Бір жасқа дейінгі дені сау балалардың диспансерлік бақылау, патронаж

1. Бір жасқа дейінгі дені сау балалардың диспансерлік бақылау, патронаж.

2.

Жоспары:
Кіріспе
Негізгі бөлім
• Патронаж туралы ақпарат
• Жүкті әйелдерді босанғанға дейінгі патронаж
• Диспансеризация
• 1 жастағы дені сау балалардың диспансеризациясы.
Қолданылған әдебиеттер.

3.

Жүкті әйелдерді босанғанға дейінгі
патронажы:
Жүкті әйелдерді босанғанға дейінгі профосмотрды балалар
емханасының мейірбикесі де жүргізе алады. Балалар емханасына
жүкті әйелдер туралы ақпарат әйелдер консультациясынан келіп
түседі. Мейірбике жүкті әйелді 2 рет қарайды:
- 1ші рет ол әйелдер консультациясынан келіп түскен ақпараттан кейін
10 күннің ішінде;
- 2ші рет жүктіліктің 31-32 аптасында.

4. Босанғанға дейінгі потронаждың мақсаты:

- Балалар емханасының болашақ анамен байланыс құруына;
- болашақ баланың өмірлік шарттары;
- жанұяның әлеуметтік жағдайын бағалау;
- квартирасының гигиеналық тазалығын;
- анасының денсаулық жағдайын анықтау;
- анасына еңбек,демалыс, тамақтанут режимін айту;
- жаңа туылған нәрестенің бөлмесін, дұрыс тамақтануын және
күтуін үйрету;
- жас аналардың әйелдер мектебіне барып тұруын қадағалау.

5. Босанғаннан кейінгі патронаж

Балалар патронажы учаскелік дәрігер-педиатр және учаскелік мейірбике
немесе фельдшермен жүргізіледі.
Ешқандай ауытқысы жоқ, жетіліп туылған нәрестеге бірінші патронажды 3
тәулік ішінде жасайды. Ал егіз, шала туылған, көп балалы нәрестелерді
шыққан күннің ішінде кешкі сағат 8.00-ге дейін патронаж жасалуы тиіс.
Патронаж жасау: 3 күнде, күнде, 21 күнде.
Ең алғаш дәрігер-педиатр немесе мейірбике баланы акушерлік стационардан
шыққаннан кейінгі 2-3—ші күндері қадағалайды, сосын аптасына 1 рет.
Учаскелік-педиатр өмірінің алғашқы айында 3-4 рет қарайды. Кейбір елдерде
жаңа туылған нәрестелерді учаскелік-педиатр босану үйінде қарайды. Ал
мейірбике нәрестені алғашқы аптасында 2 рет, сосын апта сайын, 1
айлығында 5-6 рет қарайды.

6.

Профилактикалық қарап тексеру – аурудың ерте кезеңін
ерте анықтау, денсаулығының сақталуы мен жақсаруын,
емдік-профилактикалық жұмысты жүргізу.
1 айлық баланы қарап тексеруде:
- салмағы;
- бойы;
- бас өлшемі;
- кеуде өлшемі;

7.

- Шүйдедегі еңбегін өлшейміз;
- алдыңғы ромб тәрізді еңбегін өлшейміз: ені 2 см, ұзындығы 3 см
болуы қажет.
- терісі (бөртпелері, қызару белгілері бар, жоқтығын анықтаймыз)
қалыпты жағдайда таза, құрғақ болуы керек;
- шырышты қабаттарын ал қызыл болуы керек;
- Тыныс алуы (мин. 40 рет);
- жүрек соғысы (мин. 120 рет);
- басқа да мүшелерін тексереміз;
- ішін пальпациялаймыз (жұмсақ, қозғалмалы);
- құлақ қалқанын, жыныс бездерін тексереміз;
- зәр шығару жүйесі (нәжісі қандай, түсі).

8. Дені сау балаларды патронаждық бақылаудың схемасы.

