Тісжегімен және пародонттың қабыну ауруларының патогенетикалық даму механизмі

1. Қожа Ахмет Ясауи атындағы қазақ-түрік университеті

Тақырыбы: “Тісжегімен және пародонттың
қабыну ауруларының патогенетикалық даму
механизмі “
Орындаған: Мәдібек Жамбыл
СТК-337
Тексерген: Мухамбетова Б.
Түркістан – 2017 ж.

2. ЖОСПАР

• Кіріспе.
• Негізгі бөлім.
а) Тісжегінің қабыну үрдісінің механизмі;
б) Пародонттың қабыну үрдісінің механизмі;
• Қорытынды.

3. Кіріспе

Тісжегі (кариес зубов – caries dentis).
Микробтардың әсерінен тіс эмалі мен дентиннің тесіліп,
сонымен бірге минералдық заттардың жетіспеуінен тісте
қуыс пайда болады. Басқаша айтқанда тістің қатты
тканьдерінің бүлінуінен болатын кемістігі.

4.

Тістің қатты тіндерінде тісжегі үрдісінің
тереңдеуіне байланысты оның төрт сатысын
ажыратады. Клиникалық-топографиялық жүйесі:
Бастапқы тісжегі (caries incipiens) немесе тісжегі дағы
(caries maculosa)
Жоғарғы тісжегі (caries superficialis) немесе кіреуке
тісжегісі (caries enamelum)
Орта тісжегі (caries media)
Терең тісжегі (caries profunda)

5.

Бастапқы
тісжегі
Терең
тісжегі
Беткейлі
тісжегі
Ортаңғы
тісжегі

6.

Анатомиялық жүйесі:
1. Кіреуке тісжегі (кариес эмали)
2. Дентин тісжегі (кариес дентина)
3. Цемент тісжегі (кариес цемента)
Клиникалық тәжірибеде көп кездесетін жағдай,
ертеде қойылған пломбының төңірегінде тісжегі
қуысының пайда болса, екіншілік тісжегі (вторичный
кариес – caries secundaria) немесе кайталамалы тісжегі
(рецидивный кариес – caries recidiva) деген термин
қолданылады.

7.

8. Пародонт

Тісті қоршап тұрған тканьдер жиынтығы. Олар:
Қызыл иек;
Тіс ұяшығының сүйегі;
Периодонт;
Тіс цементі жатады.

9.

10.

Пародонт қабынуы 3 түрге бөлінеді:
- Гингивит
- Пародонтит
- Пародонтоз

11.

Тісжегінің даму механизмі:
Ауыз қуысының гигиенасын сақтамаудан тісте:
1.
Микроорганизмдер биопленка түзейді;
2. pH 4.5 - 5.5 болғанда
байқалады;
эмальдің бұзылыстары
3. Сутегі иондары призмааралық ионға енеді;
4. Деминерализация сатысы басталады;

12.

13.

Тісжегін дамытуға алғашқы кезеңі ретінде эмаль бетіндегі
тақташаларының қалыптасуы болып табылады. Тіс
тақташасы (бляшка) - эмаль бетіне өте тығыз бекітілген
күрделі органикалық құрылым. Оның негізі болып
сілекейден шыққан гель сияқты зат саналады. Олар
микроорганизмдердің, көмірсулардың, ферменттердің,
токсиндердің жиналу орны болып табылады. Тақташаның
көмірсулар терең қабатына оңай енетін мүмкіндік беретін
кеуекті
құрылымы
бар.
Тақташаның
70%-ын
микроорганизмдер
құраса,
оның
ішінде
50%-ы
стрептококктар екен.

14.

Тісжегі
дамуының
екінші
кезеңі
органикалық
қышқылдар
қалыптастыру
болып
табылады.
Тақташадағы стрептококктар көмірсуларды ферменттеу
арқылы органикалық қышқылдар өндіреді: сүт ,
пирожүзім, сірке, алма және т.б. Бұл өз кезегінде
эмальдің органикалық аймағында рН төмендеуін
тудырады. Эмаль деминерализациясы рН 4.5-5.0-ден
төмендегенде жүреді .

15. Пародонт қабынуының даму механизмі

Бұл үрдіс қызылиектен басталады;
Тіс қызылиек бекінісің бұзып пародонтальды қалта
түзейді;
Бос радикалды қышқылдану мен антиоксиданттың
қорғанысының бұзылуы жүреді;
Қан
тамыр
өткізгіштігінің
микроциркуляция бұзылады;
жоғарлауы
Микробты бляшка тіс тубіріне барады;
Тіс түбірі сорылады.
мен

16.

17.

Тіс тазалау бұзылғанда микроорганизмдер беті белсенді
микробтармен және олардың қызметінің өнімдерімен
жабылған құрылымдық масса құрайды. Оны микробты тіс
тақташасы деп атайды. Тіс тақташасының қарқынды жиналуы
оларды алып тастау өте қиын жерлерде орналасады: тіс
мойны аймағында, тістің мойны мен қызыл иек арасындағы
науашықта.

18.

Шырышты
қорғаныс
қабатын жойып, қабыну
үрдісін
шақыратын
тосиндер, қышқылдар және
ферменттер пайда болады.
Қызыл иектің қабынуымен
шектелетін аурудың осы
кезеңін
гингивит
деп
атайды.

19.

Қуатты қорғаныс қабаты
кейбір жерлерде бұзылған
кезде, микробтық өсу және
токсиндердің
ағыны
кедергісіз
пародонт
байламы тереңдігіне түседі.
Бірінші кезекте коллаген
құрылымы
бұзылады.
Патологиялық
өзгерістер
қызылиекпен қатар сүйекті
де
зақымдайды.
Бұл
пародонтит деп аталады.

20.

Пародонтоз — пародонттканьдерінің жеткіліксіз
қоректенуімен (дистрофия) туатын созылмалы ауру.
Бұл тіс мойыны түбірінің жалаңаштанып, қызыл
иектің семіп отыруымен сипатталады. Бұдан тіс
тканьдері желініп, сына тәрізді ақау пайда болады да, тіс
түбірлері ыстық-суыққа сезімталдығы артып мазалайды.

21. Қорытынды

Тістің бүтіндігін сақтау үлгісін жапон халқының казіргі
кездегі игілікті істерінен айқын көруге болады. Соңғы
жылдары Жапонияда «тістің саулығы - ұлттық саулығы»
деген ұзак мерзімді «8020» атты шара қолға алынды. Бұл
шара әрбір жапондыққа жақсы таныс. Оның мәні 80 жасқа
дейін әр адамда 20 бүтін тіс болуы шарт: ол үшін алдымен
мәсуекті таңдай білуге ерекше мән береді. Тісті және ауыз
қуысын мұқият тазалау - ұзақ өмір сүрудің басты кепілі.
Олай болса, бұл салада да өзге халықтардың да өнегелі
істерінен үлгі алудың ешбір сөгеттігі бола қоймас.