Алкогольдің ұрыққа әсері

1. Алкогольдің ұрыққа әсері.

АЛКОГОЛЬДІҢ
ҰРЫҚҚА ӘСЕРІ.
Қ абылда ғ ан:Алиманова М.
Орында ғ ан:Т ө леген А.
Тобы:ЖМ-224

2. Жоспар.

• I Кіріспе.
• II Негізгі бөлім.
1. Алкогольдің ұрыққа әсер ету механизмі.
2. Фетальды алкогольді синдром.
3. Клиникалық көрінісі,диагностика ж әне емі.
• III Қорытынды.
• IV Пайдаланған әдебиеттер.

3. Зерттеу мақсаты.

Студенттерге және болашақ атааналарға алкогольдің ұрыққа
және оның болашағына тигізетін
әсерін түсіндіру.

4. Зерттеу сұрақтары:

Алкогольдің ұрыққа әсер ету
механизмі қандай?
Ұрықтың алкогольдік синдромы
дегеніміз не?
Алкогольге құмарлықтың зардабы
қандай?

5. Кіріспе.

• Маскүнемдік— жүйелі түрде спиртті сусындарды қабылдаумен
шақырылатын алкогольге патологиялы қ құмарлы қты ң пайда
болуымен , психикалы қ ,физикалы қ б ұзылыстармен сипатталатын
созылмалы психикалы қ ауру.Маск үнемдік әйелдерде жиі 30-50 жас
аралығында дамиды, еркектерге қара ғанда 7-10 жыл ға кеш, біра қ
прогрессия тез жүреді. Еркектерге қара ғанда т әуелділік тез дамиды.
Ер адамның маскүнемге айналуы 10-15 жылды қамтыса, әйелдер 35, кейде одан да аз уа қытта маск үнем болып шы ға келеді.
• Спиртті ішімдіктер әсіресе ж үкті ж әне бала емізіп ж үрген әйелдер
үшін ерекше зиян. Өйткені алкоголь әйелді ң қаны ар қылы
жатырдағы балаға еркін өтеді, ал емшек с үтіне аралас қан алкоголь
нәрестеге зардап шеккізеді. Спитртті ішімдікті ң , я ғни алкогольді ң
ұрпақ үшін зиян екені ерте кездерде-а қ белгілі бол ған. Ертедеде
Римде 30-ға дейінгі жастарды ң ара қ- шарап ішуіне тыйым салатын
заң шығарған.Бұрынғы уа қытта маск үнем ата-анадан жарымжан
бала туған балаларды Францияда «жексесенбі к үні к өңіл к өтеріп
арақ ішуден пайда бол ған балалар», «к өңілді кеш жиыннны ң
балалары» деп ата ған.

6.

• Жатырдағы ұрыққа алкоголь әсер еткен жа ғдайда е ң
алдымен ұрық өсіп –жетілмей қалады, әлсіз, нашар болып
туады, маскүнемдерді ң балаларыны ң арасында өлім к өп
болады, баланың кейбір дене м үшелері іштей жетілмей,
ұсқынсыз болып туады.Әйел бала емізіп ж үргенде ара қ –
шарап ішсе, нәрестені ң нерв ж үйесі б ұзылады, а қыл есі
нашарлайды, сәбидің ас қазаны, бауыры, б үйрегі, ж үрек- қан
тамыр жүйесі әр түрлі аурулар ға шалды ғады, а қыл-есіні ң
дамуы тежеледі. Ата-ананы ң спиртті ішімдіктерге ұза қ салынуы
олардан туған балаларға қалай әсер ететінін д әрігерді ң
бақылауларынан айқын к өруге болады.Донсье француз
дәрігері 10 алкоголикті ң отбасында ту ған 57 баланы ң
денсаулығын тексеріп, зерттеген. Соны ң н әтижесінде Донсье 25
баланың нәрестелік шақтарында өлгенін,5 баланы ң қояншы қ
яғни эпилепсия ауруына ұшыра ғанын, 5 с әбиді ң
гидроцефалияға шалдыққанын,12 баланы ң шарасыз на құрыс
болғанын, ал 10 баланы әре ң- әре ң дені саулар қатарына
жатқызуға болатынын анықтаған.

7.

