Физиологиялық бұзылыстармен байланысты мінезқұлықтың өзгеруі (анорексия, булимия, ұйқы бұзылысы, сексуальды бұзылыстар)

1. Сөж

Қарағанды Мемлекеттік Медицина Университеті
Психиатрия және наркология кафедрасы
Сөж
{
Тақырыбы: Физиологиялық
бұзылыстармен байланысты мінезқұлықтың өзгеруі
(анорексия, булимия, ұйқы
бұзылысы, сексуальды бұзылыстар)
Орындаған: Дүйсембиева Ғ.А.
5-037 топ ЖМФ
Тәжім Р.
5-038 топ ЖМФ
Тексерген: Кульдибаева А.Б.
Қарағанды – 2017ж

2.

3. Анықтамасы

Анорексия — адамның күнделікті организм қажеттілігіне
сәйкес тамақтануында тәбеттің толық түрде болмауымен
сипатталатын синдром. Ол көбіне метаболикалық
аурулар, инфекция, асқорыту жүйесінің аурулары,ас
қабылдаудың бұзылысы әсіресе паразатитарлы инфекция,
сондай-ақ басқа да әртүрлі себептермен қосарлана жүреді

4.

5. Белгілері:

Науқастың мәселеге(проблема) отрицание.
Науқастың үнемі өзіндік толық(полноты) сезінуі.
Тамақтану әдетінің бұзылуы (түрегеліп тұрып тамақ ішу,
тамақты өте ұсақ бөліктерге бөліп жеу).
Ұйқы бұзылысы.
Семіріп кетуге деген паникалық қорқыныш.
Депрессивтілік.
Негізделмеген ашу-ыза, реніш сезімі.

6.

7. Белгілері:

Тамаққа байланысты тақырыптарға көп көңіл
бөліп қызығу: аяқ астынан тамақ дайындауға деген
қызығушылықтың пайда болуы, әртүрлі ас мәзірі
кітаптарына, рецептті коллекционировать етуге,
кулинарияға қызығу, және достарымен
туысқандарына түрлі тамақты дайындауға; әр түрлі
диеатаға қызығу.
Қоғамдық және жеке өмірінде өзгерістер:
кездесулер мен жалпы трапездерге қатысуға
қалауының болмауы, жақындарымен сөйлесудің
тоқтатылуы, жиі және ұзақ уақытта жуынатын
бөлмеде болу, немесе үйден тыс спортпен көп
айналысу
Тәртібінде (поведения) өзгерістер: тітіркенгіш және
мұңлы, эйфорияға өтпелі; активтіліктің төмендуі.

8.

9. Тарихқа көз жүгіртсек…

XIX жүзжылдықта анорексия өзінің позицисын біршама
бекітті, бірақ тек зайырлы сипат алды (светский
характер). Тек жас қыз өзінің жіңішке талиясымен
және өлімтік-бозарған терісінің түсімен ғана
болашақта әйел , ана және нағыз леди деген атауға,
үміткер бола алатын болған. Дәл осы бір сенім «әйелдер
пансионын тәрбиелеушілердің мазмұны негізінде жатты.
Қыздардың жартысы, осы тұрмысқа шығудағы міндет
ретінде саналатын осы әңгімені тыңдап, мойынсұну
арқасында тамақтан бас тартқан. Және, айта кететін
жайт, осындай ситуациядан «шығудың соңы» көбіне
ұзақ уақытқа психиатрда емделу немесе- летальный
жағдай.

10.

11. Тарихқа көз жүгіртсек…

XX ғасыр анорексия соңына нүкте қоя алмады.
Бұл аурудан сондай-ақ атақты принцесса Диана мен Уитни
Хьюстон да зардап шеккен. Сән әлем бизнесінде -бірнеше
өлім себебі осыдан болғаын естіген қоғам таңырқауды
басынан кешірді.
Артық арықтауды насихаттау бүгін де параноидальды сипат
алып отыр, және осымен күресуге әзірге ешқандай
мүмкіншілік болмай тұр…

12.

