Хирургиялық аурулардың су-электірлік бұзылыстары және инфузионды терапияның принціпі

1.

С.Ж.Асфендияров атындағы қазақ ұлттық университеті
Хирургиялық аурулардың
су-электірлік
бұзылыстары және инфузионды
терапияның принціпі.
Тақырыбы:
Орындаған: Ерсінбек Ә.М.
Қабылдаған: Курамысов Е.А.
Тобы: ЖМ-14-32-02к
Алматы 2016

2. Жоспар

I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
A) Су-электролиттік бұзылыстар
B) Су-электролиттік бұзылыстардың клиникалық
көріністері
C) Инфузионды терапия
III. Қорытынды
IV. Пайдаланған әдебиеттер

3.

Су мен электролиттер алмасуыньщ өзгеруі көптеген ағзалар мен
жүйелердің қызметтері өзгеруіне жөне өмірге қауіп төндіретін
гомеостаздың қатты бұзылысы болып есептеледі.
Ал хирургияда осы алмасу көп жағдайда орын алатын және
маңызды жайт болып табылады.
Су – электролиттік бұзылыстар құрсақ қуысы ағзаларының
жедел хирургиялық ауруларында, асқазан-ішек жолдарына
операция жасағанда көп мөлшерде сұйықтық жоғалтқанда
кездеседі. Жоғалған сұйықтықтың жиналатын жері – ішек қуысы
және құрсақ қуысы болып табылады.

4.

Су адам организмінің 40-85% құрайды
Су адам организмінде жасушаішілік және жасушасыртылық кеңістіктерге бөлінеді.
Жасушасыртылық су нартийдің негізгі көзі болып табылады. Ал жасушаішілік су калийдің
Көзі. Жасушасыртылық сұйықтың интерсистияльды және тамырішілік плазмаға бөлінеді.
Жасушаішілік және жасушасыртылық сұйықтықтың құрамы
Натрий – негізгі катион және жасушасыртылық активті компонент
Калий – негізгі катион және жасушаішілік активті компонент
Су – жасуша мембранасы арқылы ішке-сыртқа өтіп осмостық қысымды реттейтін
Негізгі сұйықтық

5. Натрий

1.
Натрий мен су балансы бүйректе олардың қайта сіңірілуімен қамтамасыз
етіледі.
2.
Натрийдің плазмада көбейіп кетуі – судың жетіспеушілігін білдірсе, ал оның
төмендеуі судың артық екенін көрсетеді.
Натрийдің төмендеуі гиповолемияның көріністерімен сәйкес келеді.
Тахикардия, ортостатикалық гипотония, шок.
Ал артып кетуі – ісіну, АД жоғарылауы, асцит, салмақтың жоғарылауы, жүрек
жеткіліксіздігі, Анасарка, аяқтардың ісінуі.
Натрий балансын қалпына келтірер кезде инфузионды терапияның және
жүрек-қантамыр жүйесімен бүйректің функциональды белсенділігін есепке
ала отырып жасау керек

6. Калий

Организмде тек 2 калий жасушаішілік сұйықтыңта орналасқан, қалғаны
бұлшықеттік жүйеде. Сондықтан әйелдерде бұлшықеттік масса аз
болғандықтан калий аз болады, ал еркектерде керісінше.
Гипокалиемияда бұлшықерттерде гипополяризация жүреді сондықтан
олардың тонусы төмендейді. Бұл ұзақ уақыт төсек тартып жатқан
науқастарды көрінуі мүмкін және де жүректік гликозид алған адамдарда
тахиаритмияны шақырады ал бұл өлімге әкелуі мүмкін. Гипокалиемияда
бүйрек сезімталдығы төмендейді, сондықтан созылмалы калий
жетіспеушілігі бар адамдарда полиурияның дамуы осыдан.
Гиперкалиемия кезінде нерв-бұлшықеттік жүйенің тітіркенуі жоғары болады,
бұл кезде қан аййналым бірден тоқтап қалуы мүмкін. Ацидоз кезінде
калийдің плазмаға шығуы жоғарылайды. Алкалоз кезінде керісінше
плазмада калийдің мөлшері төмендеп кетеді.

7. Су-электролиттік бұзылыстардың клиникалық көріністері

Тіндер
мен тері тургорының төмендеуі
Көз алмаларының серпімділігі
Сулы ісінулер
Өкпеде ылғал сырылдардың пайда болуы
Шөлдеу
Қолтық асты және шап аймақтарындағы
құрғақтық

8.

