Тыва дыл кичээлинге интеллектуалдыг оюн «Фолегра»

1. Тыва дыл кичээлинге интеллектуалдыг оюн «ФОЛЕГРА»

Тыва дыл болгаш
чогаал башкызы
Дамбаа Ш.В. тургускан
Адыр-Кежиг – 2015

2.

9-11 класстарга тыва дылга
интеллектуалдыг оюн «ФОЛЕГРА»
Темазы: Фонетика, лексика, грамматикага катаптаашкын.
Сорулгазы:
1. Дылдыӊ фонетика, лексика болгаш грамматика деп
адырларынга ɵɵренген чүүлдерин катаптаары;
2. Уругларныӊ дүрген боданыышкынын, аас чугаазын
сайзырадыр;
3. Бɵлүк-биле ажылдаарынга чаӊчыктырар,
удурланыкчыларын хүндүлээр чорукка кижизидер.
Дерилгези: мультимедиялыг проектор, командаларның
аттарын бижээн саазыннар.

3. Оюннуң дүрүмнери:

Бөлүк бүрүзү адын болгаш кыйгырыын чогаадып алыр;
Таблицада Фонетика – Лексика – Грамматика – Немелде
айтырыглар болгаш 5 – 10 – 15 – 20 – 25 деп каан ханакарактар бар. Тема бүрүзү 5-тен 25-ке чедир саннарлыг.
Саннарның артында темага хамаарыштыр бөдүүнүнден
нарынынга чедир айтырыгларны киирген.
Бир дугаар болган бөлүк экранда таблицадан саннарны
шилип эгелээр;
Шилип алган санның артында айтырыгга харыыны бээр,
дараазында бөлүк кайы-бир санны шилээш, база-ла
харыылаар. Бир бөлүк харыылап турда, өскези харыылап
болбас.
Оюннуң сөөлүнде Немелде айтырыгларны ажыглаар.
Немелде айтырыглар 3 баллга дүгжүр.
Эки ойнаарыңарны күзедим!

4.

ФОнетика
5
10
15
20
25
ЛЕксика
5
10
15
20
25
ГРАмматика
5
10
15
20
25
Немелде
айтырыглар
3 3 3 3 3 3 3 3

5.

Каттыжылга деп
сөсте каш ажык эвес
үн барыл?

6.

Тыва дылда каш
ажык үн барыл?

7.

Фонетикага чүнү
өөренирил?

8.

Эрин-биле адавас,
чымчак, делгем, узун
ажык үннү адаңар.

9.

Ажык үннерниң
аяннажылгазы

10.

Хөнек деп сөстүң
синоними

11.

Тевене деп сөстүң
лексиктиг утказын
тайылбырлаар.

12.

Хөй уткалыг
сөстен тывыңар.

13.

Тыва дылдың
тайылбырлыг
словарының автору

14.

Омоформаларның
тодарадылгазы.
Чижээ.

15.

Тыва дылда каш
чугаа кезээ барыл?

16.

Бердинген сөс
каттыжыышкынының
холбаазын айтыр:
бөгүнгү маргылдаа

17.

Чагырыштырбас
эвилелдерниң
бөлүктери

18.

Домактан доора немелдени
тывыңар:
Орлан-оол чайгы
дыштанылгазында даайының
аалынга мал кадарып чайлаан.

19.

Дузалал аттарның
тодарадылгазы.
Чижээ.

20.

Үн илеретпес
үжүктерни адаңар.

21.

Чалгаа деп сөстүң
антоними

22.

Архаизм деп чүл?

23.

Онаарының падежиниң
кожумактары

24.

Бердинген сан аттарының
бөлүүн айтыр:
үжелээн, бежелээн,
алдалаан

25.

Домактан тодаргай эвес ат орнун
тывар:
– Бир-ле кижи аалга кээп, аңаа
ужурашкаш, кайнаар баарын
чугаалавайн, бо турар даг
артынче ашкан болду.

26.

Нарын домак деп
чүл?

27.

Укталган дөстерни тывыңар:
номчулга, чагаалар,
чалгаараар, чечекти, сыын,
чылгычы, ыттар, солун.

28.

Оюнга киришкениңер дээш
четтирдивис!
оюннуң эгезинче