13. Организмге әсер етуі

Жүрек-қантамыр жүйесі
жұмысының бұзылысы —
жүректік аритмия (көбіне
брадикардия), аяқ астынан
жүректік өлімге
әкелетін (ВСС)
калий мен магнийдің
жетіспеушілігі, сондай-ақ
әртүрлі минеральды
заттардың және жалпы
электролиттер
балансының бұзылысы;
естен танып қалудың
ұстамалары; бас айналу;
пульстің баяулауынан
үнемі салқындықты сезіну,
(замедленного пульса)
Терінің
бұзылысы;
шаштың түсуі,
құрғақ тері,
бетте, арқада
ұсақ шаштардың
пайда болуы,
белок
жетіспеушілігі
нәтижесінде
эдемалар,
тырнақ
құрылысының
бұзылысы

14.

15. Организмге әсер етуі

Эндокринді жүйе
жұмысының
бұзылысы; қалқанша
гормондарының
жетіспеушілігі, зат
алмасу баяулауы,
аменорея,менструал
ьді цикл бұзылысы
Болжамы;
остеопороз ,
жиі
ауырсынатын
сүйек
сынғыштығы,
омыртқаларды
ң, ми массасы
салмағының
азаюы

16.

17. Организмге әсер етуі

Психикалық болжамы: ойын бір
арнаға жинақтай
алмау;депрессия; обсессивтікомпульсирленген бұзылыс; өзін-өзі
өлтіру.
Асқорыту жүйесі жұмысының
бұзылысы: асқазанның құрысып
ауруы ; созылмалы іш қату;
жүректің айнуы; іш қуысының
эдемасы;
функциональды диспепсия.

18.

19. Анорексия туралы 10 миф

Миф 1: Анорексиямен зардап шегетін
науқастар, өзіне назар аударуға бейім.
Негізінде: анорексия тамақтану
бұзылысымен байланысты болатын күрделі
ауру болып есептеледі. Анорексия
ешқандай «мания» емес, ешқандай «жаман»
мінез-құлық та емес- бұл тек психикалық
ауру. Кейбір адамдар үшін анорексия
олардың көзқарасы бойынша қандай да бір
қиын өмірлік ситуацияны жеңудің жалғыз
әдісі болып табылады.

20. Анорексия туралы 10 миф

Миф 2: Анорексия – бұл тек өзін-өзі жақсы көрудің
көрінісі. Егер анорексиямен зардап шегуші адам,
«Мен толықпын» деп айтса, ол оны тек өзінің
мекен-жайына қошемет сөз (комплимент) есту үшін
әдейі айтады.
Негізінде: Анорексиямен зардап шегуші адамдарда,
өзінің денесін дұрыс емес , бұрмаланған түрде
қабылдау , олар «қисық» айнаға қарап тұрған
тәрізді болады. Мұндай науқастар өзіндік жетілдірілмеуі
сезімін бір сәтке болсада жібергісі келмейтіндігінен
зардап шегеді. Бұл аурудың негізгі симптомдарының
біріне үнемі өзінің толықтылығын сезіну, әсіресе, егер
таныстарының бұл олай емес деп бекітсе.

21. Анорексия туралы 10 миф

Миф 3: Адам анорексияны бақылай (контролировать)
алады.
Негізінде: Өкінішке орай, адам бұл процессті
бақыламайды. Анорексияны жете бағаламаудың
қажеті жоқ. Басқа да ас қабылдаудың
бұзылыстарының формалары тәрізді, ол да күрделі
психологиялық ауру болып есептеледі. Сондай-ақ,
анорексия летальді жағдайға әкелуі мүмкін – онда
психологиялық аурулардың арасында өлім
көрсеткіші бойынша ең жоғары.

22. Анорексия туралы 10 миф

Миф 4: Тамақтану мінез-құлқының бұзылысы
негізінен тек тамақпен және салмақпен байланысты.
Негізінде: Анорексияның және тамақтану мінезқұлқының бұзылысының басқа да формаларының даму
барысында науқастарда тек тамақ қабылдаумен
проблема болмайды. Үнемі өзін тамақтан шектеу, ашығу
және организмнің тазалануы, жабысқақ идея тәрізді
болып, күрделі психологиялық бұзылыстың симптомы
болып келеді.

