртбұрыштың ауданы
Параллелограмның ауданы
Үшбұрыштың ауданы
Трапецияның ауданы
Пифагор теоремасы
Ұқсас үшбұрыштар
Ұқсас үшбұрыштар анықтамасы
Үшбұрыштардың ұқсастық белгілері
Үшбұрыштың орта сызығы
Тікбұрышты үшбұрыштың қабырғалары және бұрыштарының арасында ғы қатынас

3.

4.

(көпбұрыш жазықтығынан тыс жазықтық бөлігі)
(көпбұрыш жазықтығы)

5.

6. Төртбұрыш

7. Параллелограмм

Параллелограмм қасиеттері

8.

Егер төртбұрыштың екі
қабырғасы тең және параллель
болса, онда ол-параллелограмм

9. Трапеция

Екі қабырғасы өзара параллель , ал қалғандары параллель
болмайтын төртбұрыш трапеция деп аталады

10.

Фалес теоремасы
Егер бұрыштың қабырғаларын қиып өтетін
параллель түзілер оның бір қабырғасынан тең
кесінділер қиып түсетін болса, онда ол
түзулер бұрыштың екінші қабырғасынан да тең
кесінді қиып түседі.
А1
А1
В1
В1
А2
1
А2
3
В2
В2
А3
А3
4
D
В3
А4
В4
С
А4
2
В3
В4

11. Тіктөртбұрыш

Барлық бұрыштары тік болатын
төртбұрыш тіктөртбұрыш деп
аталады.

12. Ромб

Барлық қабырғалары тең
болатын параллелограмм ромб
деп аталады
Ромб қасиеттері

13.

А
а
А1
Екі А және А1нүктелері а түзуіне қарағанда
симметриялы деп аталады, егер а түзуі
АА1 кесіндісінің ортасынан өтіп оған
перпендикуляр болса
а симметрия осі деп аталады.

14.

Фигура
а
түзуіне
қарағанда
симметриялы деп аталады, егер
фигураның
а
түзуіне
қарағанда
симметриялы әрбір нүктесі осы
фигураға тиісті болса
а
түзуі фигураның симетрия осі деп
аталады
а

15.

Фигура О нүктесіне қарағанда симметриялы деп
аталады, егер фигураның О нүктесіне қарағанда
симметриялы әрбір нүктесі осы фигураға тиісті болса
О
нүктесі фигураның симетрия центрі деп аталады

16. Аудан ұғымы. Ауданның қасиеттері.

Жазық пішіндерді қамтитын бірлік квадраттардың
(қабырғалары ұзындықтың бірлігіне тең) санымен
анықталады

17.

Аудан ұғымы.
Ауданның қасиеттері.
1. Тең фигуралар аудандары тең болады.
F1 F 2 S F 1 S F 2
F1
F2
2. Егер фигура бөліктерге бөлінсе , оның ауданы осы
бөліктердің аудандарының қосындысынан тұрады.
S1
S2
S3
S S1 S 2 S3

18.

Теорема.
Тіктөртбұрыштың ауданы оның іргелес
қабырғаларының көбейтіндісіне тең
В
b
А
a
С
S =ab
S ab
D

19. Параллелограмм ауданы.

Теорема. Параллелограмның ауданы оның қабырғасын сол
қабырғаға түсірілген биіктіктің көбейтіндісіне тең
hb
ha
b
a
S a
ha
S b
hb

20.

Үшбұрыштың ауданы.
Теорема. Үшбұрыштың ауданы оның кез келген қабырғасы мен осы
қабырғаға түсірілген биіктіктің жарым көбейтіндісіне тең.
1
S b
hb
2
b
c
hb
hc
1
S a
ha
2
1
S c
hc
2
ha
1
S ab
2
a
b
a

21.

Трапеция ауданы.
Теорема. Трапецияның ауданы оның биіктігін табандарының
жарым қосындысына көбейткенге тең.
b
h
а
1
S ( a b)
h
2

22.

