Мастацтва Беларусі 18 стагоддзя. Серыя І. Архітэктура.Частка 2. Культавае дойлідства

1.

2.

Бліскучыя дасягненні
беларускага барочнага
дойлідства
звязаны з творчасцю
Іагана Крыстафа
Глаўбіца

3.

Па ініцыятыве архібіскупа полацкага
Фларыяна
Грабніцкага
быў
перабудаваны уніяцкі Сафійскі сабор з
улікам
рэшткаў
старажытнага
праваслаўнага храма, але на аснове
зусім новай эстэтычнай і ідэалагічнай
канцэпцыі.
Аб'ёмна-прасторавая
структура будынка набыла формы
трохнефавай
аднаапсіднай
дзвюхвежавай базілікі, характэрныя
для архітэктуры віленскага барока.

4.

Самабытныя
рысы
віленскага
барока
знайшлі
паслядоўнае
ўвасабленне і
ў інтэр'еры
сабора – у
арганізацыі
яго ўнутранай
прасторы і
дэкаратыўным
аздабленні.
Складаная
прафіліроўка
слупоў і
адпаведны ім
ордэрны
дэкор
ставараюць
неакрэсленую
цякучую
прастору.
Сафійскі сабор
у Полацку
храналагічна
з'явіўся
першым
збудаваннем, у
якім цалкам і
паслядоўна
былі
ўвасоблены
эстэтычныя
характарыстыкі
архітэктуры
віленскага
барока. Такім
чынам,
Полацкая Сафія
ў трэці раз
стала
пачынальніцай
новага значнага
этапа ў гісторыі
беларускага
дойлідства.

5.

6.

7.

Узведзены ў
1747 – 1753 гг.
архітэктарам
Аляксандрам
Асікевічам
у стыле позняга
барока.

8.

Гэты храм быў пабудаваны манахамі-уніятамі, тут служыў ордэн базіліян. Калі
забаранілі унію, то ў XIX стагоддзі гэты храм перадалі рускай праваслаўнай царкве.
Пасля 1921 года ён стаў каталіцкім касцёлам, храм ніколі не закрываўся.

9.

10.

У касцёле знаходзіцца адна
з найбольш шануемых
беларускіх святынь –
ікона Маці Божай Барунскай.

11.

12.

13.

У 1902 — 1908 гг. была зроблена рэканструкцыя храма
архітэктарам Ю.Заро.

14.

Кампазіцыя галоўнага алтара вырашана ў ніжнім ярусе згрупаванымі калонамі
карынфскага ордэра з інтэнсіўна раскрапаваным антаблементам, упрыгожана
велічнымі скульптурамі апосталаў Пятра і Паўла і завершана «Глорыяй».

15.

Касцёл Праабражэння Гасподняга
ў Германавічах
(Шаркоўшчынскі раён, Віцебская вобласць, 1787 г.)
Помнік архітэктуры
віленскага барока, пабудаваны
па фундацыі
Ігнація Зрыні-Шырына

16.

17.

18.

19.

З’яўляецца адным з самых вялікіх архітэктурных ансамблей Беларусі,
пабудаваных у стыле барока.

20.

касцёлам
пабудавана
званіц а,
спраектаваная
выпускніком
Балонскай
мастацкай
акадэміі ў Італіі А. К.
К аменскім.
Пінскі касцёл быў
заснаваны ў 1396 г
.У
1510 г
. узвод зіцц а
каменны будынак
і
манастыр.
У
выніку
паж араў
будынак
перабудоўваўся 4
ра зы, у 1712 – 1730 гг
.
касцёл
зноў
У
1930
г
.
быў
дабудаваны
чацвёрты ярус і
купал
званіцы
па
паект у
рускага
дойліда
І.
В.
Ж алтоўскага.
Пінчане
пра звалі
званіцу
«Пізанскай

21.

22.

У касцёле налічваецца 225 драўляных скульптур
работы Яна Шмідта, якія дайшлі да нас амаль без зменаў,
некаторыя пераведзены ў гіпс.

23.

Узведзены ў 1760 г. па фундацыі
мясцовага землеўласніка Яна Рдултоўскага.