• Баланың іштен ауру нау қас болып тууы үшін ата –анасыны ң маск үнем,
алкоголик болуы міндетті емес.Ара қ- шарапты ата –анасы бір д үркін ішкен
кезде біткен бала да жарымес кем а қыл, на құрыс,ауру, әлсіз болып туа
береді. ішкілікті аз да болса ішетін әйелдерді ң өмірге әкелетін
сәбилерінің 80-90 пайызы — әлсіз болады, олар болаша қта психикалы қ
қиындықтарға ұшырайды, сөйлеу м үшелерінде кемістік бай қалып,
терісінде т үрлі аурулар болады екен. 40-50 пайызыны ң жынысты қ
мүшелерінде кемістік бай қалып, ая қ- қолыны ң сауса қтары қисы қ болып
жаратылады. Ал 20-30 пайызында балалар ж үрек ауруына шалды ғып, к өру
қабілеті төмен, 10 пайызыны ң б үйрегі толы қ жасамайтын к үйінде өмірге
келеді. Ал сыра ішетін әйелді ң ішіндегі баланы ң миына за қым келеді екен.
Сыра демекші, қазір қыз-келіншектерді ң к өбі сыра ішеді. « Өмірімде ара қ
ішіп көрген жо қпын» деп ма қтанып, к үніге, кем дегенде, 1-2 саптыая қ
сыра ішуді әдетке айналдыр ған әйелдер бар. Алайда жарты литр сыраны ң
50 грамм ара қпен те ң екенін біле бермейміз. ХІХ ғасырда а ғылшындар
қуаты жоғары ішімдіктермен к үресу үшін оларды же ңілдеу деп саналатын
сырамен ауыстыруды ма қсат еткен. Алайда халы қты ң сырамен тез дос
болып, жағдайды ң бұрын ғыдан да ушы ғып кеткендігі соншалы қ, қазір
оны шығарған елдің өзі сырамен к үресіп әуре болып отыр.

8.

• Сыраны к өп ішкен адамны ң б үйрегі, бауыры, ж үйке ж үйесі,
асқазаны, өт жолдары ауырады. Бауыры, б үйрегі ісініп, адамны ң іші
қампиып кетеді. Одан со ң ж үрегі ауырады. Сыраны ң құрамында ғы
көмірқышқыл газы қан тамырларына к үш т үсіреді. Қан
тамырларына күш түскесін, ж үректі ң қызмет етуі нашарлап, еті
босап, ісініп, сырты үлбіреп кетеді. М ұны д әрігерлер « жүректің сыра
синдромы», кейде «жүректің капрон шұлы ққа айналуы » деп атайды.
Сыраны к өп ішетін әйелдерді ң әйел си қы қалмайды, дене т ұр қы
ерлердікіндей болып өзгеріп, кейбір әйелдерде тіпті м ұрт шы ғатын
болады. Арақ-шарап ішетін қыз-келіншектер арасында емшек безі
қатерлі ісігімен ауыратын әйелдер жиі кездеседі, Әйелдер ерлерге
қарағанда арақтың ырқына тез к өнеді. Ерлер бес-алты жыл ішкеннен
кейін араққа салынып кететін болса, әйелдерге екі- үш жыл жеткілікті
екен. Себебі ер адамны ң а ғзасында спиртті ішімдікті ң зардаптарынан
сақтандыратын ферменттер ас қазан мен бауырда болса, әйелдерде тек
қана бауырда ғана болады екен. Әйелдерді ң тез маск үнем болатыны,
бірақ өте қиын емделетіні содан болса керек. Б.М ұрзатілеуованы ң
айтуынша, бұрын 3-4 жыл бойы алкогольді ішімдік ішкен адамдар ға
созылмалы маск үнемдік диагнозы қойылатын болса, қазір адамдар бір
жылдың ішінде ара ққа т әуелді болып қалу жа ғдайлары жиі кездеседі
екен.

9.

