نکات کلیدی روشهای محاسبه ضرایب و جداول

1.

‫کارگاه آموزشی‬
‫نکات کلیدی روش‌های محاسبه ضرایب و جداول تک‌منطقه‌ای‬
‫مجری طرح‪ :‬علی اصغر بانوئی‬
‫عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد‪ ،‬دانشگاه عالمه طباطبائی‬
‫‪:‬همکاران طرح‬
‫دکتر علی ع‪3‬رب مازار یزدی‪ ،‬دکتر عبدالرسول قاسمی‪ ،‬دکتر پریسا مهاجری‪ ،‬مهدی‬
‫کرمی‪ ،‬افسانه شرکت‪،‬‬
‫نرگس صادقی و زهرا ذبیحی‬
‫همکاران گروه اقتصاد منطقه ای دانشکده اقتصاد عالمه طباطبائی‬
‫سحر صادقی‪ ،‬سحر محمدک‪3‬ریمی‪ ،‬زهرا عبدالمحمدی‪ ،‬زیبا اقتصادی‪ ،‬زهرا مشفق‪،‬‬
‫نگاراکبری‪ ،‬راضیه حاجی حسنی‪ ،‬مریم مستعلی پارسا‪ ،‬لیال داروگر‪ ،‬سالله توسلی‪ ،‬زهرا‬
‫ضیایی‪ ،‬نیلوفر جهانفر‬
‫ارد‪3‬ی‪3‬بهشتم‪3‬اه س‪33‬ا‪3‬ل‪28 1395‬‬
‫رشت‪ ،‬گیالن‬

2.

‫برای هر تحلیل‌گر اقتصاد داده‪-‬ستانده منطقه‌ای قبل از ورود به محاسبه ضرایب و‬
‫جداول داده‪-‬ستانده تک منطقه‌ای الزم است که نکات زیر را مورد توجه قرار دهد‪:‬‬
‫نکت‬
‫ه‬
‫می‬
‫هش‪3‬ت ده‪3‬ه پی‪3‬ش اولی‪3‬ن مقال‪3‬ه لئونتی‪3‬ف تح‪3‬ت عنوان «رواب‪3‬ط ک ّ‬
‫او‬
‫داده‪-‬س‪3‬تانده» ب‪3‬ه چاپ رس‪3‬ید‪ .‬ای‪3‬ن مقال‪3‬ه حداقل حاوی چهار پیام‬
‫ل‬
‫اساسی زیر بود‪:‬‬
‫یک‬
‫دو‬
‫سه‬
‫چهار‬
‫اقتصاد کاربردی‬
‫به شکل رابطه‬
‫منطقی و عملی‬
‫بین نظریه‌ها و‬
‫آمارهای پراکنده‬
‫و خام‬
‫برای اولین بار‬
‫قوانین ماتریس‬
‫جبری و‬
‫کاربردهای آن در‬
‫اقتصاد که تا آن‬
‫زمان برای‬
‫پژوهشگران‬
‫اقتصادی‬
‫ناشناخته بود‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫احیای بیش از دو‬
‫احیای بیش از قرن و نیم تابلوی‬
‫‪ 150‬سال پیش اقتصادی است‬
‫تعادل عمومی که توسط یک‬
‫اقتصاد محض‪ ،‬پزشک فرانسوی‬
‫تجسمی و‬
‫به نام کنه در‬
‫غیرعملی‬
‫سال ‪1758‬‬
‫والراس‬
‫میالدی منتشر‬
‫گردید‪.‬‬

3.