Келу уақыты
Босану үйінен
шыққаннан кейінгі
алғашқы з күнде,
дәрігер немесе
мейірбикенің үй
жағдайында қарауы.
Басты
1. Жаңа туылған нәрестенің денсаулық жағдайын
бағалау, жүрек ақауының дамуын анықтау.
2. Қауіп-қатер белгілерінен сақтануды үйрету
(емшекті еме алмауы, тамақтануынан кейінгі кұсу
белгілерінің болуы, тырысудың басталуы).
3. Анасының денсаулық жағдайын бағалау
(лактостаз, мастит, босанғаннан кейінгі
депрессия).
4. Емшекпен тамақтану техникасын үйрету (сүтті
емуі, тек қана емшек сүтін беру).
5. Жаңа туылған нәрестеге күтім жасау, нәрестеге
үй жағдайында ыңғайлы етіп жағдай жасау
(манеж, ойыншықтар, киімі).
Тағайылымдар
•Емшекпен емізудің тиімділі
және тәжірибе жүзінде білуі.
•Емшекпен емізуді қамтамасыз
ету.
•Анасының дұрыс тамақтануы.
•Анасының жеке гигиенасы.
•Қауіпсіз орта (киім және
ойыншықтарын дұрыс таңдау).
•Нәрестеге дұрыс күтім
жасау,таза ауаға қыдырту
режимі,гигиеналық ваннасы.
•Анасын дәрігер немесе
мейірбикеге уақытылы баруын
айту.

9.

Босанғаннан кейінгі
депрессияның сиптомдары
(әрбір визит кезінде
байқауымыз керек):
1.Терең уайымдауы.
2.Терең қайғыруы.
3.Жиі жылауы.
4.Өзин киналі сезінуі.
5.Баласына қара алмайтынын сезіну.
6.Тез ашулану.
7.Стесс және энергиясының
жеткіліксіздігі.
8.Ұйқысының бұзылуы.
9.Тәбетінің болмауы.
10.Балаға теріс әсерәнәі болуы.
Босанғаннан кейінгі депрессияға кеңес:
1.Баланыз жайлы ойлаңыз.
2.Жанұя мүшелеріне бала жайлы айтып беру.
3.Баланың центр вниманияда болуына жағдай
жасау.
4.Баламен жиі болу.
5.Бала жайлы ойлау.
6.Далаға жиі серуендеу және қимыл жасау.
7.Жақсы тамақтану.
8.Өзинді күті.
9.Күнделік арнау.
10.Егер бұлар көмектеспесе, онда сәйкес келетін
маманға қаралыңыз.

10.

Мейірбикенің үйге
патронаж жасауы
(7,21,28-ші күн)
1.Нәрестені жалпы қарап тексеру, қауіп
болатын жағдайларды анықтау.
2.Тамақтануын бағалау: сүті, емшекпен
емізудің техникасы және режимі.
3.Нәрестені күтуін бағалау.
4.Тамақтану және ұйқы режимін
бағалау,ансының демалысы.
•Нәресте ауырған жағдайда
дұрыс күтім жасау және емдеу.
•Нәрестені уақытылы
серуендету.
•Организмге жеткіліксіздік
заттарды болдыртпау (темір,
вит.А, йод, цинк).
•Анасының жеке гигиенасы.
Дәрігердің 15-ші күні
үйге келуі
1.Нәрестенің денсаулық жағдайын бағалау.
2. Анасының денсаулық жағдайын бағалау.
3.Емшекпен емізу техникасын бағалау.
4.Нәрестеге күтім жасау жағынан бағалау.
5.Балаға қатал түрде қарауын қадағалау.
•Оптимальді тамақтану және
режим.
•Нерестені күту.
•Психологиялық дамуынның
сәйкестігі.
•Балада мынадай жағдай
болғанда анасы жедел түрде
дәрігерге хабар беруі тиіс:
-Іше немесе сора алмаса
--тамақтан кейін құсу
--тырысудың болуы
--ессіз болса

11.

