Yog‘ochli fantaziya. Eng sodda geometrik shakllar:uchburchak va to‘rtburchak bilan tekislikda ishlash. 6-mashg'ulot

1.

Agar men o'qishni yana boshlasam,
Platonning maslahatiga amal qilib,
MATEMATIKADAN boshlagan bo'lar edim.
(Galileo Galiley)

2.

Trener o‘qituvchilar:
Toshkent viloyati Olmaliq shahar 19-IDUM matematika fani o‘qituvchisi
Sulaymonova Xurshida Tursunqulovna
Toshkent viloyati Angren shahar 29-u.o‘.t maktabi matematika fani
o‘qituvchisi Xakimova Laylo Erkinbayevna
Toshkent viloyati Olmaliq shahar 19-IDUM matematika fani
o‘qituvchisi Qaxxarova Zilola Abdug‘ani qizi

3.

Topshiriq: 1
Sinf: 5-sinf
Topshiriq nomi: “Yog‘ochli fantaziya”
Mavzu sohasi:“Eng sodda geometrik
shakllar:uchburchak va to‘rtburchak bilan
tekislikda ishlash”
Topshiriq qismi: 3 ta

4.

Yaqindan boshlab Baxrom “Yog‘och fantaziyasi” to‘garagida shug‘ullana
boshladi.U yaxshi naqshlar qilishni, tashqi devorlarni turli yog‘och bo‘laklaridan
turli rang va hajmda mozaikalar bilan bezashni xohlaydi. To‘garak rahbari avval
tanish detallardan naqshlar yasashni o‘rganish kerakligini aytdi.
A detal
B detal
C detal
D detal

5.

Bu naqshlar keyingi topshiriqlarda ham kerak bo‘ladi.
Baxromga yuqoridagi B detaldagi naqshni quyidagi jadvalga joylashtirish
topshirig‘i berildi.
Savol: Baxromga so‘ralgan detaldan nechtasi kerak bo‘ladi?
Javobingizni son ko‘rinishida ifodalang.

6.

Javob: “4”.
Izoh. B detal uchburchak ko‘rinishida bo‘lgani uchun 4 ta
joylashtirsa bo‘ladi.

7.

Topshiriq xususiyati
Topshiriq 1 KOD:MA 5 013 01 A6
Mazmun sohasi: fazo va shakl
Kompetentlik sohasi: qo‘llash
Kontekst: ta‘limiy
Murakkablik darajasi: o‘rta
Javob shakli: qisqa javob berish va izohlash
Baholash sohasi (mavzu sohasi): fazoviy shakl
almashtirishni bilish
Maksimal ball: 2

8.

Baholash mezoni
Radiotelefon batareyasi (2/3) topshirig‘iga izohli yechim.
Javob: “U haq”
1
1
Izoh: Bolalar telefon quvvatlar bir xil edi,
> bo‘lgani uchun,
3
5
Ball
Javob
Jamshidning telefon quvvati Samadnikidan ko‘proq qolgan, yoki
1
1
2
Javob: “4”.
120 sonining
qismi
shu sonning qismidan
kata, demak Samadning
Izoh. B detal
uchburchak ko‘rinishida
bo‘lgani uchun 4 ta joylashtirsa
3
5
(chizma)
telefonbo‘ladi.
quvvati
ko‘p ishlatilgan.
1
Javob 4 berilgan bo‘lsa, izohsiz
0
Boshqa javoblar tanlanganda 4 berilsa, boshqa detallardan foydalangan
bo‘lsa

9.

Baxrom devordagi naqshni ko ‘rdi va unda D detalning ikki xil rangidan :
sariq va jigarrangidan foydalanganilganini bildi.
NOMI
D -DETAL
D -DETAL
C-DETAL
C -DETAL
KO‘RINISHI
SONI
Savol: C detaldan foydalanib devordagi naqshni huddi shu
o‘lchamda hosil qilish uchun qancha detal kerak bo‘ladi?

10.

Javob: “80 va 64”.
Izoh. Jadvalning uchinchi ustuniga-80,
to‘rtinchi ustuniga -64 yozilishi kerak.

11.