‫نکت‬
‫ه‬
‫دو‬
‫م‬
‫نکت‬
‫ه‬
‫س‬
‫وم‬
‫ظهور پدیده‌های زیر در دهه ‪ 1950‬میالدی‬
‫توجه به‬
‫اهمیت‬
‫اقتصاد‬
‫فضا‬
‫(مکان) و‬
‫بعد‬
‫جغرافیایی‬
‫نظام‬
‫حسابداری‬
‫کالن و‬
‫بخشی به‬
‫شکل ‪SNA‬‬
‫و ‪IO‬‬
‫جهان‬
‫شمول‬
‫شدن‬
‫جدول‬
‫داده‪-‬‬
‫ستانده‬
‫برنامه‌ریز‬
‫ی‬
‫اقتصاد‬
‫توسعه‬
‫دو دلیل اصلی ظهور اقتصاد منطقه‌ای‪:‬‬
‫دلی‪3‬ل اول‪ -‬غفل‪3‬ت مکات‪3‬ب اقتص‪3‬ادی (کالس‪3‬یکی و نئوکالس‪3‬یکی) از اقتصاد‬
‫فضا (مکان) و بعد جغرافیای (والتر ایزارد)‬
‫دلی‪E‬ل دوم‪ -‬بی‌مهری اقتصاد منطقه‌ای در دهه ‪ 1950‬میالدی را‬
‫رام‪E‬ش میسرا در ده‪E‬ه ‪ 1960‬میالدی چنی‪E‬ن توص‪E‬یف می‌کند‪« :‬در‬
‫ده‪E‬ه ‪ 1950‬میالدی کانون توج‪E‬ه دیدگاه‌های اقتص‪E‬ادی ب‪E‬ه ویژه‬
‫توس‪E‬عه اقتص‪E‬ادی و مدل‌های کالن برنامه‌ریزی بیشتر در در‬
‫س‪E‬طح مل‪E‬ی معطوف بوده و بنابراین اقتص‪E‬اد منطقه‌ای و تجزیه‬
‫و تحلی‪E‬ل آ‪E‬ن در ارتباط ب‪E‬ا فض‪E‬ا (مکان) و بع‪E‬د جغرافیای‪E‬ی کمتر‬
‫توجه می‌شده است‪.‬‬
‫‪2‬‬

4.

‫نکته‬
‫چها‬
‫رم‬
‫نکت‬
‫ه‬
‫پنج‬
‫م‬
‫نکت‬
‫ه‬
‫ش‬
‫شم‬
‫نقط‪3‬ه عط‪3‬ف عل‪3‬م اقتصاد منطقه‌ای و برنامه‌ریزی منطقه‌ای در‬
‫تبیی‪3‬ن تعادل‌ه‪3‬ا و عدم تعادل‌های فضای‪3‬ی ب‪3‬ه دهه ‪ 1960‬میالدی بر‬
‫می‌گردد و تاکنون هم ادامه دارد‪.‬‬
‫لئونتی‪33‬ف و ایزارد‪ ،‬بنیانگذاران اص‪33‬لی جدول داده‪-‬ستانده‬
‫منطقه‌ای در ده‪3‬ه ‪ 1950‬ب‪3‬ه شمار می‌روند‪ .‬اولی دو‌‌منطقه‌ای و‬
‫دومی چند منطقه‌ای‬
‫در ‪ 66‬سال گذشته جدول منطقه‌ای به اشکال زیر توسعه یافته‪:‬‬
‫چندمنطقه‌ای‬
‫تک منطقه‌ای‬
‫(‪)Single Region‬‬
‫دو منطقه‌ای‬
‫(‪Two‬‬
‫‪)Regions‬‬
‫‪3‬‬
‫ملی‬
‫( ‪National Multi‬‬
‫‪)Regions‬‬
‫چند منطقه‌ای‬
‫بین‌المللی‬
‫(‪Inter national‬‬
‫‪)Multi Regions‬‬
‫مانند ‪WIOD‬‬

5.