Диспансеризация – профилактикалық денсаулық қорғау талаптарына сай
келетін жұмыстың ең бір жетілген әдісі.
Диспансерлік қызметке сау және ауру балаларды диспансерлеу жатады.
Диспансерлеу – бұл баланың күйі мен саулығына даму деңгейіне
динамикалық бақылау, орныққан лабораториялық зерттеулер арқылы баланың
денсаулығындағы ауытқуларды ерте тауып, кезінде сауықтыру және түзету
шараларын жүргізу және де бала дамуын тиімді жағдай жасау.

12. Арнайы мамандырылған специялисттердің қарауы

Педиатр әр айда
1 – ай хирург, невролог
6 – ай лор, окулист
Лабараториялық зерттеулер
6 – ЖҚА, ЖЗА

13.

Профилактикалық тексерістерде:
• Баланың күн тәртібі,
• Баланың тамақтануына,
• Массаж жүргізілуіне ,
• Дене шынықтыратын жаттығуларға,
• Тәрбие беру жөнінде ұсынытар,
• Мешелдің,
• Анемияның алдын-алуына,
• Тамақтанудың созылмалы бұзылыстарына,
• Жұқпалы ауруларға ерекше мән беріліп,
• Кеңестер айтылады.

14.

Баланың жалпы жағдайына баға
бергенде:
Баланың дене салмағы мен бой ұзындығына,
Кеуде және бас щеңберіне,
Жүйке-психикалық дамуы
Физикалық даму жағдайына,
Тісінің жарып шығуына,
Өзін-өзі ұстауына,
Сүйек-бұлшықет жүйесіне,
Ішкі ағзалар,
БЦЖ вакцинасынан кейінгі қалдық реакцияны,
Туа пайда болған аурулар мен даму ақаулықтарына ерекше мән беріледі.

15.

Қосымша зерттеу әдістеріне:
антропометрия жасау,
қанның және зәрдің клиникалық талдауы,

16. ФИЗИОЛОГИЯЛЫҚ РЕФЛЕКСТЕР

Сегментарлы қозғалтқыш рефлекстері
Сегментарлы емес пазотониялық автоматизмдер

17. Оральді автоматизм: Сосательный рефлекс, Поисковый рефлекс (рефлекс Куссмауля), Хоботковый рефлекс, Ладонно-ротовой рефлекс

Сегментарлы қозғалтқыш рефлекстері
Оральді автоматизм: Сосательный рефлекс, Поисковый рефлекс
(рефлекс Куссмауля), Хоботковый рефлекс, Ладонно-ротовой
рефлекс (рефлекс Бабкина)

18.

Спинальные двигательные автоматизмы : Защитный рефлекс
новорождённог, Рефлекс опоры и автоматическая походка
новорождённых, Рефлекс ползания (Бауэра) и спонтанное ползание,
Хватательный рефлекс, Рефлекс Галанта, Рефлекс Переса, Рефлекс
Моро

19.

Надсегментарные позотонические
автоматизмы
o
o
o
o
Асимметричный шейный топический рефлекс Магнуса – Клейна;
Симметричные шейные тонические рефлексы;
Тонические лабиринтные рефлексы;
Рефлекс Ландау.

20. Патологиялық рефлекстер

Ригидность затылочных мыщц
Симптом Кернинга
Рефлекс Брудзинского
• Верхный
• Нижный
• Лобковой

21.

22.

23.

24.

25.

26.

27.

28.

29. Медициналық құжжаттар

Ф 112/у – баланың даму тарихы
Ф 030/у диспансерлік науқасларды бақылау картасы
Ф 063/у профилактикалық егу картасы
Ф 026/у балансы медициналық картасы
Ф 027/у баланың даму тарихының кошірмесі

30.

31.

32.

