Атом энергиясын пайдалану қауіпсіздік мемлекеттік құру

1.

М.Оспанов атындағы Батыс Қазақстан
мемлекеттік медицина университеті
Жалпы гигиена және экология
Атом энергиясын пайдалану қауіпсіздік
мемлекеттік құру
Орындаған: Жумагулова.А.С
502 Медико-профилактикалық іс
Тексерген: Доцент, м.ғ.к Бердешева Г.А
Ақтөбе 2016жыл

2.

Кіріспе
II. Негізгі бөлім
Атом энергиясы
Атом энергиясын пайдалану саласындағы
мемлекеттiк саясаттың негiзгi
принциптерi
Мемлекеттік тарапынан атом энергиясын
реттеу
III. Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
I.

3.

Кіріспе.
Атом энергиясы – адам өмірінде маңызды орын алады.
Энергия жеткілікті болғанда қоғамның дамуы
қарыштап алға басады. Оған жиырмасыншы ғасыр
дәлел. Бүгінгі күнгі негізгі энергия қоры болып
саналатын – көмір, мұнай, газ бір кезде өзінің шегіне
жетуі мүмкін. Соны болжай білген ғалымдар энергия
көзін ашты. Бұл – атом энергиясы. Атом энергиясы
адам өмірінде кең қолданылатын энергия түріне
айналып келеді. Бұл энергия түрімен жұмыс
істегенде, оның адам ағзасына тигізетін әсерін және
соған байланысты физиологиялық өзгерістерді біліп,
денсаулықты сақтау маңызды мәселе.

4.

Биологияның барлық салаларының табиғи
құбылыстарымен тығыз байланысты өріс алтынын
ғылымның бүгінігі даму деңгейі айқын көрсетіп отыр.
Табиғи энергияның тым жоғары немесе төмен болуына
байланысты тірі организмнің пайда болып, дамып,
күрделенуі немесе Жер бетінен жойылып кетуі
эволюциялық кезеңдерде кездесіп отырған.

5.

Атом энергиясы жөніндегі агенттік , Қазақстан
Республикасы Білім министрлігі Ғылым академиясының
Атом энергиясы жөніндегі агенттігі — атом энергиясын
пайдалану және ядролық қаруларды таратпау жөніндегі
мемлекеттік саясатты жүзеге асыратын басқару органы. ҚР
Президентінің 1992 ж. 15 мамырдағы Жарлығымен
құрылған.

6.

Агенттік өзінің уәкілеттеріне сәйкес ядролық қызметті жүргізу
жөніндегі өтініштерді қарап, лицензия береді; лицензия
шарттарының сақталуына мемлекет қадағалау орнатып, ядролық
қызмет саласында қолдануға міндетті құжаттар тізімін бекітіп,
қағидалар мен принциптерді анықтайды, меншік түріне және
әкімшілік бағыныштылығына қарамастан заңды тұлғалар мен
жекелеген азаматтардың іс-әрекетін бақылайды; ядролық
қаруларды таратпаудың және ядролық энергияны қауіпсіз
пайдаланудың халықаралық режимін қамтамасыз етуге
байланысты қызметтерді атқарып, Атом энергиясы жөніндегі
халықаралық агенттікпен (МАГАТЭ) өзара ықпалдасу
шараларын іске асырып, үйлестіріп отырады; арнаулы
бейядролық материалдар мен ядролық технологияларды
экспорттау және импортқа алу ісіне мемл. бақылау орнатып,
арнаулы халықар. ұйымдармен, өзге мемл-тердің қадағалау
органдарымен кәсіби байланысты өрістетіп, қажетті ғылымизертттеу жұмыстар жүргізеді, осы саладағы халықаралық
ынтымақтастыққа қатысады.

7.

Атом энергиясын пайдалану саласындағы
мемлекеттiк саясаттың негiзгi принциптерi
1. Атом энергиясын пайдалану саласындағы мемлекеттiк
саясаттың негiзгi принциптерi:
атом энергиясын пайдалану кезiнде ядролық және
радиациялық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету;
халыққа және қоршаған ортаға атом энергиясы объектiлерiнiң
әсерi туралы ақпараттың алуға оңайлығы, объективтiлiгi және
уақтылылығы;
Қазақстан Республикасы аумағына басқа мемлекеттердiң
радиоактивтi қалдықтарын көмуге тыйым салу;
атом энергиясын пайдалану кезiнде ядролық және
радиациялық қауiпсiздiкке мемлекеттік бақылауды қамтамасыз
ету;
атом энергиясын пайдаланатын объектiлер қызметкерлерiнiң,
сондай-ақ олар орналасқан аудандарда тұрып, еңбек қызметiн
жүзеге асыратын халықтың әлеуметтiк қорғалуын қамтамасыз
ету;
радиациялық әсермен келтiрiлген зиянды өтеу;

8.

