Өскемен қаласы атмосфералық ауасының және Үлбі өзені суларының экологиялық жағдайы

1. Дипломдық жұмыстың тақырыбы: Өскемен қаласы атмосфералық ауасының және Үлбі өзені суларының экологиялық жағдайы

Орындаған:
Асылбекова А. А.
Ғылыми жетекші:б.ғ.к., доцент Алыбаева Р. А.

2. Тақырыптың өзектілігі Қоршаған орта сапасына мониторинг жүргізу – табиғи ортаның антропогендік ластану мәселелерін шешу

жолындағы қажетті іс- шаралардың жүйесі.

3. Берілген жұмыстың зерттеу нысандары: Өскемен қаласының атмосфералық ауасы және қала шегіндегі Үлбі өзені.

4.

Солтүстік өндірістік
аймақ

5. Жұмыстың мақсаты: Өскемен қ. атмосфералық ауасының және Үлбі өзенінің экологиялық жағдайын бағалау. Жұмыстың міндеттері: -

Өскемен қ. атмосфералық ауасының ластану
индексін анықтау;
- Үлбі өзені суының ластану индексін анықтау;
- Нәтижелерді талдау.

6. Зерттеу әдістері

Анықтау әдістері
Фотоколориметрия
Анықталатын заттектер
Азот диоксиді, күкірт диоксиді,
фенол, формальдегид, күкірт
қышқылы;
Титриметрия
ОБТ, ОХТ, жалпы темір,
хлоридтер;
Атомды- адсорбционды Cr, Al, Ag, Be, Cd, Co, Cu, Fe, Mn,
спектрофотометрия
Mo, Ni, Pb, V, Zn, Se, Hg, As
Атомды- эмиссионды
спектрометрия
Zn, Cr, Sr2+, Se, Pb, Ni, As, Cu, Mn,
Cd, Fe, B, Be, Ba, Al, Mo
Гравиметрия
Потенциометрия
Шаң
рН

7. Атмосфералық ауаның ластануын бақылау бекеттері

ЛББ №8
ЛББ №7
Шартты белгілер:
Ластануды
бақылау бекеттері
ЛББ №1
ЛББ № 5
ЛББ №12

8. Ауа сынамаларын электроаспиратор көмегімен сорбционды түтіктерге алады.

9.

КФК - 3 фотоколориметрі.
Спектральді диапазоны 315 - 990 нм.
өткізу коэффицентін өлшегендегі
абсолютті қателігі 0,5 %.
Анализге дайын сынамалар

10. Зерттеу нәтижелері

11.

2014 жылдың қаңтар- ақпан айларындағы ауаның ластану
сипаттамасы
3
2,5
2,3
2,1
ШРК үлесі
2
2,1
1,8
1,5
1,5
1,3
1,3
1,4
1
0,5
0,8
0,4 0,4
0,4
0,2 0,2
0
0,3
қаңтар
0,4
0,1 0,1
ақпан

12.

2014 жылдың қаңтар, ақпан айларындағы мөлшері
ШРК- дан жоғары ластаушы заттектер,
ШРК
үлесіндегі концентрациялары
3
2,5
ШРК үлесі
2
қаңтар 2014
1,5
1
2,1
ақпан 2014
2,3
2,1
1,8
1,3 1,4
0,5
1,3
1,5
0
NO2
SO2
фенол
шаң

13. Қала аудандары бойынша АЛИ5 динамикасы, қаңтар/ ақпан 2014 ж.

12
ШРК үлесі
10
8
6
қаңтар
ақпан
4
2
0
№1 ЛББ №5 ЛББ №7 ЛББ №8 ЛББ
№12
ЛББ

14.

Өскемен қ. атмосфералық ауасының ластану индексінің
(АЛИ5) айлар бойынша динамикасы, ШРК үлесі
15
10
10,6
7,6
8,8
10,5
5
АЛИ5
0
желт. 2014
қаңтар 2014
ақпан 2014
наурыз 2014

15.

Үлбі өзенінің салыстырмалы СЛИ динамикасы: қаладан 21
км жоғары және қала шегінде, сағасынан 1,45 км жоғары
6
ШРК үлесі
5
4
3
қаладан жоғары
қала аумағында
2
1
0
1
2
3
4
5
6
7
8
Айлар, 2013 ж.
9
10
11
12

16.

Үлбі өзеніндегі мыс концентрациясының динамикасы , ШРК үлесі
қаңтар
есебімен, Өскемен қаласы шегіндегі пост 09
ШРК үлесі
10
ақпан
9
наурыз
8
сәуір
7
мамыр
6
маусым
5
шілде
4
тамыз
3
қыркүйек
2
қазан
1
қараша
0
желтоқсан
айлар, 2013ж

17.

Үлбі өзеніндегі
мырыш концентрациясының
динамикасы , ШРК үлесі есебімен, Өскемен қаласы
16шегіндегі пост 09
қаңтар
ақпан
наурыз
14
сәуір
ШРК үлесі
12
мамыр
маусым
10
шілде
8
тамыз
6
қыркүйек
4
қазан
2
қараша
желтоқсан
0
айлар, 2013ж

18.

Үлбі өзеніндегі
марганец концентрациясының
динамикасы , ШРК үлесі есебімен, Өскемен қаласы
шегіндегі пост 09
6
қаңтар
ақпан
наурыз
сәуір
5
ШРК үлесі
мамыр
4
маусым
шілде
3
тамыз
қыркүйек
2
қазан
1
0
қараша
желтоқсан
айлар, 2013ж

19. ҚОРЫТЫНДЫ АЛИ көрсеткіші бойынша Өскемен қаласының атмосфералық ауасы жоғары ластану деңгейіне сәйкес келеді. Мұның себебі қала

территориясында орналасқан түсті металлургия, ЖЭО өндіріс
орындарының атмосфералық ауаға эммисиялар шығаруы. Сонымен
қатар, атмосфералық ауадағы ластаушы заттардың сейілуіне аймақтың
метеорологиялық шарттарының қолайсыздығы кедергі жасайды.
Қала шегіндегі Үлбі өзенінің СЛИ көрсеткіштері анықталды. Үлбі
өзенінің жылдық СЛИ динамикасы өзен суы сапасының төмендеп келе
жатқанын байқатады. Мұның себебі, түсті металлургия, тау- кен
кәсіпорындарының Үлбі өзеніне дренажды суларын ағызып жіберуі.
Қала шегіндегі Үлбі өзенінің СЛИ көрсеткіші негізінен,
ауыр
металдармен
ластану
есебінен
артатындығы
анықталды.