Гәҗәпләнерлек булсын

1. Гәҗәпләнерлек булсын

2.

китү
КВО - СТАТУСЫ
Гадәти ҮзенчәДөнья лекле
дөнья
кайту
тәнкыйть

3.

4.

«Шагыйрь булып тумыйлар,
шагыйрьгә әйләнәләр»
Цицерон
борынгы сәясәт эшлеклесе,
оратор һәм фәлсәфәче

5. Уңышлы чыгышның өлешләре

Әзерлек
Бирү
Тәҗрибә

6.

Әзерлек
«Җиңү әзерлекне ярата»
(лат. Amat victoria curam)

7. Бирү:

Сүзләр/текст
Тавыш
Торыш, ишарәләр, мимика, тышкы кыяфәт
Аудитория белән хезмәттәшлек

8. Тәҗрибә

«Практика
камиллеккә китерә!»

9.

90% кешедә
спикер турында тәэсир
беренче 3 минутта
формалаша!

10.

«Сезнең беренче тәэсирне
ясау өчен икенче
мөмкинлек булмаячак»
Бернард Шоу

11.

МӘГЪЛҮМАТ ТӨРЛЕЧӘ КАБУЛ
ИТЕЛӘ:
7% - сүзләр/сөйләм
38% - тавыш
55% - торыш, ишарәләр,
мимика, тышкы кыяфәт
7%
55%
38%

12. Үзеңне тәкъдим итү

13.

Чыгышлардан курку
үлемннән соң икенче
урында тора!

14. КУРКУНЫҢ СӘБӘПЛӘРЕ

Чит фикерләргә
бәйлелек/ышанмау
Осталык җитмәү

15. ОРАТОР ОБРАЗЫ

1. Шәхес : әхлаклылык, бердәмлек,
әйтелгәннәр өчен җаваплылык,
ышанычлылык, кыйммәтле ориентирлар,
харизматик булу
2. Сүзләр: эчтәлек, ачыклык, чисталык,
белемле булу, аргументлылык
3. Тавыш: интонация, тембр, темп, паузалар
4. Торыш, ишарәләр, мимика:
табигыйлек, сөйләм белән тәңгәллек
5. Тышкы кыяфәте: җыйнаклык,
коммуникатив вәзгыятьнең адекватлыгы

16. ХАРИЗМАТИК БУЛУ

17.

ВИДЕО МИСАЛЛАР

18. МИНЕМ УНИКАЛЬ ОРАТОР ОБРАЗЫ

Образны тәшкил итә
ШӘХЕС
СӨЙЛӘМ
ТАВЫШ
ТОРЫШ, ИШАРӘЛӘР,
МИМИКА
ТЫШКЫ КЫЯФӘТ
Нәрсә бар?
Нәрсә өстендә
эшләргә?

19. ЧЫГЫШН ЯСАУ ӨЧЕН ӘЗЕРЛӘНҮ АЛГОРИТМЫ

Анализ
Әзерлек
Аудитория
Контекст
Материал
Тема
Максат
Тезис
Оптима
льләште
рү
Төзелеш
Чыгыш:
Исәнләшү
Күзаллау
Зачин
Төп өлеш:
Тезис
Өч дәлил
Алу:
Резюме
Сылтама
нәтиҗә
Репетиция
Көзге
Сүзләр
Исәп
Диктофон
Акцентлар
Камера

20. Аудиториянең анализы

Саны
Җенес
Яшь
Социаль статус
Аудитория
Катнашучылар арасында мөнәсәбәтләр
Чыгыш темасы буенча белем дәрәҗәсе
Аудиториядә кабул ителгән аралашу стиле
Карарлар кабул итүче
Сәясәткә, дингә мөнәсәбәт
Этник состав
Аудиториядә булган вакыт

21. Чыгыш контекстын анализлау

Атна көне (эш көннәре / ял көннәре)
Тәүлек вакыты
Төшкә кадәр яки аннан соң
Программа буенча яки аннан тыш (өстәмә
рәвештә)
• Зал (күләме, формасы, акустика)
• Аппаратура (микрофон, аның тибы), проектор,
экран, ПК, яктырту, кондиционер һ. б.

