Ботуллизм барысында жүргізілетін іс-шаралар алгоритмі және негіздері

1. «Астана Медицина Университеті» АҚ Презентация Тақырыбы: ботуллизм барысында жүргізілетін іс-шаралар алгоритмі және негіздері

«АСТАНА МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ» АҚ
ПРЕЗЕНТАЦИЯ
ТАҚЫРЫБЫ: БОТУЛЛИЗМ БАРЫСЫНДА ЖҮРГІЗІЛЕТІН
ІС-ШАРАЛАР АЛГОРИТМІ ЖӘНЕ НЕГІЗДЕРІ
Орындаған:
Қабылдаған:

2. Жоспар:

ЖОСПАР:
I. Кіріспе. Ботулизм анықтамасы.Түрлері
II. Негізгі бөлім.
1) Ботулизм этиологиялы.
2) Эпидемиологиялық сипаттамасы
3) Эпидемиялық ошақты санитарлыэпидемиологиялық тексеру алгоритмі
4) Ботулизмді санитарлық – эпидемиологиялық
бақылау алгоритмі
III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

3. Ботулизм

БОТУЛИЗМ
Ботулизм - (лат. botulus— шұжық) — жалпы
организмнің
улануына
әкеліп
соғатын инфекциялық аурудың ауыр түрі. Аурудың
қоздырғышын 1896 ж. голландия ғалымы Э. ван
Эрменгем
ашқан.
Ботулизм
Clostrіdіum
botulіnum таяқшасы бөліп шығаратын улы затпен
(токсин)
бүлінген
тамақтан
жұғады.
Б-нің
қоздырғышы
адамның,
жануарлардың
және
балықтардың ішек жолдарында болады. Топыраққа
түскеннен кейін спораға айналып, онда бірнеше жыл
бойы сақталады. Ботулизм адамдарға көкөністен,
саңырауқұлақтан, еттен, балықтан технологиялық
ереже
сақталмай
дайындалған
әр
түрлі
консервіленген тағамдарды пайдаланғанда жұғады.

4. Ботулизмнің салыстырмалы байланыссыз 3 түрі бар:

БОТУЛИЗМНІҢ САЛЫСТЫРМАЛЫ
БАЙЛАНЫССЫЗ 3 ТҮРІ БАР:
Жара ботулизмі
Қоздырғыщ
инфекцияла
нған
жаралар
арқылы
түседі
(жарада
экзотоксин
түзеді)
Ана сүтімен
қоректенетін балалар
ботулизмі
Қоздырғыш
асқазан –
ішек
жолдарына
түсіп,
экзотоксин
бөледі (сирек
кездеседі)
Тағамдық
ботулизм
Зақымдану
тағам
арқылы
жүреді,
барлық
тіркелген
аурулардың
99% үлесіне
ие.

5. Этиологиясы

ЭТИОЛОГИЯСЫ
Қоздырғышы - Clostrіdіum botulіnum, анаэробты,
спора түзуші, 8 түрлі сероварлары белгілі (A, B,
C, C2 , D, E, F, G), олар 8 түрлі экзотоксин түзеді.
Экзотоксин (нейротоксин) 3 ақуыз құрамдардан
тұрады:
Меншік экзотоксин (негізгі патогенетикалық
фактор);
Гемагглютинин;
Токсинсіз ақуыз – протектин.
Экзотоксин сыртқы ортада өте төзімді.

6. Эпидемиологиялық алғышарттары:

ЭПИДЕМИОЛОГИЯЛЫҚ АЛҒЫШАРТТАРЫ:
Табиғатта инфекция көзі мен
резервуарларының көптеген түрлерінің
кездесуі;
Қоздырғыштың қоршаған ортада ұзақ уақыт
бойы сақталуы және азық-түлік тағамдарында
токсинді тудыруы;
Халықтың консервленген тағамдарды
пайдалану ерекшеліктері жайлы
хабарсыздығы;
Үй жағдайында дайындалған консервілерді
тамаққа қосып пайдалану;
Ашық, некроздалған жараның топырақпен
ластануы;

7. Инфекция қөзі және резервуары:

ИНФЕКЦИЯ ҚӨЗІ ЖӘНЕ РЕЗЕРВУАРЫ:
Үй және
жабайы
жануарлары
Суыққанды
жануарлар
(балықтар,
шаянтәрізді,
т.б.)
Клостридиялармен
зақымданған
топырақ, нәжіс, су
және т.б.

8. Жұқтыру жолдары:

ЖҰҚТЫРУ ЖОЛДАРЫ:
Алиментарлы
Ауа-тамшылы, ауашаң (биотерроризм)
Жарақаттық
Ауруханаішілік

9. Эпидемиялық ошақты санитарлы-эпидемиологиялық тексеру алгоритмі

ЭПИДЕМИЯЛЫҚ ОШАҚТЫ САНИТАРЛЫЭПИДЕМИОЛОГИЯЛЫҚ ТЕКСЕРУ
АЛГОРИТМІ
Эпидемиялық
ошақты
санитарлыэпидемиологиялық тексерудің мақсаты ботулизм
жағдайының туындау себебін және жайттарын
анықтау, ауру туындауына себепкер болған
тауарды сатылымнан алып тастау арқылы
инфекция резервуарын жою және аурудың
қайталануын алдын алу бойынша шаралар
кешенін ұйымдастыру.