23. Анорексия туралы 10 миф

Миф 5: Анорексиядан тек бай ақсаусақ қыздар
зардап шегеді.
Негізінде: Анорексияны жасөспірім кезде көрініс
беретін әйелдер ауруы деп есептеу қабылданған.
Алайда көптеген зерттеулердің арқасында ол мүлде
олай емес екені дәлелденді. Анорексиямен
әйелдермен қатар әртүрлі жастағы,әртүрлі нәсіл,
ұлттағы және қоғамдық статусы сан алуан ерлерде
зардап шегеді екен.

24. Анорексия туралы 10 миф

Миф 6: Анорексиямен ауыратын науқастар
ашқарақтықтан зардап шекпейді.
Негізінде: Шамамен нервтік анорексиямен
ауыратын науқастардың тең жартысында «түсіру»
деп аталатын ашқарақтық ұстамасы болады. Ол
құсуды және өздігінен шектен тыс физикалық
жаттығуларды орындауға шақыратын
әлсіздендіруші дәрілерді қабылдаудан соң пайда
болады

25. Анорексия туралы 10 миф

Миф 7: Егер адам күніне 3 рет тамақтанса онда анорексия
дамымайды.
Негізінде: Бұл жерде адам қалай жиі тамақтанатыны
маңызды емес , маңыздысы ол қанша және не жейтіні.
Сондай-ақ, кейбір адамдар қатаң түрде белгілі бір тағам
түрлерін қабылдаудан бас тартады, басқалары оны
шектейді. Мысалы, адам бірнеше күн қалыпты көлемде
тамақ ішеді, кейін, жинақталған калориядан құтылу үшін
өзін тамақтан қатты шектейді.

26. Анорексия туралы 10 миф

Миф 8: Егер жүректі және денені тұрақты физикалық
жаттығумен нығайтса анорексиядан өлуге болмайды.
Негізінде: Анорексиямен ауыратындар оңайлықпен
осындай мифтерге сенеді де өзінің жағдайына серьезно
ауру ретінде қарамайды. Сондай-ақ көбі тұрақты
витаминдерді қабылдау - ол организмге қажетті қоректік
заттардың орнын толтыруға жеткілікті екеніне өте сенімді
болады. Үнемі ашығу, жеткіліксіз тамақтану мен қоса
шектен тыс физикалық жүктемелер орындау ең ауыр
қауіпті салдарға және ауыр асқыныстарға әкелуі мүмкін.

27. Анорексия туралы 10 миф

Миф 9: Анорексия – бақылау құралы
Негізінде: Анорексиямен ауыратындар үшін зақымдалу ошағы тән:
және өзінің маңызды өмірлік шаруасын шешуде әлбетте
дәрменсіздік (беспомощность) болады, олар тәуелділікте және
жетістігінде өте қатты қажеттілікті бастан кешіреді, бірақ оны
адаптациялық емес образбен қанағаттандыруға тырысады. Кейбір
специалисттердің есептеуі бойынша, Анорексияны дәрменсіздік
сезімінің протестіне қандай реакция екені ретінде қарауға болады.
Бұл негізде дәрменсіздік сезімі, ол –өмірлік ситуацияларға
бақылаудың жоғалуын нақтылап бекітеді. Егер адам қаншалықты аз
ситуацияны бақылай алса, ол өзін одан әрі дәрменсіз сезінеді, және
хотя бы қандайда бір сфера аймағында бақылауға қол жеткізуге
тырысады. Тамақ қабылдау мен өзінің салмағын бақылау – сол
сфера қызметі болып , дәрменсіздік сезімін компенсирлеуге
бейімделеді.

28. Анорексия туралы 10 миф

Миф 10: Анорексия – бұл өмірдегі жай бір кезең.
Негізінде: Келесі ретте белгілеу керек, анорексия
күрделі психикалық тамақ қабылдау мінезқұлқының бұзылысы болып табылады. Ол көп
кешіктірмейтін емдеуді қажет етеді.