‫نکت‬
‫ه‬
‫هفت‬
‫م‬
‫اهمیت واحد تحلیل منطقه (‪)Unit of Regional Analysis‬‬
‫اهمی‪3‬ت واح‪3‬د تحلی‪3‬ل منطق‪3‬ه نق‪3‬ش بس‪3‬زایی در محاس‪3‬به ضرای‪3‬ب و یا جدول‬
‫منطقه‌ای دارد‪ .‬منش‪3‬أ ای‪3‬ن نوع واح‪3‬د تحلی‪3‬ل در طبقه‌بندی مناط‪3‬ق دارد‪ .‬به‬
‫طور کل‪3‬ی در حیط‪3‬ه اقتص‪3‬اد منطقه‌ای؛ مناط‪3‬ق را براساس تحول عملکرد ‪،‬‬
‫ارتباط متقاب‪3‬ل بی‪3‬ن اجزای داخ‪3‬ل منطق‪3‬ه و همچنی‪3‬ن یکپارچگ‪3‬ی فعالیت‌ه‪3‬ا به‬
‫سه دسته تقسیم می‌نمایند‪:‬‬
‫مناطق مرکزی و یا هسته‌ای‪ :‬معیار آن روابط‬
‫تجاری و اقتصادی بین مناطق است‪.‬‬
‫مناطق همگن‪ :‬معیار همگنی نوع فعالیت‌‪،‬‬
‫خصوصیات اقلیمی و فرهنگی در نظر گرفته‬
‫می‌شود‪.‬‬
‫مناطق اداری و سیاسی‪ :‬معیار تقسیمات اداری‬
‫و سیاسی هر کشور را در نظر می‌گیرد‪.‬‬
‫‪4‬‬

6.

‫نکته‬
‫هشت‬
‫م‬
‫روش اول‪ -‬روش جزء ب‪E‬ه ک‪E‬ل و ی‪E‬ا روش از پایی‪E‬ن ب‪E‬ه باالست‪ .‬مراد از‬
‫«جزء» و ی‪E‬ا «پایی‪E‬ن» مناط‪E‬ق‪ ،‬اس‪E‬تان‌ها و مراد از «ک‪E‬ل» و ی‪E‬ا «باال» کل‬
‫کشور اس‪E‬ت‪ .‬ای‪E‬ن روش ب‪E‬ه طور کل‪E‬ی ب‪E‬ه روش آماری معروف است و‬
‫کلیه آمار و اطالعات از پایین جمع‌آوری و پردازش می شوند‪ .‬تهیه این‬
‫نوع جداول زمان‌‪E‬بر و پرهزین‪E‬ه اس‪E‬ت و تاکنون در ایران تهیه نشده‬
‫اس‪E‬ت‪ .‬در تهی‪E‬ه ای‪E‬ن نوع جداول الزم اس‪E‬ت ک‪E‬ه س‪E‬ازگاری و هماهنگی‬
‫خروجی‌های این نوع جداول با ارقام متناظر در س‪E‬طح مل‪E‬ی مورد توجه‬
‫قرار گیرد‪ .‬به عنوان نمونه‪ ،‬احتمال زیادی وجود دارد که سرجمع ‪GDP‬‬
‫های مس‪E‬تخرج از ای‪E‬ن جداول ب‪E‬ا رق‪E‬م متناظ‪E‬ر کالن ‪ GDP‬ملی برابر‬
‫نباشد‪.‬‬
‫در ‪ 66‬س‪3‬ال گذشت‪3‬ه‪ ،‬س‪3‬ه روش کل‪3‬ی محاس‪3‬به ضرایب و جدول‬
‫منطقه‌ای وجود دارند‪.‬‬
‫چه باید کرد؟‬
‫راه‌حل‬
‫دو‬
‫پیش‌روست‪:‬‬
‫‪ GDP‬م‪3‬لیرا ب‪333‬ه عنوا‪3‬ن‬
‫«ب‪333‬ای‪3‬بل» در ن‪33‬ظر ب‪333‬گیری‪3‬م و‬
‫س‪33‬ایر ‪ GDP‬ها را ت‪333‬ع‪3‬دی‪3‬ل‬
‫ک‪33‬نیم‪.‬‬
‫‪ GDP‬م‪3‬لیرا م‪3‬تناس‪3‬بب‪333‬ا‬
‫س‪33‬رج‪3‬مع‪ GDP 3‬های‬
‫م‪3‬نطقه ت‪333‬ع‪3‬دی‪3‬لن‪33‬مای‪3‬یم‪.‬‬
‫‪5‬‬

7.

