Экономикалыќ тепе- теѕдік жјне экономикалыќ ґсім

1. Экономикалыќ тепе- теѕдік жјне экономикалыќ ґсім

ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТЕПЕ- ТЕҢДІК
ЖӘНЕ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ӨСІМ

2.

жоспары
1. Макроэкономикалық тепе- теңдік:
түсінігі, үлгілері.
2. Экономикалық өсу: мәні,
көрсеткіштері және факторлары.
Экономикалық өсудің жаһандық
тенденциялары.
3. Қазақстан экономикасының
дамуының басымды бағыттары.

3.

Нарықтық
экономикада
барлық
өндірілген өнімдер (жиынтық өнімдер)
тауар (жиынтық ұсыным) болуы керек, ал
барлық
табыстар
(жиынтық
табыс)
жұмсалуы (жиынтық сұраныс) керек және
де тауармен қамтамасыз етілуі керек
(жиынтық тұтыну).
Тек осындай жағдайда төлем қабілеттігі
бар сұраныс және тауарлық ұсыным көлемі
сәикес болады.
Нарықтық
экономиканың
мұндай
жағдайы экономикалық тепе- теңдік
болып табылады.

4.

Жиынтық сұраным - тауар мен
қызмет көрсетудiң әртурлi көлемiн
байқататын
модель.
Сондықтaн
тұтынушы, кәсiпорын және Үкімет кез
келген баға деңгейiнде сатып алуға
дайын.
P
Жиынтық ұсыным - кез-келген
баға деңгейiндегi нaқты өндiрiс.
AS
P
AD
Q
Q

5.

P
AS
E
AD
Q

6.

Экономистер көптеген жылдар бойы
және қазiргi кезде де тепе тендiк
динамикасы
үлгісін
iздестipумен
айналысқан және айналысуда. Себебi ол
бiрiн-бiрi
жоққа
шығаратын
eкi
тенденцияны қосады: экономикалық тепетеңдiк және экономикалық динамика.

7.

Тепе-теңдік
динамикасы
моделi
классикалық және кейнстiк болып бөлінедi.
* Классикалық моделдiң өкiлiне француз
экономисi Жан Батист Сэйдi (1772-1823)
жатқызамыз. Оның айтуынша барлық қоғам
тек өндiрушiлерден тұрады (олар сондай-ақ
тұынушы болып та табылады). Сөйтiп өзi
өндiрмеген басқа тауарларды сатып алу
үшiн өзiнiң тауарын сатады. Демек, табыс
шығынға тең. Сондықтан сұраным мөлшерi
ылғи ұсынымға тeң.

8.

Алайда тұтынушы саны ылғида өндiрушi
санынан асып отырады және табыс толық
жұмсалмайлы (бiр белiгi жинақтауға
айналады, өндiрушi шығынның бiр бөлiгiн
займ (несие) есебiнен жүзеге асырады).
Жинақтау
тұтынушының
жиынтық
табысының
бір
бөлігі
ретінде
экономикалық
шеңбер
айналымынан
шығып қалады. Сондықтан олар сұранымға
айналмайды.
Демек жинақтау макроэкономикалық
тепе – теңдікті бұзады.

9.

Кейнстiк модель табыс қозғалысының
басқаша құрылымын қарастырады:
«табыстар-сұраным», бiрақ «табыстар
- жинатау» емес.
Дж. Кейнс мынаны көрсеттi: тепетендiк жағдайына жету инфляция,
жумыссыздық пен жене өндiрiстiң
төмендеуiмен сайма-сай келедi.

10.

Экономикалық өсім - экономикадағы нақты
табыстың өсуі (ЖҰӨ, ЖІӨ немесе ҰТ), сонымен
қатар белгілі бір уақытта жан басына
шаққандағы өндірілген өнім болып табылады.
Экономикалық өсу факторларына:
табиғи шикізаттар,
еңбек ресурстары,
негізгі капитал көлемі,
жиынтық шығындар деңгейі,
технология,
шикізаттарды тиімді пайдалану жатады.

11.

Экономикалык өсудiң қазiргi типiнiң
өзiндiк ерекшелiгi бар. Оның артта қалуы
ххшы ғасырдың 50-шi жылдары басталған
ғылыми-техникалық революция дамуының
сейкестiгiмен байланыстырылады.
Экономикалық өсу сапалық жаңа
дәрежеге көтерiлдi және ол FTP
жағдайында өндiрiстiң интенсификациялау
негiзiнде жүзеге асады.

12.

Экономикалық өсу экономиканың бiр
қалыпты оң қозғалысын және оның әлеуметтiкэкономикалық пpoгpeciн көрсетедi. Мұндай
прогрестiң жалпы критериi өндiргiш күштердiң
даму деңгейi болып табылады.
Өндiрiс пен тұтыну арасындағы қайшылық
жалпы негiзгi және қозғаушы күш болып
табылады, тұтыну өндiрiстi ынталандырады,
екiншi жағынан өндiрiстiң өзi жаңа түтынуды
қалыптастырады – сөйтiп қайталанып отыратын
процесс. Бұл қайшылық – оның қоғамдық түpiнe
тәуелсiз ең жалпылама және өндiрiс дамуының
табиғи негiзi.

13.

Экономикалық өсудiң жаңа сапалық белгiсi
- өндiрiстiң прогрессивтi құрылымының
құрылуымен,
ғылымды
қажет
eтeтін
салалардың үлес салмағының артуымен
тусiндiрiледi. Олар FTP нетижелерiн өндiрудi
жене камтамасыз етудi жузеге асырады .
Экономикалық өcyдің
қайнар көзi –
экономикалық ресурстар, экономикалық
мүдделер мен ынталандыру жатады. Олар
атқаратын қызметтің көлемiн ұлғайтуға және
сапасын арттыруға белгiлi уақыт кезеңiнде
барынша мүмкiндiк жасайды.
Экономикалық өсудің сапалық жаңа типiнiң
негiзгi қайнар көзi - экономикалық саясат.

14.

Экономикалық дамудың ерекше қайнар көзi
инвестиция (күрделi қаржы) болады. Бүгiн
салынған қаржы көлемi келешектегi
табысты ұлғайтуды көздейдi.
Экономикалық өсудiң сапалық жаңа типiнiң
түпкі мақсаты адам болып табылады. Oның
FTP жетiстiгiмен қаруланған бiлiмiн, еңбегiн
де айта аламыз. Сондай-ақ ол әлеуметгiкэкономикалық прогрестiң басты критериi
болмақ.

15.

Экстенсивті
қосымша
ресурстарды тартуда өзінің
еңбек
өнімділігін
өзгертпейді.
Интенсивті өсім- өндірістің
жаңа технологиясын қолданса
да
шығындар
көлемін
өсірмейді.
Интенсивті өсім
халақтың
жағдайын
жақсартуға негіз бола алады.

16.

Қазақстан
экономикасының
дамуының негізгі бағыттарының бірі
экономикалық өсу болып табылады, ол
тек
қана
Қазақстандықтардың
жағдайын жақсартып қана қоймай
сонымен қатар Қазақстанды әлемдік
экономикаға тиімді енуге мүмкіншілік
береді.