• Швейцариялық балалар д әрігері мыныдай қызы қ жайды
баяндап жазады. Оны аптаны ң белгілі бір к үндері- д үйсенбі
мен бейсенбі күндері емшек емгеннен кейін ая қ- қолы дірілдеп
талып қала беретін н әрестені к өруге ша қырады. Бала д үйсенбі
мен бейсенбіден бас қа к үндері талмайды екен. Анасыны ң дені
сау. Дәрігер сұрастырып тексере келе балалы әйелді ң аптасына
екі рет сәрсенбі мен жексенбі к үндері ж ұмыс қа бармай
демалатынын анықтайды. Міне, осы ж ұмыстан қолы бос
демалыс күндері ол ара қ-шарапты бас к өтермей еркін сілтейтін
болған. Сөйтіп келесі к үні алкоголь емшек с үті ар қылы
нәрестенің организіміне өтіп, оны талма ауру ға ұшырат қан.
Бала емізіп жүрген әйел осыдан кейін ара қ –шарап ішуді
қояды, сөйтіп баласыны ң қалтырап- дірілдеп талып қалуы да
басылады.

10.

Жас аралығы
Шақырылатын аурулар.
15-19
Асқазан аурулары (гастрит,ойық
жара),маскүнемдік,бауыр циррозы.
20-25
Жүрек-қантамыр
аурулары,неврологиялық аурулар,ана
құрсағындағы ұрпақ кемістігі,бас миы
жасушаларын бұзады,бүйрек,бауыр
ауруы.
30-34
Алкоголизм.
35-40
Бауыр циррозы,бүйрек және асқазан
аурулары,токсикалық
гепатитит,психикалық,онкологиялық
аурулар.
40 тан жоғары
Жүрек аурулары,қан қысымы
жоғары,алкоголизм.

11. Алкогольдің ұрыққа әсер ету механизмі.

• Алкоголь адам ағзасына плацента ж әне гемато-энцефалды қ барьерден
оңай өтіп,ұрықтың қан айналымына т үседі де оны ң улануына ж әне
жеткілікті тамақтанбауына алып келеді.Алкоголь м өлшері анасы мен
ұрықта бірдей болып, ұры қты ң тіні мен м үшелерде этил спирті жо ғары
концентрацияда болады. Құрамында ғы спирт (этанол) ж әне оны ң
ыдыраған өнімдері (ацетальдигид) жолдасты ң қантамырларыны ң
тарылтады ж әне кіндікті ң спазмын ша қырады.Осыны ң салдарынан
ұрықта оттегі жетіспеушілігі,глюкоза мен оттегіні ң церебральды қ
метаболизм б ұзылысы,гипогликемия,витамин мен микроэлементтерді ң
жетіспеушілігіне,тынысты ң тежелуі мен миды ң биоэлектрлік
белсенділігіні ң төмендеуі дамиды. Ж әне әрт үрлі органдарды ң
жұмысын бұзады, өйткені эмбрионны ң немесе ұры қты ң бауыры әлі
алкоголь әсеріне қарсы т ұра алмайтын жа ғдайда болады.Себебі
ересектерде этанолды б ұзатын алкоголь-дегидрогеназа ферменті
ұрықтың бауырында өндірілмейді.Ацетальдегид ұры қ
жасушаларындағы цинкті азайтып,оларды ң өсуі мен дамуын
тежейді.Онымен бірге ұры қ жасушаларыны ң ДН Қ за қымдап,т ұрлі
ақауларға әкеледі. Маск үнемдіктен зардап шеккен әйелдерден ту ған
нәресте басқа сәбилерге қара ғанда бас қаша дамиды ж әне
физиологиялы қ өзгешеліктері ай қын бай қалады. Оны ң бойы қыс қа,
салмағы аз, бас к өлемі ша ғын болып келеді. Б ұндай балаларда
құрсақтағы кезеңнің өзінде алкогольді т әуелділік дамып, а ғзасыны ң
дамуында әртүрлі кемістіктер бай қалады. Бала ға дене бітіміні ң кеш
қалыптасуы және ой санасыны ң дамуы артта қалу қаупі т өнеді.

12.

13. Фетальді алкогольдік синдром (ФАС).