Қосымша тамақтарды енгізудің мерзімдері және ережелері.Бала үшін
ең табиғи тамақ ол ана сүті.Ана сүті балаға қажетті барлық заттарға құнарлы.
5-6 айға дейн балаға қосымша тағамдар қажет емес.Ал 5-6 айда балаға
қосымша тағамдар беру керек ана сүті жеткілікті болса да. 5-6 айда бала
организмінің жұмысы күшейеді, соған байланысты май, көмірсулар көбірек
қажет.Әр түрлі жемістерден жасалған шырындар, пюрелер беруге
болады.Шырындарды балаға 3 айдан бастап күніне 2 рет шай қасығымен
беруге болады, кейін біртіндеп стаканның 4 тен біріне жеткізуге
болады.Шырындарды смородин, танқурайдан, сәбізден және жана піскен
капустадан жасауға болады.

33.

Кейін 5-6 айда балаға ұсақ жарма ботқасын беруге
болады.Қосымша тағамдарды берген кезде аса сақтықпен беру керек,
тағамды бергенде баланың түріне, терісіне қарап отыру
керек,қызарулар және бөрпелер шығып кетпеді ма қарау
керек.Сонымен қатар қосымша тағамды танертенгі уақытта емес түскі
мезгілде берген дұрыс,баланың ұйқысы келген уақытта беруге
болмайды.8 айда балаға төспен емізу 3 рет ал қосымша тамақ 2 рет
болу керек, яғни танертең төспен емізу,2 таңғы ас ½ стакан ботқа, ¼
стакан кисель, 3тамақтану төспен емізу, 4 тамақ ¼ стакан көже, ½
стакан пюре, ¼ стакан кисель , тамақтану төспен емізіу.Ана сүтін
ішетін балаға конфеттер, шұжықтар, консервалар, кептірілген тағамдар
беруге болмайды.

34.

Балаларға алдын алу екпесін жасау кезінде қалыпты, жалпы және аймақтық
реакциясы, оның бағалау әдістері, жүргізу тәсілдер.
Кері әсер дегеніміз қалыпты организмге бөгде антиген енгізгенде иммунитет
жауабы.Дене температурасының жоғарылауы, қызару,ісіну.Көбіне инактерленген
вакциналарда кері әсерлері екпеден соң 1-2 күннен кейін және өздігінен
жоғалады.Тірі вакцинаға реакция кеш басталуы мүмкін, 2-10 күнде,емсіз 1-2
күнде жоғалуы.
Жергілікті реакция:қызару, тығыздалу, ауырсыну, ісіну.Есекжем:
аллергиялық бөртпе.Жақын аумақтағы лимфа түйіндерінің ұлғаюы.

35.

Жалпы реакция:Дененің бүкіл аймағында бөртпелер,дене
температурасының жоғарылауы,мазасыздану,ұйқының және тәбетінің
бұзылуы,басының ауырсынуы,бас айналу,қысқа уақытқа ес
жоғалту,цианоз,аяқ қолдарының салқын болуы, ерекше жылауы.Адам
организмінде активті иммунитетті қалыптастыру .шін вакцина не анотаксин
енгізіледі.Вакцина құрамында өлі не тірі бырақ әлсіздендірілген ауру
қоздырғышын тудырмайтын, енгізгенде жауап ретінде антидене
өндіріледі.Анотаксин формалинмен өзінің токсикалық қасиетін
жоғалтады,бірақ иммунитетті тудыру қасиеті сақталады. Вакцинаны енгізі
тәсілдері: БЦЖ тері ішіне, АКДС бұлшық етке, полиомиелит ауыз арқылы.
Әр вакцинаға нәтижелік схема құрылған:1.Енгізу ұзақтығы(бір,екі,үш
реттік);2.Енгізу арасындағы интервал;3.Препарат дозасы. Жоғары
иммунитетті қалыптастыру үшін қайталамалы екпе
жасалынады(ревакцинация). ҚРда екпе күнтізбе бойынша жүргізіледі.

