Антика дүниесінің мәдениеті

1.

Антика дүниесінің
мәдениеті
ЛЭ-18.3
Аринов Айдын
Даиров Ерасыл
Диханбаева Асель

2.

«Антика» сөзінің латын тілінен аударғанда
«көне» деген мағынаны білдіретінін
ескерсек, бұл жалпы философиялық ой
дамуының бастапқы кезеңін ағартады.
Алайда қалыптасқан дәстүр бойынша антик
дәуірі тек батыстың көне заманын білдіріп,
осы грек — рим әлеміне қатысты айтылады.

3.

Ежелгі Грекия тарихындағы басты оқиға грек-парсы
соғыстары (б.з.д. 500-449 жж.). Осы дәуірде антикалық
полис — архаика аяқталып, классикалық өркендеу
кезеңі басталды. Грекия әлемге әйгілі ұлы философтар —
Аристотель, Платон, Сократ және тағы басқа ірі
тұлғаларды әкелді. Ғылымға материяның бөлінбейтін
бөлшегі атом ұғымын енгізген Демокрит болды. Б.з.д
ғасырда әдебиеттегі негізгі жанр трагедия мен комедия
пайда болды.

4.

Ежелгі Рим мәдениеті б.з.д. І ғасырдың соңы мен біздің
заманымыздың ІІ ғасыр – ертедегі империя дәуірі (принципат
дәуірі) құл иеленушілік қатынастар дәуірінің өркендеуі. Рим
мемлекеті Шығыс жерорта теңізі, Солтүстік Африка
Еуропаның үлкен бөлігін өзіне қаратқан ірі империяға
айналды. Рим мәдениетіндегі шарықтау шегіне жеткен
мәдениеттің бірі ерте заманғы империя дәуірі әдебиеті. Ерте
заманда портретті бейнелеу ерекше дамыды.
Христиан діні Рим империясының шығыс провинцияларында
кең тараған құтқарушыны — мессияны күту идеялары
негізінде пайда болған.

5.

Римдіктер өздері жаулап алған халықтардың
құдайларына да теріс қарамады, өйткені оларды басқа
кейіптегі өз құдайларымыз деп қабылдады. Сөйтіп
олардың құлшылық ету жолына тыйым салмай, оны
өздері де ұстанатын болды. Осылайша қол астындағы
бағынышты халық көбейген сайын, римдіктер ұстанатын
діни рәсімдердің саны да өсе берді. Олардың дінінде бір
құдайға адалдық таныту талап етілмейтін. Адамдар бір
уақытта бірнеше құдайға құлшылық ете беретін.

6.

Шындығын айтсақ, біздің дүниежүзілік
мәдениетпен таныстығымыздың өзі де
гректердің таңқаларлық мәдени
қазынасы мен ұшқыр ақыл-ой иелерімен
танысудан басталады. Мұндай ақыл-ой
даналығы рухани және саяси-әлеуметтік
өмірдің барлық салаларында — поэзияда,
саясатта, ғылымда, құқықта, кескіндеме,
сәулет, мүсін және т.б. өнер салаларында
кеңінен көрініс тапты. Көне мәдениеттің
жарқын беттері Эсхил, Софокл, Еврипид,
Геродот, Фукидид, Демокрит, Платон,
Аристотель сияқты ұлылар есімімен тығыз
байланысты болды.

7.

Зевс - Олимп тауында өмір
сүрді. Бұл жерде ол
салтанатты алтын сарайларда
өзге құдайлар мен құдай
әйелдердің ортасында
амброзияның (құдайлар
тағамы) дәмін татып, нектар
ішіп (құдайлар сусыны) той
тойлады. Зевс барлық
құдайлардың басшысы
болды. Крон мен Реяның ұлы,
ол қолында аспан әміршісі
екенін көрсететін найзағай
мен күркүрді ұстаған.

8.

Пойсейдон - Теңіз құдайы, жер сілкіндіргіш, Зевстің ағасы.
Әдетте ол ат үстінде, қолында үш ашалы асатаяқпен
бейнеленеді.

9.

Аңшылық және ай құдайы
Артемида садақ атқанда
мүлт етпеген. Оның атқан
күміс жебелері әрқашанда
нысанға дөп тиген.
Сонымен қатар ол жабайы
аңдардың жебеушісі
болған. Артемида емдей
білген, ерлі –
зайыптыларды қорғаған, екі
қабат әйелдерге сыйлық
әкелген. Оның символы найза және бұғы.

10.

Арес – соғыс құдайы,

11.

Афродита – сұлулық, махаббат құдайы

12.

Ежелгі Рим кезеңіндегі атақты
орынның құрылыс кезінде аркалар
мен бағаналар коринфей,
ионикалық және дорикалық
бағытта салынған. Сәулет өнерінің
бірегей үлгісі бірден «Колизей»
деп аталмаған. Оны алғашқыда
«Флавия Амфитеатры» деп атаған.
Амфитеатр маңында Колосса алып
мүсіні орналасқандықтан, кейін
театр атауы Колизей деп
өзгертілген.

13.

Ертедегі грек драмасы мен театры — жүзім мен шарап жасау
Құдайы Дионистің құрметіне ауылдык жерде мереке өткізу негізінде
пайда болды. Бұл мерекелерде маскалы адамдар, теке терісін
кигендер (теке — Дионистің қасиет тұтатын жануары) өнер көрсетті.
Маскалылар хорының би аралас әндерінде диалог элементтері мен
сахналық қимыл- әрекет басым жатты.

14.

Парфенон - ежелгі Грекиядағы
жетекші қала-мемлекет болған
Афинадағы ең сәулетті
храмдардың бірі. Б.з.б. 400
жылдарда афиналықтар
Акрополь деп аталатын қыратта
храмдар мен құдайға табынатын
орындар салды. Парфенонның
ұзындығы 70 метрден асатын
және биіктігі 18 метрге жуық
болған. Ол Афиныны жебеуші
және данышпан әйел құдайы,
Афинының ұлы мүсінінің храмы
ретінде салынған.

15.

А
Н
Т
И
К
А

16.

А
Н
Т
И
К
А
Р
Е
С

17.

П
А
Р
Ф
Е
А
Р
Е
Н
О
Н
Т
И
К
А
С

18.

Д
Е
А
Р
Е
О
Н
П
А
Р
Ф
Е
Н
М
О
К
Р
И
Т
И
К
А
С

19.

Д
Е
А
Р
Е
О
Н
З
Е
П
А
Р
Ф
Е
Н
М
О
К
Р
И
Т
К
О
Л
И
К
А
С
Й

20.

Д
Е
А
Р
Е
О
Н
С
П
А
Р
Ф
Е
Н
М
О
К
Р
И
Т
К
О
Л
И
З
Е
Й
К
Ө
Н
Е
А

21.

Д
Е
М
А
Р
Е
О
Н
С
П
А
Р
Ф
Е
Н
М
О
К
Р
И
Т
К
О
Л
И
З
Е
Й
К
Ө
Н
Е
А
Т
А
Х
А
Б
Б

22.

Назарларыңызға рахмет !!!