Topshiriq xususiyati
Topshiriq 2. KOD:MA 5 013 02 A6
Mazmun sohasi: fazo va shakl
Kompetentlik sohasi: mulohaza qilish
Kontekst: ta‘limiy
Murakkablik darajasi: o‘rta
Javob shakli: qisqa javob berish va izohlash
Baholash sohasi (mavzu sohasi) : shakllar va
qiymatlar orasidagi munosabatlarni bilish
Maksimal ball: 2

12.

Baholash mezoni
Radiotelefon batareyasi (2/3) topshirig‘iga izohli yechim.
Javob: “U haq”
1
1
Izoh: Bolalar telefon quvvatlar bir xil edi,
> bo‘lgani uchun,
3
5
Ball
Javob
Jamshidning telefon quvvati Samadnikidan ko‘proq qolgan, yoki
1“80 va 64”.
1
2
Javob:
120 sonining qismi shu sonning qismidan kata, demak Samadning
3
5
Izoh. Jadvalning
uchinchi ustuniga-80,
to‘rtinchi ustuniga -64
telefonyozilishi
quvvatikerak.
ko‘p ishlatilgan.
1
0
Javob: 80 yoki 64 soni yozilgan,jadvalda uchinchi ustunga 80
yoki to‘rtinchi ustunga 64 soni yozilgan bo‘lsa
Boshqa javoblar tanlanganda yoki javob umuman berilmaganda

13.

Baxrom A,B,C,D detallardan foydalanib,quyidagi kvadratga joylashtirmoqchi
bo‘ldi va u buni uddaladi. Har bir detaldan hech bo‘lmaganda 1 tadan foydalandi.
Savol: Baxrom kvadratni to‘ldirish uchun har bir naqshdan nechtadan
foydalangan?

14.

Javob: A-2 ta, B-2 ta, C-7 ta va D-1 ta
Izoh. Kvadratni ichini detallar bilan to‘ldirishda har biridan foydalanish
kerak, hech bo‘lmaganda bir marta.

15.

Topshiriq xususiyati
Topshiriq 3. KOD:MA 5 013 03 A6
Mazmun sohasi : fazo va shakl
Kompetentlik sohasi : mulohaza qilish
Kontekst : ta‘limiy
Murakkablik darajasi : yuqori
Javob shakli : qisqa javob berish va izohlash
Baholash sohasi (mavzu sohasi) :shakllarni kvadrat ichiga
moslab joylashtira olish.
Maksimal ball : 2

16.

Baholash mezoni
Radiotelefon batareyasi (2/3) topshirig‘iga izohli yechim.
Javob: “U haq”
1
1
> bo‘lgani uchun,
3
5
2
Javob:A-2
ta, B-2quvvati
ta, C-7 taSamadnikidan
va D-1 ta
Jamshidning
telefon
ko‘proq qolgan, yoki
Izoh. Kvadratni
ichini detallar bilan
to‘ldirishda har biridan foydalanish
1
1
120 sonining
qismi
shu sonning
qismidan kata, demak Samadning
kerak , 3hech
bo‘lmaganda
bir marta.
5
telefon quvvati ko‘p ishlatilgan.
Ball Bolalar telefon quvvatlar bir xil
Javob
Izoh:
edi,
1
Javob: kvadrat ichi to‘ldirilgan bo‘lsa, barcha detallardan hech
bo‘lmaganda 1 tadan foydalanish sharti bajarilmagan bo‘lsa
0
Boshqa javoblar tanlanganda yoki javob umuman berilmaganda

17.

Topshiriq: 2
Sinf: 8- sinf
Topshiriq nomi: TIMSS topshiriqlari
Mavzu sohasi: Algebra va funksiyalar
Topshiriq qismi: 5 ta

18.

Topshiriq №1.
Savol: Maktab tadbirida m ta o‘g‘il bola va n ta qiz bola
qatnashdi. Har bir qatnashchida 2 tadan shar bor.
Quyida berilgan ifodalardan qaysi biri tadbirdagi jami sharlar
sonini ifodalaydi ?
A. 2(m+n)
B. 2+(m+n)
C. 2m+n
D. m+2n

19.

Topshiriq №1 (1/5)
Javob: A. 2(m+n)
Izoh:
Sonli ifoda tuzish qoidalariga ko‘ra, jami bola soni m+n, har
birida 2 tadan shar bor bo‘lsa, jami sharlar soni 2(m+n).