36. Екпе кунтізбесі

Жасы
Екпе
1-4 күн
БЦЖ,ВГВ
2 Ай
ВГВ, ОПВ, АКДС,HIB
3 Ай
ОПВ, АКДС, HIB
4 Ай
ВГВ, ОПВ, АКДС,HIB
12-15 ай
ОПВ, ККП

37. Балалардағы денсаулық топтары:

1-ші денсаулық тобы - сау балалар, физикалық және психикалық
дамуы қалыпты, анатомиялық ақауы жоқ, функциональді және
морфофункциональді ауытқусыз;
2-ші денсаулық тобы – созылмалы ауруы жоқ, бірақ функциональді
және морфофункциональді бұзылыспен. Ауыр және орташа ауыр
дәрежелі жұқпалы аурумен ауырған, эндокринді ақауы жоқ физикалық
дамуында кідіріс бар (биологиялық дамуында кідіріс бар,қысқа бойлы),
дене салмағы аз немесе артық, ЖРВИ мен жиі ауыратын балалар,
денсаулық қызметі өзгермеген бірақ артүрлі жарақат алған балалар.

38.

3 денсаулық тобына : созылмалы аурулары бар клиникалық
ремиссия кезеңінде, сирек асқынуларымен, компенсирленген
функциональды мүмкіншілігі бар, негізгі ауруының асқынусыз жүретін
науқас балалар жатады. Сонымен қатар, бұл топқа жарақаттар мен
операциядан кейінгі физикалық жетіспеушілікпен ауыратын балалар
жатады. Компенсация дәрежесі баланың оқуына және еңбектенуіне
кедергі келтірмеу керек.

39.

4 денсаулық тобына :созылмалы ауруы бар балалар, клиникалық
ремиссияның белсенді және тұрақты емес кезеңімен жүретін үнемі
асқынуы болып тұратын аурулар тобы. Сонымен қатар функционалдық
мүмкіндігінің компенсациялануы немесе функционалдық қызыметінің
сақталуы. Созылмалы аурулардың ремиссия сатысында функционалдық
мүмкіндігі шектелген балалар. Сонымен қатар, бұл топқа жарақаттар мен
операциядан кейінгі физикалық жетіспеушілікпен ауыратын балалар
жатады. Компенсация дәрежесі баланың оқуына және еңбектенуіне
кедергі келтірмеу керек.

40.

5 денсаулық тобы . Ауыр созылмалы аурулары бар балалар жиі
клиникалық ремиссиясы бар, жиі асқынулары бар, үздіксіз қайталаушы
ағыммен ағза қызметтерінің айқын декомпенсациялануы. Негізгі
аурулардың асқынулары. Үнемі терапияны қажет ететін балалар.
Сонымен қатар, бұл топқа жарақаттар мен операциядан кейінгі
физикалық жетіспеушілікпен ауыратын балалар жатады. Компенсация
дәрежесі баланың оқуына және еңбектенуіне кедергі келтірмеу керек.

41.

Баланың жалпы жағдайына және қосымша зерттеу әдістеріне қарап
дәрігер баланың денсаулығына , яғни , физикалық және жүйке –психикалық
жағдайына, шығуына, өзін-өзі ұстауына, қалыптыдан функционалды және
органикалық бұзылыстардаң бар –жоқтығына,балардың денсаулық тобын
анықтап,керек болса,аурудың пайда болуына әкелетін қауіп –қатер тобын
анықтап,баға береді және алдын-алу және емдеу шараларын ұйымдастырады.

42. Жиі ауыратын балаларды диспансерлік бақылау және реабилитация

Жиі ауыратын балалар-бұл диагноз емес, бұл транзиторлы
ауытқулар әсерінен болатын жүйелерде еш өзгеріссіз жүретін, бірақ
жиі респираторлы инфекциямен ауыратын балаларды диспансерлік
бақылау.

