Тірек-қимыл жүйесінің аурулары

1. Тірек-қимыл жүйесінің аурулары

Қ.А.Яссауи атындағы Халықаралық Қазақ-Түрік Университеті
Тірек-қимыл жүйесінің
аурулары
Оқытушы:Молдашева А
Тобы: Жм-424

2. Жоспары:

I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім
1.Тірек - қимыл жүйесі жайлы жалпы
сипаттама.
2.Тірек – қимыл жүйесінің құрылысы
3. Тірек – қимыл жүйесіне байланысты
тапсырмалар
4.Етіс және оның түрлері
III.Қорытынды

3. I.Кіріспе

Тірек - қимыл жүйесіне қаңқа мен
бұлшықеттер жатады. Бір - бірімен
дәнекер ұлпалар арқылы байланысқан
сүйектер қаңқа түзеді. Қаңқа ағзаның
тірегі. Адам қаңқасындағы 206 сүйек бір
- бірімен өзара буын қалталары арқылы
байланысады. Соның 85 - і жұп, 36 - ы
тақ сүйектер

4.

1. Тірек - қимыл жүйесіне қаңқа мен
бұлшықеттер жатады. Бір - бірімен
дәнекер ұлпалар арқылы байланысқан
сүйектер қаңқа түзеді. Қаңқа ағзаның
тірегі. Ал бұлшықеттер қимыл қозғалысты қамтамасыз етеді. Қаңқа
барлық ішкі мүшелерге қорғаныштық
қызмет атқарады

5.

Миды ми сауыты, жүрек пен
өкпені кеуде қуысы сүйектері, ішек қарын, бүйрек басқаларын жамбас
сүйектері, жұлынды омыртқа
жотасының өзегі қорғайды. Қаңқаға
бұлшықеттер бекінеді. Денені
қозғалысқа келтіретін сүйектер
мен бұлшықеттер, сүйек кемігінде
қан жасушалары түзіледі.

6.

Адам қаңқасындағы 206
сүйек бір - бірімен өзара
буын қалталары арқылы
байланысады. Соның 85 - і
жұп, 36 - ы тақ сүйектер.

7.

Қаңқаның жеке бөліктерін, сүйектің
құрамы мен қасиетін, тірек-қимыл
жүйесінің маңызын, сүйектердің
байланысуын, қозғалыс пен дене
шынықтырудың денсаулық үшін
маңызын терең түсіндіру, алған
білімдерін пысықтау.

8.

9.

(белсенді)
(енжар)

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

• Қолды қимылдататын
бұлшық еттер
• Басты ұалыпта ұстап,
түрлі қимылға келтіретін
бұлшық еттер
• Толарсақ сүйектері
• Кеуде, қарын бұлшық
еттері
• Аяқты қимылдататын
бұлшық еттері

21.

•Табан сүйектері
•Асық жілік
•Өкпе сүйек
•Башпай сүйектері
•Саусақ сүйектері
•Садақ сүйек
•Ортан жілік
•Білезік сүйектері
•Тізе қақпағы
•Алақан сүйектері

22.

•Шыбық сүйек
•Кәрі жілік
•Тоқпан жілік
•Төс
•Қабырға
•Боғана
•Омыртқа жотасы
•Бас сүйек
•Жауырын
•Жамбас

23.

24.

25.

26.

27.

28.

1-тапсырма
1.Дене қаңқасына … … мен …. … жатады.
(омыртқа жотасы, кеуде қуысы)
2. Остеондар-… жасушалары. (сүйек)
3. Адам қаңқасының сүйектері …,… және…
болып жіктеледі. (қысқа, жалпақ, ұзын)
4. … … кезде адамның омыртқа
жотасы қисайып, иығы бүкірейіп қалуы мүмкін.
(дұрыс отырмаған кезде)

29.

2-тапсырма
1. Кеуде қуысын … …, … мен …. құрайды.
(арқа омыртқалары, қабырғалар, төс)
2. Аяқтың еркін қозғалатын сүйектеріне … …,
… …, … … және майда 26 сүйектен тұратын …,
… және … … жатады.
(ортан жілік, асықты жілік, шыбық сүйек, толарсақ, табан,
бақай)
3. Қысқа сүйектерді …, …, … сүйектері құрайды.
(омыртқа, білезік, алақан)
4. Ұзақ уақыт аяққа күш түскенде, тар және биік аяқ киім
кигенде- …. пайда болады.
(жапақтабандылық)

30.

3- тапсырма
1. Иық белдеуі … … мен … … тұрады.
(екі жауырын, екі бұғана)
2. Омыртқа жотасы …-… тұрады. (33-34)
3. Аяқ қаңқасы (жамбас белдеуі) омыртқа
жотасының … … және екі … … тұрады.
(сегізкөз бөлімі, жамбас сүйегі)
4. Қаңөқаның сүйектену процесі дене өсуі
тоқтағанда …-… жасқа қарай аяқталады.
(22-25)

31.

Қимылдын іс-әрекеттің
орындаушыға (қимыл
иесімен тура істелетін іске)
қатысын білдіріп, белгілі
қосымшалар арқылы
жасалатын етістіктің түрі
етіс деп аталады.

32.

33.

Етіс
Өзгелік етіс
Өздік етіс
Ортақ етіс
Ырықсыз етіс

34.

• ортақ етіс -с (-ыс, -іс),
• өзгелік етіс -т; -тыр (-тір, дыр, -дір),
• ырықсыз етіс -ыл (-іл, л),
• өздік етіс -ын (-ін, -н)

35. III.Қорытынды

Сонымен, тірек - қимыл жүйесіне
қаңқа мен бұлшықеттер жатады. Бір бірімен дәнекер ұлпалар арқылы
байланысқан сүйектер қаңқа түзеді.
Қаңқа ағзаның тірегі. Адам
қаңқасындағы 206 сүйек бір - бірімен
өзара буын қалталары арқылы
байланысады. Соның 85 - і жұп, 36 - ы
тақ сүйектер