Гиполипидемиялық дәрілердің клиникалық фармакологиясы

1. С.Д.АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ

КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ МЕДИЦИНСКИЙ
УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ С.Д.АСФЕНДИЯРОВА
Дисциплина: клиникалық фармакология
Тақырыбы:Гиполипидемиялық дәрілердің
клиникалық фармакологиясы
Тексерген: Киекова Б.Х.
Орындаған: Наурызбай А.Ж.
Факультет: педиатрия
Курс: 6
Тобы: 004-01
Серикова
Алматы-2017ж.

2. Анықтама

Атеросклероз – қан тамырларының
гемодинамикалық шамадан тыс жұмысы кезіндегі
липидтер метаболизмінің бұзылысымен көрінетін
қабынулық ауру.
Қабыну индукторы тотыққан тығыздығы төмен
липопротеидтер.

3.

Адам ағзасындағы негізгі қан
сарысу липидтері
Холестерин
эфирлері
Фосфолипидтер
Триглицеридтер

4.

Холестерин – өмірге аса қажеті биомолекула.
жасушалық мембрананың маңызды бөлшегі.
өт қышқылы, стероидты гормондар және Д
витаминінің ізашары.
Адам күніне тамақпен 300-500 мг холестерин
қабылдайды, 700-900 мг ағзаның өзінде
синтезделеді.

5.

Дислипидемия жіктелуі
Классификация по Фредриксену (ВОЗ)
Фенотип Жоғарылаған Сарысудағы Триглицериды Атеролипопротеиндер Холестерин
генность
I
Хиломикроны Норма или
IIa
ТТЛП
IIb
ТТЛП және
ТӨТЛП
III
IV
V
Не отмечена
сирек
+++
жиі
+++
жиі
+++
орташа
Норма или
+
жиі
Норма или
+
сирек
Норма
ЖТЛП
ТӨТЛП
ТӨТЛП және
хиломикрон
Таралуы

6. Қан сарысуындағы липидтер деңгейі

Жалпы популяция
ХС 5 ммоль/л (190мг/дл) аз
ХС ТТЛП 3 ммоль/л (115мг/дл) төмен
ҚД бар науқастар үшін
ХС 4,5 ммоль/л (175 мг/дл) аз
ХС ТТЛП 2,5 ммоль/л (100мг/дл) төмен
Жүрек-қан тамыр қаупі жоғары маркерлер
а) ерлер ХС ЖТЛП 1 ммоль/л (40 мг/дл) төмен
б) әйелдер ХС ЖТЛП 1,2 ммоль/л (46 мг/дл) төмен
в) триглицеридтер 1,7 ммоль/л (150 мг/дл) жоғары

7. ХС ТТЛП деңгейіне әсер ететін факторлар

шылым
шегу
артериальды гипертензия
ХС
ЖТЛП төмен деңгейі (40 мг/дл аз)
тұқымқуалаушылық
жасы: ерлер 45 жоғары, әйелдер 55
жастан жоғары

8. Липид алмасуын реттейтін препараттар

3-гидрокси-3-метилглютарил- коэнзимА-редуктаза
(ГМК-КоА редуктаза) ферментінің ингибиторы
(статины);
Өт қышқылы секвестранттары (ионообменные
смолы);
фиброй қышқылы туындылары (фибраты);
Никотин қышқылы (ниацин, эндурацин);
ХС ішікте сіңірілуінің ингибиторы (эзетимиб);
Омега-3-көпқаныққан май қышқылдары ( -3ПНЖК) (эпадол)

9. Статиндер Әсер ету механизмі

3-гидрокси-З-метилглютарил-коэнзимАредуктаза ферментін бөгеу арқылы
бауырдағы холестерин синтезін тежеу.
Эндогенді синтезді тежеу гепатоциттердегі
ХС концентрациясын және ТТЛП мөлшерін
төмендетеді,

10.

Статиндердің ХС синтезіне әсер ету
механизмі
ацетил КоА
ГМГ-КоА синтаза
ГМГ-КоА
СТАТИНЫ
ГМГ-КоА редуктаза
Мевалоновая кислота
X
Мевалонат пирофосфат
Изопентинил пирофосфат
Геранил пирофосфат
убихиноны
Сквален синтаза
Фамезил пирофосфат
сквален
холестерин
долихолы

11.