Су алмасуының бұзылуы
(дисгирия) дегидратацияның
әсерінен пайда болуы мүмкін
( организмде су жеткіліксіздігі,
сусыздану)
Гипергидратациямен
(организмде судық артық болу
синдромы)
Дегидратация » гиповолемия
Гипергидратация »
гиперволиемия

9. Дегидратация

Судың жетіспеушілігі организмге судың жеткіліксіз түсуінен не
болмаса ауыр жүктемеден кейін, немесе сұйықтықтың организмге
патологиялық сіңбеуінен болуы мүмкін
Судың жетіспеушігі переоральды тамақтану мүмкін болмаған
жағдайда яғни зондпен жатқан науқаста немесе парентеральды
енгізудегі науқаста дамуы мүмкін
Бұл жағдайлар операциядан кейін, травмадан кейін, АІЖ әртүрлі
ауоруларында, психио неврологиялық ауруларды көрініс береді

10. Үшінші су кеңістігі

Бұл
судың денеде травма операциядан
кейін немесе басқа ауруларда
уақытша кеңістікке ауысады және
сұйықтық алмасуға қатыспайды
жағдайда үшінші кеңістік
болмау керек!
Қалыпты

11. Сулы кеңістіктің түзілуі

Бірінші жол : Организмнің сұйықтықтарының табиғи
қуыстарға жиналуы. Бұл кезде циркуляциядағы
сұйықтық кірмейді. Мысалы: АІЖ өтімділігі
бұзылғандықтан перитонитте іш қуысына жиналуы, ал
плевральды қуысқа плевритте жиналады.
Екінші жол: Циркуляциядағы сұйықтықтардың
ауысуынды функциональды жоғалуы яғни ісіну.
Интерцистиальды зақымдалған аймаққа сұйықтың
жиналуы.
Үшінші кеңістік локальды немесе генеральды ісінудің
салдарынан және травма, қабыну салдарынан да
болу мүмкін.

12. Гипертоникалық дегидратация

Сусыдану
– жасушаішілік судың
жоғалуы, интерцистиальды осмостық
қысымның және тамыр ішілік қысымның
жоғарылауы.
Себебі: электролиттік судың жоғалуы –
таза су, немесе құрамында электролит
өте аз су тұтыну

13. Изотоникалық дегидратация

Суды
және тұзды бірдей жоғалтудан
дамитын сусыздану және
тұзсыздану синдромы.

14. Гипотоникалық дегидратация

Натрий
хлоридтің жетіспеушіліг
синдромы
Осмостың төмендеуі, интерстициальды,
жасушасыртылық сұйықтың азаюы,
жасушаішілік сұйықтың көбеюі. Жасуша
ісінуі.

15. Инфузионды терапия

Инфузионды
терапия (лат. infusio — құю енгізу.
Грек. θεραπεία — емдеу) – бұл
белгілі бір көлем мен
концентрациядағы ерітіндіні қантамырға жіберу арқылы мүшені
патологиялық жоғалту мен алдын
алуға бағытталған ем щараның бір
түрі.

16. Инфузионды терапия принциптері:

Ерітінділердің енгізілуі - гомеостаздың
қайтымсыз өзгерістерін алдын алу мақсатымен
лабораториялық және инструментальды
әдістермен бақылануы керек.
Ерітінділердің енгізілуі - патологиялық
процесстің нейтрализациясына немесе оның
әсерінің әлсіреуіне әкелу керек;
Ерітінділердің енгізілуі - жанама әсер
көрсетпеуі керек және науқастың жағдайын
қиындатпау керек;

17. Инфузионды терапияның мақсаты мен міндеттері

Инфузионды терапияның біріншілік мақсаты циркуляциялық қанның коррекциялық көлемі
мен тіндердің регидратациясы болып табылады. Соның ішінде ең дұрысы кристалдық
және коллоидтық ертінділердің ұқсастығында бірігуінде.
Әр түрлі препараттарды инфузия арқылы енгізу оларды одан жақсы бақылап тұруға
мүмкіндік береді. Соған қоса олар ерітінді болғандықтан, буындарға кері әсер етуі
минималды болып келеді.
Волюмокоррекция.
Гемокоррекция.
Инфузионды регидратация.
Электролиттік балансты қалпына келтіру ҚСЖ(қышқылды-сілтілік жағдай).
Активті инфузионды дезинтоксикация.
Алмасулық-түзетулік инфузиялар (Обменно-коррегирующие инфузии).

18. Инфузионды терапия мақсатына жету үшін қойылатын шарттар:

Техникалық қамтамасыз етілуі - пассивті, гравитационды инфузионды жүйелер
немесе активті – насос-инфузор көмегімен;
Инфузионды ортаны таңдаудағы сәйкес клиникалық жағдайға байланысты
медициналық және коммерциялық мүмкіндіктер;
Клинико-лабораторных критерийлерді бақылау мүмкіндігі, ал күрделі жағдайда
- мониторлық бақылау жүргізу (ол науқастың орталық гемодинамика
жағдайын, микроциркуляция өзгерістерін бақылауға мүмкіндік береді).
Қан тамырлар жүйесіне рационалды түсе алу (канюлирлеу, катетеризация
немесе толықтай организмнің ішкі ортасына).

19. Инфузияның түрлері:

Артериялық
Веналық

20. Пайдаланған әдебиеттер

Хирургические болезни Ю.А.Нестеренко Мосва,1983
Жалпы хирургия Қ.Д.Дұрманов А.,2006
Новейший справочник необходимых знаний Москва, 2005
Большая энциклопедия Эрудита Москва, 2004
Жалпы хирургия, Гостищев
www.medline.ru
www.medcampus.ru
www.google.kz
www.google.ru
www.yandex.ru