‫س‪E‬وال‪ -‬چرا امروزه تهی‪E‬ه جدول آماری در س‪E‬طح مل‪E‬ی در ه‪E‬ر پن‪E‬ج سال‬
‫یکبار توسط نهادهای بین‌المللی توصیه می‌شود؟‬
‫روش دوم‪ -‬روش کل به جزء‬
‫در ادبیات روش مذکور دارای عناوین دیگری مانند‪:‬‬
‫روش از باال به پایین‬‫روش جمع کنترل‬‫‪-‬روش غیرآماری‬
‫در ای‪E‬ن روش فرض می‌شود ک‪E‬ه کلی‪E‬ه داده‌ه‪E‬ا در س‪E‬طح مل‪E‬ی مانند‬
‫«بایب‪E‬ل» هس‪E‬تند و نماینده برآین‪E‬د داده‌های مناط‪E‬ق و ی‪E‬ا استان‌های‬
‫داخل کشور می‌باشند‪ .‬مانند‪:‬‬
‫‪GDP‬‬‫حاال اگر حداقل آمارها مانند اشتغال‪،‬‬
‫ستانده و یا ارزش‌افزوده بخش‌ها در سطح‬
‫مناطق موجود باشند می‌توان ضرایب داده‪-‬‬
‫ستانده و یا حتی جدول داده‪-‬ستانده‬
‫منطقه‌ای را با انواع روش های غیر آماری‬
‫محاسبه نمود‪.‬‬
‫ تولید در سطح بخش‌ها‬‫ هزینه واسطه در سطح بخش‌ها‬‫ ارزش‌افزوده در سطح بخش‌ها‬‫مصرف خانوارها‬‫ مصرف دولت‬‫ صادرات کاالها و خدمات‬‫ واردات کاالها و خدمات‬‫ اشتغال‬‫ ماتریس ضرایب داده‪-‬ستانده در ‪6‬‬‫سطح ملی‬

8.

‫روش س‪E‬وم‪ -‬روش همزمان از ک‪E‬ل ب‪E‬ه جزء و جزء ب‪E‬ه کل‪ ،‬روش‬
‫همزمان از باال به پایی‪E‬ن و از پایی‪E‬ن به باال ‪ ،‬روش مختل‪E‬ط و یا روش‬
‫ترکیب‪E‬ی اس‪E‬ت ‪ .‬منط‪E‬ق ب‪E‬ه کارگیری روش مذکور‪ ،‬اس‪E‬تفاده حداکثر‬
‫آمارهای موجود در س‪E‬طح منطق‪E‬ه و در ص‪E‬ورت خأل های آماری از‬
‫آمارهای سطح ملی استفاده می گردد‪.‬‬
‫مرکز آمار ایران کدامیک از سه روش کلی فوق را مبنای محاسبه‬
‫حساب‌های منطقه‌ای قرار می‌دهد؟‬
‫در آینده کدامی‪3‬ک از س‪3‬ه روش فوق مورد توج‪3‬ه بیشتر تحلیل‌گران‬
‫اقتصاد داده‪-‬ستانده منطقه‌ای قرار خواهند گرفت؟‬
‫‪7‬‬

9.

‫ب‪3‬ه لحاظ تاریخ‪3‬ی‪ ،‬محاس‪3‬به ضرای‪3‬ب و جدول منطقه‌ای در ‪ 66‬سال‬
‫گذشته‪ ،‬حداقل چهار مرحله زیر را تجربه کرده است‪:‬‬
‫نکت‬
‫ه‬
‫نه‬
‫م‬
‫مرحل‪E‬ه اول‪ -‬ظهور تالش‌های اولی‪3‬ه توس‪3‬عه فکری و نظری روش محاسبه‬
‫جدول منطقه‌ای که در دهه ‪ 1950‬اتفاق افتاد‪.‬‬
‫نمونه‌های این تالش‌ها عبارتند از‪:‬‬
‫‪ ‬طراح‪3‬ی تقریبا ً ایده‌آ‪3‬ل مدل بین‌منطقه‌ای (‪ )Interregional‬توسط ایزارد‬
‫در سال ‪1951‬‬
‫‪ ‬معرف‪3‬ی روش و ی‪3‬ا رویکرد تراز کاالی‪3‬ی )‪ Commodity Balance (CB‬و یا‬
‫رویکرد عرض‪3‬ه و تقاض‪3‬ا )‪ Supply-Demand Pool (SDP‬در محاسبه جدول‬
‫منطقه‌ای (تک‌منطقه‌ای) و یا درون منطقه‌ای (‪)Single or Intraregion‬‬
‫توسط ایزارد در سال ‪1953‬‬
‫‪ ‬تالش‌های اولی‪3‬ه ایزارد بس‪3‬تر تحقیقات عمل‪3‬ی را برای محاسبه جدول‬
‫درون مل‪3‬ی (‪ )Intranational‬ک‪3‬ه امروزه به مدل دو منطقه‌ای معروف‬
‫است فراهم نمود‪.‬‬
‫‪8‬‬