Мемлекеттiк реттеу – уәкiлеттi органның ядролық және радиациялық
қауiпсiздiк жөнiндегi нормалар мен қағидаларды әзiрлеу, бекiту және
қолданысқа енгiзу, атом энергиясын пайдалану саласындағы қызмет
түрлерiн лицензиялау жөнiндегi және рұқсаттық бақылау жасау
қызметi;
көму - ядролық және радиациялық қауiпсiздiктi қамтамасыз ететiн
жағдайда радиоактивтi қалдықтардың оларды қайта алу ниетiнсiз
орналастырылуы;
қадағалау - атом энергиясын пайдалану процесiн реттеу
мақсатында уәкiлеттi органның өз құзыретi шегiнде Қазақстан
Республикасының нормативтiк құқықтық актiлерiнiң, лицензиялар
мен халықаралық шарттар ережелерiнiң орындалуын тексеру
жөнiндегi iс-әрекетi;
орналастыру пункттерi - радиоактивтi заттарды сақтауға немесе
радиоактивтi қалдықтарды көмуге арналған арнаулы тұрақты
объектiлер мен құрылыстар;

9.

радиациялық қауiпсiздiк - қызметкерлерге, халыққа және
қоршаған ортаға радиациялық әсердi белгiлеген нормаларға
сәйкес шектейтiн шаралар кешенiмен қамтамасыз етiлген
радиациялық жағдайдың жай-күйi;
радиоактивтi заттар - құрамында ядросы өздiгiнен ыдырауға
қабiлеттi химиялық элементтер бар материалдар;
ядролық қондырғылар - ядролық реакторлар, оның iшiнде атом
станцияларының, ғарыш және ұшу аппараттарының, көлiк
құралдарының реакторлары; өнеркәсiптiк, эксперименттiк
зерттеу реакторлары, ядролық стендiлер; ядролық
материалдарды өндiруге, пайдалануға, қайта өңдеуге,
тасымалдауға және орналастыруға арналған басқа да кез келген
құрылыстар, кешендер, қондырғылар, жабдықтар мен
техникалық құралдар.

10.

Атом энергиясын пайдалануға байланысты
қызмет халық денсаулығын сақтау және қоршаған
ортаны қорғау, иондандырушы сәуленің зиянды
әсерінен жеке және заңды тұлғалар мүлкінің
қорғалуы қамтамасыз етілген жағдайда жүзеге
асырылады.

11.

Атом энергиясын пайдалану саласындағы объектiлер
мен субъектiлер
Атом энергиясын пайдаланатын объектiлер:
ядролық қондырғылар;
орналастыру пункттерi;
алу деңгейiнен жоғары иондандырушы сәуле көздерi;
медициналық, оқу, зерттеу, коммерциялық, ауыл
шаруашылық және өнеркәсiптiк, оның iшiнде кен қазушы,
қайта өңдеушi, сондай-ақ басқа да ұйымдарды қоса алғанда,
иондандырушы сәуле көздерiн пайдаланатын ұйымдар
болып табылады.
Атом энергиясын пайдалану саласындағы субъектiлер:
жеке тұлғалар;
өкiлеттi мемлекеттiк реттеу, бақылау және басқару
органдары;
атом энергиясын пайдалану жөнiндегi қызметпен
айналысатын ұйымдар болып табылады.

12.

13.

Атом энергиясын пайдалану саласындағы мемлекеттiк
саясаттың негiзгi принциптерi:
атом энергиясын пайдалану кезiнде ядролық және
радиациялық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету;
халыққа және қоршаған ортаға атом энергиясы
объектiлерiнiң әсерi туралы ақпараттың алуға оңайлығы,
объективтiлiгi және уақтылылығы;
Қазақстан Республикасы аумағына басқа
мемлекеттердiң радиоактивтi қалдықтарын көмуге тыйым
салу;
атом энергиясын пайдалану кезiнде ядролық және
радиациялық қауiпсiздiкке мемлекеттік бақылауды
қамтамасыз ету;
атом энергиясын пайдаланатын объектiлер
қызметкерлерiнiң, сондай-ақ олар орналасқан аудандарда
тұрып, еңбек қызметiн жүзеге асыратын халықтың
әлеуметтiк қорғалуын қамтамасыз ету;

14.

Қорытынды.
Қорытындылай келе, атом энергиясы – адам өмірінде
маңызды орын алады. Энергия жеткілікті болғанда
қоғамның дамуы қарыштап алға басады. Оған
жиырмасыншы ғасыр дәлел. Бүгінгі күнгі негізгі энергия
қоры болып саналатын – көмір, мұнай, газ бір кезде өзінің
шегіне жетуі мүмкін. Соны болжай білген ғалымдар энергия
көзін ашты. Бұл – атом энергиясы. Атом энергиясы адам
өмірінде кең қолданылатын энергия түріне айналып келеді.
Бұл энергия түрімен жұмыс істегенде, оның адам ағзасына
тигізетін әсерін және соған байланысты физиологиялық
өзгерістерді біліп, денсаулықты сақтау маңызды мәселе.

15.

Пайдаланылған әдебиеттер.
Н.Ә.Назарбаев «Бейбітшілік кіндігі» Астана,
«Елорда», 2001
kk.wikipedia.org, adilet.zan.kz
Ү.И. Кенесариев, Ж.Ж. Бекмағамбетова,
М.Е.Жоламанов, Г.Т.Рузуддинова, «Радиациялық
гигиена», 137-142 беттер