24.

З’яўляецца помнікам архітэктуры
барока. Пасля паўстання 1863 г.
касцёл перадалі праваслаўным, у
1921 г. вернуты каталікам, пасля
вайны закрыты. У 1990-я гады
адноўлены
і
перададзены
вернікам.
Храм у плане ўяўляе сабой выцягнуты
прамавугольнік,
які
завяршаецца
паўцыркульнай апсідай. Галоўны фасад
вырашаны ў традыцыйных для барока
прыёмах. Цэнтральная частка фасада
вылучана пілястрамі дарычнага ордэра, за
якімі размешчаны дзве нішы, у якіх
устаноўлены
скульптурныя
выявы
апосталаў Пятра і Паўла.

25.

Аўтарам праекта з’яўляецца
вядомы італьянскі архітэктар
Карло Спампані.
Рэстаўрацыя касцёла пачалася
ў 1989 г. і працягваецца зараз.

26.

У 2005 г. каля касцёла ўсталяваны
помнік Іаану Паўлу ІІ.

27.

28.

29.

Узведзены пры манастыры піараў
па
фундацыі
мясцовага
землеўласніка Валерыяна Жабы. У
1832
г.
перабудаваны
ў
праваслаўную
царкву,
пасля
Вялікай
Айчыннай
вайны
закрыты,
выкарыстоўваўся
ў
якасці сховішча. У 1988 г. вернуты
вернікам, адрэстаўраваны.

30.

31.

Унікальны помнік, знакаміты
сваімі паўпавернутымі (пад
вуглом 45 градусаў) вежамі,
якія ўтвараюць так званы
“курданёрскі фасад”.

32.

Пабудаваны ў 1491 – 1495 гг.,
перабудаваны ў XVIIІ ст.
Касцёл мае мастацкія рысы
такіх
стыляў
як
готыка,
рэнесанс, барока, ракако. Ён
уяўляе
сабой
трохнефную
базіліку.
Галоўны
фасад
падзелены на дзве частцы,
мае пластычны франтон і
фігурныя вежы з маляўнічымі
абрысамі.

33.

34.

Храм упрыгожаны ўнутры
шасцю алтарамі, якія
выкананы ў другой палове
ХVІІІ ст. са штучнага
мармуру.
Поліхромная
скульптура,
арнаментальная разьба, роспіс сцен і
скляпенняў у касцёле вытрыманы ў
карычнева-чырвонай
і
шэраблакітнай
гаме,
задаюць
эмацыянальны тон яго інтэр’ера.

35.

36.

37.

Касцёл Святога Тадэуша
пабудаваны па фундацыі
Тадэўша
і
Эльжбеты
Агінскіх, адносіцца да
архітэктуры пераходнага
тыпу
ад
барока
да
класіцызму,
з’яўляецца
апошнім
касцёлам,
пабудаваным езуітамі ў
паўночным
рэгіёне
Беларусі.

38.

39.

Фрагменты роспісаў
касцёла
Святога Тадэуша

40.

41.

42.

У XVІІІ ст. быў галоўным храмам манастыра трынітарыяў у Віцебску.
Пасля паўстання ў 1830-х гг. манастыр закрылі, а храм перадалі
праваслаўным. У савецкія часы не працаваў, вернуты вернікам у
1989 г. Да сярэдзіны 90-х гг. храм быў поўнасцю адноўлены, яму
прысвоены статус сабора, некалькі пазней ён стаў кафедральным
саборам.

43.

44.

45.

46.

Касцёл
Святой Ганны
закладзены
фундацыяй
Роберта і Ганны
Бжастоўскіх.
З’яўляецца
помнікам
архітэктуры
класіцызму.
Справа ад
касцёла ў 1931 г.
пабудавана
званіца, злева – у
1990-х – капліца
Маці Божай
Астрабрамскай.
Адраджэнне храма і каталіцкай парафіі ў 1990-х гг. звязана з іменем ксянза Юзафа
Булькі. Намаганнямі гэтага выдатнага святара адрамантаваны касцёл, закладзены
і падтрымліваецца ў ідэальным стане сад перад храмам, мясцовыя могілкі, у
наваколлі ўстаноўлена больш сотні рэлігійных скульптур і прыдарожных крыжоў,
створаны музей самагонаварэння і барацьбы з п’янствам.

