Селекция үшін қолдан сұрыптау мәні

1.

ТАҚЫРЫП:
Селекция үшін қолдан сұрыптау мәні
8.2.4.4 ағзалар селекциясы үшін
қолдан сұрыптаудың мәнін сипаттау
1

2.

Сұрыптау - жануарлар
қолтұқымдарын,өсімдіктер
іріктемелерін және ұсақ
ағзалардың жаңа туындыларын
(штамдарын) шығарудың
заңдылықтарымен
шұғылданатын ғылым
Селекция - «selectio» - сұрыптау
2

3.

Қолдан сұрыптау
Табиғи сүрыпталу
Егіншілік пен мал
шаруашылығы дамығаннан
кейін пайда болды
Тіршілік пайда болғаннан
бері үздіксіз жүреді
Адам қатысымен жүреді
Жануарлардың адамға
пайдалы жақтарын жақсарту
үшін жүргізіледі
Адамның қатысы жоқ
Сұрыпталу кезінде
организмге пайдалысы
қалып, зияндысы жойылады.
Пайда болған белгілер ағза
үшін зиян келтіруі мүмкін
Қоршаған ортада және
популяцияда тепе-теңдік
сақталады
Жаңа іріктемелер мен
қолтұқымдар пайда болады
Жоспарланған мерзімі бар
Жаңа түрлер пайда болады
Ұзақ мерзімде жүреді
3

4.

•Қолдан сұрыптау
адамның қатысымен жүзеге асады,
• адам өзіне қажетті,
•пайдалы қасиеттері бар ұрпақтарды
•қалдырып, жарамсыздарын
• жойып реттейді.
•Табиғи сұрыптау
белгілі бір ортаға организмдердің
•тіршілігін сақтап бейімделуі
4

5.

• Иван Владимирович
Мичурин Козлов
қаласында туған.
Тамбов губерниясы
(қазіргі
• г. Мичуринск)
• Ол әйгілі алма, алмұрт,
т.б. өсімдік сорттарын
алған.

6.

• Жергілікті іріктеме Бере Зимняя Мичурина
мен оңтүстік Бере-рояль алмұртын телу
арқылы
Груша Бере-рояль
Груша Бере
Зимняя Мичурина

7.

• Мичурин алманың Бельфлер
–китайка түрінің екі
іріктемелерін Сібірлік
Бельфлер мен оңтүстік
Америкалық Бельфлерді қосу
арқылы суыққа төзімді және
дәмді іріктемесін алды.
7

8.

8

9.

• Болашақ іріктеменің моделін жасау:
параметрлерін анықтау
(дәм, өлшем, ауруларға қарсы тұрушылық, шығымдылық)
• Іріктеме жасауға қажетті белгілері бар өсімдікті
дұрыс таңдау:
Қолайсыз жағдайларға саңырауқұлақтар,
бактериялар мен вирустар туғызатын ауруларға қарсы
тұра алуы,
жемісте витаминдер мен органикалық қышқылдардың
жоғары болуы т.б.)
. Будандастыру жүргізу(Гибридизациялау)
Гибридизациялау(будандастыру)– бұл ата-анадан,
сонымен бірге алдыңғы
ұрпақтардан берілген тұқым қуалайтын белгілердің
жиынтығы.
9

10.

Жұмыс критерийі
1 Суреттер мен мәліметтерді пайдалана
отырып, жаңа алма іріктемесін алыңыз
Ол үшін берілген ресурстарды немесе өзіңіз
білетін алма сорттарын пайдаланыңыз
2. Сіз алатын алма іріктемесіне сипаттама
беріңіз (түсі, мөлшері, дәмі, ауруға, суыққа
төздімділігі, өнімділігі, т.б.)
3. Алынған жаңа іріктеменің моделін
ұсыныңыз және Отандық өнім ретінде
экономикалық нарықтағы алатын орнына
баға беріңіз
10

11.

Бағалау критерийі
1. Берілген мәліметтерді дұрыс
пайдаланады
2. Жаңа сұрыптың моделін ұсынады
3. Моделді дұрыс сипаттап түсіндіре
алады
4. Топта ұжымдасып жұмыс жасай
алады
5. Уақыт сақталған.
11

12.

Алма іріктемелері
12