10.

‫‪ ‬لئونتیف برای اقتصاد آمریکا در سال ‪1953‬‬
‫‪ ‬چنری(‪ )Chenery‬برای اقتصاد ایتالیا در سال ‪1953‬‬
‫‪ ‬و موزس‪ ))Moses‬در سال ‪ 1957‬برای اقتصاد آمریکا‬
‫‪ ‬ای‪33‬ن نوع جداول در اواخ‪33‬ر ده‪33‬ه ‪ 1950‬در تحلیل‌ها و‬
‫سیاستگذاری‌های منطقه‌ای مورد استفاده قرار گرفت‪.‬‬
‫‪ ‬اثرات کاه‪3‬ش هزینه‌های دفاع‪3‬ی بع‪3‬د از جن‪3‬گ جهان‪3‬ی دوم و افزایش‬
‫اشتغال توسط لئونتیف‬
‫‪ ‬اثرات توس‪3‬عه ی‪3‬ک ص‪3‬نعت کلیدی در ی‪3‬ک منطق‪3‬ه توس‪3‬ط میلر در‬
‫سال ‪ 1957‬میالدی‬
‫مرحله دوم‪ -‬که از دهه ‪ 1960‬آغاز می‌گردد به تدوین روش آماری‬
‫جداول منطقه‌ای معروف است که بیشتر در آمریکا متداول بوده است‪.‬‬
‫امروزه بعضی از کشورهای جهان مانند چین‪ ،‬ژاپن‪ ،‬فنالند‪ ،‬ایتالیا و حتی‬
‫آرژانتین‪ ،‬روش آماری را مبنای تدوین جدول منطقه‌ای قرار می‌دهند‪ .‬اما‬
‫‪9‬‬

11.

‫تجربیات موجود نشان می‌دهن‪3‬د ک‪3‬ه کشورهای مختل‪3‬ف جهان ب‪3‬ه چن‪3‬د دلی‪3‬ل اصلی از‬
‫تدوین این نوع جداول استقبال نمی‌کنند‪.‬‬
‫زمان بر‬
‫بودن‬
‫هزینه بر‬
‫بودن‬
‫فقدان‬
‫آمارهای‬
‫مورد نیاز‬
‫در سطح‬
‫منطقه‬
‫پیچیدگی‬
‫در‬
‫محاسبه‬
‫صادرات‬
‫‪10‬‬
‫(صادرات یک منطقه به‬
‫دنیای خارج و به سایر‬
‫مناطق)‬
‫و واردات (واردات یک‬
‫منطقه از دنیای خارج و‬
‫سایر مناطق)‬

12.

