Антиген. Антиген құрылымы

1. Антиген

1-ші сурет. Антигеннің құрылысы
Антигендер — адам
және
жануарлар
ағзасына
түскенде
иммундық
реакция
шақыратын заттар. Яғни
ағзадан бөгде затты
шығаруға бағытталған
арнайы
серпілістерге
қатысатын генетикалық
бқгде
зат
болып
табылатын,
жоғары
молекулалық химиялық
қосылыстар.

2. Антиген құрылымы

• В-лимфоциттермен танылатын және оларға
қарсы антиденелер түзілетін эпитоптарды
– В-жасушалық гаптендер деп аталады.
• Тасымалдаушы
детерминанттар
Тлимфоциттерін танып, оларға қарсы
жасушалық
иммунитет
серпілістері
бағытталады, сондықтан оларды тағы Тжасушалық эпитоп деп атайды.

3.

Влимфоцит
Гаптен
3%
Тлимфоцит
Тасымалда
ушы 97%
2-ші сурет. Антигендердің құрылымы
Антиген

4.

Антиген
бетіндегі екі
функционалдық
бірлігі
Гаптен
–
липидтер,
стероидтар, пикрил
қышқылы
Нағыз тасымалдаушы –
нәруыздар, полиқанттар,
липоқанттар,
нуклеин
қышқылдары. Жасанды
тасымалдаушы
–
жасанды полтпептидтер,
полиқанттар,
полиэлектролиттер
3-ші сурет. Антигендердің құрылым сызбасы

5.

4-ші сурет. Антигендердің эпитоптары

6. Антигендер түрлері

7. Антигеннің түрлері

Қасиеттері
Топшалар
Гетероантиген
әр түрлі түрлерге жататын,
бірақ
құрылымы
бойынша
жақын
антигенді
детерминанттардан тұрады
Кешендік вирусөндіруші вирусқа қарсы иммунитеттің
негізін құрайтын вируспен
жұқтырылған
жасушаларға
қарсы
иммундық
серпіліс
шақырады
Ісікерекшелік антиген
иммунды жауап шақырып,
ісікке
қарсы
иммунитет
дамытады
Кешендік
антигендер
Анықтамасы

8. Экзогенді антигендер

Инфекциялық антигендер –
вирустар,
риккетсия,
бактерилар,
паразиттер
саңырауқұлақтар,
Инфекциялық емес антигендер
– бөгде нәруыздар, шаң-тозаң,
дәрілік
заттар
әр
түрлі
тағамдардағы
антигендік
гаптендер

9. Эндогендік антигендер – әр түрлі себептерден туындаған өзіне қарсы иммундық жауапты қалыптастыратын, өзіндік аутоантигендер.

• Эмбриогенез кезінде иммундық жүйенің
қалыптасу үрдісінде және ересек ағзада
Шынайы
иммунды хабарлы жасушалармен жанаспаған,
аутоантигендер
гистогематикалық тосқауылдардың артында
орналасқан ағзаның өзіндік антигендер
Патологиялық
аутоантигендер
• Ағзаның өзіндік жасушалар компоненттері
сен
тіндері,
әртүрлі
зақымдаушы
факторлар және жұқпалы агенттердің әсер
ету нәтижесінде пайда болады

10.

Cуперантигендер – антиген байланыстырушы саңылаудан,
яғни белсенді орталықтарынан тыс антигентаныстырушы
жасушалардың МНС II класымен және Т-лимфоциттің Тжасушалық
рецепторларымен
өзара
әрекеттесетін
микробттардың антигендері.
5-ші сурет. Суперантигеннің антигентаныстырушы жасушалармен және Тлимфоциттермен байланысы.

11. Химиялық құрамы бойынша жіктелуі

Нәруыздар
• гормондар, ферменттер
Көмірсулар
• декстран
Нуклеин қышқылы
• ДНҚ, РНҚ
Конъюгацияланған
Полипептер
Липидтер
• динитрофениленген нәруыздар
• а-аминқышқыл полимері, глутамин мен
аланиннің кополимері
• холестерин, лецитин

12.

Шығу тегі бойынша
жіктелуі
Синтетикалық синтетикалық
полиаминқышқылд
ары, полипептидтер
Табиғи – нәруыз,
көмірсулар,
нуклеин қышқылы,
бактериялық
эндотоксин,
экзотоксиндер,
тіндер мен қан
жасушаларының
антигендері
Жасанды
–
динитрофениленген
нәруыздар
мен
көмірсулар

13. Иммунды жауабы бойынша жіктелуі

• Т-тәуелсіз антигендер - Т-лимфоциттің
және макрофагтардың көмегінсіз Влимфоциттерде
өздігінен
түзілуін
шақыратын антигендер.
• Т-тәуелді антигендер – В-лимфоциттердің
антидене түзілісіне міндетті түрде Тлимфоциттер
мен
макрофагтардың
қатысуын қажет ететін антигендер.

14.

Т-тәуелді антиген
Т-тәуелсіз антиген
Макрофаг
Тх1
ЦТЛ
Тх2
Зерде жасушалар
В-лимфоцит
Плазмоцит
Иммуноглобулин
Иммундық жауап
6-ші сурет. Т-тәуелді және Т-тәуелсіз антигендердің әсер етуінің сызбасы

15. Антигендердің жүру жолдары

Антигендер макрофагтардың үстіндегі
рецепторларымен байланысып, лимфоциттердің
үстіндегі антиденелік рецепторына көшеді
Антигендер макрофагтың ішіне пиноцитоз
арқылы кіріп, содан тіке элиминацияға
ұшырайды немесе макрофагтардың РНҚ-мен
лимфоциттердің үстіндегі антиденелік
рецепторларына беріледі
Антигендер антиденемен макрофагтық
дендритті өсінділерімен (отросток) кездесіп,
лимфоциттермен байланысады
Антигендер макрофагқа кездеспей, тіке
лимфоциттік рецепторымен байланысады,
оның ішіне кіреді

16. Антигеннің қасиеттері

Қасиеттері
Бөгделік
Топшалар
Анықтамасы
генетикалық өзгешілікті көрсететін ұғым. Бул ұғым
антигеннің организмнен айырмашылығын көрсетеді
Антигендік
заттың иммун жауапты қоздыру мөлшерін-қаблетін
көрсететін ұғым
Иммуногендік
иммунитет тудыру қабілеті. Бул ұғым бөгделікпен,
жеткілікті молекулярлы массасымен, химиялық
құрылысының ерекшеліктерімен анықталады
Арнайылық
Түр-аралық әр түрге жататын ағзалардың бір-бірінен
айырмашылығы
Топтық
даралардың бір түрінің ішіндегі әртүрлі топтардың
ерекшелігі
Тіндік
бір ағзаның әр түрлі тіндеріндегі антигендік
айырмашылық
Сатылық
әр даму сатысында тұрған жасушалардағы антигендік
айырмашылығы
Органоидтық әр түрлі жасушалар органоидтарының антигендік
айырмашылығы

17.

7-ші сурет. CD8 мен CD4. Т-лимфоциттер мен MHC І және ІІ кластардың көмегімен
пептид-антигеннің көрінісі.

18.

8-ші сурет. Антиген мен антидененің
байланысуы
Антидене