• Ұрықтың алкогольді синдромы- әйелді ң ж үктілік кезінде немесе
оған дейінгі уақытта алкогольді ішімдіктерді т ұтыну салдарынан
нәресте бойында пайда болатын психикалы қ ж әне физикалы қ
ақаулардың жиынтығы.ФАС зардаптары с әби туыл ған кезден
бастап,адам өмірінің соңына дейін са қталады.ФАС ішімдікке
салынған және жиі ішіп тұратын әйелдерден ту ған балаларда к өп
кездеседі.Бұл синдромның дамуында ғы басты себеп-ж үктілікті ң
кез-келген триместрінде ж үкті әйелді ң алкоголь қабылдауы.ФАС
дамуындағы негізгі факторлар ға алкоголь мен ацетальдегидті ң
ұрықты молекулалық де ңгейде за қымдауы мен ұры қ гипоксиясы
мен витамин,микроэлементтерді ң дефициті жатады.Алкогольды
бірінші триместрде қолдану-тума а қаулар мен ұры қты ң
құрсақішілік өліміне,екінші триместрде-ОЖЖ құрылымды қ
бұзылысы мен сүйек-бұлшықет ақауларына, үшінші триместрде
қолдану-ОЖЖ функциональды б ұзылысы мен ұры қты ң өсуі мен
дамуының тежелуіне соқтырады.

14.

Неврологиялық бұзылыс; 19,68%
Құрсақішілік гипотрофия; 20,83%
Қитарлық; 4,63%
Жүрек ақауы; 11,34%
Микроцефалия; 18,52%
Жыныс мүшеллерінің ақауы; 8,80%
Дисморфизм; 16,20%

15. Фетальді алкогольдік синдром белгілері:

• Ұрықтың дамуы кешеуілдейді, Дене массасы аз болып туылады,
бойы аласа, бойы мен салма қ өсуі баяу ж үреді;
• Бет-әлпет ерекшеліктері: кішкене бас, әсіресе бет т ұсы, сы ғырай ған
көз,қитарлық, қабақтағы ерекше қатпар, м ұрынны ң жо ғар ғы
ерінге дейінгі вертикальды ж үлгесі өте жі ңішке,ж ұқалта ң жо ғар ғы
ерін немесе қоян ерін, құла қтары үлкен.
• Тума жүрек ақаулары:ашы қ артериялы қ өзек, ҚАПА,ЖАПА,Фалло
тетрадасы жиі кездеседі.
• Несеп-жыныс аурулары:блефарофимоз,гипоспадия, қынапты ң
қосарлануы.
• Микроцефалия,эпилепсия;а қыл-ойында ғы кемістіктер.
• Туылған соң балаларда белая горячка ға ұқсас синдром бай қалады.
ерін.Балаға қозғышты қ,гиперактивтілік, қимыл координациясыны ң
бұзылуы,ақыл-есінің кем болуы, ұстау ж әне сору рефлекстеріні ң
әлсіз болуы тән.Мишық зақымданса,тырысулы қ ұстамалар жиі
қайталанып отырады.

16.

17.

18. Диагностика.

Анамнез жинау (анасының ж үктілік кезінде
алкогольді қолдануы);
Фетальды алкогольді синдром ға т ән бет- әлпет
ерекшелігі:көз саңылауының тар болуы + ж ұқа
жоғарғы ерін + мұрын-ерін ойы ғыны ң тегістігі;
Бойы мен салмағының жеткіліксіздігі;
Орталық жүйке жүйесінің
құрылымдық,функциональдық
патологияларының анықталуы;
Басқа синдромдармен қосарлануы.

19.

20. Емі мен асқынуы:

• ФАС емдеуде нақты жүйе қабылданба ған.Нау қас бала ға
симптоматикалық терапия мен педагогикалы қ-социальды
қолдаумен бірге комплекстік ем к өрсетіледі. Қосарлан ған
ауруларына байланысты (жүрек а қаулары,анальды қ
тесіктің болмауы)оперативты ем қолданылуы
мүмкін.Фетальды алкогольді синдроммен туыл ған балада
физикалық,психикалық бұзылыстар бол ғанды қтан
қоғамдық ортада проблемалар туындауы м үмкін.ФАС
жеңіл түрі болса да физикалық ауытқулар болмаса да
психикалық ауытқулар басым болады.Бала
қозғыш,эмоциональды,ойлау ж әне есте са қтау қабілеті
төмен болады.

21. Ішімдікке құмар аналардан туылған нәрестелер мысалы:

22.

23.

24.

25.

26.

27.

28.

29.

30. Қорытынды.