22. Чыганаклар һәм материаллар сайлау

• Сыйфатлы материаллар сайлап алу
• Идеяләр һәм образлар үстерү
• Мәкаләләрне алып бару (фактлар,
статистика, мисаллар, тема турында
фикер алышканда килгән теләсә нинди
фикер)

23. Тема нинди булырга тиеш?

ораторга кызык
аудиториянең темага кыйммәте
төгәл
эчтәлеккә туры килә

24. Теманы формалаштыру

Кыска
Күп сыешлы
Ачык
Җанлы
Кызыктыргыч

25. Максатны билгеләү

«Корабның төгәл максаты булмаса, аның өчен
бернинди җил ярдәмче булмаячак …»
– аудиториягә минем төп юлламам нинди?
(«Вегетарианчы бул!», «Путин өчен тавыш бир!»…)
– нинди критерийлар буенча мин чыгышның уңышлы
узуын аңлый алам? (Алкышлар / сату / контрактлар )
– нинди нәтиҗәләргә ирешәм (минем максат):
үз аудиториямне нинди гамәлләргә чакырасым килә?
НӘТИҖӘ
ГАМӘЛ

26. Максатларны формалаштыру (фигыль):

• Аудиториягә нәрсә турында да булса хәбәр
итү
• Товар яки хезмәт күрсәтүне сатып алу
• Проектны, бюджет, бизнес-планны кабул итү
• Предмет турында фикер алышуны үзгәртү
• Эшкә алу яки вазыйфасында күтәрү
• Кешеләрнең күңелләрен ачу
• Яшәргә / уйларга башкача
• Партиягә керү
• Кандидат өчен тавыш бирү

27.

ТЕЗИС (1)

28. ЧЫГЫШ ЯСАУ ӨЧЕН ӘЗЕРЛӘҮ АЛГОРИТМЫ

Анализ
Әзерлек
Аудитория
Контекст
Материал
Тема
Максат
Тезис
Оптима
льләште
рү
Төзелеш
Чыгыш:
Исәнләшү
Күзаллау
Зачин
Төп өлеш:
Тезис
Өч дәлил
Алу:
Резюме
Сылтама
нәтиҗә
Репетиция
Көзге
Сүзләр
Исәп
Диктофон
Акцентлар
Камера

29. Чыгыш

Исәнләшү
Күзаллау
Зачин

30. ЗАЧИН ТӨРЛӘРЕ

Предметны кулану
Чыгыш темасын уйнау
Үзенчәлекле цитата
Мәзәк
Үз хисләре турында
Урын турында
Аудиториянең тасвирламасы
Мәнфәгатьләргә мөрәҗәгать итү
Хикәя

31. ЗАЧИН ТӨРЛӘРЕ

Шәхси кичерелгән вакыйга
Газетага яки китапка сылтама
Моңсу башлангыч
Көтелмәгән сорау
Кызыктыргыч тасвирлама
Кызыклы факт
Тәэсирле сан
Тәкъдир

32. ЗАЧИНЫҢ МАКСАТЫ:

• Игътибарны җәлеп итү
• Аудитория белән элемтә урнаштыру
• Эмоциональ яктан аудиториясен әзерләргә

33. Мисал

«Ораторлык осталыгының 7
серләре»
яки
«Ничек нәтиҗәле чыгыш
ясарга?»