20.

Topshiriq xususiyati
Topshiriq №1.KOD M032295
•Mazmun sohasi: algebra va funksiyalar
•Mavzu sohasi: algebraik ifodalar
•Kognitiv sohasi: bilish
•Javob shakli: bir nechta variantdan bitta javob tanlash;
•Baholash sohasi: algebraik ifodalar tuzish;
•Maksimal ball: 1

21.

Baholash mezoni
Radiotelefon batareyasi (2/3) topshirig‘iga izohli yechim.
Javob: “U haq”
1
1
Izoh: Bolalar
telefon quvvatlar bir xil To‘g‘ri
edi, javob
> bo‘lgani uchun,
Ball
KOD
3
5
Jamshidning
telefon
quvvati
Samadnikidan ko‘proq qolgan, yoki
Javob:
A. 2(m+n)
1
10
1
1
120 sonining qismi shu sonning qismidan
kata,
demak Samadning
Noto‘g‘ri
javob
3
5
Boshqa
noto‘g‘ri javob berilgan (jumladan,ustidan chizilgan, o‘chirilgan,
telefon quvvati ko‘p
ishlatilgan.
0
79
tasodifiy belgilar, o‘qib bo‘lmaydi yoki topshiriqdan chetlashish)
Noto‘g‘ri javob
0
99
Boshqa javoblar tanlanganda yoki javob ko‘rsatilmagan bo‘lsa

22.

Topshiriq №2 (2/5)
Quyidagi jadvalda to‘rtta butaning bo‘yi va ularning ertalabki soat 10:00 dagi
soyasining uzunligi keltirilgan.
Butaning bo‘yi (cm)
Buta soyasini uzunligi (cm)
20
16
40
32
60
48
80
64
Bo‘yi 50 cm bo‘lgan butaning soyasining uzunligi qanday bo‘ladi ?
A. 36 cm
B. 38 cm
C. 40 cm
D. 42 cm

23.

Topshiriq №2 (2/5)
Javob: C. 40 cm
Izoh: Butalar bo‘yi 40 va 60 orasida 50, yani 40<50<60
bo‘lsa,
soyalar
uzunligining
o‘rtacha
arifmetigini
hisoblaymiz.
(32+48):2=80:2=40 cm

24.

Topshiriq xususiyati
Topshiriq №2. KOD M032352
Mazmun sohasi: algebra va funksiyalar
Mavzu sohasi: algebraik modellashtirish
Kognitiv sohasi: qo‘llash
Javob shakli: bir nechta variantdan bitta javob tanlash
Baholash sohasi: miqdorlar orasidagi bog‘liqliklar va ketmaketliklarni aniqlash
Maksimal ball: 1

25.

Radiotelefon batareyasi (2/3) topshirig‘iga izohli yechim.
Baholash mezoni
Javob: “U haq”
1
1
Izoh:
> bo‘lgani uchun,
Ball Bolalar
KODtelefon quvvatlar bir xil edi,
To‘g‘ri javob
3
5
Jamshidning
telefon
quvvati
Samadnikidan ko‘proq qolgan, yoki
Javob:
C. 40 cm
1
10
1
1
120 sonining qismi shu sonning qismidan
kata,
demak Samadning
Noto‘g‘ri
javob
3
5
noto‘g‘ri javob berilgan (jumladan, ustidan chizilgan,
telefon quvvati ko‘pBoshqa
ishlatilgan.
0
79
o‘chirilgan, tasodifiy belgilar, o‘qib bo‘lmaydi yoki topshiriqdan
chetlashish)
Noto‘g‘ri javob
0
99
Boshqa javoblar tanlanganda yoki javob ko‘rsatilmagan bo‘lsa

26.

Topshiriq №3 (3/5)
Agar t =8 ga teng bo’lsa , unda y=100 +
Javob:__________
Topshiriq №3 ga izohli yechim:
Javob: 110 yoki y=110
Izoh: algebraik ifodani son qiymatini topish
y= 100+
=100+10=110
ni hisoblang.

27.