• Қазақстан әлем бойынша ішімдікті к өп ішетін 188 елді ң қатарында 34-ші орында т ұр ған
көрінеді. Статистика ға қара ғанда, Орталы қ Азияда ғы е ң «маск үнем» ел — Қаза қстан.
Елімізде жан басына ша ққанда әр адам жылына 12 литр алкоголь өнімін пайдаланады.
Ал әлемдік көрсеткіштер бойынша жылына 6 литрден астам спирт пайдалан ған ел
деградацияға ұшырайды екен.Е лімізде араққа салынуды ң салдарынан жыл сайын 28
мың адам бауыр, жүрек- қан тамырлары, ас қазан жарасы т әрізді дерттерді ас қындырып
алып, көз жұмады. Қазір Қаза қстанда ара ққа басыбайлы құл бол ғандарды ң саны 500
мыңнан асады. Соңғы бес жылда елімізде мас к үйінде жаса ған қылмыстар саны екі
есеге артып кеткен — 13 мы ңнан астам қылмыс жасалыпты. Спиртті ішімдік ішкендерді ң
қолынан үш мы ңнан астам адам қаза бол ған. Ішіп алып, к өлікке отыр ған
жүргізушілерді ң кесірінен 500-ге жуы қ қаза такып, 2500 адам жара қат ал ған. Та ғы
жүздеген ана ішкілікті ң салдарынан аналы қ құқынан айырылып, ж үздеген баланы
жетімдер үйіне тапсырды. Елімізде 30 мы ңға жуы қ ішімдікке салын ған әйелдер бар
екен.Алкогольді ң әйел организміне қалай әсер ететінін білу ма ңызды, өйткені адамзат
тегін жалғастырушы ретінде әйелді ң бойында келешек ұрпа қ денсаулы ғыны ң негізі
қаланады. Әйел денсаулы ғына кері әсер еткен алкоголь оны ң жыныс а ғзаларыны ң
қалыпты қызметін бұзады. Белгілі орыс зертеушісі С.З. Пащенков созылмалы
маскүнемдіктен емделген 3300 әйел пациентті 5 жыл бойына ба қыла ған. Оларды ң 85,3
процентінде созылмалы кеселдер бол ған, оны ң ішінде 40,6 проценті жыныс
аумағындағы дертерден жапа шеккен.Толы қтай ал ғанда, спиртті ішімдіктерді шектен тыс
тұтынатын әйелдерде ішпейтін әйелдермен салыстыр ғанда әр т үрлі гинекологиялы қ
кеселдер 2,5 есе жиі бай қалды. Спирттік ішімдікті ж үктілікті ң өн бойына т ұтыну аса
қауіпті, себебі алкоголь ұры қты қоректендіретін қан тамыр бойымен бала жолдасы
арқылы анасынан жатырда ғы ұры ққа же ңіл өтеді. С өйтіп алкогольді ң у ретіндегі
зардап дәмін болаша қ бала жатырда жатып-а қ тарта бастайды, алкогольмен жары қ
дүниеге келмей жатып танысады.

31.

32. Пайдаланған әдебиеттер.

1. Ермолаев Ю.А. Возрастная физиология. Учебное
пособие для студентов педагогических вузов. М.: Высшая школа, 2009, 384 с.
2. Заблудовский А.П., Майзелис М.Я., Шихов С.Н. //
Последствия алкогольной интоксикации для
потомства. - М.: Наука, 1989. - C. 90.
3. Пальчик А.Б., Федорова Л.А., Легонькова С.В.
«Фетальный алкогольный синдром»:
методические рекомендации.- СПб, 2006 - 24 с.

33.

34.

Дүниежүзілік ішімдікке
қарсы күн?

35.

Болашақ жарыңыздың
жасырын түрде ішімдікке
өте жиі әуес болып,ішіп
жүргенін
байқадыңыз.Сіздің
әрекетіңіз?

36.

БИЛІК СІЗДІҢ
ҚОЛЫҢЫЗДА
БОЛСА,СПИРТТІК
ІШІМДІКПЕН ҚАЛАЙ
КҮРЕСЕР ЕДІҢІЗ?

37.

Сіз дәрігерсіз,сіздің
қабылдауыңызға 22
апталық жүкті әйел
келеді.Сұрастыра отыра сіз
оның тұрақты ішімдікке
құмарлығын
анықтайсыз.Сіздің
әрекетіңіз?