‫مرحل‪E‬ه س‪E‬وم‪ -‬دالی‪3‬ل باال موج‪3‬ب ش‪3‬د ت‪3‬ا تحلیل‌گران اقتص‪3‬اد منطقه‌ای ب‪3‬ه فکر‬
‫روش‌های جایگزی‪3‬ن مانن‪3‬د انواع روش‌های غیرآماری مانن‪3‬د روش ک‪3‬ل ب‪3‬ه جزء یا‬
‫روش از باال ب‪3‬ه پایی‪3‬ن و روش‌های ترکیب‪3‬ی و ی‪3‬ا مختل‪3‬ط (همزمان ک‪3‬ل به جزء و‬
‫جزء ب‪3‬ه ک‪3‬ل و ی‪3‬ا همزمان از باال ب‪3‬ه پایی‪3‬ن و از پایی‪3‬ن ب‪3‬ه باال) بیفتن‪3‬د ک‪3‬ه از دهه‬
‫‪ 1970‬آغاز و تاکنون نیز ادامه دارد‪.‬‬
‫مرحل‪E‬ه چهارم‪ -‬احیای روش‌های غیرآماری س‪3‬هم مکان‪3‬ی‪ ،‬تراز کاالیی و‬
‫اعتبارس‪3‬نجی ضرای‪3‬ب برآورد شده اس‪3‬ت ک‪3‬ه در س‪3‬ال‌های اخی‪3‬ر مورد توجه‬
‫بیشت‪3‬ر پژوهشگران اقتص‪3‬اد منطقه‌ای قرار گرفت‪3‬ه اس‪3‬ت‪ .‬نمونه‌های‪3‬ی از آن‬
‫عبارتند از‪:‬‬
‫‪ ‬اص‪3‬الح رویکرد س‪3‬نتی تراز کاالی‪3‬ی (‪ )CB‬ایزارد ب‪3‬ه رویکرد ‪CHARM (Cross-‬‬
‫)‪ Hauling Adjusted Regionalization Method‬روش تعدیل شده تجارت‬
‫همزمان دو طرفه‬
‫‪ ‬اصالح رویکرد ‪ FLQ‬به ‪SFLQ‬‬
‫‪11‬‬

13.

‫نکت‬
‫ه‬
‫ده‬
‫م‬
‫مقال‪3‬ه بس‪3‬یار ارزنده و درخور توج‪3‬ه مور و پترسن (‪Moor and‬‬
‫‪ )Petrersen‬ک‪3‬ه در س‪3‬ال ‪ 1955‬نوشتند و در ‪.Rev. of Eco. and Stat‬‬
‫منتش‪3‬ر شد‪ .‬در ای‪3‬ن مقال‪3‬ه آنه‪3‬ا برای اولی‪3‬ه بار تالش نمودند تراز‬
‫تجاری رویکرد ‪ CB‬ایزارد را تفسیر نمایند‬
‫رویکرد ‪ CB‬تراز تجاری (ص‪3‬ادرات منهای واردات) در س‪3‬طح بخش‌ه‪3‬ا را به طور‬
‫غیرمس‪3‬تقیم در نظ‪3‬ر می‌گیرد‪ .‬یعن‪3‬ی رویکرد مذکور نمی‌توان‪3‬د ارقام صادرات و‬
‫واردات بخش‌ه‪3‬ا را ب‪3‬ه طور جداگان‪3‬ه محاس‪3‬به نمای‪3‬د و فق‪3‬ط تراز کااله‪3‬ا را از تفاضل‬
‫بی‪3‬ن عرضه کاال و تقاضای کاال در س‪3‬طح ی‪3‬ک منطق‪3‬ه در نظر می‌گیرد و س‪3‬ه حال‪3‬ت زیر‬
‫اتفاق می‌افتد‪:‬‬
‫حال‪33‬ت اول‪ :‬اگر تراز‬
‫کاالی‪3‬ی کاالی ‪ i‬ام در یک‬
‫منطق‪3‬ه مثب‪3‬ت باش‪3‬د‪ ،‬آن‬
‫منطق‪3‬ه ص‪3‬ادرکننده آن کاال‬
‫است‪.‬‬
‫حال‪3‬ت دوم‪ :‬اگ‪3‬ر تراز کاالیی‬
‫کاالی ‪ i‬ام در ی‪33‬ک منطقه‬
‫منف‪3‬ی باش‪3‬د‪ ،‬منطقه مذکور‬
‫واردکننده آن کاال است‪.‬‬
‫‪12‬‬
‫حال‪3‬ت س‪3‬وم‪ -‬اگ‪3‬ر تراز کاالیی‬
‫کاالی ‪ i‬ام در ی‪33‬ک منطقه‬
‫ص‪3‬فر باش‪3‬د‪ ،‬آ‪3‬ن منطق‪3‬ه نه‬
‫ص‪3‬ادرکننده و ن‪3‬ه واردکننده آن‬
‫کاال است‪.‬‬

14.