Статиндер қолдануға көрсеткіштер
• ИБС
• АНАМНЕЗІНДЕ АНГИОПЛАСТИКА немесе
АОРТОКОРОНАРЛЫ ШУНТТАУ
• АОРТА АНЕВРИЗМАСЫ
• МОЙЫН ЖӘНЕ БАС МИ ҚАН ТАЫРЛАРЫНЫҢ
АТЕРОСКЛЕРОТИКАЛЫҚ ЗАҚЫМДАНУЫ
• ҚАНТ ДИАБЕТІ

12. Ловастатин (мевакор)

Aspergillus terreus саңырауқұлағынан бөлініп алынған
активті емес лактон.
Бауырда левостатин гепатоциттермен ұсталынатын
активті қосылыс түзеді, сол жерде ГМГ-КоА-редуктаза
ферментін ингибирлейді.
Ловастатин 10, 20 және 40 мг таблетка түрінде
шығарылады.
20 мг күніне бір рет кешке қолдану.
Бүйрек жеткіліксіздігі бар адамдарға (клиренс
креатинина менее 30 мл/мин) ловастатин мөлшері 20
мг/тәу аспауы керек.

13. Симвастатин (зокор)

Ең жиі қолданылатын препарат.
10, 20 және 40 мг таблетка.
20 мг күніне бір рет кешке қолдану.
Бүйрек жеткіліксіздігі бар адамдарға симвастатин 5 мг/тәу
бастау керек.
тамақ қабылдар алдында ішу керек (препараттың сіңуін
жақсартады).

14. Правастатин (правахол, липостат, холестат)

Активті форма, ловастатин мен симвастатинге
қарағанда бауырда метаболизмсіз
гиполипидемиялы әсер көрсетеді.
10 және 20 мг таблетка.
Максимальды доза — 40 мг/тәу.

15. Аторвастатин (липитор, липримар, липитин)

ГМГ-КоА-редуктазаныі жаіа синтетикалық ингибиторы
ТГ деңгейін біршама төмендетеді.
Препарат ішек-бауырлық рециркуляцияға ұшырамайды.
10 мг таблетка.
Бастапқы доза 10 мг күніне 1 рет тағам қабылдауға және
уақытқа байланысты емес.
қанның липидті спектірін әр 4 апта сайын қадағалап
тұру қажет.
Максимальды доза — 80 мг/тәу.

16. Статиндердің жанама әсері

Қан сарысуында АлАТ и АсАТ деңгейінің артуы.
Бауырдың зақымдалу мүмкіндігі статиндер мен
фибраттарды бірге қолданғанда және алкоголь
пайдаланғанда артады.
Кейбір науқастарда миалгия, бұлшық ет әлсіздігі,
рабдомиолиз, қанда креатининфосфокиназа мөлшері
артады.
АІЖ жағынан: жүрек айну, құсу, тәбеттің төмендеуі, іш
қату, метеоризм, эпигастрииде ауру сезімі.
Ұйқының бұзылысы.
Терінің зақымдалуы (эритема,терілік бөртпелер).

17. Статиндерді қолдануға қарсы көрсеткіштер

жүктілік,
иммуносупрессивті препараттар қабылдау,
Бауыр аурулары, бауыр жеткіліксіздігі
(трансаминаза деігейінің жоғарылуымен)
статиндерге жоғары сезімталдық
Салыстырмалы қ.к.бұл препараттарды
циклоспорин, гемфиброзил, никотин қышқылы п.
бірге қолдану.

18. Фибраттардың қасиеті

гепатоциттерде май қышқылдарын тотықтыра
отырып олардың катаболизмін стимулдейді;
Бауырда триглицеридтер мен ТӨТЛП синтезін
тежейді;
ГМГ-КоА-редуктаза ферментінің активтілігін басу
арқылы бауырда ХС синтезін тежейді;
ЖТЛП-ден ХС эфирлерінің ТӨТЛП өтуін төмендетеді;
ТӨТЛП катаболизмі нәтижесінде қанда ЖТЛП деңгейін
арттырады;
Қан сарысуында фибриноген деңгейін төмендетеді.