47.

Капліца Маці Божай Вастрабрамскай .
Асвечана 16 лістапада 1996 года
ў свята Маці Божай Вастрабрамскай
Драўляная фігура Пана Езуса
ва ўшанаванне памяці
фундатараў касцёла
Роберта і Ганны Бжастоўскіх

48.

49.

Капліца з мошчамі
Святога Юстына
Арган у касцёле Святой Ганны

50.

51.

Мосар
называюць
беларускім
Ватыканам.
За касцёлам
размешчаны
цудоўны
парк.

52.

У драўляным культавым дойлідстве выявіліся дзве
асноўныя тэндэнцыі развіцця: кансерватыўная,
звязаная з устойлівым утрыманнем мясцовых
традыцый, і наватарская, якая адлюстравала працэс
укаранення эстэтычных канцэпцый афіцыйных
стыляў.
Вядомы чатыры асноўныя кампазіцыйныя тыпы
драўляных хрысціянскіх храмаў:
1. падоўжна-восевы,
2. цэнтрычны,
3. глыбінна-прасторавы,
4. крыжовы.

53.

Царква Святога Мікіты.
Вёска Здзітава
(Жабінкаўскі раён, Брэсцкая вобласць)
Пабудавана ў 1502 г.,
перабудавана ў 1787 г.
Царква
Святых Пятра і Паўла.
Вёска Вялікія Жухавічы
(Карэліцкі раён, Гродзенскай вобласць)
1700 — 1745 гг.

54.

Царква Святога Іллі.
Гомель.
Пабудавана ў канцы
XVIII ст.
Пакроўская царква.
Вёска Ганчары
(Лідскі раён,
Гродзенская
вобласць)
1774 г.

55.

Царква Святога Мікалая.
Кобрын
(Брэсцкая вобласць).
1750 г.
Крыжаўздзвіжанская царква.
Вёска Гарадзішча
(Баранавіцкі раён, Брэсцкая вобласць).
1764 г.

56.

Царква Святых Пятра і Паўла.
Вёска Востраў
(Ляховіцкі раён, Брэсцкая
вобласць). XVIII в.
Царква Святых Пятра і Паўла.
Вёска Галынка
(Клецкі раён, Мінская вобласць).
1788 г.

57.

Троіцкая царква.
Вёска Бездзеж (Брэсцкая вобласць). 1784 г.
Царква Нараджэння Іаана Прадцечы.
Мацеевічы (Жабінкаўскі раён,
Брэсцкая вобласць). 1718 — 1720 гг.

58.

Царква Святога Георгія. Давыд-Гарадок
(Столінскі раён, Брэсцкая вобласць) 1724
г.
Царква Святога Георгія. Вёска Сінкевічы
(Лунінецкі раён, Брэсцкая вобласць).
Пачатак XVIII ст.

59.

Царква
Святога
Міхаіла.
Рубель
(Столінскі
раён,
Брэсцкая
вобласць).
1796 г.
Сабор Святога Міхаіла
Архангела. Слуцк (Мінская
вобласць). XVIII ст.
Царква Святога Мікалая.
Кажан-Гарадок (Лунінецкі раён,
Брэсцкая вобласць). 1818 г.

60.

Адпаведна развіццю барочных форм у мураванай архітэктуры XVIII ст. ў
драўляным дойлідстве ўзнік шэраг збудаванняў падоўжна-восевай і
глыбінна-прасторавай кампазіцыі
з 2 вежамі на галоўным
фасадзе або ў выглядзе
бязвежавай базілікі
Царква Святога
Георгія.
Вёска Валовель
(Драгічынскі раён
Брэсцкая вобласць)
1766 г.
Царква Параскевы Пятніцы.
Вёска Опаль (Іванаўскі раён,
Брэсцкая вобласць).
Другая палова XVIII ст.
Царква Нараджэння
Дзевы Марыі.
Вёска Дуды (Іўеўскі
раён, Гродзенская
вобласць).
1772 г.