‫مور و پترس‪E‬ن س‪E‬ه حال‪E‬ت فوق در رویکرد ‪ CB‬را ب‪E‬ه ص‪E‬ورت زیر‬
‫تفسیر می‌کنند‪:‬‬
‫‪ ‬تراز کاالی‪E‬ی مثب‪E‬ت برای کاالی ‪ i‬ام یعن‪E‬ی ص‪E‬ادرات آ‪E‬ن کاال مثبت و‬
‫واردات آن صفر است‪.‬‬
‫‪ ‬تراز کاالی‪E‬ی منف‪E‬ی برای کاالی ‪ i‬ام‪ ،‬یعن‪E‬ی واردات آ‪E‬ن کاال مثبت و‬
‫صادرات آن صفر است‪.‬‬
‫‪ ‬نکت‪3‬ه بس‪3‬یار بس‪3‬یار مه‪3‬م از تفس‪3‬یر فوق ای‪3‬ن نوع روش‌ه‪3‬ا‪،‬قابلیت‬
‫سنجش صادرات و واردات همزمان مثب‪3‬ت را برای ی‪3‬ک کاالی مشخص‬
‫ندارند‪ .‬ب‪3‬ه عبارت دیگ‪3‬ر مبادالت تجاری دو طرف (صادرات و واردات‬
‫همزمان یک کاالی همگن) خارج از حیطه رویکردهای ‪ CB‬و روش‌های‬
‫سهم مکانی قرار می‌گیرد‪.‬‬
‫‪ ‬اخیرا ً (‪ 7‬س‪3‬ال پی‪3‬ش) ی‪3‬ک اقتص‪3‬اددان آلمان‪3‬ی ب‪3‬ه نام «کروننبرگ»‬
‫موف‪3‬ق ش‪3‬د ای‪3‬ن خأل‪ 3‬پژوهش‪3‬ی ک‪3‬ه حدود ش‪3‬ش ده‪3‬ه تحلیل‌گران اقتصاد‬
‫منطقه‌ای ب‪3‬ا آ‪3‬ن مواج‪3‬ه بودن‪3‬د را ب‪3‬ا معرفی رویکرد ‪ CHARM‬برطرف‬
‫نماید‪.‬‬
‫‪13‬‬

15.

‫نکته‬
‫یازد‬
‫هم‬
‫ضرایب تجاری و یا ضرایب خرید( ‪)Trading Coefficients or Purchase Coefficients‬‬
‫محاسبه ‪ tij‬نقطه شروع به‌کارگیری انواع روش‌های سهم مکانی در برآورد‬
‫ماتریس مذکور به اشکال مختلف در انواع روش‌های سهم مکانی زیر‬
‫استفاده می‌شود‪.‬‬
‫‪ ‬روش سهم مکانی ساده ‪SLQi‬‬
‫‪ ‬روش سهم مکانی ساده ‪SLQj‬‬
‫‪ ‬روش سهم مکانی متقاطع ‪CILQij‬‬
‫‪ ‬روش سهم مکانی متقاطع تعدیل شده ‪ACLQij‬‬
‫‪ ‬روش سهم مکانی مبتنی بر مصرف خانوارها ‪HCLQij‬‬
‫‪ ‬روش شبه لگاریتمی سهم مکانی )‪LQij(RLQij‬‬
‫‪ ‬روش شبه لگاریتمی سهم مکانی تعدیل شده)‪ALQij(ARLQij‬‬
‫‪ ‬روش فلگ‪FLQij‬‬
‫‪ ‬روش تعمیم‌یافته فلگ‪AFLQij‬‬
‫‪ ‬روش اصالح شده فلگ‪SFLQij‬‬
‫‪14‬‬

16.

‫* ضرای‪3‬ب ‪ tij‬تعدیل‌کننده ماتری‪3‬س ضرای‪3‬ب داده‪-‬س‪3‬تانده مل‪3‬ی اس‪3‬ت و نماینده نسبت‬
‫ضرایب منطقه‌ای به ملی است‪.‬‬
‫