43.

ЖАБ тобын құру себептері:
• Балалардың анатом-физиологиялық ерекшеліктері,соның ішінде
иммунды жүйеде,екіншілік иммунды жетіспеушілік жағдайының
дамуы;
• Ұйымдастырылған ұжымдарға барғанда аурулармен қарым-қатынас
жиілігінің көбеюі. Жиі ауыратын балалар тобына мектепке дейінгі
балалардың 40% және бастауыш сынып оқушыларының 15% кіреді.
• Тыныс алу жолдарының жұқпалы ауруларымен ауруы төмендегі
бұзылыстарға жиі әкеледі: физикалық және нерв-психикалық
дамуы,иммунды жүйенің жетілуі,ЛОР ағзаларының созылмалы
ауруларының пайда болуына,АІЖ бұзылысына,зәр шығару
жолдарының және басқа да жүйелердің патологиясына әкелуімен
қатар,әлеуметтік дезадаптацияға әкеледі.Кейінгі кездері
оппортунистік инфекциялардың ( герпес вирусы
инфекциялары,хламидиоз,микоплазма) аталған топ науқастарында
кең жайылуы,осы аурулардың еміне көшу керектігіне назар
аудартады.

44.

ЖАБ тобына кіруге арналған критерилер:

45.

ЖАБ-да ЖРА-ның алдын-алуы.
Өзіндік адекватты иммунды жауаптың пайда болуына:
салауатты өмір сүру салты;
Дұрыс күн тәртібі;
Құнарлы тамақтану;
Денені шынықтырудың әртүрлі әдістері.
Тұмаумен және ЖРВИ –мен ауыратын балалармен қарымқатынасты болдырмау;
Санитарлы- гигиеналық шараларды жүргізу.
Қалалық көліктерде жүруді азайту және баланың таза ауада
серуендеу уақытын ұзарту;
Жиі респираторлы аурулармен ауыру пассивті темекі шегумен тікелей
байланысты ,сондықтан алдын-алуға баса назар аударған жөн.

46. Данные диспансеризации российских детей 

Данные диспансеризации российских детей
ДЕТИ 0-17
здор.дети
деф.массы.тела
4%
2% 2%
92%
избыт.массы.тела
низ.рост

47. Одной из основных причин инвалидности (617 тыс. детей-инвалидов) являются болезни нервной системы – 20,8%.

детский церебральный паралич
38%
48%
психические расстройства
умственная отсталость
14%

48.

Қорытынды
Балаларды бақылауда болуымыз керек. Ай сайын аурулардың
алдын алу шараларын жасап тұру қажет. Тексерілулерден өтіп тұру
қажет. Лор, офтальмолог, невропатолог, кардиолог, стоматолог, хирург,
ортопед, оториноларинголог жылына1 рет өтуі жөн.

49.

Қолданылған әдебиеттер
1. Хабижанов Б.Х. Хамзин С.Х. Балалар аурулары. Алматы, Білім, 2005.
2. Хабижанов Б.Х. Хамзин С.Х. Педиатрия. Алматы, Білім, 2005.
3. Имамбаева Т.М. Балалар пропедевтикасы. Алматы, 2006.
4. Шәжімова Г.Э., Шабдарова С.К. Дадамбаев Е.Т. Имамбаев Т.М. Балалар аурулары
пропедевтикасы. Алматы; 2007.
5. Аскамбаева Г.К. Мустафина К.А. Балалар аурулары пропедевтикасы. Шымкент.
2006.
6. Руководство участкового педиатра Под ред.Т. Г. Авдеевой
7. http://fullref.ru/job_4d63b63c4d0a3542187023e40f6f8f0a.html
8. www.medcom.spb.ru/publ/info/869 (статистика)
9. http://www.medchitalka.ru/detskaya_nevrologiya/osobennosti_nevrologicheskogo_obsl
edovaniya_detey_rannego_vozrasta/694.html