Ақуыз және ақуыз биосинтезі

1. Ақуыз ЖӘНЕ АҚУЫЗ биосинтезі

2. Ақуыз

Ақуыз – молекулалары өте күрделі болатын
аминқышқылдарынан құралған органикалық зат; тірі ағзаларға
тән азотты күрделі органикалық қосылыс. Аминқышқылдары
қалдықтарынан құралған жоғары молекулалық органикалық
түзілістер. Ақуыз ағзалар тіршілігінде олардың құрылысы дамуы
мен зат алмасуына қатысуы арқылы әр алуан өте маңызды
қызмет атқарады. Ақуызды зат құрамында міндетті түрде азоты
бар күрделі қосылыс.

3.

Ақуыздардың құрылымы мен құрылысы өте күрделі. Молекулалық массалары
жүздеген мыңнан миллионға дейін жетеді. Төрт түрлі құрылымы болады. Олардың
құрылымы бұзылса , денатурацияға ұшырап, ағзадағы қызметін атқара алмайды.
Белоктар гидролизденіп, аминқышқылдарын түзеді және өздеріне тән түсті
реакциялары бар.

4.

Фридрих Энгельс: “Тіршілік – ақуыз
заттарының өмір сүру формасы” –
деп үйретеді.

5.

Белок тірі ағзаның құрамында ғана болады. Оның құрамында 50,6% –
54,5% көміртек, 21,5% – 23,5% оттек, 6,5% – 7,3% сутек, 15% – 17,6%
азот, 0,3% – 2,5% күкірт бар , кейде фосфор кездеседі. Осы
элементтерден түзілетін аминқышқылдарының бір-бірімен байланысып
қосылуы нәтижесінде ақуыз молекуласы түзіледі. Белок молекуласының
массасы өте үлкен, ол бірнеше миллионға дейін барады.

6.

Ақуыздар туралы алғашқы мәліметтер ХVIII ғасырдан бері белгілі. 1745
жылы итальяндық ғалым Беккори бидай ұнынан лейковина деген ақуызды
бөліп шығарған. ХIX ғасырдың 30-жылдарында ет, жұмыртқа, сүт, өсімдік
тұқымдарында ақуыздық заттар бар екені анықталды. Ғалымдардың содан
бергі зерттеулері нәтижесінде барлық тірі ағзалар жасушасында болатын
тірі материя – протоплазма,негізінен, ақуыздан құралатыны анықталды.

7.

Ақуызды синтездеу проблемасының теориялық және практикалық маңызы
бар. Ақуыз молекуласының күрделі болуына байланысты қазіргі уақытқа
дейін ақуыз синтезі толық іске аспай отыр. Ақуыз молекулаларын
синтездеуге әрекет жасаған ғалымдардың сәтсіздіктерінің себебі де осында
болуы мүмкін. Ақуыз молекуласының үздіксіз өзгеруін анықтайтын
заңдылықтарды түсіну – қазіргі ғылымның ең басты міндеттерінің бірі.

8.

Жоғары деңгейлі ағзаларда ақуыз
биосинтезі таңғаларлықтай жүреді: 350
аминқышқылынан тұратын
полипептид бар болғаны 10 секундта
түзіледі! Белок синтезінің құпия сырын
ашу көптеген вирус ауруларын жеңуге
мүмкіндік береді, жаңа химиялық
талшықтар мен пластмассалар жасауға,
тамақ өнеркәсібінде жаңа өндіріс
процестерін ойлап табуға көмектеседі.
Алғаш рет қарапайым ақуызды заттар,
гипофиздің гормондары вазопрессин
мен окситоцин алынды. Одан басқа
ақуыз синтездеудегі зор табыстарға
инсулин мен интерферон алу жатады.
Полипептидтік теория ашылғаннан
бері ақуыздық қасиеттері бар
полипептидтер синтезделіп, жемдік
қоспа, дәрі-дәрмек ретінде
қолданылып жүр.

9.

Ученые нашли белок отвечающий за хронические воспаления.
Мельбурунские ученые определили структуру белка, важного для
инициирования особой формы клеточной смерти. Это открытие позволить
создать новый класс препаратов для лечения хронических воспалительных,
вроде болезни Крона или ревматоидного артрита, пишет MEDICAL NEWS
TODAY. Специалисты показали : белок MLKL необходим для работы
сигнальных путей, включенных в процесс некроптоза. Это альтернативный
путь гибели клетки, сочетающий в себе запрограмированность и
морфологические признаки обычного некроза. Обычно, когда клетка
понимает заражена вирусом или сильно повреждена, она саморазрушается
(происходит апоптоз). Но некоторые патогены способны существовать в
клетке, не давая ей убить себя. На этот случай природа разработала некроптоз
– клетка саморазрушается, отсылая сигнал SOS имунной системе. Она дает
знать, что апоптоз не прошел нормально и нужно усилить защиту. Однако
иногда сигнальный путь некроптоза активируется в неподходящий момент. В
результате развивается хроническое воспаление. Анализ структуры MLKL
показал: этот энзим сначала нужно “включить” чтобы он смог запустить
некроптоз. MLKL принципиально отличается от других сигнальных белков.
Это делает его идеальной мишенью для воздействия. Таким образом можно
получить высокоточную терапию,работающую выборочно.

10.

11.

Деструктивное действие старение связывается окислительным процессом , сочетающимся с
истощением теломеров и целым рядом других известных и неизвестных факторов. Предметом
исследования ученых стал класс белков, называемых струины, которые , как известно, играют
ключевую роль в регулированийи процесса старения и долголетия стволовых клеток крови. К
примеру, опыты на старых мышах продемонстрировали что белок SIRT3 способствует
формированию новых клеток. Эксперты выяснили что белок не влияет на жизнь молодых
мышей. Но совсем другая картина наблюдается у мышей достигших двулетнего возраста. У
особей с малым содержанием белка SIRT3 было меньше стволовых клеток крови, образование
новых клеток было замедленно. Специалисты сделали заключение, что когда белок SIRT3
отсутствует процесс проходит быстрее.
Когда мы становимся старше , организм работает не так хорошо, поскольку происходит
больше окислительных процессов от которых мы не можем избавится, говорит Данника Чен. В
этих условиях наша нормальная антиокислительная система не может полноценно заботится о
нас – вот когда нам необходим SIRT3 который позволяет повысить работоспособность
антиокислительной системы. Но уровень SIRT3 снижается с возрастом , поэтому со временем
система доходит до истощения

12.

13.

НАЗАР
АУДАРҒАНДАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!