Topshiriq xususiyati
Topshiriq №3.KOD M032537
Mazmun sohasi : algebra va funksiyalar
Mavzu sohasi: algebraik modellashtirish
Kognitiv sohasi : bilish
Javob shakli : bitta aniq javob berish
Baholash sohasi : algebraik ifodalar bilan ishlash
Maksimal ball : 1

28.

Baholash mezoni
Radiotelefon batareyasi (2/3) topshirig‘iga izohli yechim.
Javob: “U haq”
1
1
Izoh:
Bolalar
edi, javob
> bo‘lgani uchun,
Ball
KOD telefon quvvatlar bir xilTo‘g‘ri
3
5
Javob:quvvati
110 yokiSamadnikidan
y=110
Jamshidning telefon
ko‘proq qolgan, yoki
1
10 1
Izoh: algebraik ifodani
=100+10=110
1 son qiymatini topish y= 100+
120 sonining qismi shu sonning qismidan kata, demak Samadning
3
5
Noto‘g‘ri javob
telefon quvvati ko‘p
ishlatilgan.
Boshqa noto‘g‘ri javob berilgan (jumladan, ustidan chizilgan,
0
79
0
99
o‘chirilgan, tasodifiy belgilar, o‘qib bo‘lmaydi yoki topshiriqdan
chetlashish)
Noto‘g‘ri javob
Boshqa javoblar tanlanganda yoki javob ko‘rsatilmagan bo‘lsa

29.

Topshiriq №4 (4/5)
Jamilada uchta bir xil massadagi temir bo‘lak bor.
1) Jamila tarozida bitta temir bo‘lagi qarshisiga 8 gr tarozi toshlari qo‘yganda quyidagi holatga ega bo‘ldi:
2) Jamila tarozida uchta temir bo‘lagi qarshisiga 20 gr tarozi toshlarini qo‘yganda quyidagi holatga ega
bo‘ldi:
Savol: Bitta temir bo‘lagini og‘irligi qancha ?
A. 5 gr
B. 6 gr
C. 7 gr
D. 8 gr

30.

Topshiriq №4 (4/5)
Javob: C. 7 gr
Izoh: bitta temir bo‘lagi x ga teng bo‘lsin , unda
birinchi holatda x<8 ;
ikkinchi holatda 3x>20, bundan x>6,7 ;
demak 6,7<x<8 dan x=7 gr ma’lum bo‘ladi.

31.

Topshiriq xususiyati
Topshiriq №4.KOD M032424
Mazmun sohasi: algebra va funksiyalar
Mavzu sohasi: tenglama, funksiya va formulalar
Kognitiv sohasi: mulohaza qilish
Javob shakli: bir nechta variantdan bitta javob tanlash
Baholash sohasi : algebraik ifoda va formulalar,
tengsizliklar bilan ishlash
Maksimal ball: 1

32.

Baholash mezoni
Radiotelefon batareyasi (2/3) topshirig‘iga izohli yechim.
Javob: “U haq”
1
1
Izoh: Bolalar telefon quvvatlar bir xil edi,
> bo‘lgani uchun,
3
5
Ball
KOD
To‘g‘ri javob
Jamshidning telefon quvvati Samadnikidan ko‘proq qolgan, yoki
1 Javob: C. 7 gr
1
1
10
120 sonining qismi shu sonning qismidan kata, demak Samadning
3
5
Noto‘g‘ri javob
telefon quvvatiBoshqa
ko‘p ishlatilgan.
noto‘g‘ri javob berilgan (jumladan, ustidan chizilgan, o‘chirilgan,
0
79
tasodifiy belgilar, o‘qib bo‘lmaydi yoki topshiriqdan chetlashish)
Noto‘g‘ri javob
0
99
Boshqa javoblar tanlanganda yoki javob ko‘rsatilmagan bo‘lsa

33.

Topshiriq №5 (5/5)
Sonlar ketma-ketligi berilgan:
Shu qatorni n orqali ifodalang.
Javob:_____________

34.

Topshiriq №5 (5/5)
Javob:
n/(n+1)
yoki (n-1)/n,
yoki
Izoh: har bir hadni sur’at va maxrajiga
e’tibor beramiz.

35.