29. Емдеу

Организмге анорексияның әсер етуінде кері қайтпайтын
салдардың алдын-алу үшін , емдеуді мүмкіндігінше ертерек
бастау керек. Көбіне стационарлы жағдайда емдеу қажет
етіледі (ауруханада). Анорексияны емдеуде қолданылатын
комплексті тәсіл, 3 компоненттен тұруы керек:
Дәрілік терапия
Емдеудің бұл элементі - антидепрессанттар мен басқа да
препараттарды қолдану. Дәрілік терапия – негізінен
нервтік анорексияны емдеуде эффективті , сондай-ақ
осыған ұқсас қосарланған нерв жүйесі бұзылысының
ауруларын емдеуде де әсері мол (көбіне – депрессия).

30.

31. Емдеу

Емдік т амақт ану
Арнайы тамақтың дозасын жоғарылату схемасы арқылы
жүзеге асады. Ондағы басты мақсат – науқастың дене
салмағын қалыпты деңгейге дейін қалпына келтіру. Бұл
емдеу компонентінің бастапқы этаптарында организмдегі
бұзылған зат алмасуды қалпына келтіру үшін көктамырға
дәрілік препараттарды енгізеді. Тамақтануды біртіндеп
жоғарылату ісінудің, зат алмасу бұзылысының, асқорыту
мүшелерінің зақымдалуының алдын-алады.

32. Емдеу

Психот ерапия
Емдеудегі негізгі аспекттердің бірі болып табылады.
Анорексияны емдеуге қолданылатын
психотерапевтикалық әдіске, когнит ивт ы-мінез-құлықт ық
жанұялық психот ерапия жатады. Когнитивты-мінезқұлықтық психотерапияда бастысы науқастың өзін
табуына көмектесу және психикалық проблеманың
негізінде мінез-құлықтық, ойлау жүйелерінде
қателіктерді өзгерту болып табылады. Жанұялық
психотерапия аурудың дамуына себеін тигізетін
отбасыдағы қарым-қатынас бұзылысын коррекциялауға
бағытталады

33.

34. Аурудың ақыры

Сауығу.
Рецидивирлеуші (возобновляющееся) ағым.
Ішкі органдардың кері қайтпайтын өзгерістерінің
нәтижесіндегі өлім. Статистика бойынша, нервтік
анорексиямен ауыратын науқастардың емдеусіз ақыры 5—
10 % құрайды.

35. Қоғамдық салдары

2005 жылы израильдік фотограф Ади
Баркан анорексиямен зардап шегетін модельдердің
съемкасына қатысады (запрет). Ол расымен де
анорексия мәселесімен айналыскан.
2012 жылдың 19-наурызында Израилда заңпроект
бекітілген, жарнама агенттік компанияларда сау емес
шектен тыс арық фотомоделдерге фотога түсуге тыйым
салынды.
2005 жылдың 16 қарашасы анорексияға қарсы
халықаралық күн.

36. Статистика

Женщины
Остальные
98,8%
Анорексия
1,2%

37. Статистика

Анорекс
ия
0,29%
Остальн
ые
99,71%
Мужчины

38. Статистика

Больные анорексией
Девушки 1224 лет

39.

40.

41. Булимия деген не?

Булимия деген – бақылаусыз және
жылдам көп мөлшерде асты қабылдау.
Анорексиямен, семіздікпен қатар жүреді
Әйелдерде жиі кездеседі
Булимиялық эпизодтар – өзін кінәлау, жек
көру сезімдерімен ұштасатды
Асқазананын босатам деп, құсу
шақырады, диуретик, іш айдайтын дәрідәрмектер қабылдайды
Шизофренияның инициальді көрінісі

42. Ұйқы бұзылулары

Әртүрлі психикалық және соматикалық аурулар
кезінде ең жиі шағым
Ұйқысыздық – ұйқы бұзылысының ең жиі себебі
б/т; ұйқы ұзақтығы азаюы, сапасы өзгерісі,
қанбау сезімі туындауы орын алады.
Ұйқысыздық себебіне байланысты әртүрлі
Неврозы бар науқастарда ол ауыр
психотравматикалық жағдаймен байланысты;
төсекте жатып ұзақ уақыт бойы мазалайтын
деректерді ойлап, шиеленістен шығар жолды іздеп,
ұйқыға кету басты мәселе

