Стресс. Мейірбикелік күтім ауру қалпындағы өмірді қолайлы қасиеттермен қамтамасыз ету

1.

Мейірбикелік күтім ауру қалпындағы өмірді қолайлы қасиеттермен қамтамасыз ету яғни
емделушінің физикалық психологиялық әлеуметтік және рухани тыныштықпен толық
қамтамасыз ету.
Жалпы
Арнайы

2. Үй жағдайындағы күтім

• Үй жағдайындағы күтім принциптері
• Науқасты және оның туыстарын күтім
жасауға үйрету
• Үй жағдайында асқынуларды болдырмау
• Науқастың функциональды жағдайларын
бақылауда жасалатын манипуляциялар
дұрыс орындалуы

3. Стресс

Қатты күйзелу,абыржу,мөлшерден тыс ширақтылық
деген сияқты бірнеше мағынаны қамтитын жалпылама
сөзбен айтылған адамның ерекше күйі.Адамның жеке
ерекшеліктеріне,мінезіне,жоғарғы жүйке әрекетінің
типтеріен байланысты стресстің бірнеше түрлері
анықталады

4. Стресс туралы ілім

• Ганс Сельемен негізі құралған қазіргі медицинаның ең басты бөлімдерінің
бірі.Ганс Селье 1926 жылы әр түрлі өзін нашар сезінумен зардап шегетін аурулар
туралы алғашқы бақылауын жазды.Бұндай аурулардың бәрінде тәбеттің
болмауы,бұлшық ет әлсіздігі,АҚҚ жоғарылауы,жетістікке талпынудың жоғалуы
сияқты өзгерістер байқалады.Ол оны дай ауру синдромы сияқты белгіледі.Ол
көптеген адамдардың ағзасында ауырған кезде біртекті байқалатынын
көрсетті:бүйрек ұсті безінің қыртысындағы өзгеріс,лимфоидты тіннің
құлдырауы,асқазанның жаралануы.Ағза ішіндегі барлық мұндай өзгерістердің
жиынтығын сипаттау үшін ол күйзеліс түсінігін енгізді.Осыдан кейін олұзақ
жылдар бойы зерттеу медициналық және хирургия институтында және кейіннен
стресстің халықаралық иститутын болған.Монреальда жұмыс істеді.1936жылы
Г.Селье өзінің стресс туралы түсінігін құрастырған кішкене статьясын жазды
және бір мезгілде “Әр түрлі зақымдаушы себеппен шақырылатын стресс” және
“Жалпы бейімделу синдромы” және “Биологиялық стресс синдромы” деген жаңа
ұғымдарын енгізді.

5.

6.

Жедел
Жедел стресте
қорғаныс
механизмдері
қысқа уақыттытек
тітіркенгіштік
әсер еткенде
қосылады.
Стресс түрлері
Созылмалы
Созылмалы
стресте
организмге ұзақ
уақытта әсер
етеді.

7.

Жағымды
стресс
Ұзақтайтын көтеріңкі көңіл күйде болуға
әкеледі,оның өзі организмге жақсы әсер
етеді:иммунитет артады,аурулардың беті
қайтады,адам қуаныш толысуын сезеді,өте
жақсыкөрінеді және тамаша сезінеді.
Жағымсыз
стресс
Дағдылы қалыптан ұзақ уақытқа
шығарып тастайды және денсаулығына
елеулі зиян келтіреді

8.

Күйзеліске нелер түрткі болуы мүмкін?
Физикалық түрткілер: ыстық, суық, шу, от, жол қозғалысы,
зорлық – зомбылық, аурулар, жұмыс жағдайларының
нашарлығы және т.б.
Әлеуметтік түрткілер: қоғамдық, эконоикалық және
саясаттық; отбасылық; жұмыспен, мансаптылықпен
байланыстылар; жеке адамдар аралық
Отбасылық түрткілер: міндеттерді бөлу, қызғаншықтық,
құндылықтар жүйесіндегі өзгешелік, аурулар (отбасындағы
өлім – жітім және т.б.

9.

Стресстің (күйзеліс) бірнеше сатылары болады.Олар:
Бірінші
(үрейлену сатысы)
Екінші
(қарсыласу сатысы)
Үшінші (әлсіреу
сатысы)

10.

Қажу- шаршау жағдайының дамуымен бірге жүретін сезіну. Мөлшерден
артық әсердің нәтижесінде дамитын,уақытша жұмысқа қабілеттіліктің
төмендеуімен сипатталатын адамның физиологиялық жағдайы.
Қажу интеллектуалды еңбектің өнімі төмендеуімен,назардың
әлсіреуімен,ойлаудың кешеуілдеуімен сипатталады.

11.

Қажу
Физикалық
бұлшықет функциясының бұзылуымен: күштің,
жылдамдықтың, дәлдіктің, қозғалыстың
келісімділігі мен ырғақтылығы төмендеуімен
сипатталады.
Психикалық
Бұл ойлау қажуының тұрақты психикалық күш түсумен,
үлкен жауапкершілік сезімімен ұштасқан кезінде
болады. Ересек балаларда психикалық өте қажу
шамадан тыс толқу және жауапкершіліктің әр тектілігі
кезінде болады.
Қажудың пайда болуы мен себептерін негізгі үш ұғыммен сипаттауға
болады:
Күш түсу:қажу бір немесе
бернеше түрлі физикалық
немесе психикалық күш
түсулер нәтижесі болып
табылады.
Жұмыс істеу қабілетінің
төмендеуі: қажу психикалық
жұмыс қабілетінің қысқаруына
әкеледі.
Қайтымдылық: қажу
қайтымды, оның әсері
қайтымды сипатта
болады.