19. Фибраттар қолдануға қарсы көрсеткіштер

Бауыр қызметінің бұзылуы, сонын ішінде билиарлы
цирроз;
калькулезды холецистит немесе анамнезінде тас
түзілу;
Ауыр бауыр жеткіліксіздігі
алкоголизм;
Жүктілік және лактация

20. Фибраттардың жанама әсері:

Бауырлық ферменттердің жоғарылауы;
холелитиаз;
АІЖ (жүрек айну, құсу, диарея)
Бұлшық ет зақымы (миалгии, миозит, рабдомиолиз);
ОЖЖ (бас айналу, бас ауру, көрудің бұзылысы,
шаршағыштық);
Қан түзу (лейкопения, анемия, тромбоцитопения,
сүйек кемігі гипоплазиясы );
аллергиялық реакция (кожная сыпь);
импотенция;
Дене массасының төмендеуі.
.

21. Никотин қышқылының қасиеттері

Никотин
қышқылы
және
оның
туындылары
гиполипидемиялық препараттардың ескі өкілдері
Никотин қышқылы препараттарын қолданудың тиімділігі:
Май депосынан бос май қышқылдарының шығуын азайтады;
триглицеридтер деңгейін төмендетеді;
ТӨТЛП және ЖТЛП синтезін бәсеңдетеді;
ЖТЛП тотығуын төмендетеді;
Никотин қышқылын қолданғандағы үлкен мәселе – жоғары дозада
қолдану керек (4 г/тәу жоғары), эффекті жоғары болғанымен жанама
әсерлері де көп болады.

22. Никотин қышқылының жанама әсерлері

Терілік (қышу, терінің қызаруы, бөртпе, сілекей
бездерінің секрециясының артуы, гиперпигментация);
ОЖЖ (бас айналу, бас ауру, көрудің бұзылысы);
Бауырға токсикалық әсер (бауырлық ферменттердің
артуы, сарғаю);
АІЖ (жүрек айну, құсу, эпигастрийде ауру сезімі,
диарея)
метаболикалық бұзылыстар (гипергликемия,
гиперурикемия)
Жүрек-қан тамыр жүйесі (тахикардия, жүрек қағу,
аритмия, гипотония).

23. Никотин қышқылын тағайындауға абсолютті қарсы көрсеткіштер

бауырдың созылмалы аурулары
гиперсезімталдық
өршу сатысындағы пептикалық жара
анамнезінде қан ағу
Никотин қышқылын тағайындауға
салыстырмалы қарсы көрсеткіштер
инсулин тәуелді ҚД
ауыр подагра
артериальды гипертензия
жүктілік және лактация

24. Никотин қышқылын тағайындау схемасы

1-ші апта – 125 мг х 2 рет
2-ші апта – 250 мг х 2 рет
3-4 апта – 500 мг х 2 рет
5-ші апта – 1000 мг х 2 рет
6-ші апта– 1500 мг х 2 рет

25. Өт қышқылы секвестранттары

Бұл топ препараттары ХС ТТЛП деңгейін
төмендетеді, бірақ триглицеридтер
деңгейін арттырады.
ӨТ қ.с. қолданғанда АІЖ ауыр бұзылыстар
дамып, витаминдер сіңірілуі тежеледі.

26. Жаңа қосарланған препарат - Эзетимиб

Құрамына статин және экзогенді ХС
адсорбциясынң ингибиторы кіреді.
Бір уақытта ХС экзо- және эндогенді түсуін
бөгей отырып, қанның липидті спектіріне
біршама оңтайлы ісер көрсетеді.
Болашақта эзетимиб атеросклероз емінде
қолданылатын дәрілер қатарына кіруі
мүмкін.

27. Қолданылған әдебиеттер

Ю.Б.Белоусов Клиническая фармакология и
фармакотерапия, М., 2010г. С 365-420
Под редакцией Ю.Б.Белоусова, В.Г.Кукеса Клиническая
фармакология: национальное руководство
В.П.Булатов клиническая фармакология в педиатрии 2006г.
www.Wikipedia.ru