Türki̇ye ekonomi̇si̇. Kasım ve şubat krizlerigüncellenmiş

1. 2000 Kasım - 2001 Şubat Krizleri Hafta -10 Yrd. Doç. Dr. Süha ÇELİKKAYA C-516

TÜRKİYE EKONOMİSİ
2000 Kasım - 2001 Şubat
Krizleri
Hafta -10
Yrd. Doç. Dr. Süha ÇELİKKAYA
C-516

2. Kasım Krizi İçin Bazı Somut Göstergeler

Türkiye’ye 2000 yılındaki hızlı dış kaynak girişinin
hemen tümü borçlanma şeklinde olmuştur.
Borçlanma desteklenecek bir şekilde
yapılamaması enflasyon artışına neden olmuştur.
2000 Ağustos-Eylülüne gelindiğinde Türkiye’nin
dış borçlanma görüntüsü “borçlanıyor, ithalat
yapıyor, dış borç geri ödeme gücü giderek
azalıyor” şeklindeydi.

3. Kasım Krizinin Atlatılması

dövize yönelen yoğun spekülatif saldırı
1) çok yüksek faiz ile
2) önemli döviz rezervi kayıplarıyla
3) 7.5 milyar dolar büyüklüğündeki ek IMF
kredisi ile geri püskürtülmüştür.

4. Devredilen Bankalar

5. Şubat Krizi

Kasım krizi aşıldı derken, tam üç ay sonra 19
Şubat 2001’de Başbakan ile Cumhurbaşkanı
arasındaki bir tartışma ikinci bir spekülatif
saldırıyı başlattı ve bu kez döviz krizi başladı.
Bankalararası para piyasasında gecelik faiz
%6200’e kadar çıktı ve ortalama %4018.6
oldu.
16 Şubatta 27.94 milyar dolar olan Merkez
Bankası döviz rezervi 23 Şubat’ta 22.58
milyar dolara indive rezerv kaybı 5.36 milyar
dolar oldu.

6. Şubat Krizi

Şubat krizinde yerlilerin de, özellikle bankaların
dövize saldırdığı görüldü.
Dövize yapılan saldırıya dayanma gücü
kalmayınca,TCMB 21 Şubat gecesi kurun
dalgalanmaya bırakıldığını açıkladı. 19 Şubatta
1doların piyasa satış kuru 686 500 iken, 23
Şubatta 920 000, 28 Şubatta 960 000 oldu, yani
kur artışı on gün içinde %40’a ulaştı.
Akaryakıt fiyatları v.s. Aynı zaman zarfında büyük
oranda yükseliş kaydetti

7. Slayt 7

Şubattaki
bir döviz kriziydi ve ateşlenmesi
farklı bir olayla da olabilirdi. Faizin
neredeyse göklere çıkması dövize olan
talebi engelleyemedi.
“Bir ülkede yaklaşmakta olan krizin temel göstergesi cari
işlem açığıdır. Gerçekleşen ve beklenen cari açık büyükse,
veya ağır dış borç geri ödemesi yapan bir ülke yeterli cari
işlem fazlası veremiyor ise, devalüasyona (krize)davetiye
çıkmış demektir.” Fischer

8. Uygulanacak Çözüm Yöntemleri

geleneksel yaklaşım, IMF’nin
yaklaşımı budur, dış dengeyi
sağlamak, dış ödemeleri
aksatmamak, döviz
çıkışlarını durdurmak ve
döviz kurunda büyük
sıçramaları engellemek için
sıkı para politikasının,
yüksek faizin ve sıkı maliye
politikasının gerekli
olduğunu düşünmektedir.
Modern Yaklaşım
IMF’nin Asya krizinde
izlediği yaklaşım
daraltıcı politikalarla iç
talebi kısma, dış
dengeyi kurma ve kur
artışını belli düzeylerde
tutma
yaklaşımıdır.Büyüme,
daha doğrusu küçülme
dikkate alınmamıştır

9. Güçlü Ekonomiye geçiş

Enflasyonla mücadele, en öncelikli hedef
olarak ele alınmıştır .
Dış borçlarımızı sürdürülebilir bir duruma
getirilmesi amaçlanmıştır.
Serbest dalgalı kura geçişle, paranın belirli
oranda devalüasyona uğraması söz konusu
olmuştur.