12.

Қауіп-қатер факторлары және оның ағзаға әсері
Қауіп-қатер факторларын сыртқы және ішкі деп бөлуге болады.
Біріншісіне физикалық активтілі төмен өмір салты, жоғары колориялы
қаныққан майлар мен холестеринге бай тағамдарды қолдану,
урбанизация, темекі шегу жатады.
Ішкі қауіп-қатер факторларына артериалды гипертензия, көмірсуларға
толеранттылықтың бұзылуы, өзіндік психологиялық тип жатады.
Шылым шегудің әсері көбінесе жүрек-қан тамыр жүйесіне және тыныс
алу жүйесі ауруларына әсер етеді.
Артериалды гипертензия ЖИА даму мүмкіндігін 5-6 ретке жоғарлатады,
миокард инфарктісі кезінде өлімге жиі әкеледі.
Атеросклероздың өршуі өмір ұзақтығына әсер етеді.
Психологиялық факторлар әртүрлі аурулардың пайда болуына әсер етеді.
Алкогольмен наркотик қолдану маңызды қауіп-қатер факторы болып
табылады.

13.

Қажу әр түрлі формада пайда болуы мүмкін. Қолданушының қажуының түрін және
осы қажудың өту интенсивтілігін дұрыс анықтау керек.
Қолданушының қажуының келесі түрлерін және себептерін ажыратады:
а) Көру қажуы дисплей алдында жұмыс істеу кезінде көру жүйесіне күш түсу
нәтижесінде болады.
б) Бұлшықеттік қажу бұлшықетке статикалық күш түсу кезінде болады.
в) Жалпы қажу ағзаға жалпы психикалық күш түсу және жұмыс жылдамдығына
байланысты болады.
г) Психикалық қажу рухани күш түсу нәтижесінде болады.
д) Созылмалы қажу қажудың бірнеше түрлерінің комбинирленген әсерінен болады.
е) Субъективті қажу сезімі компьютер алдындағы жұмыс кезінде ақпараттық
ағымның ұзақ әсерінен болады.
Ойлау және физикалық қажудың алдын алу кеңестері және қажуды қайтару
1.Қажуға себеп болған жұмыстан дем алу
2.Ішкі секреция бездерінің жұмысына шикі көкеніс,жеміс,сүт,сарысу ішу керек. Ой
жұмысымен айналасатын адамдарға грек жаңғағын,арахис, миндаль,балық, құрамында
фосфоры бар тағамдарды жеу керек,ми жұмысын жақсартады.
3.Жылы ванна қабылдау: 10минут аяқты ыстық суға салу керек.
4.Күнделікті таңертең жаттығу жасау,салауатты өмір салтын ұстану

14.

Пациент бөлмесі
•Пациент жатқан бөлмені жиі желдетіп тұру үшін бөлменің терезесі ашылатын
•болуы керек.
•Пациентке және күтім көрсететін адамға қозғалуға ыңғайлы болуы үшін жиhаз көп
• болмауы қажет және бөлмеде жиhаздарының орнын ауыстырғанда пациентке бұл
• жайында хабардар ету керек.
•Бөлмеде пациентке қажетті заттардың барлығы болуы керек:кітаптар,журналдар,ручка
•теледидар,айна,пациентке қажетті барлық медициналық препараттар.
•Пациенттің барлық медициналық препараттары салынатын арнайы шкаф болуы керек.
•Бөлме температурасы 22-25 С.
•Бөлмеде функциональды кровать болғаны дұрыс.Пациентті тамақтандырғанда,
•күтім көрсеткенде ыңғайлы болуы үішін.
•Төсек-жабдықты аустыру кезінде пациентті уақытша отырғызу үшін бөлмеде орындық
• немесе диван болуы керек.
•Пациентке күтім көрсететін күтушіні немесе туысқандарын шақыру үшін бөлмеде
•қоңырау болуы керек.
•Бөлмедегі еден төсеніші сырғанамайтын болуы керек және пациентке аллергия
• туғызбайтын матадан жасалуы керек.

15.

•Күніне 1 рет бөлмеге ылғалды тазалық жүргізу керек.
•Түнде бөлмеде шамшырақ қосылып тұру керек.
•Бөлмеде сағат болуы керек,пациент уақытты біліп отыруы үшін.
•Пациент жатқан бөлме аурухана тәрізді болмауы үшін қабырғаға пациенттің
•сүйікті суреттерін іліп қоюға болады.
•Пациенттің көңілін көтеру үшін бөлмеге иісі жоқ гүлдерді қоюға болады.
•Бөлмедегі перде түсі ашық болғаны дұрыс,пациент көңілін көтеру үшін.

16.

Проблема:
Шешімі:
Іс-әрекет:
Бөлмедегі
жағымсыз иіс
Желдету
Пациенттің рұқсатымен бөлмені
терезе ашып желдету.
Пациенттің
желдету
физиологиялық
бөлінділірінің иісі
Бөлме
температурасы
Термометр
қолдану
Хош иісті аэрозольдер қолдану
немесе ауа тазалағыш