10. Эпидемиялық ошақты санитарлы-эпидемиологиялық тексеру кезеңдері мен шаралары:

ЭПИДЕМИЯЛЫҚ ОШАҚТЫ САНИТАРЛЫЭПИДЕМИОЛОГИЯЛЫҚ ТЕКСЕРУ КЕЗЕҢДЕРІ
МЕН ШАРАЛАРЫ:
Ботулизм жағдайы тіркелген кезде, шұғыл
хабарлама жіберу;
Ботулизм жағдайы тіркелген жерде санитарлы
– гигиеналық және эпидемиологиялық тексеру
жүргізу:
Науқас адамнан биоматериал және аурудың
себебі болуы мүмкін тағамдардан зертханалық
зерттеулер жүргізу мақсатында сынама алу;

11.

Күмән тудыратын тағамдарды жою; науқаспен
қатынаста болған және бірге тамақтанған
адамдарды 10-12 күн бойы медициналық бақылау,
оларға антитоксикалық поливалентті сарысуды
енгізу туралы шешім қабылдау мен
энторосорбенттерді тағайындау;
Клиникалық көрсеткіштері бойынша – науқасты
госпитализациялау;
Стационардан шығару уақыты сауыққаннан кейін
кемінде 7-10 күннен кейін;
Науқасты госпитализациялағаннан кейін
эпидемия ошағында толығымен жинау жұмыстары
(науқаспен қатынаста болған заттар: киім, ыдысаяқ, төсек жабдықтары, жеке заттары және т.б.)
жүргізіледі. Дезинфекция шаралары
тағайындалады.

12. Ботулизмді санитарлық – эпидемиологиялық бақылау алгоритмі

БОТУЛИЗМДІ САНИТАРЛЫҚ –
ЭПИДЕМИОЛОГИЯЛЫҚ БАҚЫЛАУ АЛГОРИТМІ
Ботулизмді санитарлық – эпидемиологиялық
бақылаудың мақсаты қолдануға дайын азық –
түлікті (көкөніс, ет, жеміс консервілерін, балық
және ет өнімдерін, шұжықтар мен ысталған
балықтарын)
дайындаудың
технологиялық
процесін бақылау және санитарлық жағдайын
бағалау және халық арасында үй жағдайында
консервілерді дайындаудың ережелері мен
техникасын насихаттау.

13. Ботулизмді санитарлық – эпидемиологиялық бақылау шаралары:

БОТУЛИЗМДІ САНИТАРЛЫҚ –
ЭПИДЕМИОЛОГИЯЛЫҚ БАҚЫЛАУ
ШАРАЛАРЫ:
Санитарлы – эпидемиологиялық шаралар
ішек инфекциялары барысында жүргізілетін
шараларға сәйкес келеді, келесі шаралардан
тұрады:
көкөніс, ет, жеміс консервілері, балық және ет
өнімдері, шұжықтар мен ысталған
балықтардың сапасын бактериологиялық
қадағалау, олардың стерилизациялануын
тексеру;
Сату орындарында консервілерді сақтау және
сату барысын қадағалау, олардың сыртқы
бейнесі (бомбаж) мен сақтау мерзімін тексеру.

14.

Тағам өнімінің түрі, құрамы, мерзімі мен
дайындалу орнын ескере отырып ботулизм
сырқаттанушылығының деңгейіне анализ
жасау;
Тағам өнімдерін консервілеу, сақтау мен
тасымалдаудың санитарлық – техникалық
ережелерін қатаң сақтау;
Зертханалық диагностика әдістерін кеңейту;
Мекен – жай бойынша санитарлық насихаттау
жүргізу.

15. Ботулизмді алдын алу

БОТУЛИЗМДІ АЛДЫН АЛУ
Азық-түлікті
өңдегенде,
тағамды
дайындағанда,
қоймада
сақтағанда,
тасымалдағанда санитарлық-гигиеналық тәртіп
бұзылмай
орындалып
отырса,
оларда
ботулотоксин пайда болмайды. Консервілерді
стерилдеуде және сақтауда қатаң бақылау керек.
Түптері томпиған консерві банктерін жою керек.
Ет, балық, саңырауқұлақ және көкөністерден
консерві жасау және оларды сақтау режимдерін
жұртшылыққа
түсіндірудің
маңызы
зор.
Зертханада ботулизм қоздырғышымен жұмыс
істейтіндерді
ботулизмге
қарсы
полианатоксинмен егеді.

16. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:
Амиреев С.А. Эпидемиология Учебное
пособие – Алматы. – 2002. - 2 том. – 693с.
Покровский В.И., Пак С.Г., Брико Н.И. и др.
Инфекционные болезни и эпидемиология.
Учебник для медицинских вузов. 2-е
издание. – М.- ГЭОТАР – МЕД, 2003. – 816с.
Белозеров Е.С., Иоанниди Е.А. Курс
эпидемиологии: Учеб. Пос. Для леч. и пед.
фак. медвузов // Элиста: Джангар, 2005. –
136с.