34. Зачин: күчермә

«Шагыйрь булып тумыйлар,
шагыйрьгә әйләнәләр»
Цицерон

35. Зачин: аудиториягә комплимент

«Биредә акыллы, кызыклы кешеләрне күрү бик
күңелле. Тормышта зур максатлар булган
кешеләрне. Ораторлык осталыгы аша үз
тормышларына
яңа
сыйфат
бирергә
омтылучы кешеләрне …»

36. Зачин: әйбер (предметны кулда яхшырак тотарга)

37. Зачин: көтелмәгән сорау

«Дөньяда нәрсәне иң яхшы дип атар
идегез? Ә иң начары?...
Үз вакытында Эзоп нәкъ менә телне бер
үк вакытта иң яхшы һәм дөньядагы иң начар
нерсә дип атады …»
Мондый фикер белән килешәсезме?

38. Зачин: кызыклы факт

«Психологлар аудитория алдында чыгышның
үлем куркудан соң икенче урында торуын
ачыклаган...»

39. Кереш сүзләрдә ЯРАМЫЙ:

Сез оратор түгел, дип әйтергә)
Вакыт җитмәүдән, әзерлек дәрәҗәсе
җитмәүдән башлау
Начар мәзәк белән башларга

40. Бу йортларның охшашлыгы нәрсәдә?

41. ЧЫГЫШ ЯСАУ ӨЧЕН ӘЗЕРЛӘҮ АЛГОРИТМЫ

Анализ
Әзерлек
Аудитория
Контекст
Материал
Тема
Максат
Тезис
Оптима
льләште
рү
Төзелеш
Чыгыш:
Исәнләшү
Күзаллау
Зачин
Төп өлеш:
Тезис
Өч дәлил
Алу:
Резюме
Сылтама
нәтиҗә
Репетиция
Көзге
Сүзләр
Исәп
Диктофон
Акцентлар
Камера

42. ИНАНДЫРУЧЫ ЧЫГЫШНЫҢ СТРУКТУРАСЫ

20% КЕРЕШ (җанлы)
исәнләшү, күзаллау, зачин
60% ТӨП ӨЛЕШ (ышандырырлык)
тезисләр + дәлилләр
20% АХЫР(ачык)
резюмелар / хәрәкәткә чакыру / теләк

43. ТӨП ӨЛЕШ

ТЕЗИС (1) + ДӘЛИЛЛӘР (3-5)

44. ТӨП ӨЛЕШ

ТЕЗИС
• дәлил
• дәлил
• дәлил
ТЕЗИС
• дәлил
• дәлил
• дәлил
ТЕЗИС
• дәлил
• дәлил
• дәлил

45. Дәлил төрләре

• Рациональ
(мантыйкка йогынты)
• Хисле
(хис-тойгыларга тәэсире)

46. Ышанычлылык сере

Рацион.
дәлил
Ышанычлылык
Хисле
дәлил

47. Тезис бирү ысуллары (сөйләмне оештыру формалары)

Дедукция
Индукция
ТЕЗИС
Дәлил 1
Дәлил 1
Дәлил 2
Дәлил 2
Дәлил 3
Дәлил 3
ТЕЗИС

48. Алу

Истә калырлык булырга тиеш!

49. Алу

• Йомгак
• Кызыксындыру (баш юллама / чакыру)
• Игътибар өчен рәхмәт

50. Алу

Алуларның төрләре:
• Гомуми нәтиҗә / Резюмелар
• Чакыру /тыңлаучыларга мөрәҗәгать
• Теләк
• Цитата / канатлы гыйбарә
• Мәзәк
• Комплимент / аудиториягә рәхмәт

51. Репетиция

Көзгегә карап
Диктофонга язу
Камерага төшерү

52. Репетиция ни өчен кирәк?

Ышаныч
Күнекмәләр яхшырту
Образга керү
Регламент

53.

Ораторларның өч категориясе бар:
берсен тыңларга була, башкаларны
тыңлау мөмкин түгел, өченчесен
тыңламаска ярамый!
Тыңламаска мөмкин булмаган
оратор булыгыз!

54. Гәҗәпләнерлек булсын

55. Гәҗәпләнерлек булсын

56. Гәҗәпләнерлек булсын

57. Гәҗәпләнерлек булсын

58. Гәҗәпләнерлек булсын