43. Ұйқысыздық- кез-келген жедел психоздың ерте симптомы

Астеникалық синдром, гиперестезия, масасыздық
фонында – шуға( сағат тықылы, су тамшысы, сыртта
ит үргені) өте сезімтал болып, ұйықтай алмай, оянып
кете береді.
Депрессивті науқаста – ұйқыға кету қиыншылығы, ерте
ояну, ұйқы сезімінің жоқтығы, жаңа келген күнге
абыржумен, күйінішпен қарайды

44. Сексуальды қызметтер бұзылулары

Сексуальды құштарлықтың төмендеуі немесе артуы
Жеткіліксіз қозу сезімі (ер-импотенция, әйелде- фригидтілік)
Оргазм бұзылыстары (аноргазмия, ерте/кешіктірілген
эяукуляция)
Ауырсыну сезімдері (диспареуния, вагинизм,бас ауырсыну)
Сексуальды дисфункция себебі – қорқынышқа,
мазасыздыққа тұлғалық бейім болу, тұрақты серігінің
болмауы, қатал тәрбие, еріксіз ұзақ уақыт сексуальды
қатынастан бас тарту, кейде депрессия, паркинсонизм,
эпилепсия

45. Жиі кездесетін жыныстық ауытқулар

Аутоэротизм (нарциссизм) – өзінің денесіне ғашық
болу, өз-өзіне қызығу сексуальды инстинкттің өзіне
бағытталуы.
Гомосексуализм – өз жынысындағы адамдарға құмарту
( ер-педарастия, әйел- лесбианизм/ сафизм) ,
бисексуализм-қалыпты жұбайлық өмір сүріп, жасырын
гомосексуализмме айналысады
Зоофилия – жануарларға құмарту
Садизм –жыныстық қатынаста партнерін қинап,
зорлап, кейде өлім жағдайына дейін жеткізеді, осыған
қанағаттанатын ауру. Күш орнына сөзбен балағаттап,
ренжітіп, моральдық садизм кездеседі

46.

Мазохизм- садизмге қарама-қарсы, өзін- өзі қинағанда ғана
құмары қанады.
Педофилия – жас балаларға жыныстық құмарту
Геронтофилия – ересек адамдарға жыныстық құмарту
Фетишизм – еркектің әйел дүниесіне құмартуы, аяқ қиімге
Эксгибционизм – жыныс мүшелерін ашық көрсетуге
құмарту
Вуайеризм – басқа адамдардың жыныстық өміріне жасырын
қарауға ынтығу
Цигмалионизм – мақалаларға жыныстық құмарту
Некрофиля – өлі денелерге жынысты құмарту. (ақ киімге
оранып, қолына шырақ ұстап, өлік сияқты жатуы )

47. Соттық – психиатриялық маңызы

Зоофилия – заңмен қудаланады
Садизм , мазохизм – қан төгіске әкелуі мүмкін
Педофилия – жасөспірімдерді бұзады
Некрофилия- мәйітерді әшкерелейді
Фетишизм – ұрлыққа соқтыруы мүмкін
Шизофрения, эпилепсия – олар емдеуге
Ал психопаттар істесе – олар өз істеген істеріне жауап
береді

48. Қорытынды

Қорыта айтатын болсам, физиологиялық бұзылыстармен
байланысты мінез- құлықтың өзгеруі; анорексия, булимия,
ұйқы бұзылысы, сексуальды бұзылыстар бұлардың
барлығында ойлау үрдісі бұзылуы болады. Өз дене бітіміне
көңіл толмаушылық (дисморфомания) ипохондриялық
сандыраққа ұқсас,яғни ауыр дауасы жоқ дерт бар екендігіне
сенімділік, бұл жерде ойлау патологиясында айқын
бұзылыс болады.