Topshiriq xususiyati
Topshiriq №5. KOD M042198C
Mazmun sohasi: algebra va funksiyalar
Mavzu sohasi: algebraik ifoda
Kognitiv sohasi: mulohaza qilish
Javob shakli: to‘g‘ri javob berish va izohlash
Baholash sohasi: algebraik ifodani soddalashtirish
Maksimal ball: 1

36.

Baholash mezoni
Radiotelefon batareyasi (2/3) topshirig‘iga izohli yechim.
Javob: “U haq”
1
1
To‘g‘ri javob
Izoh: Bolalar telefon quvvatlar bir xil edi,
> bo‘lgani uchun,
3 yoki5 n/(n+1)
Javob:
yoki (n-1)/n ,
Ball
KOD
Jamshidning
1
10 telefon quvvati Samadnikidan ko‘proq qolgan, yoki
1 Izoh: har bir hadni sur’at
1
va maxrajiga
120 sonining qismi shu sonning qismidan
kata,e’tibor
demakberamiz
Samadning
3
5 Noto‘g‘ri javob
telefon quvvati ko‘p ishlatilgan.
0
79
Javob: (n+1)/n va boshqa noto‘g‘ri javob berilgan (jumladan,
ustidan chizilgan, o‘chirilgan, tasodifiy belgilar, o‘qib bo‘lmaydi
yoki topshiriqdan chetlashish bo‘lsa)
Noto‘g‘ri javob
0
99
Boshqa javoblar tanlanganda yoki javob ko‘rsatilmagan bo‘lsa

37.

Topshiriq: 3
Sinf: 9-sinf
Topshiriq nomi: “Bir hujayrali organizmlarning
bo‘linishi”
Mavzu sohasi: Natural ko‘rsatkichli daraja, geometrik
progressiya hadlarini hisoblash, grafik bilan ishlash.
Topshiriq qismi: 3 ta

38.

Bir hujayrali organizmlarning bo‘linishi (1/3)
Bir hujayrali organizmlarning
oddiy bo'linishi, bir hujayrani ikkiga bo'lish
yo'li bilan amalga oshiriladi.
Grafikda har bir hujayra ikkiga bo'linganda bir
hujayrali organizmlar sonining o'sishi
ko'rsatilgan.
Bunda , On – bir hujayrali organizmlar soni
Od -bo‘linishlar soni
1-rasm

39.

Bir hujayrali organizmlarning bo‘linishi (1/3)
Oddiy
bir
hujayrali
organizmlarning
vakillaridan biri infuzoriya-tufelka.
2-rasmda
infuzoriya - tufelkaning bo'linishi ko'rsatilgan.
(2-rasm)

40.

Bir hujayrali organizmlarning bo‘linishi (1/3)
Savol:
A) Grafikdan foydalanib, har bir hujayraning ma'lum miqdordagi ikkiga
bo‘linishi(d)dan so‘ng olinadigan infuzoriyachalar soni(n)ni hisoblash
formulasini tuzing?
Bitta to‘g‘ri javobni belgilang.
O n=2+d
O n = 2d
O n = d²
O n=
B) Uning 7-bo‘linishidan keyin nechta infuzoriyachalar paydo bo‘lishini
aniqlang?
Javobingizni yozib qoldiring.

41.

Bir hujayrali organizmlarning bo‘linishi (1/3)
Javob: А) 4 (n=
);
B) 128.

42.

Topshiriq xususiyati
Topshiriq 1. KOD:MA 9 019 01 10
Mazmun sohasi: o‘zgarishlar va bog‘liqliklar
Kompetentlik sohasi: shakllantirish
Kontekst: ilmiy
Murakkablik darajasi: o‘rta
Javob shakli: batafsil javoblar (formula shaklida) va qisqa javob bilan
topshiriq (klaviatura yordamida)
Baholash sohasi: grafikdagi ma'lumotlarni o'qish va sharhlash;geometrik
progressiyaning n-chi hadini, to‘g‘ri hisob-kitoblarni amalga oshirish
Maksimal ball: 2

43.