Пифагор теоремасы
Тікбұрышты үшбұрыштың гипотенузасының квадраты оның
катеттерінің квадраттарының қосындысына тең
c²=a²+b²
с – гипотенуза
a,b – катеттер.

23. Үшбұрыштар ұқсастығы

Екі үшбұрыш ұқсас болып табылады, егер олардың
сәйкес бұрыштары тең және қабырғалары
пропорционал болса.
В
B1
А
A1
C1
AB и A1B1, BC и B1C1, AC и A1C1
– сходственные стороны
С

24.

Теорема!
I ұқсастық белгісі
Егер бір
үшбұрыштың екі
бұрышы екінші
үшбұрыштың екі
бұрышына тең
болса, онда бұл
үшбұрыштар ұқсас
II ұқсастық белгісі
Егер бір үшбұрыштың
екі қабырғасы екінші
үшбұрыштың екі
қабырғасына
пропорционал және
олардың арасындағы
бұрыштар тең болса,
онда бұл үшбұрыштар
ұқсас.

25.

Теорема!
III ұқсастық белгісі
Егер бір үшбұрыштың үш қабырғасы екінші
үшбұрыштың үш қабырғасына пропорционал
болса, онда бұл үшбұрыштар ұқсас
В
А
B
’
АВ = BС = AC = К
A’B’ B’C’ A’C’
С
A
’
C
’

26.

Үшбұрыштың орта сызығы деп екі қабырғасының
ортасын қосатын кесіндіні айтамыз.
С
AM=MC ; BN=NC
MN-үшбұрыштың орта
М
А
N
сызығы
В

27. Үшбұрыштың орта сызығы оның бір қабырғасына параллель және ұзындығы оның жартысына тең

В
M
2
А
1
N
С

28.

Үшбұрыштың медианалары бір нүктеде
қиылысады және қиылысу нүктесінде төбесінен
санағанда 2:1 қатынасында бөлінеді
С
АО:ОА1=ВО:ОВ1=
=СО:ОС1=2:1
В1
О
А
С1
А1
В

29. Тікбұрышты үшбұрыштың тік бұрышынан гипотенузаға түсірілген биіктік оны берілген үшбұрышқа ұқсас екі үшбұрышқа бөледі.

С
А
D
В

30.

Тік бұрышты үшбұрыштың тік бұрышынан
түсірілген биіктік, гипотенузаның бойынан
бөлінетін
кесінділер
үшін
орташа
пропорционал болып табылады
В
А
D
BD
AD DC
С

31. Тікбұрышты үшбұрыштың катеті гипотенуза және тікбұрышты төбесінен жүргізілген биіктік пен берілген каттет арасында жатқан

кесіндінің геометриялық ортасы болып
табылады
С
А
D
AC=
В
AB * AD

32. Тікбұрышты үшбұрыштың қабырғалары және бұрыштарының арасындағы қатынас

В
А
АВ – гипотенуза
ВС – катет, А бұрышына қарсы жатқан
АС – катет, А бұрышына іргелес жатқан
С

33. Тікбұрышты үшбұрыштың сүйір бұрышының синусы

В
С
Тікбұрышты
үшбұрыштың сүйір
бұрышының синусы деп
қарсы жатқан каттетің
гипотенузаға қатынасын
айтамыз
BC
sin A
AB
А

34. Тікбұрышты үшбұрыштың сүйір бұрышының косинусы

В
С
AC
cos A
AB
А
Тікбұрышты
үшбұрыштың сүйір
бұрышының косинусы
деп іргелес жатқан
катеттің гипотенузаға
қатынасын айтамыз

35. Тікбұрышты үшбұрыштың сүйір бұрышының тангенсы

В
С
Тікбұрышты
үшбұрыштың сүйір
бұрышының тангенсы
деп қарсы жатқан
катеттің іргелес
жатқан катетке
қатынасын айтамыз
BC
tgA
AC
А

36. Тригонометриялық теңбе-теңдіктер

1)
Негізгі тригонометриялық теңбң-теңдік
sin A cos A 1
2
2
2) Бұрыштың тангенсы осы бұрыштың синусының косинусына
қатынасына тең.
sin A
tgA
cos A