Baholash
mezoni
Radiotelefon batareyasi (2/3) topshirig‘iga izohli yechim.
Javob: “U haq”
Ball
Javob
1
1
Izoh: Bolalar telefon quvvatlar bir xil edi,
> bo‘lgani uchun,
3
5
Jamshidning
Samadnikidan ko‘proq qolgan, yoki
2
Javob: telefon
А) 4 (n= quvvati
) ; B) 128
1
1
120 sonining qismi shu sonning qismidan kata, demak Samadning
3
5
1
Javob:
A yoki
B javobdan
biri to‘g‘ri bo‘lsa;
telefon
quvvati
ko‘p
ishlatilgan.
0
Boshqa javoblar tanlanganda yoki javob ko‘rsatilmagan bo‘lsa

44.

Bir hujayrali organizmlarning bo‘linishi (2/3)
Savol:
Agar beshinchi bo‘linishdan so‘ng
infuzoriyalar soni 192 taga yetgan bo‘lsa
dastlabki infuzoriyalar sonini aniqlang.

45.

Bir hujayrali organizmlarning bo‘linishi (2/3)
Javob: 6

46.

Topshiriq xususiyati
Topshiriq 2. KOD:MA 9 019 02 10
Mazmun sohasi: o‘zgarishlar va bog‘liqliklar
Kompetentlik sohasi: shakllantirish
Kontekst: ilmiy
Murakkablik darajasi: yuqori
Javob shakli: qisqa izohli javob berish
Baholash sohasi: grafikdagi ma'lumotlarni o'qish va
sharhlash;geometrik progressiyaning n-chi hadini hisoblash
Maksimal ball: 2

47.

Baholash mezoni
Radiotelefon batareyasi (2/3) topshirig‘iga izohli yechim.
Javob: “U haq”
1
1
Izoh: Bolalar telefon quvvatlar bir xil edi,
> bo‘lgani uchun,
3
5
Jamshidning telefon quvvati Samadnikidan ko‘proq qolgan, yoki
1
1
120 sonining qismi shu sonning qismidan kata, demak Samadning
3
5
telefon quvvati ko‘p ishlatilgan.

48.

Bir hujayrali organizmlarning bo‘linishi(3/3)
Bir hujayrali organizmlar orasida bakteriyalar mavjud. Ularga ichak
tayoqchasi kiradi. Ushbu bakteriya tirik organizm qulay sharoitga tushganda
ko‘payadi, ya’ni ikkiga bo‘linadi va bakteriya 1/3 soatdan keyin bakteriyalarni
ajratadi, hosil bo'lgan bakteriyalarning har biri 1/3 soatdan keyin yana ikkiga
bo'linadi va hokazo.

49.

Bir hujayrali organizmlarning bo‘linishi (3/3)
Savol:
Bakteriyalar jadvalida ko'rsatilgan vaqt oralig'ida
qulay sharoitga ega bo'lgan bir bakteriyadan hosil bo'lgan
bakteriyalar sonini ko'rsating.
Vaqt
60 daqiqada
3 soatda
Bitta bakteriyadan hosil bo'lgan bakteriyalar soni

50.

(3/3)
Javob: 1) 8; 2) 512;
Vaqt
Bitta bakteriyadan hosil bo'lgan bakteriyalar soni
60 daqiqada
8
3 soatda
512

51.

Topshiriq xususiyati
Topshiriq 3. KOD:MA 9 019 03 10
Mazmun sohasi: miqdorlar
Kompetentlik sohasi: mulohaza yuritish
Kontekst: ilmiy
Murakkablik darajasi: o‘rta
Javob shakli: qisqa va izohli yechim
Baholash sohasi: og'zaki berilgan qoida bo'yicha hisob-kitoblarni
bajarish
Maksimal ball: 2

52.

Baholash mezoni
Radiotelefon batareyasi (2/3) topshirig‘iga izohli yechim.
Javob: “U haq”
1
1
Izoh: Bolalar telefon quvvatlar bir xil edi,
> bo‘lgani uchun,
5
Ball
Javob 3
Jamshidning telefon quvvati Samadnikidan ko‘proq qolgan, yoki
1 1) 8; 2) 512;
1
Javob:
1202 sonining qismi shu sonning qismidan kata, demak Samadning
3
5
telefon quvvati
ko‘p ishlatilgan.
Javob: savollardan
biriga to‘g‘ri javob berilgan bo‘lsa
1
0
Boshqa javoblar tanlanganda yoki javob ko‘rsatilmagan bo‘lsa